
VIÊM PHI MC PHI CNG ĐNG
Chn ñoán – Xác ñnh yu t nguy cơ – Đánh giá mc ñ nng
COMMUNITY-ACQURIED PNEUMONIA
Diagnosis – Identify of risk factors – Assessment of Severity
ThS.BS. Ngô Thanh Bình – B môn Lao và Bnh Phi – Đi Hc Y Dưc TP. HCM
ĐTCQ: (08) 8536139 ĐTDĐ: 0908955945
Trong phn tng quan này, chúng tôi tp trung ñ cp ñn chn ñoán, xác ñnh các yu t nguy cơ và
ñánh giá mc ñ nng các trưng hp viêm phi mc phi cng ñng (VPMPCĐ) theo tiêu chun ca Fine
và PORT (Pneumonia Outcomes Research Team). T ñó, có nhng ch ñnh c th nhm ñưa ra quyt ñnh
chính xác cho nhng trưng hp viêm phi mc phi cng ñng (VPMPCĐ) có cn nhp vin ñiu tr cũng
như nhng trưng hp cn nhp khoa săn sóc ñc bit hay không.
1. CHN ĐOÁN VPMPCĐ
1. 1. Triu chng lâm sàng
1.1.1. Triu chng toàn thân
Bnh khi phát ñt ngt hoc t t.
+ St cao hoc rét run hoc ch n l!nh.
+ Môi khô, lư"i dơ, mt m#i, chán ăn, nhc ñu, st cân,
+ Đau cơ, ñau h$ng, bun nôn hoc tiêu chy.
+ % giai ño!n bnh nng có th có ri lo!n ý thc.
1.1.2. Triu chng cơ năng
+ Ho khan hoc kh!c ñàm hôi (m hoc vư ng máu).
+ Đau ng&c kiu màng phi.
+ Khó th: có hoc không tuỳ mc ñ nng ca bnh
1.1.3. Triu chng thc th
+ Hi chng ñông ñc: có th có hoc không tùy giai ño!n bnh.
+ Nghe ñưc ran bnh lý (ran n, ran m, ran ngáy…) vùng tn thương (có th có hoc không)
Nói chung, bnh nhân VPMPCĐ có tương ñi ñy ñ các triu chng hô h(p như ho, kh!c ñàm và
khó th, kèm st và các triu chng khác. Ho là biu hin thưng gp nh(t lên ñn 80% trưng hp, nhưng
l!i ít gp bnh nhân l n tui, mc bnh ñi kèm nng, hoc sng trong nhà dư"ng lão. Bnh nhân l n tui
thưng ít có biu hin triu chng hô h(p hơn so v i ngưi tr). S& thiu vng triu chng hô h(p quan tr$ng
và mt tình tr!ng không st (afebril status) là nhng yu t tiên lưng t* vong cao, ñiu này có th ñưc lý
gii là do ñáp ng mi+n dch suy yu. Đôi khi s& thiu vng các triu chng hô h(p giúp tăng cao s& chú ý
ñn tình tr!ng bnh. Đau ng&c kiu màng phi cũng thưng gp bnh nhân VPMPCĐ, và s& thiu vng
triu chng này ñưc xem như là mt tiên lưng x(u. % bnh nhân l n tui, biu hin viêm phi có th là
các triu chng khác không phi hô h(p như lo lng, suy kit, suy nhưc, ñang mc bnh nng ñi kèm (như
suy tim sung huyt).
Nhng triu chng th&c th ca viêm phi bao gm th nhanh, nghe có ran bnh lý, các d(u hiu ca
hi chng ñông ñc (gõ ñc, âm th ph qun, và ting be be (egophony)). Bnh nhân cũng nên ñưc thăm
khám nhm phát hin d(u hiu ca tràn dch màng phi. Ngoài ra, các d(u hiu ngoài phi biu hin t!i các
cơ quan b nhi+m trùng do vi trùng gieo rc theo ñưng máu ñn (như viêm kh p, viêm ni tâm m!c, viêm
màng ngoài não). Phát hin các d(u hiu nghi ng do nhi+m vi trùng không ñin hình (ch,ng h!n, M.
