Về khái niệm, đối tượng bảo vệ an ninh mạng và giải thích từ ngữ tại điều 3 Dự thảo Luật an ninh mạng
lượt xem 2
download
Sau khi tiếp thu ý kiến của các Đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa 14, Dự thảo Luật An ninh mạng đã được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 20. Bài viết trình bày về khái niệm, đối tượng bảo vệ an ninh mạng và giải thích từ ngữ tại điều 3 Dự thảo Luật an ninh mạng,
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Về khái niệm, đối tượng bảo vệ an ninh mạng và giải thích từ ngữ tại điều 3 Dự thảo Luật an ninh mạng
- BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT VỀ KHÁI NIỆM, ĐỐI TƯỢNG BẢO VỆ AN NINH MẠNG VÀ GIẢI THÍCH TỪ NGỮ TẠI ĐIỀU 3 DỰ THẢO LUẬT AN NINH MẠNG Nguyễn Mai Bộ* * TS. Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Thông tin bài viết: Từ khóa: Dự thảo Luật An ninh mạng, khái niệm an ninh mạng, không gian mạng, tội Tóm tắt: phạm mạng Sau khi tiếp thu ý kiến của các Đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ Lịch sử bài viết: 4 Quốc hội khóa 14, Dự thảo Luật An ninh mạng đã được trình Nhận bài : 27/02/2018 Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 201. Mặc dù cơ Biên tập : 06/03/2018 quan chủ trì soạn thảo đã tiếp thu những ý kiến góp ý của đại Duyệt bài : 19/03/2018 biểu Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội để chỉnh lý bổ sung, tuy nhiên nội dung Dự thảo luật này vẫn còn một số điểm hạn chế cần được tiếp tục hoàn thiện. Article Infomation: Abstract: Keywords: the Bill on Network Security; After the comments from the National Assembly deputies at network security concept, cyberspace, the 4th session of the 14th National Assembly are reviewed and cybercrime incorporated, the Bill on Network Security is submitted to the Article History: Standing Committee of National Assembly at its 20th session. Although the revised version of the draft law are amended Received : 27 Feb. 2018 with incorporation of the comments from National Assembly Edited : 06 Mar. 2018 deputies and the Standing Committee of the National Assembly, Approved : 19 Mar. 2018 a number of shortcoming and limitations in the draft law need to be dealt with for further improvements. 1. Giải thích từ ngữ (Điều 3 Dự thảo Luật định nghĩa: “1. An ninh mạng là sự bảo đảm An ninh mạng) hoạt động trên không gian mạng không gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự, an - Khái niệm an ninh mạng toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của Điều 3 Dự thảo Luật An ninh mạng tổ chức, cá nhân”. 1 Dự thảo Luật trình cho ý kiến tại phiên họp thứ 20 của Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa XIV. Số 7(359) T4/2018 29
- BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT Theo chúng tôi, khái niệm an ninh là về thời gian, hoạt động an ninh mạng chỉ mạng là khái niệm bao hàm cả an ninh được thực hiện từ thời điểm kết thúc việc quốc gia và trật tự, an toàn xã hội trên lắp đặt mạng và bắt đầu vận hành mạng mạng công nghệ thông tin và mạng viễn theo chức năng được thiết kế, đầu tư và thông. Bởi lẽ, an ninh quốc gia (Điều 3 lắp đặt. Do vậy, sẽ không có cơ sở pháp lý Luật An ninh quốc gia) chỉ là “sự ổn định, để quy định các biện pháp bảo vệ an ninh phát triển bền vững của chế độ XHCN mạng tại điểm a, b, c và n khoản 1 Điều 6 và Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Dự thảo luật. Nam, sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ Thứ hai, ngoài việc bảo vệ an ninh quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, thì chỉ có tổ Tổ quốc”. Còn hệ thống thông tin quan chức, cá nhân là chủ thể quan hệ pháp luật trọng về an ninh quốc gia (Điều 3 Luật và được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp; An toàn thông tin mạng) là “hệ thống còn cơ quan thì không được coi là chủ thể thông tin mà khi bị phá hoại sẽ làm tổn quan hệ pháp luật và cũng không được bảo hại đặc biệt nghiêm trọng tới quốc phòng, vệ quyền và lợi ích hợp pháp. an ninh quốc gia”. Nếu tiếp cận khái niệm Chúng tôi cho rằng, an ninh mạng an ninh mạng theo hướng chỉ là an ninh là bảo đảm an toàn của mạng công nghệ quốc gia trên không gian mạng, thì mục thông tin, mạng viễn thông thuộc danh mục đích của việc bảo vệ an ninh mạng chỉ là công trình quan trọng liên quan đến an ninh bảo vệ quốc phòng và an ninh quốc gia quốc gia và phòng chống hành vi sử dụng trên không gian mạng. Do vậy, khái niệm mạng để thực hiện hành vi vi phạm pháp hệ thống thông tin quan trọng về an ninh luật xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, quốc gia (là hệ thống thông tin khi bị sự an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp cố, tấn công, xâm nhập, chiếm đoạt quyền của cơ quan, tổ chức, cá nhân, bởi các lý điều khiển, làm sai lệch, gián đoạn, ngưng do sau: trệ, tê liệt hoặc phá hủy sẽ gây phương hại Một là, theo quy định của Luật Công đến an ninh quốc gia hoặc gây tổn hại đặc nghệ thông tin, Luật Viễn thông, Luật An biệt nghiêm trọng tới trật tự, an toàn xã toàn thông tin mạng và Dự thảo luật, mạng hội) như khoản 6 Điều 3 Dự thảo Luật An là “tập hợp thiết bị tạo lập, thu thập, xử ninh mạng quy định mâu thuẫn với khái lý, lưu trữ thông tin được liên kết với nhau niệm hệ thống thông tin quan trọng về an bằng đường truyền để trao đổi, truyền tải ninh quốc gia quy định tại Điều 3 Luật An hoặc công bố thông tin”. toàn thông tin mạng, bởi lẽ, khách thể bảo vệ hệ thống thông tin quan trọng về an Hai là, theo quy định của Pháp lệnh ninh quốc gia theo Dự thảo Luật An ninh Bảo vệ công trình quan trọng liên quan đến mạng (Dự thảo luật) được mở rộng sang an ninh quốc gia và Nghị định số 126/2008/ cả trật tự, an toàn xã hội. NĐ-CP ngày 11/12/2008 của Chính phủ Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số Mặt khác, khái niệm “an ninh mạng” điều của Pháp lệnh này, thì công trình quan quy định trong Điều 3 Dự thảo luật còn bộc trọng liên quan đến an ninh quốc gia phải có lộ hai điểm bất cập sau: đủ các tiêu chí sau đây: Thứ nhất, an ninh mạng chỉ là bảo đảm hoạt động trên không gian mạng có “1. Là công trình có một trong các đặc sẵn (mạng công nghệ thông tin, mạng viễn trưng thông đã được lắp đặt hoàn chỉnh). Nghĩa a) Là cơ sở vật chất đặc biệt quan 30 Số 7(359) T4/2018
- BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT trọng liên quan đến an ninh quốc gia: đến an ninh quốc gia, quy định của Nghị - Công trình quốc phòng, an ninh quan định này và các văn bản quy phạm pháp luật trọng nếu để xảy ra sự cố hoặc bị phá hoại khác có liên quan”. sẽ làm suy yếu khả năng phòng thủ bảo vệ Danh mục công trình quan trọng Tổ quốc hoặc trực tiếp tác động đến sự tồn liên quan đến an ninh quốc gia Chính phủ tại của chế độ. quyết định. - Công trình văn hoá, thông tin - truyền Ba là, chỉ tiếp cận khái niệm mạng thông nếu bị phá hoại hoặc bị lợi dụng làm và an ninh mạng theo cách này mới có thể phương tiện thông tin, tuyên truyền chống bảo