No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.41-44<br />
<br />
<br />
<br />
T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO<br />
ISSN: 2354 - 1431<br />
http://tckh.daihoctantrao.edu.vn/<br />
<br />
<br />
<br />
V n d ng ho t ng tr i nghi m trong d y h c ti ng Vi t cho l u h c sinh Lào<br />
Tr ng i h c Tân Trào<br />
<br />
Nguy n M Vi ta*<br />
a<br />
Tr ng i h c Tân Trào<br />
*<br />
Email: nguyenmyviettq@gmail.com<br />
<br />
Thông tin bài vi t Tóm t t<br />
<br />
Ngày nh n bài: Kinh nghi m sáng t o là m t ho t ng trong lý thuy t. ó là, ng i h c thông<br />
25/5/2019 qua các ho t ng h c t p, hình thành nh ng kh n ng và ph m ch t nh t nh và<br />
Ngày duy t ng:<br />
ch t n t i, phát tri n con ng i và xã h i. D a trên c s lý thuy t c a giáo d c<br />
10/6/2019<br />
hi n i v các ho t ng tr i nghi m sáng t o, bài vi t xây d ng quy trình t<br />
T khóa: ch c các ho t ng tr i nghi m sáng t o trong gi ng d y àm tho i trong ch ng<br />
Kinh nghi m sáng t o, n ng trình ti ng Vi t cho sinh viên Lào. T ó, giúp h phát huy kh n ng s d ng<br />
l c; m tho i; gi ng d y<br />
ti ng Vi t; sinh viên Lào ti ng Vi t trong h i tho i và trong khi h c t p, nghiên c u t i i h c Tân Trào,<br />
t nh Tuyên Quang.<br />
<br />
<br />
1. tv n John Deway… c bi t, David Kolb ã xây d ng thành<br />
công lý thuy t h c t tr i nghi m (Experiential learing)<br />
Hi n nay, trong các xu h ng qu c t v c i cách<br />
[2]. Nhìn chung, các tác gi u ng quan i m khi<br />
giáo d c, nh h ng phát tri n n ng l c cho h c sinh<br />
cho r ng ây là ho t ng giáo d c theo lý thuy t ho t<br />
là m t trong nh ng xu h ng tr ng tâm. Theo lí lu n<br />
ng. Theo lí thuy t này, ng i h c hình thành nh ng<br />
d y h c hi n i, n ng l c (competency) không th có<br />
n ng l c, ph m ch t nh t nh thông qua ho t ng.<br />
c thông qua d y, mà ph i thông qua h c, luy n t p<br />
[1]. Vì th , vai trò c a tr i nghi m trong giáo d c r t Trong lí lu n d y h c, khi trình bày quan ni m v<br />
c coi tr ng. ây c coi là quan i m giáo d c ph ng pháp d y h c, nhi u h c gi cho r ng, m c tiêu<br />
c th gi i cao, các n c: Hàn Qu c, Trung Qu c, u tiên và cu i cùng c a lý lu n d y h c là ph i tìm ra<br />
Singapore, Australia, Anh... ã a ho t ng tr i và nh n bi t ph ng pháp d y h c mà ó giáo viên ít<br />
nghi m vào ch ng trình giáo d c t r t s m và t ph i d y h n, h c sinh h c nhi u h n… h c sinh có<br />
hi u qu cao. Trên c s tìm hi u v m t lí lu n và th c nhi u t do, ni m vui và ti n b th t s h n [1, tr.109].<br />
ti n c a ho t ng tr i nghi m trong giáo d c, bài vi t Ho t ng tr i nghi m trong d y h c c coi là m t<br />
nh m m c tiêu xây d ng quy trình t ch c ho t ng trong nh ng ph ng pháp d y h c áp ng yêu c u ó.<br />
tr i nghi m trong d y h c ph n H i tho i trong ch ng Ho t ng tr i nghi m trong d y h c c xây d ng<br />
trình Ti ng Vi t c s dành cho l u h c sinh Lào. T<br />
d a trên các c s v lý thuy t hành ng, c s v lý<br />
ó, giúp các em phát tri n n ng l c s d ng ti ng Vi t<br />
thuy t v n hóa – l ch s và c s v tâm lý h c, giáo<br />
trong h i tho i và trong khi h c t p, nghiên c u t i<br />
d c h c. c manh nha t r t s m nh ng n gi a th<br />
tr ng i h c Tân Trào, t nh Tuyên Quang.<br />
k XIX, các lý thuy t và nguyên t c giáo d c theo quan<br />
2. N i dung i m cao vai trò c a tr i nghi m trong giáo d c m i<br />
