Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Ứng dụng số liệu sóng vô tuyến và mô hình số trị để nghiên cứu đánh giá một số thông số khí quyển tại một số khu vực của Việt Nam

Nhiệt độ, áp suất và độ ẩm là những thông số cơ bản của khí quyển, đóng vai trò quan trọng trong việc xác định trạng thái khí quyển, dự báo thời tiết và khí hậu. Chúng cũng có ý nghĩa lớn trong nhiều lĩnh vực khác như phát triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, hiệu chỉnh số liệu vệ tinh và định vị. Các thông số này có thể được xác định thông qua nhiều phương pháp, bao gồm đo trực tiếp, viễn thám sử dụng dữ liệu sóng vô tuyến và các mô hình số trị.

Luận án này hướng đến các nhà khoa học, nghiên cứu sinh, kỹ sư trong lĩnh vực vật lý địa cầu, khí tượng thủy văn, khoa học khí quyển, và các ngành liên quan. Nó cũng hữu ích cho các tổ chức, cơ quan hoạt động trong lĩnh vực dự báo thời tiết, nghiên cứu khí hậu và ứng dụng công nghệ định vị vệ tinh.

Luận án tập trung vào việc ứng dụng số liệu sóng vô tuyến và mô hình số trị để nghiên cứu, đánh giá các thông số khí quyển tại một số khu vực của Việt Nam. Mục tiêu chính là nghiên cứu và đánh giá khả năng quan trắc, chất lượng, cũng như đặc trưng của các thông số khí quyển như chỉ số khúc xạ, độ ẩm và nhiệt độ, sử dụng cả dữ liệu sóng vô tuyến và mô hình WRF. Đồng thời, luận án cũng nghiên cứu ứng dụng các nguồn số liệu này để phân tích các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Nội dung của luận án bao gồm việc tổng quan các phương pháp quan trắc vô tuyến, tính toán mô hình và đánh giá thông số khí quyển. Luận án đi sâu vào phương pháp sử dụng số liệu sóng vô tuyến, cụ thể là dữ liệu GPSRO và GNSS bề mặt, cùng với sản phẩm từ mô hình WRF để tính toán các thông số khí quyển. Một phần quan trọng là việc đánh giá chất lượng của dữ liệu wetPf2 và dữ liệu GNSS tại Việt Nam thông qua so sánh với các nguồn dữ liệu thám không vô tuyến, Aeronet và các sản phẩm mô hình. Đặc biệt, luận án sử dụng dữ liệu wetPf2 để nghiên cứu đặc trưng nhiệt và ẩm của khối khí biển tại khu vực Biển Đông (bao gồm quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa), cũng như phân tích cấu trúc khí quyển trong điều kiện thời tiết cực đoan như bão. Ngoài ra, dữ liệu GNSS được sử dụng để tính toán tổng ẩm khí quyển với độ phân giải cao (1 phút), từ đó nghiên cứu biến trình ngày và sự biến đổi theo thời gian của tổng ẩm khí quyển, đặc biệt là trong các sự kiện không khí lạnh tại khu vực Nghĩa Đô.

Những đóng góp mới của luận án bao gồm việc làm rõ chất lượng của dữ liệu wetPf2 ở Việt Nam và các khu vực lân cận, đồng thời phân tích chi tiết các đặc trưng biến đổi của trường nhiệt độ và độ ẩm tương đối tại Bắc và Nam Biển Đông, cùng với cấu trúc dị thường của các trường khí quyển trong điều kiện bão. Luận án cũng tính toán và đánh giá độ tin cậy của tổng ẩm khí quyển với độ phân giải 1 phút, xác định được biến trình ngày và đặc trưng biến đổi của tổng ẩm khí quyển liên quan đến không khí lạnh dựa trên dữ liệu GNSS tại Nghĩa Đô.