973
ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP BẰNG HÌNH ẢNH
CÁC KỸ THUẬT CƠ BẢN MÔN BÓNG BÀN
ĐỂ GIẢNG DẠY CHO SINH VIÊN TRƯỜNG
ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
ThS. Nguyễn Ngọc Hưng1, PGS. TS. Nguyễn Quang Vinh2
1 Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
2 Trường ĐHSP TDTT TP. Hồ Chí Minh
TÓM TẮT
Bài viết xây dựng phương pháp bằng hình ảnh các kỹ thuật cơ bản môn bóng bàn theo
04 bước, qua đó ứng dụng trong thực tiễn giảng dạy cho sinh viên (SV) trường Đại học Kinh
tế TP. Hồ Chí Minh, kết quả cho thấy có tác động tốt đến kỹ thuật cơ bản của nhóm thực
nghiệm sau thực nghiệm cao hơn nhóm đối chứng.
Từ khóa: Phương pháp bằng hình ảnh, kỹ thuật, bóng bàn, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh.
ABSTRACT
After making some instruction videos showing the four step guiding basic techniques of
table tennis, the videos were applied in practice to teaching students (students) of University
of Economics Ho Chi Minh City. The results showed that there is a higher effect on the
experimental group after the treatment.
Keywords: instruction videos, techniques, table tennis, University of Economics Ho Chi Minh
City.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ở Việt Nam môn bóng bàn ngày càng phổ biến và thu hút được nhiều người
đến các câu lạc bộ để tập luyện. Tuy nhiên việc tập luyện mang tính quần chúng,
phong trào là chủ yếu, còn việc luyện tập ở các câu lạc bộ chuyên nghiệp thì rất ít và
việc sử dụng phương pháp giảng dạy bằng hình ảnh cũng còn hạn chế. Thực tế cho
thấy ở các trường đại học thì việc giảng dạy bằng hình ảnh rất khó thực hiện do điều
kiện cơ sở vật chất còn nhiều khó khăn, thiếu thốn kinh phí, phương tiện, máy
chiếu…Về tư liệu phim ảnh, chỉ mới có vận động viên Ngô Thu Thủy thực hiện một
video clip ngắn giảng dạy vài kỹ thuật cơ bản môn bóng bàn (đây là chương trình do
đài truyền hình Việt Nam sản xuất và phát sóng trong chương trình thể thao cho mọi
người), nhằm giới thiệu với mọi người về môn bóng bàn, một môn thể thao rất phổ
biến hiện nay ở Việt Nam. Vì vậy việc xây dựng phương pháp giảng dạy bằng hình
ảnh các kỹ thuật cơ bản bóng bàn là điều khá mới mẻ ở Việt Nam. Tuy nhiên băng đĩa
giảng dạy bóng bàn của các huấn luyện viên, các vận động viên nổi tiếng thế giới thì
ở Việt Nam đã có từ lâu, điều này chứng tỏ việc học tập nghiên cứu tài liệu bằng hình
ảnh là nhu cầu thiết thực của những người hâm mộ, yêu thích môn bóng bàn. Xuất
phát từ lý do trên chọn nghiên cứu: “Ứng dụng phương pháp bằng hình ảnh các kỹ
thuật cơ bản môn bóng bàn để giảng dạy cho sinh viên trường Đại học Kinh tế TP.
Hồ Chí Minh”.
974
Nội dung nghiên cứu: Nhằm nghiên cứu và ứng dụng phương pháp giảng dạy
bằng hình ảnh để nâng cao kỹ thuật cơ bản môn Bóng Bàn cho sinh viên Trường Đại
học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh.
Phương pháp nghiên cứu: Tham khảo tài liệu, phỏng vấn, kiểm tra sư phạm,
thực nghiệm sư phạm, toán thống kê và kỹ thuật quay video.
Khách thể nghiên cứu gồm 150 sinh viên, được chia làm hai nhóm là nhóm thực
nghiệm và nhóm đối chứng. Nhóm thực nghiệm: Gồm 75 sinh viên khóa 35 Trường
đại học kinh tế được học theo phương pháp giảng dạy bằng hình ảnh, đã lựa chọn.
Nhóm đối chứng: Gồm 75 sinh viên khóa 35 Đại học kinh tế được học tập theo chương
trình giảng dạy truyền thụ không dùng hình ảnh.
2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
2.1 Nghiên cứu phương pháp bng hình ảnh các kỹ thuật cơ bản môn Bóng
Bàn để giảng dạy cho SV trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
Qua nghiên cứu, tổng hợp phim giảng dạy bóng bàn của các VĐV nổi tiếng trên
thế giới, căn cứ vào tình hình thực tiễn và chương trình giảng dạy môn bóng bàn
nghiên cứu xây dựng hình ảnh các kỹ thuật cơ bản như sau:
Về trình tự các bước tiến hành quay phim bao gồm 04 bước:
- Bước 1: Giáo viên giảng dạy, phân tích, làm mẫu kỹ thuật mới
- Bước 2: Sinh viên đội tuyển thực hiện làm mẫu
- Bước 3: Hình ảnh thực hiện kỹ thuật của các vận động viên xuất sắc
- Bước 4: Tổng kết lại những điều quan trọng cần ghi nhớ khi thực hiện động tác
Trong 4 bước trên, thì bước 1 và 2 được tiến hành quay phim trực tiếp trên sân
tập. Khi tiến hành quay bước 1, giáo viên sẽ giới thiệu, phân tích kỹ thuật trước, sau
đó sẽ thực hiện làm mẫu với những góc quay khác nhau như quay đối diện, hướng bên
phải, cận cảnh tư thế chuẩn bị, lúc đánh bóng (thời điểm tiếp xúc bóng, độ nghiêng
mặt vợt, hướng vung tay), tư thế khi kết thúc động tác…Với những góc quay khác
nhau sẽ giúp cho người học được tiếp cận với tư thế động tác ở nhiều góc độ khác
nhau, thật sinh động và rõ ràng.
Bước 2 sinh viên thực hiện mẫu, để tạo cảm giác thân thiện và gần gũi, các SV
tham gia quay phim cũng là sinh viên của trường và từng tham gia thi đấu và đã đạt
thành tích tốt, vì vậy sẽ rất quen thuộc và gần gũi với bạn sinh viên. Các sinh viên đội
tuyển bóng bàn là một hình ảnh đẹp giúp cổ vũ tinh thần cho các bạn cố gắng tập
luyện để thành công và tự hào về truyền thống thể thao của trường. Khi quay bước 2
cũng tiến hành ở nhiều góc độ xa, gần, trước mặt, bên phải, bên trái…để giúp góc
nhìn thật cụ thể rõ ràng, nếu trong quá trình thực hiện có sai sót thì giáo viên sẽ hướng
dẫn để sửa chữa hoàn thiện động tác. Các sinh viên tham gia có cả nam và nữ, có bạn
thuận tay trái, có bạn thuận tay phải, sự đa dạng này sẽ giúp cho người học hiểu rõ
hơn và tự tin hơn khi tập luyện (trong thực tế có nhiều bạn thuận tay trái thường hay
thắc mắc về cách thức tập luyện của người thuận tay trái, và cách phối hợp tập luyện
cùng bạn thuận tay phải). Hình ảnh nữ sinh viên thực hiện mẫu cũng tạo được nét đẹp
của môn bóng bàn không chỉ có sức mạnh, tốc độ mà còn cần phải khéo léo, linh hoạt,
975
mềm dẻo để đánh bóng đạt hiệu quả. Đồng thời động viên tinh thần cho các nữ sinh
viên thường hay ngại ngùng khi thực hiện động tác kỹ thuật. Trong phạm vi đề tài này
chỉ giới thiệu cách cầm vợt phổ biến ở Việt Nam là cầm vợt ngang, mà chưa có điều
kiện để giới thiệu kiểu cầm vợt dọc, một kiểu cầm vợt rất đặc sắc của các VĐV bóng
bàn Châu Á, mà đại diện là Trung Quốc có những VĐV cầm vợt dọc với phong cách
đánh thật đẹp mắt và hiệu quả.
Bước 3 sẽ giới thiệu hình ảnh của các VĐV bóng bàn xuất sắc khi thực hiện kỹ
thuật. Riêng kỹ thuật giao bóng không xoáy cơ bản thường ít sử dụng trong thi đấu do
độ khó, và hiệu quả không cao nên bước thứ 3 sẽ không dùng hình ảnh của các VĐV
xuất sắc mà chỉ dùng một số hình ảnh đẹp để giới thiệu mà thôi. Khi giới thiệu hình
ảnh thực hiện của các VĐV xuất sắc, ngoài những kỹ thuật cơ bản đang học như líp,
gò bóng, giao bóng xoáy, sẽ giới thiệu thêm một số kỹ thuật khác có độ khó nhiều hơn
như: giật bóng, bạt bóng, cắt bóng…đây là những kỹ thuật có liên quan mật thiết với
những kỹ thuật cơ bản mà các em đang học, nhưng ở mức độ cao hơn, sẽ có một số
SV giỏi có thể thực hiện được những kỹ thuật này nếu được hướng dẫn tập luyện. Vì
vậy hình ảnh giảng dạy sẽ đáp ứng được nhu cầu của nhiều đối tượng, mới tập luyện
hoặc nâng cao đều có thể áp dụng được cho việc học tập của mình. Tuy nhiên mục
tiêu chính của đề tài là giảng dạy những kỹ thuật cơ bản, nên sẽ giảng kỹ hơn, còn
những kỹ thuật nâng cao sẽ mang tính giới thiệu là chính.