pneumoniae hoc C. pneumoniae) như viêm màng nhĩ bóng nư c, ñ# da, viêm màng ngoài tim, viêm gan,
thiu máu tán huyt, và viêm não màng não. Mt trong nhng phn quan tr$ng nh(t trong khám lâm sàng
nhng bnh nhân nghi ng viêm phi là ño tn s th. % ngưi l n tui, tn s th tăng là d(u hiu ñu tiên
ca viêm phi, k ñn là các triu chng lâm sàng khác xy ra 1 ñn 2 ngày sau. Mc dù d(u hiu này không
ñc hiu, nó không xu(t hin bnh nhân không nhi+m trùng ñưng hô h(p, nhưng nó là mt ch ñnh r(t
nh!y nhng trưng hp nhi+m trùng ñưng hô h(p. Th nhanh là biu hin thưng gp nh(t bnh nhân
l n tui b viêm phi (chim hơn 60% trưng hp), và thưng xy ra bnh nhân l n tui hơn bnh nhân tr)
b viêm phi. Đo tn s th không ch có giá tr trong chn ñoán mà còn có ý nghĩa v mt tiên lưng. Trong
ñánh giá bnh nhân VPMPCĐ, tn s th tăng trên 30 ln/phút là mt trong vài yu t liên quan ñn tăng
nguy cơ t* vong.
Bng 1: Đc ñim lâm sàng ca VPMPCĐ
Du hiu Ý nghĩa
St, rét run Có th không xy ra nhng bnh nhân l n tui hoc suy
gim mi+n dch (bao gm bnh nhân ñang ñiu tr corticoid)

Khó th Hin din trong 70% trưng hp
Suy kit Thưng gp bnh nhân l n tui
Ho và kh!c ñàm m Ho xy ra trong 80% và kh!c ñàm m chim 50% trưng hp.
Biu hin ca ñàm luôn luôn không th giúp phân bit nhi+m
vi trùng v i nhi+m trùng không do vi trùng.
Thi gian biu hin triu
chng
Có khuynh hư ng kéo dài hơn bnh nhân l n tui
Không có các triu chng v
hô h(p
Liên quan ñn gia tăng t l t* vong, ñc bit là không có triu
chng ñau ng&c kiu màng phi
Bnh tim phi, có ñiu tr
kháng sinh gn ñây, > 65 tui
Nhiu kh năng b nhi+m ph cu kháng thuc và vi trùng
gram âm ñưng rut
Tri giác kém, nut kém Nhng yu t hít sc, cn ñưc xem xét nhng bnh nhân
viêm phi tái phát nhiu ln
Tn s th Trên 30 ln/phút làm gia tăng nguy cơ t* vong
Am th ph qun hoc ting
be be (egophony)
Gi ý ñông ñc phi
Hi chng 3 gim Tràn dch màng phi kèm theo
Đ# da S. aureus, P. aeruginosa, M. tuberculosis, n(m, Aspergillus,
Varicella-zoster virus, herpes simplex virus, M. pneumoniae
Tăng chc năng gan S. pneumoniae, S. aureus, P. aeruginosa, M. tuberculosis,
Legionella, H. influenzae, C. immitis, Aspergillus, Varicella-
zoster virus, herpes simplex virus, C. burnetii, M. pneumoniae,
C. psittaci
1.2. Triu chng cn lâm sàng:
Khong 50% trưng hp VPMPCĐ chưa xác ñnh ñưc nguyên nhân gây bnh, mc dù ñã làm
tương ñi ñy ñ các xét nghim chn ñoán. Không có xét nghim ñơn l) nào có th xác ñnh t(t c các tác
nhân gây bnh và m.i xét nghim có nhng h!n ch riêng. Hình nh tn thương trên X-quang phi, ngo!i
tr mt vài trưng hp ngo!i l, ít có giúp bác sĩ lâm sàng hư ng ñn tác nhân gây bnh ñc hiu. Vì ñàm
thưng b t!p nhi+m vi trùng vùng hu h$ng nên ñ xác ñnh chc chn tác nhân gây bnh cn phi c(y các
m/u th* t v trí vô trùng hoàn toàn như máu hoc dch màng phi. Nhng d(u hiu lâm sàng và X-quang
phi không ñc hiu kèm v i nhng h!n ch ca các xét nghim chn ñoán d/n ñn thưng phi bt ñu ñiu
tr theo kinh nghim.
1.2.1. X-quang phi: là phương tin cn lâm sàng quan tr$ng hàng ñu trong các bnh lý viêm phi. Hình
nh tn thương trên X-quang phi ca VPMPCĐ, ñưc chia làm 4 d!ng:
(1) Hình nh tn thương ph nang: hình m tương ñi ñng nh(t chim mt thùy hoc phân thùy phi
và có hình nh ñưng hơi ph qun bên trong (hình nh viêm phi thùy ñin hình). Các trưng
hp ít ñin hình hơn cho th(y các hình m này không chim mt thùy hoc phân thùy hoc có th
kèm theo x0p phi do tc ngh1n các ph qun do dch tit.
(2) Hình nh tn thương ph qun phi: hình m lm ñm không ñng nh(t, nhng ñám m này có
th chng lên nhau t!o thành nhng hình m ñm hơn.
(3) Hình nh tn thương mô k): hình nh m d!ng lư i hoc lư i nt khp c hai phi, ñôi khi tin
trin thành nhng hình m lm ñm thưng xu(t hin thùy dư i.
(4) Thâm nhi+m d!ng nt: hình m tròn gi i h!n rõ v i ñưng kính l n hơn 1 cm trên phim x-quang
phi, cn phân bit v i u lao hoc viêm phi do n(m.
Trong mt s trưng hp hình nh X-quang phi kt hp v i lâm sàng và yu t dch t+ h$c có th
giúp ñnh hư ng cho ñiu tr trong thi gian ch ñi kt qu vi trùng h$c.
Mc dù có nhiu d!ng tn thương trên X-quang phi có th gp trong viêm phi, nhưng cũng có
nhiu trưng hp không phát hin tn thương trên X-quang phi, lúc ñó, nu bnh nhân có nhng triu
chng lâm sàng và d(u hiu th&c th khu trú gi ý thích hp thì v/n có th nghĩ ñn viêm phi. Trong trưng
hp không phát hin tn thương trên X-quang phi ln ñu tiên thì có th tin hành chp X-quang phi ln
th hai sau 24 – 48 gi.
Mc dù nhng d(u hiu trên X-quang phi không th dùng ñ tiên ñoán tác nhân gây bnh, nhưng có
mt s d!ng tn thương liên quan ñn tác nhân gây bnh ñc hiu.
Hình nh ñông ñc khu trú có th th(y trong viêm phi hít (ñc bit là các thùy, phân thùy dư i) do
nhi+m pneumococci, Klebsiella, Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae, M. pneumoniae, hoc C.
pneumoniae. Hình nh thâm nhi+m mô k1 có th(y trong viêm phi do siêu vi, M. pneumoniae, C.

pneumoniae, Chlamydia psittaci, và Pneumocystis jiroveci. Phì ñ!i h!ch trung th(t rn phi kèm tn thương
mô k1 có th gp trong viêm phi do Bacillus anthracis, Francisella tularensis, và Chlamydia psittaci,
ngưi l!i phì ñ!i h!ch có th gp trong lao phi, viêm phi do n(m, và viêm phi do vi trùng.
Hình nh hang có th gp trong áp xe phi do hít sc hoc do nhi+m S. aureus, vi trùng gram âm
hiu khí (bao gm P.aeruginosa), M. tuberculosis, n(m, Nocardia, và Actinomyces.
Tràn dch màng phi có gp trong viêm phi, thưng là tràn dch màng phi mt bên. Cn phân bit
tràn m màng phi v i tràn dch màng phi c!nh viêm phi. Nu xu(t hin tràn dch màng phi hai bên, có
th ñưc xem như là mt yu t tiên lưng t* vong trong thi gian ngn ca viêm phi.
Viêm phi do ph cu thưng có bin chng tràn dch màng phi (chim 36 – 57% trưng hp),
nhưng nhng tác nhân khác cũng gây tràn dch màng phi là H. influenzae, M. pneumoniae, Legionella, và
M. tuberculosis.
1.2.2. Soi nhum gram ñàm:
a. M/u ñàm có th cha các vi trùng thưng trú vùng hu h$ng ca ñưng hô h(p trên. Mt m/u ñàm chun
ñ th&c hin nhum gram (là m/u ñàm ñó phi cha > 25 b!ch cu ña nhân và < 5 – 10 t bào thưng bì
vy/mm
3
) s1 cho chn ñoán v i ñ nh!y t 60 – 85%, và có giá tr trong ñánh giá ban ñu ñi v i bnh nhân
VPMPCĐ. Điu này v/n còn chưa chc chn.
i. S& hin din duy nh(t mt lo!i hình thái vi trùng trên nhum gram thì gi ý ñn tác nhân
gây bnh. Tuy nhiên, ñ nh!y và ñ ñc hiu ca nhum gram trong tiên ñoán tác nhân ph
cu qua c(y ñàm bnh nhân viêm phi mc phi cng ñng có thay ñi l n trong vài
nghiên cu. Do ñó, hiu qu ca nhum gram bnh nhân viêm phi mc phi cng ñng
chưa chc chn.
ii. Mt nhum Gram ñàm ñ có th th(t b!i trong vic ñánh giá các tác nhân ghi ng gây bnh
như Staphylococci và vi trùng Gram âm nu bnh nhân ñã dùng kháng sinh vài ít nh(t vài
ngày trư c ñó. Nhng tác nhân gây bnh như M. pneumoniae, C. pneumoniae và siêu vi gây
bnh hô h(p không ñưc phát hin qua soi nhum gram ñàm.
b. Mt s tác nhân gây bnh khác không th phát hin qua nhum gram như:
i. Mycobacterium spp. (acid fast stain)
ii. N(m (nhum b!c Methenamin)
iii. Pneumocystis jiroveci (Nhum b!c or kháng th huỳnh quang tr&c tip)
iv. Legionella spp. (Kháng th huỳnh quang tr&c tip)
1.2.3. Cy ñàm tìm vi trùng thưng qui: C(y ñàm có th xác ñnh tác nhân gây bnh nhưng ñ nh!y và ñ
ñc hiu kém. Nu vi trùng m$c trong môi trưng c(y tương ng v i vi trùng qua nhum gram thì có th kt
lun tác nhân gây viêm phi. Phát hin nhng tác nhân gây bnh không phi là nhng vi trùng thưng trú
vùng hu h$ng thì r(t có ý nghĩa trong xác ñnh chn ñoán. C(y ñàm và kt qu kháng sinh ñ có th không
ñánh giá b(t c vi trùng nào hoc có th ñánh giá vi trùng ñ kháng thuc bnh nhân ñang dùng kháng sinh
t!i thi ñim ñó. Đàm nên ñưc c(y ñi v i Mycobacteria, Legionella, và n(m ch khi biu hin lâm sàng
thích hp (bnh nhân có các yu t nguy cơ ñi kèm)
1.2.4. Cy máu: không ch ñnh ñi v i bnh nhân VPMPCĐ ngo!i trú. Nu nghi ng bnh nhân b nhi+m
trùng huyt nên cho bnh nhân nhp vin.
1.2.5. S lưng bch c u: ít có kh năng thay ñi ñiu tr và không cn ñ!t ñưc mt cách thưng qui
ngưi kh#e m!nh. S lưng b!ch cu tăng không bao gi ñưc dùng xác ñnh chn ñoán, và khi b!ch cu >
15.000/mm
3
gi ý nhiu hơn ñn nhi+m trùng. S lưng b!ch cu th(p có th là do bnh lý cơ bn, hoc do
các cytokin hoc các hóa ch(t trung gian khác tác ñng c ch lên s& sinh sn ca t bào gc t!i ty xương.
S lưng b!ch cu r(t th(p có th là yu t tiên lưng r(t x(u. Gim b!ch cu có th gây ra do thuc c ch
mi+n dch, nhi+m HIV, hoc suy dinh dư"ng.
1.2.6. Thiu máu: có th là mt biu hin ca bnh lý cơ bn hoc là hu qu ca mt trong vài bnh nhi+m
trùng hoc thuc kháng sinh gây phn ng tán huyt. Các Agglutinin l!nh (Cold agglutinins) có th gp
trong trưng hp nhi+m Mycoplasma, cũng như Legionella, adenovirus, influenza virus, và các tình tr!ng
nhi+m trùng và không nhi+m trùng khác.
1.2.7. Sinh hóa máu: H! natri máu và tăng chc năng gan, trư c ñây ñưc xem xét như là mt ch ñnh ca
viêm phi do tác nhân không ñin hình, ñc bit là nhi+m Legionella pneumophila. Ngày nay, nhng ñc
ñim như vy thưng gp trong viêm phi gây ra do nhiu tác nhân gây bnh. H! natri máu có th gây ra do
s& kh* nư c hoc do hi chng hormone kháng bài niu không thích hp (the syndrome of inappropriate
antidiuretic hormone, SIADH). Ngưc l!i, tăng natri máu (tăng t l ure máu/creatinine máu), và bicarbonate
tăng có th ñưc tìm th(y bnh nhân VPMPCĐ và cô ñc máu.
1.2.8. Xét nghim huyt thanh hc: ñi v i nhng tác nhân ñc bit thì không có ích trong ñánh giá ban
ñu nhng bnh nhân VPMPCĐ và không nên th&c hin mt cách thưng qui.

1.2.9. Đo kháng nguyên Legionella trong nư!c tiu: phát hin kháng nguyên serotype nhóm 1 ca L.
pneumophila và hu ích vì kt qu nhanh d+ làm, s2n có, và có ñ nh!y t 80 – 90% và ñ ñc hiu là 99%.
Vì L. pneumophila gây ra 70 – 90% các trưng hp bnh Legionnaires. Xét nghim này r(t hu ích trong
chn ñoán các bnh nhân nghi ng nhi+m L. pneumophila.
1.2.10. CT scan ngc: ñc bit ñưc ch ñnh ñi v i nhng trưng hp không phát hin tn thương trên X-
quang phi nhưng lâm sàng gi ý nhiu ñn viêm phi. CT scan lng ng&c giúp phát hin các tn thương
thâm nhi+m m i khu trú mà không th phát hin trên X-quang phi th,ng và nghiêng. CT Scan lng ng&c
còn giúp ích xác ñnh v trí tn thương ñ tin hành th&c hin các th thut chn ñoán như ch$c dò màng
phi, ch$c hút-sinh thit xuyên thành ng&c, các th thut qua ni soi ph qun (như r*a ph qun ph nang,
ch$c hút-sinh thit xuyên thành ph qun, …)…
1.2.11. Chc dò khoang màng phi: nên ñưc th&c hin nhng bnh nhân có tràn dch màng phi ñi
kèm. L(y dch màng phi làm xét nghim sinh hóa (ñ!m, Lactate dehydrogenase-LDH), ñm t bào và hình
d!ng t bào, soi nhum gram và c(y tìm vi trùng gây bnh. Cn thit ño pH dch màng phi vì cũng giúp ích
trong chn ñoán và ñiu tr.
1.2.12. Soi ph qun: kt hp r*a ph qun ph nang nhng vùng phi b tn thương, ñc bit là nhng
trưng hp nhi+m trùng phi có tc ngh1n khu trú. Thu hi dch r*a làm xét nghim soi nhum gram và c(y
tìm vi trùng; soi AFB và c(y tìm vi trùng lao; và soi tìm n(m. Tuy nhiên k3 thut này cũng gây t!p nhi+m
bi ñưng ñi ca ng soi. Ngoài ra, qua soi ph qun có th th&c hin mt s th thut khác như ch$c hút
sinh thit bng kim xuyên thành khí qun, ph qun; sinh thit chi niêm m!c ph qun…, ñ l(y m/u th*
xác ñnh nguyên nhân gây bnh.
