Viêm da tiếp xúc do côn
trùng dùng thuốc gì?
(SKDS) - Viêm da tiếp xúc do côn trùng là một bệnh da thường gặp, cấp
tính, nguyên nhân do phản ứng dị ứng của da với các thành phần của côn
trùng như phấn, chất bài tiết, nọc độc… Tổn thương ngoài da mới đầu là
ngứa, nổi ban đỏ, hơi nề tại vùng tiếp xúc. Sau đó có thể xuất hiện các mụn
nước, bọng nước và nóng, đau rát. Nếu nhiễm trùng sẽ có các mụn mủ nhỏ
trên nền da đỏ, phù nề.
Nếu không điều trị đúng có thể nhiễm trùng lan rộng, loét da… Tổn thương
thường tạo thành đám tại chỗ tiếp xúc hoặc thành dải, thành vệt do bệnh
nhân ngứa, gãi. Bệnh viêm da tiếp xúc do côn trùng thường khỏi nhanh
trong 3-7 ngày nếu điều trị đúng cách. Việc điều trị viêm da tiếp xúc do côn
trùng không khó nhưng nếu không đúng có thể gây viêm nặng hơn, nhiễm
trùng thứ phát, loét… phương pháp điều trị tùy theo tổn thương và chủ yếu
dùng thuốc bôi tại chỗ kèm thuốc kháng histamin đường uống.
Thuốc bôi tại chỗ có thể sử dụng các thuốc như sau:
Khi mới tiếp xúc, chỉ có đỏ da và ngứa nên dùng nước muối sinh lý rửa nhẹ
nhàng để làm sạch các chất bám lên da, sau đó dùng hồ nước bôi lên để làm
mát da, dịu da. Hồ nước là một loại thuốc bôi dùng phổ biến trong da liễu
với thành phần chủ yếu bao gồm: bột tal, oxyt kẽm, glycerin và hầu như
không có tác dụng phụ đáng kể nào nên sử dụng rất an toàn.
Khi đã nổi mụn nước, phỏng nước có thể bôi hồ nước, đắp dung dịch jarish
giúp mát da, dịu da và làm khô, sạch tổn thương.
Nếu xuất hiện mụn mủ dùng các dung dịch màu như xanh methylen, milian,
castellani bôi lên tổn thương giúp sát khuẩn, khô sạch tổn thương. Chú ý khi
dùng thuốc màu bôi cho trẻ em không nên dùng castellani vì thuốc này có
thể làm trẻ đau rát khi bôi. Khi tổn thương không còn chảy dịch, đã khô có
thể sử dụng mỡ kháng sinh, diệt khuẩn kèm corticoid loại nhẹ và vừa (ví dụ
fucidin-H, fucicort) để bôi, giúp tổn thương mau lành.
Thuốc uống có thể sử dụng một số loại như sau:
Thuốc kháng histamin thế hệ 1 (như chlopheniramin, hydroxyzin,
promethazin…). Nhóm thuốc này có tác dụng chống ngứa, chống dị ứng.
Tuy nhiên, thuốc này còn có tác dụng phụ là gây buồn ngủ, ngủ gà. Vì vậy
không dùng nhóm thuốc này cho người lái tàu, xe, vận hành máy, người làm
bảo vệ...
Thuốc kháng histamin thế hệ 2 hiện nay có nhiều thuốc không gây buồn ngủ
được dùng rộng rãi như: cetirizin, astemizol, loratadin, desloratadin,
fexofenadin. Tuy nhiên, cần thận trọng với người có vấn đề tim mạch hoặc
tiền sử bệnh tim mạch không được dùng một số thuốc trong nhóm astemizol
vì nhóm này có thể làm loạn nhịp tim, kéo dài khoảng QT.
Một số trường hợp hiếm gặp: bệnh nặng, kèm thêm phản ứng dị ứng toàn
thân thì cần điều trị đặc biệt. Có thể phải dùng corticosteroid toàn thân.
Trường hợp bội nhiễm nặng cũng có khi phải dùng kháng sinh toàn thân.
Bệnh viêm da tiếp xúc do côn trùng có thể phòng tránh bằng cách: vào mùa
mưa, nên đóng kín cửa, buông rèm, làm lưới ngăn côn trùng, buổi tối không
nên ngồi gần các nguồn sáng như bóng đèn. Mặc quần áo dài, quan sát kỹ đồ
vật trước khi sử dụng, giũ sạch khăn mặt, khăn lau, quan sát kỹ trước khi
lau.
