T li u:ư ệ
Bi n đ o Vi t Nam-S l c v lu t bi n qu c t vàể ả ệ ơ ượ ề ậ ể ố ế
công c c a Liên hi p qu c v Lu t bi n 1982ướ ủ ệ ố ề ậ ể
1. Khái ni m pháp lu t qu c t v bi nệ ậ ố ế ề ể
Không gian mà con ng i sinh s ng trên trái đ t ch y u g m ba ph n: đ t, bi n,ườ ố ấ ủ ế ồ ầ ấ ể
tr i.ờ
▪ Lãnh th qu c gia trên đ t li nổ ố ấ ề , bao g m đ t li n, đ o, sông, su i, h n i đ a,ồ ấ ề ả ố ồ ộ ị
vùng tr i phía trên và lòng đ t bên d i n m trong ph m vi các đ ng biên gi iờ ấ ướ ằ ạ ườ ớ
qu c gia xác đ nh qua th c t qu n lý hay đi u c qu c t . Đ ng biên gi i trênố ị ự ế ả ề ướ ố ế ườ ớ
đ t li n v c b n đ c coi là b n v ng và b t kh xâm ph m m c dù trên th cấ ề ề ơ ả ượ ề ữ ấ ả ạ ặ ự
t v n đang luôn luôn di n ra các lo i tranh ch p và có s bi n đ ng đ ng biênế ẫ ễ ạ ấ ự ế ộ ườ
gi i gi a nhi u qu c gia.ớ ữ ề ố
▪ Gi i h n v đ cao c a vùng tr i thu c lãnh th qu c giaớ ạ ề ộ ủ ờ ộ ổ ố cũng nh đ sâuư ộ
c a lòng đ t bên d i tuy không đ c xác đ nh rõ r t chính xác bao nhiêu cây sủ ấ ướ ượ ị ệ ố
nh ng v i kh năng k thu t c a nhân lo i hi n nay, m i qu c gia hoàn toàn cóư ớ ả ỹ ậ ủ ạ ệ ỗ ố
th th c hi n ch quy n c a mình trong nh ng ph m vi nh t đ nh t i gi i h nể ự ệ ủ ề ủ ữ ạ ấ ị ớ ớ ạ
t i đa là vành đai khí quy n n m d i qu đ o đ a tĩnh và t i đ sâu cho phépố ể ằ ướ ỹ ạ ị ớ ộ
thu c b dày c a v trái đ t bên d i ph n lãnh th c a mình.ộ ề ủ ỏ ấ ở ướ ầ ổ ủ
▪ Riêng v i vùng bi nớ ể , trong th i gian g n đây có r t nhi u s thay đ i v ch tờ ầ ấ ề ự ổ ề ấ
đ i v i ph m vi và ch đ pháp lý c a các vùng bi n thu c m t n c ven bi nố ớ ạ ế ộ ủ ể ộ ộ ướ ể
cũng nh vùng bi n thu c v đ i d ng cũng nh ph n đáy và lòng đ t d i đáyư ể ộ ề ạ ươ ư ầ ấ ướ
đ i d ng không thu c b t kỳ m t qu c gia nào. Tuy nhiên, bi n v n còn t n t iạ ươ ộ ấ ộ ố ể ẫ ồ ạ
m t nguyên t c c b n c a Lu t bi n là có đ t (b bi n) m i có bi n. Có thộ ắ ơ ả ủ ậ ể ấ ờ ể ớ ể ể
th y các thay đ i và phát tri n c a Lu t bi n di n ra theo m t ti n trình ba b cấ ổ ể ủ ậ ể ễ ộ ế ướ
c b n sau:ơ ả
+ T xa x a cho đ n t n gi a th k XX, các n c ven bi n ch có vùng bi nừ ư ế ậ ữ ế ỷ ướ ể ỉ ể
h p (lãnh h i) thu c ch quy n r ng 3 h i lý (m i h i lý b ng l.852 m). Phíaẹ ả ộ ủ ề ộ ả ỗ ả ằ
ngoài ranh gi i lãnh h i 3 h i lý đ u là bi n công, đó m i cá nhân, t ch c, tàuớ ả ả ề ể ở ọ ổ ứ
thuy n c a m i n c đ c h ng quy n t do bi n c . H u nh không ai chiaề ủ ỗ ướ ượ ưở ề ự ể ả ầ ư