đảm nội dung của Dự thảo luật mới lại chính quyền Nhà nước sẽ trực tiếp tác không trùng lặp với Luật Công nghệ thông động đến tư tưởng người dân, đến sự tồn tại tin, Luật Viễn thông, Luật An toàn thông tin của chế độ. mạng, Luật Đấu thầu và các luật kinh doanh, - Công trình có sử dụng công nghệ thương mại khác. Đồng thời, cho phép thiết hạt nhân (lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu, kế các biện pháp tiền kiểm hoặc hậu kiểm nhà máy điện hạt nhân), công trình đặc biệt theo tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với một số quan trọng trong các lĩnh vực kinh tế, chính mạng công nghệ thông tin, mạng viễn thông trị - xã hội, giao thông, đê điều, điện lực, liên quan đến an ninh quốc gia. thủy lợi, xây dựng nếu để xảy ra sự cố hoặc - Không gian mạng bị phá hoại sẽ gây hậu quả đặc biệt nghiêm Theo quy định của khoản 3 Điều 3 Dự trọng đến nền kinh tế quốc dân, gây thảm thảo luật An ninh mạng, “Không gian mạng họa đối với đời sống con người, môi trường là mạng lưới kết nối của cơ sở hạ tầng công sinh thái. nghệ thông tin, bao gồm mạng internet, mạng b) Là nơi tập trung lưu giữ, bảo quản viễn thông, hệ thống máy tính, hệ thống xử nhiều hồ sơ tài liệu, mẫu vật, hiện vật thuộc lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu, là danh mục bí mật nhà nước hoặc có giá trị nơi con người thực hiện các hành vi xã hội đặc biệt quan trọng về chính trị - ngoại không bị giới hạn bởi không gian và thời giao, văn hóa - lịch sử, kinh tế, khoa học - gian”. Chúng tôi cho rằng, quy định này là kỹ thuật; nơi thường xuyên diễn ra các hoạt chưa phù hợp, bởi lẽ, theo quy định của Luật động nghiên cứu, hoạch định chủ trương, Công nghệ thông tin mạng, thì “cơ sở hạ tầng chính sách thuộc phạm vi bí mật nhà nước. thông tin là hệ thống trang thiết bị phục vụ cho việc sản xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, c) Là nơi bảo quản vật liệu, chất đặc lưu trữ và trao đổi thông tin, bao gồm mạng biệt nguy hiểm đối với con người, môi viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính và trường sinh thái. cơ sở dữ liệu”. Như vậy, cấu tạo của cơ sở d) Công trình khác theo quyết định hạ tầng thông tin là hệ thống trang thiết bị của Thủ tướng Chính phủ. phục vụ cho việc sản xuất, truyền đưa, thu 2. Là công trình đòi hỏi phải áp dụng thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi thông tin, bao công tác bảo vệ đặc biệt, tuyệt đối an toàn gồm mạng viễn thông, mạng Internet, mạng trong quá trình khảo sát, thiết kế, xây dựng, máy tính và cơ sở dữ liệu chứ không phải cấu quản lý và sử dụng theo quy định của Pháp tạo của cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin là lệnh Bảo vệ công trình quan trọng liên quan hệ thống trang thiết bị phục vụ cho việc sản Số 7(359) T4/2018 31
- BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và Khoản 5 Điều 3 Dự thảo luật An ninh trao đổi thông tin, bao gồm mạng viễn thông, mạng quy định: “Cơ sở hạ tầng không gian mạng Internet, mạng máy tính và cơ sở dữ mạng quốc gia là hệ thống cơ sở vật chất, liệu. Dự thảo luật sử dụng cụm từ cơ sở hạ kỹ thuật để tạo lập, truyền đưa, thu thập, tầng công nghệ thông tin chỉ đúng với thành xử lý, lưu trữ và trao đổi thông tin…”. Quy phần cấu tạo gồm mạng internet, hệ thống định này không thống nhất với quy định máy tính mà không đúng với thành phần cấu của khoản 4 Điều 4 Luật Công nghệ thông tạo gồm mạng viễn thông. tin, theo đó, “Cơ sở hạ tầng thông tin là hệ Chúng