Các Nguyên Nhân và Phương Pháp Ðiều
Trị Rối Loạn về Khớp Thái Dương-Hàm
Dưới
Các căn bệnh và chứng rối loạn về khớp thái dương-hàm dưới (tiếng Anh
thường gọi tắt là "TMJ") "TMJ" đề cập tới một loạt vấn đề liên quan tới khớp
thái dương-hàm dưới (TMJ), cơ nhai, hoặc cả hai.
Bệnh và chứng rối loạn về khớp thái dương-hàm dưới có phổ biến không?
Theo cuộc thăm dò ý kiến của Viện Sức Khỏe Quốc Gia Hoa Kỳ (tiếng Anh gọi
tắt là NIH), hơn 10 triệu người ở Hoa Kỳ cho biết là họ mắc triệu chứng của bệnh
TMJ vào bất cứ thời điểm nhất định nào. Trong những người cho biết bị triệu
chứng TMJ thì số phụ nữ ở thời kỳ sanh sản nhiều hơn một chút so với số đàn ông.
Trong số người đến xin điều trị thì tỷ lệ phụ nữ tăng lên nhiều hơn nữa, và đối với
những ca nghiêm trọng hơn thì số bệnh nhân nữ vượt hẳn số bệnh nhân nam.
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến nhất là gì?
Các triệu chứng của bệnh TMJ bao gồm: chứng đau ở má và gần lỗ tai, cứng hàm
(không há hoặc ngậm miệng lại được), và hàm kêu rắc lúc cử động. Chứng đau có
thể xuất hiện từng hồi hay thường xuyên. Các triệu chứng có thể sinh phát ở một
hoặc cả hai bên mặt và có thể lan đến cơ thể. Phần lớn người bị bệnh chỉ mắc triệu
chứng nhẹ thôi, nhưng đối với một thiểu số đáng kể thì bệnh sẽ phát triển đến giai
đoạn đau liên hồi và hàm dưới bị giới hạn cử động đến mức nghiêm trọng. Các
triệu chứng này có thể dẫn đến việc phải ăn kiêng cũng như ảnh hưởng nghiêm
trọng đến khả năng làm việc và sinh hoạt xã hội và gia đình bình thường.
Liệu chúng ta có biết nguyên nhân gây bệnh TMJ hay không?
Giống như tất cả các khớp khác, khớp TMJ và các mô xung quanh có thể bị ảnh
hưởng bởi các dạng viêm khớp cũng như các chấn thương tự nhiên hay do tai nạn
gây ra. Một số bệnh nhân dễ bị mắc bệnh TMJ hơn người khác, và hiện nay đang
có một số cuộc nghiên cứu tìm hiểu xem điều này là vì các biến dị trong cơ cấu
của khớp thái dương-hàm dưới hay vì đặc điểm riêng khác. Người ta cũng đang
nghiên cứu về lý do vì sao phụ nữ chiếm đa số trong các ca TMJ nghiêm trọng.
Nếu mắc phải các triệu chứng này thì tôi nên làm gì?
Bất cứ chứng đau và/hoặc loạn chức năng kéo dài nào thì nên được bác sĩ khám
nghiệm để chẩn đoán đúng cách. Một điều quan trọng là phải xác định chắc chắn
rằng những triệu chứng hàm đó không phải là dấu hiệu của bệnh bướu, bệnh thần
kinh hay các tình trạng sức khỏe khác. Trước tiên bạn nên đi khám bác sĩ gia đình,
và từ đó có thể được giới thiệu đến bác sĩ chuyên thần kinh, bác sĩ chuyên trị bệnh
thấp khớp, hoặc một bác sĩ chuyên khoa khác. Nếu còn thắc mắc, hãy hỏi ý kiến
của một bác sĩ thứ hai. Việc mắc chứng hàm kêu rắc lúc cử động hay bị cứng hàm
mà không đau đớn gì thì không nhất thiết có nghĩa là bạn đang hoặc sẽ bị bệnh
TMJ. Nếu bạn được giới thiệu đến chuyên viên nha khoa để được điều trị, Viện
Nghiên cứu Răng miệng và Sọ - mặt Quốc gia đề nghị nên tránh bất cứ phương
pháp điều trị nào xâm nhập các mô ở mặt, hàm hay khớp hoặc vĩnh viễn làm biến
dạng hay đổi vị trí hàm và răng. Hãy nhớ là phần lớn các triệu chứng của bệnh
TMJ sẽ tự hết theo thời gian.