* Qui trình tiến hành khi quay phim:
Trước tiên là giáo viên sẽ giới thiệu vài nét cơ bản về môn bóng bàn: cách cầm
vợt, những bài tập làm quen với vợt và bóng (tâng bóng tại chỗ, di chuyển tâng
bóng…), một số động tác khởi động trước khi tập luyện. Sau đó sẽ giới thiệu những
kỹ thuật bóng bàn cơ bản trong chương trình học.
Nội dung sắp xếp trong đoạn phim sẽ tương ứng với chương trình học môn
bóng bàn trong chương trình chính khóa của SV, bao gồm: líp bóng và giao bóng
không xoáy ở học phần 1; gò bóng và giao bóng xoáy ở học phần 2. Trong từng nội
dung SV sẽ được xem và nghe giáo viên giảng dạy từng kỹ thuật cơ bản, xem các bạn
sinh viên thực hiện kỹ thuật, xem hình ảnh của các VĐV nổi tiếng thực hiện và sau
cùng là phần tổng kết lại những điều quan trọng cần ghi nhớ khi thực hiện kỹ thuật.
Những kỹ thuật này sẽ được giới thiệu cho SV khi bắt đầu học những kỹ thuật mới,
ngoài ra các bạn có thể sao chép lại để về nhà nghiên cứu thêm. Tài liệu bằng hình
ảnh này không chỉ phục vụ cho SV đăng ký học bóng bàn, mà còn có thể giúp cho SV
không đăng ký học môn bóng bàn nhưng yêu thích môn bóng bàn vẫn có thể tự nghiên
cứu ở nhà và cùng tập luyện với SV ngoài giờ học.
Tóm lại, sử dụng hình ảnh để giảng dạy bóng bàn dù có hơi tốn kém nhưng sẽ
mang đến cho người học những trải nghiệm thú vị, cảm nhận được nét đẹp của môn
bóng bàn, người mới biết chơi thì được dịp để khám phá một môn thể thao mới; còn
người đã biết chơi sẽ có cơ hội để nghiên cứu thêm những kỹ thuật mới, phong cách
đánh hiện đại, và tự nhìn lại mình để sửa chữa khắc phục yếu điểm hoặc chỉnh sửa lại
động tác kỹ thuật chưa thực hiện tốt. Trong giờ học nếu tạo được cảm giác vừa học
vừa chơi thật thoải mái, và duy trì được bầu không khí hưng phấn như vậy thì việc
học hứa hẹn sẽ mang đến những kết quả tốt đẹp. Từ những kết quả trên chúng tôi xây
dựng được bộ đĩa hình ảnh giảng dạy môn bóng bàn cho sinh viên nhà trường (đĩa
đính kèm).
976
2.2 Đánh giá hiệu quả phương pháp bng hình ảnh các kỹ thuật cơ bản môn
Bóng Bàn để giảng dạy cho SV trường Đại học Kinh tế TP. HCM
2.2.1 Kế hoch ng dụng phương pháp giảng dy bằng hình ảnh các kỹ
thuật cơ bản môn bóng bn ở trường Đi học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh.
Để đánh giá hiệu quả của phương pháp giảng dạy bằng hình ảnh các kỹ thuật
cơ bàn bóng bàn (nhóm thực nghiệm) cho sinh viên khóa 35. Trong quá trình giảng
dạy chúng tôi thực nghiệm trong thời gian 30 tuần gồm 60 tiết thực dạy. Quá trình
thực nghiệm được thực hiện dựa vào chương trình giảng dạy chính khoá tại trường
theo thời khóa biểu phân công của Ban Điều phối giảng đường.
Khách thể nghiên cứu gồm 150 sinh viên, được chia làm hai nhóm là nhóm thực
nghiệm và nhóm đối chứng. Cả hai nhóm nghiên cứu đều được tiến hành tập luyện tại
Sân Phú Thọ, Quận 11 thành phố Hồ Chí Minh.
Nhóm thực nghiệm: Gồm 75 sinh viên khóa 35 Trường đại học kinh tế được
học theo phương pháp giảng dạy bằng hình ảnh, đã lựa chọn từ mục 2.1.
Nhóm đối chứng: Gồm 75 sinh viên khóa 35 Đại học hinh tế được học tập theo
chương trình giảng dạy truyền thụ không dùng hình ảnh.
Để tổ chức thực nghiệm đảm bảo tính khách quan, trong quá trình nghiên cứu
được tổ chức thực nghiệm theo phương thức thực nghiệm song song, nhóm thực
nghiệm và nhóm đối chứng.