tôi cho rằng, mạng (theo Luật thống trang, thiết bị phục vụ cho việc sản An toàn thông tin mạng), môi trường mạng xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và (theo Luật Công nghệ thông tin) và không trao đổi thông tin số, bao gồm mạng viễn gian mạng (theo Dự thảo luật) là những khái thông, mạng Internet, mạng máy tính và niệm đồng nhất và là môi trường trong đó cơ sở dữ liệu”. Bởi lẽ, quy định của khoản thông tin được cung cấp, truyền đưa, thu 5 Điều 3 Dự thảo luật không thể hiện cấu thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi trên nền cơ tạo vật chất của “Cơ sở hạ tầng không gian sở hạ tầng thông tin, là nơi con người thực mạng quốc gia gồm mạng viễn thông, mạng hiện các hành vi xã hội không bị giới hạn Internet, mạng máy tính và cơ sở dữ liệu”. bởi không gian và thời gian. Bên cạnh đó, khoản này còn sử dụng một số thuật ngữ không giải thích rõ nghĩa như: - Không gian mạng quốc gia Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin của các Theo quy định của khoản 4 Điều 3 Dự thành phố thông minh, Các hệ thống phục thảo luật An ninh mạng, “Không gian mạng vụ công nghiệp 4.4, Internet của vạn vật, Hệ quốc gia là không gian mạng do Nhà nước thống phức hợp thực - ảo, Điện toán đám quản lý, kiểm soát bằng chính sách, pháp mây, Hệ thống dữ liệu lớn, hệ thống dữ liệu luật và năng lực công nghệ”. Quy định này nhanh, Hệ thống trí tuệ nhân tạo… có một số điểm không chính xác sau đây: - Tội phạm mạng + Dự thảo luật không nói rõ không Theo quy định của khoản 7 Điều 3 Dự gian mạng do Nhà nước Cộng hòa XHCN thảo luật An ninh mạng, “Tội phạm mạng Việt Nam quản lý; là hành vi sử dụng không gian mạng, công + Không đồng nhất với quy định của nghệ thông tin hoặc phương tiện điện tử để Điều 8 Hiến pháp năm 2013 “Nhà nước phạm tội”. Quy định này trái với nguyên quản lý xã hội bằng pháp luật”; tắc “Chỉ người nào phạm một tội đã được + Cụm từ “và năng lực công nghệ” Bộ luật Hình sự quy định mới phải chịu dễ dẫn đến cách hiểu: trong trường hợp trách nhiệm hình sự” (khoản 1 Điều 2 Bộ Việt Nam không đủ năng lực công nghệ để luật Hình sự năm 2015). Do vậy, việc giải quản lý mạng và phải thuê nước ngoài quản thích tội phạm mạng là không cần thiết. lý mạng thuộc sở hữu của Nhà nước ta, thì Tương tự, đối với các khoản giải thích không gian mạng đó không phải là không thuật ngữ “tấn công mạng”, “khủng bố gian mạng của Việt Nam. mạng” cũng vậy. - Cơ sở hạ tầng không gian mạng 2. Tên gọi của Chương quốc gia Chúng tôi cho rằng, để bảo đảm phù 32 Số 7(359) T4/2018
- BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT hợp với khái niệm “Bảo vệ an ninh mạng”, vi xâm phạm an toàn mạng viễn thông liên tên gọi và nội dung của Chương 2 và Chương quan đến an ninh quốc gia. Vì vậy, nội dung 3 cần được thể hiện như sau: của Chương 3 bao gồm các quy định về: - Tên gọi của Chương 2 là: “Bảo vệ an + Nhóm biện pháp phòng chống hành toàn mạng công nghệ thông tin, mạng viễn vi phát tán virus là phát tán chương trình hay thông liên quan đến an ninh quốc gia”. đoạn mã được thiết kế để tự nhân bản và sao Nội dung của Chương bao gồm các chép chính nó vào các đối tượng lây nhiễm quy định về: khác (file, ổ đĩa, máy tính,...). + Tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục và thẩm + Nhóm biện pháp phòng chống hành quyền quyết định ban hành danh mục mạng vi truy cập bất hợp pháp vào website, cơ sở công nghệ thông tin, mạng viễn thông liên dữ liệu máy tính, mạng máy tính là hành