2.1. Ho t ng tr i nghi m trong d y h c c chính th c công b b i công trình “Experience<br />
Lí thuy t v ho t ng tr i nghi m trong giáo d c and Education” c a tác gi John Deway. Tác ph m ã<br />
ã có t lâu trên th gi i. Nhi u nhà tâm lý h c, giáo ch ra r ng, v i giáo d c truy n th ng, ng i h c tr<br />
d c h c nghiên c u v ho t ng này trên nhi u nên b ng, thi u sáng t o, và xác nh “giáo d c t t<br />
ph ng di n khác nhau nh Lev Vygotsky, Jean Piaget, nh t ph i là s h c t p trong cu c s ng”[4, tr.52].<br />
<br />
<br />
41<br />
N.M. Viet/ No.12_June 2019|p.41-44<br />
<br />
<br />
c bi t, tác gi David Kolb ã xây d ng thành công lý phát tri n n ng l c, ph m ch t cho h c sinh. Các nghiên<br />
thuy t h c t tr i nghi m (Experiential learing) và nh n c u trên c tri n khai theo h ng làm rõ c s khái<br />
m nh “h c t tr i nghi m là quá trình h c theo ó, ki n ni m, n i dung, hình th c t ch c các ho t ng tr i<br />
th c, n ng l c c t o ra thông qua vi c chuy n hóa nghi m trong giáo d c, nh ng ch a có công trình nào<br />
kinh nghi m. H c t tr i nghi m g n gi ng v i h c chuyên sâu nghiên c u v t ch c d y h c ti ng Vi t<br />
thông qua l m nh ng khác ch nó g n v i kinh cho l u h c sinh Lào h c t i tr ng i h c Tân Trào<br />
nghi m và c m xúc cá nhân”[2]. T ó, Kolb xây theo ho t ng này.<br />
d ng mô hình cho ho t ng tr i nghi m trong d y 2.2. Xây d ng ho t ng h c t p tr i nghi m<br />
h c nh sau: theo ch trong h c ph n ‘H i tho i’ cho l u h c<br />
sinh Lào<br />
Trên c s n n t ng m i quan h h u ngh Vi t -<br />
Lào, t nh Tuyên Quang và t nh Xiêng Kho ng ã th c<br />
hi n các n i dung Biên b n ghi nh h p tác ã ký k t,<br />
th i gian qua, Tr ng i h c Tân Trào ã ti p nh n và<br />
ào t o 5 khóa sinh viên Lào. Tr ng i h c Tân Trào<br />
ã t ch c ào t o ti ng Vi t cho sinh viên t nh Xiêng<br />
Kho ng trong n m u tiên, sau ó, các em s l a ch n<br />
Mô hình 01: Mô hình h c qua tr i nghi m chuyên ngành phù h p theo h c.<br />
trong d y h c c a David Kolb (ngu n [2]) Ch ng trình d y Ti ng Vi t c s cho l u h c sinh<br />
Qua mô hình ho t ng h c t p tr i nghi m c a Lào g m 5 h c ph n: Ng âm ti ng Vi t ; H i tho i;<br />
Kolb cho th y, ho t ng g m 4 n i dung (theo chi u Ng pháp; H ng d n m t s th lo i v n b n v rèn k<br />
kim ng h ), b t u t kinh nghi m c th , quan sát n ng nghe, nói, c, vi t; Thu t ng chuyên ngành.<br />
ph n chi u, khái quát hóa k t thúc là th nghi m tích Trong ph m vi bài vi t này, chúng tôi xây d ng quy<br />
c c. Các n i dung này t o thành m t chu trình khép kín. trình t ch c ho t ng tr i nghi m d y m t ch c a<br />
Khi th c hi n theo chu trình, ng i h c có th không h c ph n 2: H i tho i d y Ti ng Vi t c s cho l u h c<br />
c n xác nh i m nào là b t u và b c ti p theo là sinh Lào t i tr ng i h c Tân Trào.<br />
gì, nh ng phù h p v i i t ng ng i h c v n i dung Trong ho t ng giao ti p b ng ngôn ng , h i tho i<br />
h c t p và i u ki n môi tr ng h c t p. V i chu trình là ho t ng giao ti p ph bi n nh t, c n b n và<br />
h c t tr i nghi m, chuyên gia, giáo viên các môn h c th ng xuyên nh t c a con ng i. Các nhà ngôn ng<br />
có th xây d ng quy trình t ch c ho t ng h c cho h c n c ngoài nh : N. Chomsky, J. Austin,<br />
h c sinh thông qua tr i nghi m. J.Fillmore, H.P. Grice ã có nh ng óng góp cho<br />
Vi t Nam, ho t ng tr i nghi m trong d y h c nghiên c u v lý thuy t h i tho i và t o c s cho<br />