bi n v i ai c , đ ng biên gi i bi n trong lãnh h i gi a các n c th ng đ cể ớ ả ườ ớ ể ả ữ ướ ườ ượ
hình thành và tôn tr ng theo t p quán.ọ ậ
+ T năm 1958 đ n năm 1994, các n c ven bi n có lãnh h i và vùng ti p giápừ ế ướ ể ả ế
lãnh h i r ng không quá 12 h i lý, có vùng th m l c đ a tr i dài d i bi n raả ộ ả ề ụ ị ả ướ ể
không quá đ sâu 200 m n c (theo các công c c a Liên H p qu c v Lu tộ ướ ướ ủ ợ ố ề ậ
bi n năm 1958). Các n c láng gi ng, k c n hay đ i di n nhau, căn c vào lu t,ể ướ ề ế ậ ố ệ ứ ậ
t mình quy đ nh ph m vi ho c ranh gi i vùng bi n qu c gia, d n đ n h u qu cóự ị ạ ặ ớ ể ố ẫ ế ậ ả
s ch ng l n và tranh ch p v bi n. Lu t bi n qu c t lúc đó quy đ nh các n cự ồ ấ ấ ề ể ậ ể ố ế ị ướ
có vùng ch ng l n ph i cùng nhau gi i quy t v ch đ ng biên gi i bi n (baoồ ấ ả ả ế ạ ườ ớ ể
g m biên gi i bi n trong lãnh h i, ranh gi i bi n trong vùng ti p giáp và th m l cồ ớ ể ả ớ ể ế ề ụ
đ a) trong vùng ch ng l n. Nguyên t c ho ch đ nh biên gi i bi n lúc đó là quaị ồ ấ ắ ạ ị ớ ể
th ng l ng trên c s pháp lu t qu c t và th ng áp d ng nguyên t c đ ngươ ượ ơ ở ậ ố ế ườ ụ ắ ườ
trung tuy n.ế
+ T năm 1994 đ n nay, Công c c a Liên H p qu c v Lu t bi n m i đ cừ ế ướ ủ ợ ố ề ậ ể ớ ượ
các n c ký k t vào năm 1982 (Công c 1982), phê chu n ngày 16/11/1994 vàướ ế ướ ẩ
b t đ u có hi u l c pháp lu t qu c t . N c ta phê chu n Công c 1982 vàoắ ầ ệ ự ậ ố ế ướ ấ ướ
năm 1994. Theo Công c này, m t n c ven bi n có năm vùng bi n: n i th y,ướ ộ ướ ể ể ộ ủ
lãnh h i, vùng ti p giáp lãnh h i, vùng đ c quy n kinh t , vùng th m l c đ a. V iả ế ả ặ ề ế ề ụ ị ớ
s ra đ i c a Công c 1982, trên th gi i các n c s ph i cùng nhau v chự ờ ủ ướ ế ớ ướ ẽ ả ạ
kho ng 412 đ ng ranh gi i m i trên bi n.ả ườ ớ ớ ể
2. Vùng bi n ch quy n c a Vi t Namể ủ ề ủ ệ
Nh v y, theo Công c 1982, ph m vi vùng bi n c a n c ta đ c m r ng raư ậ ướ ạ ể ủ ướ ượ ở ộ
m t cách đáng k , t vài ch c nghìn km2 lên đ n g n m t tri u km2 v i nămộ ể ừ ụ ế ầ ộ ệ ớ
vùng bi n có ph m vi và ch đ pháp lý khác nhau. N c Vi t Nam không cònể ạ ế ộ ướ ệ
thu n tuý có hình d ng hình ch ''S'' n a mà m r ng ra h ng bi n, không ch cóầ ạ ữ ữ ở ộ ướ ể ỉ
biên gi i bi n chung v i Trung Qu c, Campuchia mà c v i h u h t các n cớ ể ớ ố ả ớ ầ ế ướ
trong khu v c Đông Nam Á nh Philíppin, Malaixia, Inđônêxia, Thái Lan.ự ư
● N i th y:ộ ủ Là vùng bi n n m phía trong c a đ ng c s đ tính chi u r ngể ằ ở ủ ườ ơ ở ể ề ộ
lãnh h i. Vùng n c thu c n i th y có ch đ pháp lý nh lãnh th trên đ t li n.ả ướ ộ ộ ủ ế ộ ư ổ ấ ề
● Lãnh h iả: Là vùng bi n có chi u r ng 12 h i lý tính t đ ng c s , có ch để ề ộ ả ừ ườ ơ ở ế ộ
pháp lý t ng t nh lãnh th đ t li n. Ranh gi i ngoài c a lãnh h i là biên gi iươ ự ư ổ ấ ề ớ ủ ả ớ
qu c gia trên bi n. Trong lãnh h i, tàu thuy n c a các qu c gia khác đ c h ngố ể ả ề ủ ố ượ ưở
quy n qua l i không gây h i và th ng đi theo tuy n phân lu ng giao thông bi nề ạ ạ ườ ế ồ ể
c a n c ven bi n.ủ ướ ể
● Vùng ti p giáp:ế Là vùng bi n r ng 12 h i lý ti p giáp và tính t ranh gi i ngoàiể ộ ả ế ừ ớ
c a lãnh h i. Trong vùng ti p giáp, n c ven bi n có quy n quy đ nh bi n phápủ ả ế ướ ể ề ị ệ
ngăn ng a và tr ng tr các hành vi vi ph m đ i v i lu t l v nh p c , thu khóa,ừ ừ ị ạ ố ớ ậ ệ ề ậ ư ế
y t x y ra trong lãnh th hay lãnh h i c a mình.ế ả ổ ả ủ
● Vùng đ c quy n kinh t :ặ ề ế Là vùng bi n r ng 200 h i lý tính t đ ng c sể ộ ả ừ ườ ơ ở
(tr lãnh h i thì chi u r ng là 188 h i lý). Trong vùng bi n này, n c ven bi n cóừ ả ề ộ ả ể ướ ể
quy n ch quy n đ i v i m i lo i tài nguyên thiên nhiên và các ho t đ ng kinh tề ủ ề ố ớ ọ ạ ạ ộ ế
nh m khai thác, s d ng các tài nguyên thiên nhiên đó, có quy n tài phán đ i v iằ ử ụ ề ố ớ
các ho t đ ng nghiên c u khoa h c, b o v môi tr ng bi n, xây d ng và l p đ tạ ộ ứ ọ ả ệ ườ ể ự ắ ặ
các công trình và thi t b nhân t o. Các n c khác có quy n t do bay, t do hàngế ị ạ ướ ề ự ự
h i và đ t dây cáp và ng d n ng m.ả ặ ố ẫ ầ
● Th m l c đ a:ề ụ ị Là vùng đáy và lòng đ t đáy bi n n m bên ngoài lãnh h c aấ ể ằ ảỉ ủ
n c ven bi n trên ph n kéo dài t nhiên c a lãnh th đ t li n ra đ n b ngoàiướ ể ầ ự ủ ổ ấ ề ế ờ
c a rìa l c đ a, ho c t i gi i h n 200 h i lý tính t đ ng c s lãnh h i khi bủ ụ ị ặ ớ ớ ạ ả ừ ườ ơ ở ả ờ
ngoài c a rìa l c đ a kho ng cách g n h n. Tuy nhiên, b r ng t i đa c a th mủ ụ ị ở ả ầ ơ ề ộ ố ủ ề
l c đ a tính theo b ngoài c a rìa l c đ a dù th nào cũng không đ c v t quáụ ị ờ ủ ụ ị ế ượ ượ
gi i h n 350 h i lý tính t đ ng c s lãnh h i, ho c không quá 100 h i lý bênớ ạ ả ừ ườ ơ ở ả ặ ả
ngoài đ ng đ ng sâu 2.500 m. Đ i v i th m l c đ a, n c ven bi n có quy nườ ẳ ố ớ ề ụ ị ướ ể ề
ch quy n và quy n tài phán qu c gia t ng t nh trong vùng đ c quy n kinhủ ề ề ố ươ ự ư ặ ề
t . Tuy nhiên, quy n ch quy n c a n c ven bi n trên th m l c đ a là đ ngế ề ủ ề ủ ướ ể ề ụ ị ươ
nhiên, không ph thu c vào vi c có tuyên b hay không.ụ ộ ệ ố
(S u t m)ư ầ