1
Lêi nãi ®Çu
Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc kü thuËt ®· kh«ng Ýt t¹o
ra nhòng sù nh¶y vät vÒ mäi mÆt , ®· ®a nh©n lo¹i tiÕn xa h¬n n÷a . Trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ph¸t triÓn rùc rì vÒ
khoa häc kü thuËt,c¸c ngµnh nh du lÞch,dÞch vô,xuÊt khÈu,l¬ng thùc thùc phÈm
sang c¸c níc .....vv . §»ng sau nh÷ng thµnh tùu chóng ta ®· ®¹t ®îc,th× còng cã
kh«ng Ýt vÊn ®Ò mµ §¶ng vµ nhµ níc ta cÇn quan t©m nh :TÖ n¹n x· héi,l¹m
ph¸t,thÊt nghiÖp .....Song víi h¹n chÕ cña bµi viÕt mµ chóng ta kh«ng thÓ ph©n
tÝch kü tõng vÊn ®Ò ®ang x¶y ra trong x· héi nh hiÖn nay ®îc.Nhng cã lÏ vÊn
®Ò ®îc quan t©m hµng ®Çu ë ®©y cã lÏ lµ thÊt nghiÖp .
ThÊt nghiÖp,®ã lµ vÊn ®Ò c¶ thÕ giíi cÇn quan t©m. BÊt kú mét quèc gia
nµo dï nÒn kinh tÕ cã ph¸t triÓn ®Õn ®©u ®i ch¨ng n÷a th× vÉn tån t¹i thÊt nghiÖp
®ã lµ vÊn ®Ò kh«ng tr¸nh khái chØ cã ®iÒu lµ thÊt nghiÖp ®ã ë møc ®é thÊp hay
cao mµ th«i.Víi thêi gian kh«ng cho phÐp chÝnh v× thÕ mµ bµi viÕt nµy chóng ta
chØ ®Ò cËp ®Õn tû lÖ thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam.ThÊt nghiÖp , nã cßn kÐo theo nhiÒu
vÊn ®Ò ®»ng sau:SÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµm gi¶m nÒn kinh tÕ,sù gia t¨ng cña c¸c tÖ
n¹n x· héi nh cê b¹c,trém c¾p,lµm sãi mßn nÕp sèng lµnh m¹nh,ph¸ vì nhiÒu
mèi quan hÖ.T¹o ra sù lo l¾ng cho toµn x· héi .
Nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn thÊt nghiÖp lµ do ®©u ?
§ã lµ do :
Do tr×nh ®é häc vÊn
Tû lÖ sinh ®Î cao
Do c¬ cÊu ngµnh nghÒ kh«ng phï hîp
Do chÝnh s¸ch nhµ níc
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2
II : PhÇn néi dung
1. ThÊt nghiÖp lµ g× ?
Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh thÊt nghiÖp,chóng ta kh«ng thÓ ®a ra mét
®Þnh nghÜa cô thÓ nµo vÒ thÊt nghiÖp,song ®©y lµ mét vÊn ®Ò lan gi¶i cÇn ®îc
th¶o luËn vµ trªn thùc tÕ ®· ®a ra rÊt nhiÒu lo¹i thÊt nghiÖp kh¸c nhau :
2. C¸c lo¹i thÊt nghiÖp :
ThÊt nghiÖp lµ mét hiÖn tîng cÇn ph¶i ®îc ph©n lo¹i ®Ó hiÓu râ vÒ thÊt
nghiÖp ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc chñ yÕu sau ®©y :
2.1. Ph©n theo lo¹i h×nh thÊt nghiÖp .
ThÊt nghiÖp lµ mét g¸nh nÆng,nhng g¸nh nÆng ®ã r¬i vµo bé phËn d©n c
nµo,ngµnh nghÒ nµo,giíi tuæi nµo.CÇn biÕt nh÷ng ®iÒu ®ã ®Ó hiÓu râ ®Æc ®iÓm,
®Æc tÝnh, møc ®é t¸c h¹i cña nã ®Õn nÒn kinh tÕ,c¸c vÊn ®Ò liªn quan :
- ThÊt nghiÖp chia theo giíi tÝnh ( nam , n÷ )
- ThÊt nghiÖp chia theo løa tuæi ( tuæi , nghÒ )
- ThÊt nghiÖp chia theo vïng l·nh thæ ( thµnh thÞ , n«ng th«n )
- ThÊt nghiÖp chia theo ngµnh nghÒ (ngµnh kinh tÕ , n«ng nghiÖp ..)
- ThÊt nghiÖp chia theo d©n téc , chñng téc .
2.2. Ph©n lo¹i theo lý do thÊt nghiÖp
- Do bá viÖc : Tù ý xin th«i viÖc v× nh÷ng lý do kh¸c nhau nh cho r»ng
l¬ng thÊp,kh«ng hîp nghÒ,hîp vïng
- Do mÊt viÖc : C¸c h·ng cho th«i viÖc do nh÷ng khã kh¨n trong kinh
doanh
- Do míi vµo : LÇn ®Çu bæ sung vµo lùc lîng lao ®éng nhng cha t×m
®îc viÖc lµm ( thanh niªn ®Õn tuæi lao ®éng ®ang t×m kiÕm viÖc,sinh viªn tèt
nghiÖp ®ang chê c«ng t¸c .....)