Các bệnh/lối roạn ở khớp TM được chẩn đoán và điều trị như thế nào?
Sự hiểu biết của chúng tôi về bệnh TMJ chưa đủ chính xác để có thể chẩn đoán
bệnh bằng các cuộc xét nghiệm như sinh thiết mô hay thử máu. Vào lúc này bác sĩ
lâm sàng chỉ có cách ghi nhận các triệu chứng, tiểu sử bệnh án, và thỉnh thoảng
chụp X-quang. Có ít nhất 50 phương pháp điều trị khác nhau, và bác sĩ thường
chọn dùng phương pháp nào tùy theo chuyên môn của mình. Ða số phương pháp
điều trị thường giúp cho phần lớn các bệnh nhân được đỡ bệnh lúc ban đầu, và
thậm chí bệnh nhân cũng có thể đỡ bệnh khi không được điều trị gì hết. Có một
điều rõ ràng là: không có một phương pháp trị bệnh TMJ nào phù hợp cho tất cả
mọi người. Trong khi các ca nhẹ hơn thường được điều trị bằng các phương pháp
quá mạnh, có nhiều bệnh nhân đau đớn đến nỗi bị yếu sức mà lại không được điều
trị đầy đủ. Các chuyên viên họp tại Hội nghị Ðánh giá Kỹ thuật NIH được tổ chức
vào năm 1996, đã kết luận rằng phương pháp nên chọn nhất là điều trị bảo tồn và
tạm thời, đi kèm với các biện pháp giảm đau đầy đủ. Các cuộc nghiên cứu lâm
sàng chưa chứng tỏ được tính an toàn và hiệu nghiệm của việc giải phẫu hàm, kể
cả việc cấy hay thay thế toàn bộ hay từng phần của khớp. Nhiều trường hợp cấy
khớp hàm không thành công đã dẫn đến những rắc rối nghiêm trọng.
Liệu bảo hiểm của tôi có thanh toán cho các dịch vụ điều trị TMJ hay không?
Người ta vẫn còn tranh cãi về vấn đề TMJ là tình trạng thuộc nha khoa hay y khoa.
Hiện nay các tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh cũng như nhiều phương pháp điều trị
chưa được khoa học chứng nhận. Các vấn đề này, cùng với một số bằng chứng cho
thấy rằng có bệnh nhân bị bệnh TMJ còn nặng hơn sau khi điều trị, khiến cho các
công ty bảo hiểm cân nhắc việc nên thanh toán cho các dịch vụ này hay không,
hoặc thậm chí không chịu thanh toán cho chi phí chẩn đoán và điều trị bệnh TMJ.
Cần phải nghiên cứu gì thêm về bệnh TMJ?
Vào mùa xuân năm 2000, nhóm bệnh vực bệnh nhân trên toàn quốc, là Hội hiệp
TMJ, đã làm một nhà tài trợ cho hội nghị mang tựa đề, "Ðưa việc Nghiên cứu TMJ
vào Thế kỷ thứ 21." Những đề nghị chính bao gồm 1) cần phát triển các mô hình
dùng thú vật, máy tính và nuôi cấy tế bào để nghiên cứu khớp TMJ ở tình trạng
bình thường, chấn thương và bệnh tật, 2) phát triển hệ thống phân loại để dùng
trong khi chẩn đoán bệnh, 3) đánh giá các vấn đề chỉnh mô TMJ cũng như triển
khai các phương pháp điều trị bằng gen và prôtít để tái tạo mô, và 4) nghiên cứu
các nguyên nhân tác động vào dây thần kinh dẫn đến chứng đau ở các mô thịt bên
trong và khớp để tìm đến các phương pháp giảm đau hiệu nghiệm hơn. Có thể tìm
thấy các chi tiết về hội nghị cũng như nhiều thông tin khác về bệnh TMJ tại trang
Web của nhóm này