Việc tổ chức quá trình thực nghiệm được thông báo cho các giáo viên khác
cùng hổ trợ và các em sinh viên biết để trợ giúp cho việc nghiên cứu hoàn thành kế
hoạch thực nghiệm.
Để đánh giá hiệu quả phương pháp giảng dạy bằng hình ảnh các kỹ thuật cơ
bản bóng bàn cho sinh viên khóa 35 Trường đại học kinh tế , sau một khoảng thời
gian thực nghiệm trong 30 tuần gồm 60 tiết thực dạy, tôi tiến hành kiểm tra thành tích
các test: Giao bóng thuận tay (10 quả), Giao bóng trái tay (10 quả), Líp bóng thuận
tay (1 phút), Líp bóng trái tay (1 phút), Gò bóng thuận tay (1 phút), Gò bóng trái tay
(1 phút) để đánh giá thành tích kỹ thuật của cả hai nhóm nghiên cứu trước và sau thời
gian thực nghiệm.
2.2.2 Kết quả ng dụng ng dụng phương pháp giảng dy bằng hình ảnh
các kỹ thuật cơ bản môn bóng bn ở trường Đi học Kinh tế TP.HCM.
* Trước thực nghiệm:
Tiến hành so sánh giá trị trung bình của hai nhóm thực nghiệm và nhóm đối
chứng trước thực nghiệm tiến hành kiểm định t hai mẫu độc lập thu được kết quả ở
bảng 2.1 như sau.
977
Bảng 2.1: So sánh giá trị trung bình các test đánh giá kỹ thuật cơ bản môn bóng bàn của nhóm
thực nghiệm và nhóm đối chứng trước thực nghiệm
TT
Test
TN
X
S
ĐC
X
S
t
P
1
Giao bóng thuận tay 10 quả (lần)
5.28
0.97
5.11
0.96
1.10
>0.05
2
Giao bóng trái tay 10 quả (lần)
5.55
1.09
5.64
0.97
0.55
>0.05
3
Líp bóng thuận tay trong 1’ (lần)
33.07
5.28
34.53
5.93
1.60
>0.05
4
Líp bóng trái tay trong 1’ (lần)
36.59
4.92
37.15
4.90
0.70
>0.05
5
Gò bóng thuận tay trong 1’ (lần)
28.39
3.94
29.00
3.86
0.96
>0.05
6
Gò bóng trái tay trong 1’ (lần)
29.75
3.62
30.93
3.85
1.95
>0.05
Kết quả bảng 2.1 cho thấy, thành tích của 6 test đánh giá kỹ thuật cơ bản môn
bóng bàn của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng không có sự khác biệt (ttính <
tbảng = 1.96), ở ngưỡng xác suất P > 0.05. Hay nói cách khác là thành tích tất cả các
test đánh giá kỹ thuật cơ bản môn bóng bàn của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
là tương đương, không có sự khác biệt về trình độ ban đầu.
* Sau thực nghiệm:
Sau 1 học kỳ thực nghiệm, tiến hành kiểm tra thành tích các test đánh giá
kỹ thuật cơ bản môn bóng bàn của nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm, so sánh
giá trị trung bình thành tích các test qua kiểm định t hai mẫu độc lập thu được kết
quả ở bảng 2.2.
Bảng 2.2: So sánh giá trị trung bình các test đánh giá kỹ thuật cơ bản môn bóng bàn của nhóm
thực nghiệm và nhóm đối chứng sau thực nghiệm
Test
TN
X
S
ĐC
X
S
t
P
Giao bóng thuận tay 10 quả (lần)
7.41
1.11
6.81
1.05
3.40
<0.05
Giao bóng trái tay 10 quả (lần)
7.64
1.03
7.15
1.02
2.96
<0.05
Líp bóng thuận tay trong 1’ (lần)
40.35
5.81
38.19
6.13
2.22
<0.05
Líp bóng trái tay trong 1’ (lần)
42.93
5.23
40.92
5.14
2.38
<0.05
Gò bóng thuận tay trong 1’ (lần)
34.05
4.09
32.52
3.94
2.34
<0.05
Gò bóng trái tay trong 1’ (lần)
36.64
3.84
34.65
3.90
3.15
<0.05
Qua kết quả ở bảng 2.2 nhận thấy tất cả 6 test đều có chỉ số giá trị trung bình
giữa nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm đã có sự khác biệt (ttính > t bảng = 1.96),
ở ngưỡng xác suất P < 0.05. Kết quả đã cho thấy thành tích của nhóm thực nghiệm tốt
hơn của nhóm đối chứng, chứng tỏ phương pháp giảng dạy bằng hình ảnh đã có hiệu
quả tốt.
Kết quả so sánh được thể hiện qua biểu đồ 2.1.