c th hi n trong nh ng v n b n nh Lu t giáo d c nghiên c u v h i tho i Vi t Nam. Các nhà Vi t ng<br />
Vi t Nam, i u 3, 2010, Ngh quy t H i ngh TW 8 h c nh H u Châu, Cao Xuân H o, Nguy n Thi n<br />
khóa XI v i m i c n b n toàn di n giáo d c ào Giáp, Nguy n V n Hi p... ã có nh ng công trình<br />
t o… c pv n th c hi n ho t ng tr i nghi m nghiên c u c b n v lí thuy t h i tho i. Các tác gi<br />
cho h c sinh nh là m t ph ng pháp d y h c tích c c a ra nhi u cách hi u khác nhau v h i tho i, nh ng<br />
trong quá trình d y h c. Trong nh ng n m g n ây, B t u chung l i v n i hàm khái ni m cá tác gi a ra<br />
Giáo d c t ch c nhi u h i th o v Ho t ng tr i u gi ng nhau ch cho r ng, h i tho i (conversation)<br />
nghi m cho h c sinh (“T ch c ho t ng giáo d c tr i là ho t ng giao ti p b ng l i, gi a nh ng ng i tham<br />
nghi m sáng t o c a h c sinh ph thông”, n m 2014; gia giao ti p, trong m t ng c nh nh t nh, nh m m t<br />
“T ch c ho t ng giáo d c tr i nghi m sáng t o khoa m c ích nào ó.<br />
h c k thu t trong tr ng trung h c, n m 2014), “K H c ph n H i tho i d y l u h c sinh Lào bi t v n<br />
n ng xây d ng và t ch c các ho t ng tr i nghi m d ng m t cách linh ho t nguyên t c s d ng TV l i nói<br />
sáng t o trong tr ng trung h c”, n m 2015)…. vào nh ng ch h i tho i, giúp các em có k n ng s<br />
Nghiên c u c a các tác gi Ph m Minh H c, Nguy n d ng chu n ti ng Vi t thành th o. i v i l u h c sinh<br />
Th Liên... cho th y vai trò, v trí quan tr ng c a vi c t Lào n h c t p t i tr ng Tân Trào, ti ng Vi t là m t<br />
ch c ho t ng tr i nghi m sáng t o trong d y h c ngo i ng . H c ph n H i tho i có 19 ch , m c tiêu<br />
<br />
<br />
42<br />
N.M. Viet/ No.12_June 2019|p.41-44<br />
<br />
<br />
c a h c ph n này là giúp các l u h c sinh Lào m r ng Giáo viên t o môi tr ng h c t p cho h c sinh ho t<br />
v n t và rèn luy n các k n ng s d ng ti ng Vi t vào ng cùng nhau, ho t ng h p tác gi a th y và trò,<br />
h i tho i trong nh ng môi tr ng giao ti p khác nhau. ho t ng h p tác gi a trò và trò. th c hi n i u ó,<br />
ng th i, cùng v i các h c ph n khác, các em có k giáo viên t ch c cho h c sinh tham quan B o tàng t nh<br />
n ng s d ng ti ng Vi t h c các chuyên ngành và Tuyên Quang, n th ch t ch H Chí Minh. Nh ó,<br />
nghiên c u khoa h c tr ng i h c Tân Trào. M i các em c nghe gi i thi u khái quát v l ch s hình<br />
khóa h c, tr ng i h c Tân Trào ch ti p nh n 5 l u thành c a b o tàng, v các hi n v t hi n ang c<br />
h c sinh, vì v y, trong vi c d y ti ng Vi t cho các em, tr ng bày, v các di tích l ch s B o tàng. ây chính<br />
y u t ch t l ng c t lên hàng u. ây c ng là là ho t ng tr i nghi m c th . Trong ho t ng này,<br />
m t i u ki n thu n l i có th t ch c ho t ng tr i các l u h c sinh Lào c m r ng v n t và môi<br />
nghi m cho các em và giáo viên có i u ki n kèm c p, tr ng giao ti p thông qua các tr i nghi m m i v các<br />
giúp t ng em. Trong khuôn kh bài vi t, chúng tôi khu b o tàng, di tích. ng th i, các em ghi chép nh ng<br />
ng d ng xây d ng ho t ng tr i nghi m n i dung bài t m i, nh ng cách nói c a h ng d n viên. T ó, các<br />
11: H i tho i v tham quan du l ch. N i dung bài h i em có c nh ng kinh nghi m v ch h i tho i<br />
tho i 11 c b trí 14 ti t v i 3 ph n, ph n 1: các tình này. Nh ng t ng mà các em có c trong hoàn c nh<br />
hu ng h i tho i i tham quan, ph n 2: t v ng, ph n 3: giao ti p c th giúp các em nh lâu, kh c sâu.<br />
ghi chú ng pháp. V i bài này, giáo viên cung c p cho + B c 2: Sau khi t o c nh ng kinh nghi m cho<br />
các em các tình hu ng h i tho i gi nh mà giáo viên b n thân v h i tho i ch tham quan, du l ch, các<br />
là ng i xây d ng k ch b n và các em s m vai giao ti p l u h c sinh Lào c giáo viên t ch c th o lu n.<br />
khi i tham quan m t s di tích l ch s , danh lam th ng Giáo viên ghép ôi các l u h c sinh Lào v i nhau và<br />
c nh. ng th i, v n t v ng v tham quan du l ch c a các em t ti n hành ph ng v n v i các câu h i do mình<br />
các em c s d ng h p lý, úng ng pháp. t ra (theo k thu t ph ng v n ba b c: three - step<br />
ng d ng ho t ng tr i nghi m trong d y h c n i interview c a Spencer Kagan - chuyên gia tâm lý h c<br />
dung h i tho i bài 11, chúng tôi t ch c ho t ng d y Spencer Kagan thi t k vào cu i nh ng n m 60 c a th<br />
h c theo cách có ch nh c a giáo viên, giúp các em k XX). Theo k thu t này, các thành viên trong m t<br />
l u h c sinh Lào m r ng v n t , phát tri n n ng l c s c p i vai cho nhau, ng i ph ng v n tr thành ng i<br />
d ng ti ng Vi t trong ho t ng giao ti p. Trên c s tr l i và ng c l i. N i dung trao i c các thành<br />
mô hình h c qua tr i nghi m trong d y h c c a David viên ghi chép l i. N i dung trao i v các di tích các<br />
Kolb, chúng tôi xây d ng cho l u h c sinh Lào tr c ti p em c tham quan. ây là b c mà các l u h c sinh<br />
tham quan du l ch m t s di tích l ch s , danh lam th ng Lào ki m tra cho nhau m t cách h th ng nh ng n i<br />
c nh t i thành ph Tuyên Quang. th c hi n c dung mà b n thân các em ã quan sát, ã tr i qua. Các<br />
ho t ng này, giáo viên chu n b theo k ho ch h c t p em c s d ng các ph ng ti n nh gi y Ao, ph ng<br />
v i m c tiêu t o i u ki n t t c l u h c sinh ph i tìm ti n h tr máy projector trong khi chu n b th o lu n.<br />
tòi, trình bày, chia s và ph ng v n b n th c hi n Giáo viên là ng i h ng d n, i u ch nh các em khi<br />
nhi m v h c t p. N i dung bài h i tho i 11 có th t các em ph ng v n nhau. b c này, s h p tác gi a<br />
thành nhi u câu h i nghi v n c n c gi i áp, nhi u trò v i trò là ch y u. Các em t ng tác, trao i tìm<br />
tình hu ng h i tho i v tham quan du l ch. Các l u h c ra và miêu t nh ng c i m c a các di tích các em ã<br />
sinh Lào c n chu n b chu n b tài li u h c t p, gi y tham quan m t cách h th ng.<br />
Ao, ph ng ti n h tr máy projector. + B c 3: Sau b c 2, các l u h c sinh chia s câu<br />
- Các b c c b n ti n hành bài h c tr l i c a mình v i c nhóm d i s t ch c c a giáo<br />
+ B c 1: Giáo viên yêu c u h c sinh tìm hi u tr c viên. M i ng i t trình bày các n i dung thu ct<br />
v B o tàng t nh Tuyên Quang, n th ch t ch H b c 2 thành m t bài gi i thi u v m t trong nh ng di<br />
Chí Minh qua các l u h c sinh Lào khóa tr c và các tích mà các b n c tham quan. Các thành viên khác<br />
sinh viên Vi t Nam. chu n b cho ho t ng tr i trong l p h tr , giúp , c ng tác v i nhau hoàn thành<br />
nghi m, các em c m r ng m t s t v ng v tham n i dung, ng th i b sung nh ng ý t ng m i thông<br />
quan, du l ch t vi c t tìm hi u này. Nhi m v m i b n qua trao i c c a b n. Lúc này, các em ã c tr i<br />
là trao i, th o lu n, d th o ra m t b câu h i xoay nghi m, c giao ti p và th c hi n bài nói m t cách<br />
xung quanh n i dung bài h c. M c ích là m r ng t ng i c l p.<br />
v n t v tham quan d l ch và th c hi n h i tho i. +B c 4: Th nghi m tích c c<br />
43<br />
