ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT
----------
ĐẶNG CẨM HUYỀN
PHÁP LUẬT VỀ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ
TẠI VIỆT NAM
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ
Mã số: 8380107
THỪA THIÊN HUẾ - năm 2024
Công trình được hoàn thành tại:
Trường Đại học Luật, Đại học Huế
Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Cao Đình Lành
2. TS. Hoàng Thị Thu Thủy
Phản biện 1: PGS. TS Nguyễn Duy Phương
Phản biện 2: TS. Trần Công Dũng
Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm
Luận văn thạc sĩ họp tại Trường Đại học Luật
Vào: ngày 26 tháng 9 năm 2024
Trường Đại học Luật, Đại học Huế
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài ........................................................ 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ...................................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................... 5
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .............................................. 5
6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của luận văn ....................................... 6
7. Kết cấu của luận văn ...................................................................................... 6
CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ THANH
TOÁN ĐIỆN TỬ .............................................................................................. 7
1.1. Khái quát thanh toán điện tử .................................................................... 7
1.1.1. Khái niệm về thanh toán điện tử ............................................................... 7
1.1.2. Chức năng của thanh toán điện tử ............................................................. 7
1.1.3. Các phương thức thanh toán điện tử ......................................................... 7
1.2. Khái quát pháp luật về thanh toán điện tử .............................................. 9
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm pháp luật về thanh toán điện tử ............................ 9
1.2.2. Nội dung pháp luật về thanh toán điện tử................................................ 11
1.2.3. Vai trò của pháp luật về thanh toán điện tử ............................................. 11
1.3. Pháp luật về thanh toán điện tử ở một số nước trên thế giới và gợi mở
cho Việt Nam .................................................................................................. 11
1.3.1. Pháp luật về thanh toán điện tử ở một số nước trên thế giới .................... 11
1.3.2. Gợi mở cho Việt Nam ............................................................................ 13
Tiểu kết Chương 1 ............................................................................................ 13
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
PHÁP LUẬT VỀ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM ................... 14
2.1. Thực trạng pháp luật về thanh toán điện tử .......................................... 14
2.1.1. Thực trạng các quy định về thanh toán điện tử ....................................... 14
2.1.2. Đánh giá các quy định của pháp luật hiện hành về thanh toán điện tử..... 16
2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về thanh toán điện tử ............................ 17
2.2.1. Các yếu tố tác động đến thực hiện pháp luật về thanh toán điện tử ......... 17
2.2.2. Kết quả đạt được trong thực hiện pháp luật về thanh toán điện tử ........... 17
2.2.3. Vướng mắc trong thực tiễn thực hiện pháp luật về thanh toán điện tử và
nguyên nhân ..................................................................................................... 17
Tiểu kết Chương 2 ............................................................................................ 18
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ
NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THANH TOÁN
ĐIỆN TỬ......................................................................................................... 19
3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp
luật về thanh toán điện tử .............................................................................. 19
3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật
về thanh toán điện tử...................................................................................... 20
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về thanh toán điện tử ............................. 20
3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về thanh toán điện tử ........... 20
Tiểu kết Chương 3 ........................................................................................... 21
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 22
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 23
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Trong thập niên vừa qua, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã đem lại
những bước tiến đáng kể về công nghệ và kinh tế trên phạm vi toàn cầu. Sự phát
triển nở rộ của thương mại điện tử, được quan tâm và sử dụng nhiều hơn bởi người
kinh doanh và người tiêu dùng. Đồng hành tất yếu của thương mại điện tử là
những hình thức thanh toán điện tử đa dạng, phù hợp với nhiều phân loại khách
hàng. Đây là loại hình thanh toán không dùng tiền mặt thông qua Internet. Ngoài
ra, hiện nay, thanh toán điện tử được ứng dụng trong các giao dịch hằng ngày.
Với việc thanh toán điện tử, người tiêu dùng không còn bị giới hạn về thời
gian và địa điểm mà có thể mua các sản phẩm và dịch vụ ở bất cứ đâu và bất cứ
khi nào. Ngoài tăng phạm vi giao dịch, hình thức thanh toán này có các ưu thế khi
so sánh với thanh toán truyền thống bằng tiền mặt như tính chính xác, nhanh
chóng của giao dịch, từ đây tiết kiệm thời gian, giảm gian lận thanh toán, đồng
thời tăng tính an toàn và sự thuận lợi của quá trình kiểm toán.
Tuy phù hợp bối cảnh và xu thế toàn cầu, cũng như có thể đáp ứng được nhu
cầu của cả bên kinh doanh và bên tiêu thụ, thanh toán điện tử cũng tiềm ẩn những
nguy cơ liên quan đến bảo mật thông tin hay những hình thức lừa đảo mới. Sự tồn
tại của các loại hình thanh toán điện tử đặt ra những vấn đề trong công tác quản
lý bằng hành lang pháp lý nhằm đảm bảo quyền lợi cho các chủ thể tham gia vào
quan hệ thanh toán điện tử.
Pháp luật về thanh toán điện tử ở Việt Nam là kết hợp của kết quả học tập từ
pháp luật của các nước phát triển kinh tế số và những quy định đặc thù phù hợp
với bối cảnh nước ta. Pháp luật về thanh toán điện tử ở Việt Nam là một chủ đề
nghiên cứu mới cho giới nghiên cứu luật học với nhiều đối tượng nghiên cứu như
hệ thống lý luận và pháp luật mẫu về thanh toán quốc tế trên thế giới; quy trình
xây dựng pháp luật về thanh toán điện tử tại Việt Nam dựa trên bối cảnh quốc gia;
hay thực tế pháp luật về thanh toán điện tử tại Việt Nam…
Trong số đó, nghiên cứu về thực tế pháp luật về thanh toán điện tử tại Việt
Nam có ý nghĩa vô cùng quan trọng vào giai đoạn hiện nay. Thấy được rằng, vào
những năm gần đây, với động lực là nhu cầu của người dân tăng mạnh, pháp luật
Việt Nam về thanh toán điện tử ngày càng được hoàn thiện bằng việc sửa đổi luật
cũ, bổ sung quy định mới. Để có thể đánh giá được hiệu quả và tính ứng dụng của
hệ thống pháp luật này đối với tất cả các chủ thể tham gia giao dịch, cần có những
phân tích về ưu điểm, nhược điểm của các quy định và đồng thời phải xem xét
đến thực tiễn thực hiện pháp luật về thanh toán điện tử - ghi nhận các kết quả đạt
được và những vướng mắc còn tồn tại. Những đánh giá này là căn cứ để các cơ
quan quản lý nhận thức và phát huy điểm mạnh, truy tìm nguyên do và khắc phục