vi quan đến an ninh quốc gia; cố ý vượt qua tường lửa, cảnh báo, password, sử dụng quyền truy cập, quản trị của người + Tiêu chuẩn, quy chuẩn mạng công khác..., để thực hiện một số hành vi sau: nghệ thông tin, mạng viễn thông liên quan đến an ninh quốc gia; (1) Tấn công deface là đưa vào, sửa đổi, xóa dữ liệu trên giao diện của website; + Kiểm tra, đánh giá mức độ an toàn của mạng công nghệ thông tin, mạng viễn (2) Lấy cắp quyền quản trị để truy cập thông liên quan đến an ninh quốc gia; vào cơ sở dữ liệu, lấy cắp, sửa đổi, phá hoại cơ sở dữ liệu; + Giám sát an ninh đối với mạng công nghệ thông tin, mạng viễn thông liên quan (3) Cài các phần mềm độc hại như đến an ninh quốc gia; virus, trojan, backdoor, sniffer, phần mềm điều khiển từ xa… để kiểm soát máy tính + Ứng phó, khắc phục sự cố kỹ thuật người bị hại; đối với mạng công nghệ thông tin, mạng viễn thông liên quan đến an ninh quốc gia; (4) Ngăn chặn bất hợp pháp việc truyền tải dữ liệu trên mạng internet hoặc - Tên gọi của Chương 3 là: “Phòng mạng LAN, WAN; chống hành vi xâm phạm an toàn mạng công nghệ thông tin, mạng viễn thông liên quan (5) Lấy cắp, đưa thông tin của tổ chức, đến an ninh quốc gia”. cá nhân trái phép lên mạng, như thông tin nhạy cảm trộm cắp được, thông tin thuộc Phòng, chống hành vi xâm phạm bí mật nhà nước, bí mật kinh doanh của tổ an toàn mạng công nghệ thông tin, mạng chức, bí mật cá nhân...; viễn thông liên quan đến an ninh quốc gia là phòng chống hành vi sử dụng máy tính (6) Cản trở, làm rối loạn hoạt động và mạng máy tính với mục đích xâm phạm của máy tính, mạng máy tính như phá hoại, đến an toàn của hệ thống máy tính và quy xóa, làm tổn hại phần mềm máy tính, dữ trình lưu trữ dữ liệu của hệ thống đó hoặc liệu máy tính; sử dụng máy tính hoặc các phương pháp (7) Chiếm đoạt, sử dụng, mua bán khác có liên quan đến máy tính, mạng máy hoặc công khai hóa trái phép cơ sở dữ liệu tính chiếm giữ bất hợp pháp và đe doạ hoặc máy tính. làm sai lệnh thông tin bằng phương pháp sử + Nhóm biện pháp phòng chống hành dụng mạng máy tính; và phòng chống hành vi xâm phạm an toàn mạng viễn thông gây Số 7(359) T4/2018 33
- BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT nhiễu có hại, cản trở hoạt động bình thường minh nhân dân...; của hệ thống thông tin vô tuyến điện. Biện (2) Đưa thông tin thẻ tín dụng và các pháp bảo đảm an toàn mạng viễn thông là giấy tờ có giá khác đã trộm cắp lên internet các biện pháp phòng chống hành vi hủy hoại để mua bán, trao đổi, cho, tặng; hoặc cố ý làm hư hỏng thiết bị thông tin vô (3) Trộm cắp tiền từ thẻ tín dụng bằng tuyến điện; gây nhiễu có hại, cản trở hoạt cách: làm thẻ tín dụng giả để rút tiền từ máy động bình thường của hệ thống thông tin vô tuyến điện. ATM, trả tiền cho các dịch vụ như khách sạn, nhà hàng, mua hàng đắt tiền, mua vé Ngoài ra, Dự thảo luật cần bổ sung máy bay..., mua hàng trực tuyến bằng thông một Chương mới, là: “Phòng chống hành tin thẻ ngân hàng trộm cắp được; vi sử dụng mạng công nghệ thông tin, mạng viễn thông để thực hiện hành vi vi phạm (4) Rửa tiền bằng cách chuyển tiền từ pháp luật xâm phạm an ninh quốc gia, trật tài khoản trộm cắp được sang tài khoản tiền tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp ảo như Liberty Reserve, egold, e-passport, của cơ quan, tổ chức, cá nhân”. webmoney..., chuyển tiền qua Western Tên gọi của Chương không sử dụng Union, Xoom, qua một số trang web có kết cụm từ “liên quan đến an ninh quốc gia” nối với