N.M. Viet/ No.12_June 2019|p.41-44<br />
<br />
<br />
Giáo viên t ch c cho l u h c sinh viên óng vai: sinh Lào qua n i dung bài 11, h c ph n 2 môn Ti ng<br />
m t b n óng vai h ng d n viên du l ch, các b n khác Vi t c s có u i m n i b t là l u h c sinh Lào t tích<br />
óng vai khách du l ch. Các b n chu n b và th c hi n l y c kinh nghi m s d ng ti ng Vi t thông qua tr i<br />
các ho t ng giao ti p v ch mà các b n ã tr i nghi m th c t ; ng th i, l u h c sinh Lào ch ng<br />
nghi m, tìm hi u. Các l u h c sinh Lào t t ng h p chi m l nh t m i và phát tri n h i tho i. N ng l c giao<br />
nh ng t m i mà các em h c t p c trong bu i h c ti p b ng ti ng Vi t c a l u h c sinh Lào c phát<br />
và nh ng ghi chú v ng pháp. Giáo viên là ng i t tri n và nâng cao. ây là ho t ng b ích, lý thú sau<br />
ch c, i u khi n ho t ng h i tho i c a các em, nh n nh ng gi h c c ng th ng, t o i u ki n sinh viên<br />
xét, ánh giá, chính xác hoá ki n th c. ng th i, nh n n c Lào hi u thêm v l ch s , v n hóa, con ng i<br />
xét hi u qu làm vi c t ng l u h c sinh khi các em th c Tuyên Quang nói riêng và t n c Vi t Nam nói<br />
hi n giao ti p v ch tham quan du l ch b ng ti ng chung.<br />
Vi t. K t thúc b c 4, các l u h c sinh Lào ã hoàn TÀI LI U THAM KH O<br />
thành quá trình h c t p n i dung h i tho i bài 11. Có<br />
1. Bernd Meier, Nguy n V n C ng (2011), Lí lu n d y<br />
th kh ng nh, nh ng t v ng m i và ho t ng giao<br />
h c k thu t, C Eigenverlag, Berlin. Printed in Germany.<br />
ti p v ch tham quan du l ch c các em ti p thu<br />
2. D.A. Kolb (1984), Experiential learing, San<br />
m t cách ch ng b i “nh ng tri th c t c thông<br />
Francisco Jossay – Bas.<br />
qua quá trình làm vi c m i chính là tri th c th t” [1].<br />
3. Ph m Minh H c (1997), Tâm lý h c V gotxki,<br />
3. K t lu n<br />
NXB Giáo d c, Hà N i.<br />
Tr c h t, c n kh ng nh ho t ng tr i nghi m<br />
4. John Dewey (2012), Kinh nghi m và giáo d c,<br />
trong giáo d c có c s t lí lu n d y h c, lý thuy t<br />
d ch gi Ph m Tu n Anh, NXB DTBooks và Tr .<br />
giáo d c và phù h p v i xu h ng qu c t trong vi c<br />
c i cách giáo d c b i kh n ng phát tri n n ng l c cho 6. Tr ng i h c Tân Trào (2014), Giáo trình<br />
ng i h c mà ho t ng này mang l i. Vi c xây d ng ti ng Vi t c s d nh cho l u h c sinh Lào, giáo trình<br />
ho t ng tr i nghi m trong d y h i tho i cho l u h c l u hành n i b .<br />
<br />
<br />
<br />
Application of experimental activities in teaching Vietnamese for Laos students at<br />
Tan Trao university<br />
<br />
Nguyen My Viet<br />
<br />
Article info Abstract<br />
<br />
Recieved: Creative experience is an activity in theory. The learners, form certain capabilities<br />
25/5/2019 and qualities, through learning activities According to the theoretical basis of modern<br />
Accepted:<br />
education on creative experience activities, the article builds the process of<br />
10/6/2019<br />
organizing creative experience activities in teaching conversation in Vietnamese<br />
Keywords: program for Laos students.So it can help them develop their ability in using<br />
creative experience; Vietnamese in conversation and during studying and researching at Tan Trao<br />
competency;<br />
University, Tuyen Quang province.<br />
conversation;<br />
teaching Vietnamese;<br />
Laos students.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
44<br />