- Quay l¹i : Nh÷ng ngêi ®· rêi khái lùc lîng lao ®éng nay muèn quay
l¹i lµm viÖc nhng cha t×m ®îc viÖc lµm
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
3
Nh vËy thÊt nghiÖp lµ con sè mang tÝnh thêi ®iÓm nã lu«n biÕn ®æi kh«ng
ngõng theo thêi gian.ThÊt nghiÖp kÐo dµi thêng x¶y ra trong nÒn kinh tÕ tr× trÖ
kÐm ph¸t triÓn vµ khñng ho¶ng .
2.3 . Ph©n lo¹i theo nguån gèc thÊt nghiÖp
2.3.1. ThÊt nghiÖp t¹m thêi .
ThÊt nghiÖp t¹m thêi x¶y ra khi cã mét sè ngêi lao ®éng trong thêi gian
t×m kiÕm c«ng viÖc hoÆc n¬i lµm viÖc tèt h¬n,phï hîp víi ý muèn riªng ( l¬ng
cao h¬n,gÇn nhµ h¬n ...)
2.3.2. ThÊt nghiÖp c¬ cÊu
ThÊt nghiÖp c¬ cÊu x¶y ra khi cã sù mÊt c©n ®èi cung cÇu gi÷a c¸c thÞ
trêng lao ®éng ( gi÷a c¸c ngµnh nghÒ,khu vùc ...) lo¹i nµy g¾n liÒn víi sù biÕn
®éng c¬ cÊu kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh cung cña c¸c thÞ trêng lao ®éng.Khi
sù lao ®éng nµy lµ m¹nh kÐo dµi,n¹n thÊt nghiÖp trë nªn trÇm träng vµ kÐo dµi .
2.3.3. ThÊt nghiÖp do thiÕu cÇu .
Do sù suy gi¶m tæng cÇu.Lo¹i nµy cßn ®îc gäi lµ thÊt nghiÖp chu kú bëi ë
c¸c nÒn kinh tÕ thÞ trêng nã g¾n liÒn víi th¬× kú suy tho¸i cña chu kú kinh
doanh,x¶y ra ë kh¾p mäi n¬i mäi ngµnh mäi nghÒ .
2.4. ThÊt nghiÖp do yÕu tè ngoµi thÞ trêng .
Nã x¶y ra khi tiÒn l¬ng ®îc Ên ®Þnh kh«ng bëi c¸c lùc lîng thÞ trêng vµ
cao h¬n møc c©n b»ng thùc tÕ cña thÞ trêng lao ®éng .
III . Ph©n tÝch t×NH h×nh thùc tÕ hiÖn nay ë ViÖt Nam
III.1.Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong 5 n¨m qua .
- Kinh tÕ t¨ng trëng kh¸.Tæng s¶n phÈm trong níc(GDP) t¨ng b×nh qu©n
hµng n¨m 7 %.N«ng nghiÖp ph¸t triÓn liªn tôc,®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt l¬ng thùc.Gi¸
trÞ c«ng nghiÖp b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 13,5%. HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng:bu
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4
chÝnh viÔn th«ng,®êng s¸, cÇu, c¶ng, s©n bay,®iÖn , thuû lîi ..... ®îc t¨ng
cêng.C¸c ngµnh xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Òu ph¸t triÓn .
- Mçi n¨m t¹o h¬n 1,2 triÖu viÖc lµm míi. Tû lÖ hé nghÌo tõ trªn 30 % gi¶m
xuèng cßn 10%.Ngíi cã c«ng víi níc ®îc quan t©m ch¨m sãc.Tû lÖ t¨ng d©n
sè tù nhiªn hµng n¨m tõ 2,3% xuèng cßn 1,4%.Trong hoµn c¶nh kinh tÕ cßn
nhiÒu khã kh¨n, nh÷ng thµnh tùu vµ tiÕn bé vÒ v¨n ho¸,x· héi lµ sù cè ¾ng rÊt lín
cña toµn ®¶ng,toµn d©n .
- V¨n ho¸ x· héi cã nh÷ng tiÕn bé,®êi sèng nh©n d©n tiÕp tôc ®îc c¶i
thiÖn.Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¸t triÓn vÒ quy m« vµ c¬ së vËt chÊt.Tr×nh ®é d©n trÝ
vµ chÊt lîng nguån nh©n lùc ®îc n©ng lªn.Níc ta ®· ®¹t chuÈn quèc gia vÒ
xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc . Khoa häc vµ nh©n v¨n , khoa häc tù
nhiªn vµ c«ng nghÖ chuyÓn biÕn tÝch cùc , g¾n bã h¬n víi ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi.Nh÷ng nhu cÇu vÒ ¨n ë ,søc khoÎ,níc s¹ch ®iÖn sinh ho¹t, häc tËp,®i l¹i .....
®îc ®¸p øng tèt h¬n .
Mçi n¨m cã h¬n 1,2 triÖu lao ®éng cã viÖc lµm míi .C«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m
nghÌo trªn ph¹m vi c¶ níc ®¹t kÕt qu¶ næi bËt,®îc d luËn thÕ giíi ®¸nh gi¸
cao. C«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cã nhiÒu thµnh tÝch ®îc Liªn hîp
quèc tÆng gi¶i thëng .
- T×nh h×nh chÝnh trÞ - x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh , quèc phßng an ninh ®îc t¨ng
cêng.C¸c lùc lîng vò trang nh©n d©n lµm tèt nhiÖm vô b¶o vÖ ®éc lËp,toµn vÑn
l·nh thæ,b¶o ®¶m an ninh quèc gia
- C«ng t¸c x©y dùng chØnh ®èn ®¶ng ®îc chó träng:hÖ thèng chÝnh trÞ ®îc
cñng cè.Theo nghÞ quyÕt trung ¬ng 6 (lÇn2) kho¸ 8 nhµ níc tiÕp tôc ®îc x©y
dùng vµ hoµn thiÖn,nÒn hµnh chÝnh ®îc c¶i c¸ch tõngbíc.
QuyÒn lµm chñ cña nh©n d©n trªn c¸c lÜnh vùc ®îc ph¸t huy
- Quan hÖ ®èi ngo¹i kh«ng ngõng ®îc më réng, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
®îc tiÕn hµnh chñ ®éng vµ ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tèt.Níc ta t¨ng cêng quan hÖ
h÷u nghÞ hîp t¸c nhiÒu mÆt víi c¸c níc x· héi chñ nghÜa , c¸c níc l¸ng giÒng,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
5
c¸c níc b¹n bÌ truyÒn thèng, tham gia tÝch cùc c¸c ho¹t ®éng thóc ®Èy sù hîp
t¸c cïng cã lîi trong HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸.Cã quan hÖ th¬ng m¹i víi
h¬n 170 níc, quan hÖ ®Çu t víi gÇn 70 níc vµ vïng l·nh thæ, thu hót ®îc
nhiÒu nguån vèn ®Çu t tõ níc ngoµi
Nh÷ng thµnh tùu 5 n¨m qua ®· t¨ng cêng søc m¹nh tæng hîp , lµm thay
®æi bé mÆt cña ®Êt níc vµ cña nh©n d©n, cñng cè v÷ng ch¾c ®éc lËp d©n téc vµ
chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn cña níc ta trªn trêng quèc tÕ
.
§¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nãi trªn lµ do §¶ng ta cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng
vµng vµ ®êng lèi l·nh ®¹o ®óng ®¾n:Nhµ níc cã cè g¾ng lín trong viÖc ®iÒu
hµnh, qu¶n lý: toµn d©n vµ toµn qu©n ph¸t huy lßng yªu níc vµ tinh thÇn dòng
c¶m, ®oµn kÕt nhÊt trÝ, cÇn cï, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, tiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi ra
søc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa .
Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m qua
chóng ta cßn cã nh÷ng yÕu kÐm vµ khuyÕt ®iÓm sau ®©y :
- NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cha v÷ng ch¾c,hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh thÊp .
NhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ 5 n¨m qua chËm dÇn , n¨m 2000 ®· t¨ng trëng trë
l¹i nhng vÉn cha ®¹t møc t¨ng trëng cao nh nh÷ng n¨m gi÷a thËp niªn 90.
NhÞp ®é t¨ng trëng tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) vµ GDP b×nh n¨m ®Çu
ngêi , nhÞp ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô, kim ng¹ch xuÊt khÈu,
nhËp khÈu ..... kh«ng ®¹t chØ tiªu do §¹i héi VIII ®Ò ra. Nh×n chung , n¨ng suÊt
lao ®éng thÊp,chÊt lîng s¶n phÈm cha tèt , gi¸ thµnh cao.NhiÒu s¶n phÈm n«ng
nghiÖp , c«ng nghiÖp thñ c«ng thiÕu thÞ trêng tiªu thô c¶ ë trong níc vµ níc
ngoµi , mét phÇn do thiÕu søc c¹nh tranh.Rõng vµ tµi nguyªn kh¸c bÞ x©m h¹i
nghiªm träng. N¹n bu«n lËu , lµm hµng gi¶,gian lËn th¬ng m¹i t¸c ®éng xÊu ®Õn
t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi . HÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng cßn yÕu kÐm vµ thiÕu
lµnh m¹nh.C¬ cÊu kinh tÕ dÞch chuyÓn chËm .C¬ cÊu ®Çu t cha hîp lý;®Çu t
cßn ph©n t¸n, l·ng phÝ vµ thÊt tho¸t nhiÒu . NhÞp ®é thu hót ®Çu t trùc tiÕp cña
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.