hệ thống thẻ tín dụng; nhằm thể hiện đối tượng phòng chống hành (5) Lừa đảo trong hoạt động thương vi sử dụng cả mạng công nghệ thông tin, mại điện tử, qua quảng cáo, bán hàng trực mạng viễn thông liên quan đến an ninh tuyến trên internet, trong mua bán ngoại tệ, quốc gia và cả mạng công nghệ thông tin, mua bán và thanh toán cổ phiếu qua mạng, mạng viễn thông không liên quan đến an gửi thư lừa đảo trúng thưởng xổ số, rửa tiền, ninh quốc gia để thực hiện hành vi vi phạm môi giới vốn đầu tư...; pháp luật xâm phạm an ninh quốc gia, trật (6) Nhắn tin lừa đảo, sử dụng email, tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp nickname lấy trộm của người khác để lừa của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Nội dung của đảo...; Chương bao gồm các quy định về biện pháp phòng chống hành vi sử dụng mạng để xâm (7) Đánh bạc, cá độ qua mạng, sử dụng phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã thẻ tín dụng trộm cắp để đánh bạc; hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, (8) Buôn bán ma túy qua mạng; cá nhân. Đó là các hành vi: (9) Hoạt động mại dâm, truyền bá văn (1) Dùng thủ đoạn Phishing (giả mạo hóa phẩm đồi trụy qua mạng internet; một tổ chức hợp pháp để dụ dỗ người dùng (10) Sử dụng phương tiện kỹ thuật số, cung cấp dữ liệu nhạy cảm), trojan horse mạng máy tính thực hiện hành vi tống tiền, (loại virus có thể thay đổi cả địa chỉ của tên khủng bố, phá hoại, quấy rối, vu khống, miền); spyware (loại phần mềm gián điệp làm nhục; chuyên ăn cắp thông tin cá nhân); keylogger (phần mềm gián điệp theo dõi thao tác bàn (11) Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ phím)... để lấy cắp email, passwords, thông trên mạng internet; tin tài khoản, thông tin cá nhân như tên chủ (12) Sử dụng trái phép tần số vô tuyến tài khoản, địa chỉ, số điện thoại, số chứng điện 34 Số 7(359) T4/2018
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Bài giảng pháp luật kinh tế_c1
13 p | 1843 | 453
-
Thiết chế bảo hiến trong luật của Hoa Kỳ, Pháp và Đức. Bài học đối với thiết lập tòa án bảo hiến ở Việt Nam
13 p | 1272 | 224
-
TÀI LIỆU HUẤN LUYỆN AN TOÀN, VỆ SINH LAO ĐỘNG CHO NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG - BÀI 5
15 p | 388 | 129
-
Điều kiện bảo hộ đối với nhãn hiệu theo pháp luật Việt Nam
16 p | 383 | 91
-
Bài giảng Kỹ năng nói của luật sư - Học viện tư pháp
25 p | 302 | 84
-
Bài 5: Khái quát về luật hình sự , luật tố tụng hình sự
13 p | 220 | 58
-
Cơ chế bảo vệ hiến pháp của các nước trên thế giới
22 p | 216 | 35
-
Giáo trình Các cơ quan bảo vệ pháp luật: Phần 1 - PGS.TS Võ Khánh Vinh
285 p | 131 | 34
-
Kiến nghị nâng cao công tác giải quyết khiếu nại bảo hiểm con người - 3
11 p | 126 | 24
-
Cơ chế bảo vệ hiến pháp của các nước trên thế giới – Phần 1
42 p | 113 | 16
-
Một số vấn đề bảo hộ bí mật kinh doanh và hoàn thiện pháp luật bảo hộ bí mật kinh doanh ở Việt Nam
10 p | 106 | 11
-
Bài giảng Luật Hình sự - Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về Luật Hình sự Việt Nam
24 p | 29 | 10
-
Bài giảng Phí - Lệ phí
45 p | 114 | 9
-
Bài giảng Nguyên lý thống kê: Chương 11 - Nguyễn Ngọc Lam
18 p | 94 | 9
-
Khái niệm “người lao động nước ngoài” từ góc độ luật bảo hiểm xã hội
8 p | 50 | 7
-
Bài giảng Luật Dân sự 2 - Chương 2: Bảo đảm thực hiện nghĩa vụ
13 p | 42 | 7
-
Một số quy định về cưỡng chế trong trường hợp nhà nước thu hồi đất - Kiến nghị hoàn thiện
6 p | 9 | 5
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn