Túi khí an toàn (airbag) và những điều nên biết
Một chiếc xe đang chạy khá nhanh trên xa lộ chở theo hành lý và một số hành
khách. Nếu xe bất chợt dừng lại vì thắng gấp hay va chạm với một vật cản, mọi
thứ trong xe sẽ vẫn tiếp tục chuyển động với cùng tốc độ theo luật quán tính.
Nếu xe di chuyển với tốc độ khoảng 72 km/g (20 m/s), người ngồi trong xe có
khối lượng (mass) là 60 kg và không sử dụng dây an toàn (seatbelt) thì người này
sẽ va đập vào vật cản ở phía trước với một lực quán tính (momentum) khá lớn có
thể gây nên thương tích hay tử vong.
p = mv
p = 60 kg x 20 m/s
p = 1200 kgm/s
Túi hơi an toàn ở tay lái và cửa xe.
Trước đây trong xe chỉ có một cơ cấu bảo vệ cho hành khách khi có tai nạn xảy ra
là dây an toàn. Tuy nhiên các trẻ em trong xe thường không chịu ngồi yên khi bị
buộc chặt bằng dây an toàn do đó nhu cầu đòi hỏi xe phải được trang bị thêm một
cơ cấu bảo vệ khác nữa, đó chính là túi hơi an toàn. Các số liệu thống kê cho thấy
túi hơi an toàn bố trí ở phía trước hành khách đã giảm thiểu đến 30 % số người có
thể tử vong do tai nạn. Để gia tăng mức độ an toàn cho hành khách, các nhà sản
xuất đã bố trí thêm những túi hơi an toàn ở cả hai bên hông xe (side airbag) và sau
lưng các ghế ngồi. Khi ngoại lực tác động vào xe mạnh đến một mức độ nào đó,
túi hơi sẽ bung ra để kềm hãm và triệt tiêu quán tính dịch chuyển của người ngồi
bên trong nhằm giảm thiểu khả năng bị chấn thương.
Túi hơi an toàn gồm có ba bộ phận chính:
Túi mỏng làm bằng sợi nylon được cuốn gọn vào bên trong.
Bộ cảm biến (crash sensor) dùng khởi động túi hơi khi có ngoại lực tác
động vào thân xe. Ngoại lực này ít nhất phải tương đương với lực va chạm
khi xe tông vào một bức tường với tốc độ khoảng từ 10 - 15 mph hay từ 16
– 24 km/h.
Hệ thống khởi động túi hơi trộn Sodium Azide (NaN3) và Potassium
Nitrate (KNO3) chứa sẵn trong một hộp nhỏ (inflator) để tạo nên một luồng
Nitrogen đủ mạnh làm căng phồng túi hơi với tốc độ chớp nhoáng (200
mph hay 322 Kmh). Sau khi triệt tiêu được lực quán tính tác động vào
người ngồi trong xe, túi hơi sẽ xẹp ngay khi Nitrogen nhanh chóng thẩm
thấu qua những lỗ cực nhỏ của hợp chất sợi nylon để thoát ra ngoài. Chất
bột trắng lan tỏa trong không khí lúc đó là loại bột đá (talcum powder)
được dùng để túi hơi không bị dính lại khi giữ trong hộp chứa. Loại bột này
có thể khiến cho mắt hay cổ họng bị ngứa trong chốc lát nhưng không gây
ra hậu quả nghiêm trọng.
Túi hơi an toàn trước khi khởi động.
Túi hơi an toàn khi khởi động.
Dù có túi hơi nhưng dây an toàn vẫn rất cần thiết vì túi hơi chỉ hoạt động khi có va
chạm ở phía trước đầu xe. Sau khi túi hơi khởi động nó có thể khiến cho người
ngồi gần đó bị chấn thương vì sức bung ra khá mạnh. Cần thực hiện những biện
pháp an toàn như sau:
Giữ một khoảng cách độ 10 inches hay 25 cm đối với bộ phận này. Nói
cách khác, nên điều chỉnh vị trí của ghế ngồi càng xa tay lái càng tốt nếu có
thể.
Điều chỉnh độ nghiêng của tay lái để túi hơi an toàn hướng thẳng về phía
ngực của mình thay vì đầu hay cổ.
Nếu trên xe có trẻ em, nên sắp xếp cho chúng ngồi ở ghế sau và sử dụng
dây thêm an toàn để tránh những rủi ro có thể xảy ra.
Túi hơi an toàn sau khi khởi động.
Trong thực tế đã có nhiều tai nạn khá nghiêm trọng xảy ra cho hành khách khi túi
hơi bung ra, vì vậy nhiều loại xe đã được trang bị thêm nút điều khiển (On/Off
Switches) để ngăn không cho túi hơi hoạt động. Bạn có thể yêu cầu nơi bán xe
hoặc những trạm sửa xe điều chỉnh để làm giảm sức bung của túi hơi khoảng 30 %
hoặc gắn thêm loại nút điều khiển này nếu trên xe không có sẵn. Dầu sao bạn cũng
nên hạn chế sử dụng những nút này để triệt tiêu khả năng khởi động của túi hơi
(airbag deactivation) nếu thấy không thật cần thiết.