1.2.13. Chc hút sinh thit b"ng kim xuyên thàng ngc, sinh thit phi qua ni soi l#ng ngc ñ chn
ñoán, m$ l#ng ngc thám sát: r(t him khi có ch ñnh, tr nhng trưng hp r(t khó khăn trong chn
ñoán.
2. XÁC Đ%NH CÁC Y&U T' NGUY CƠ C)A VPMPCĐ THEO TIÊU CHUN C)A FINE VÀ
PORT:
Cách tính ñim theo tiêu chun ca Fine và PORT là d&a trên các ñc ñim v dch t+ h$c, lâm sàng
và cn lâm sàng. T ñó, tính ñim c th cho tng bnh nhân VPMPCĐ. K tip là phân nhóm nguy cơ cho
tng bnh nhân d&a trên tng s ñim. Có tng cng 3 mc ñ nguy cơ (th(p, trung bình và cao) và 5 nhóm
nguy cơ (nhóm I, II, III, IV, và V). Tùy theo tng mc ñ và phân nhóm nguy cơ mà bnh nhân ñưc quyt
ñnh nhp vin ñiu tr hoc ñiu tr ngo!i trú. Đng thi qua tng phân nhóm c th có th tiên ñoán t l t*
vong trong 30 ngày ñu tiên.
2.1. Các bư!c xác ñnh phân nhóm nguy cơ: gm 2 bư c:
Bư!c 1: Bnh nhân thuc nguy cơ th(p (nhóm I) d&a trên bnh s* và khám lâm sàng và không nhà dư"ng
lão là bnh nhân ≤ 50 tui và không mc bnh ñi kèm hoc không có các d(u hiu th&c th ñưc lit kê trong
bư c 2.
Bư!c 2: Tính ñim nguy cơ nhóm II ñn nhóm V
Bng 2: Cách tính ñim nguy cơ nhóm II ñn nhóm V
Đc ñim bnh nhân Đim
quy ñnh
Đim ca
bnh nhân
Các yu t cơ ña
Tui (s năm)
Nam S tui
N S tui – 10
Sng trong nhà dư"ng lão +10
Đang m*c bnh ñi kèm
Bnh lý ác tính +30
Bnh gan +20
Suy tim sung huyt +10
Bnh m!ch máu não +10
Bnh thn +10
Du hiu lâm sàng lúc khám ñ u tiên
Tr!ng thái tâm thn thay ñi +20
Nhp th ≥ 30 ln/phút +20
Huyt áp tâm trương < 90 mm Hg +20
Thân nhit <35
0
C hoc ≥ 40
0
C +15

Nhp m!ch ≥ 125 ln/phút +10
Xét nghim cn lâm sàng ñ u tiên (nu không làm thì cho 0 ñim)
pH < 7,35 +30
Urê máu +20
Na+ <130 meq/L (130 mmol/L) +20
Đưng máu ≥ 250 mg% (13,9 mmol/L) +10
Hematocrit < 30% +10
PaO2 < 60 mm Hg hoc SaO2 < 90% +10
Tràn dch màng phi +10
Tng s ñim bnh nhân
* Lưu ý: Cách ñánh giá các bnh ñi kèm:
+ Bnh ung thư: b(t kỳ ung thư nào, ngo!i tr ung thư t bào vy hay ung thư t bào ñáy ca da, hin
t!i hay trong vòng mt năm.
+ Bnh gan: xơ gan trên lâm sàng hay chn ñoán mô h$c; viêm gan mãn th ho!t ñng.
+ Suy tim sung huyt: xác ñnh bng bnh s*, khám th&c th và các d(u hiu trên X-quang lng ng&c,
siêu âm tim.
+ Bnh mch máu não: chn ñoán lâm sàng ñt qu6 hay cơn thoáng thiu máu não; hoc ñt qu6
chng minh bng CT hay MRI.
+ Bnh thn: Bnh thn mãn hay creatinin b(t thưng.
2.2. Xác ñnh nhóm nguy cơ - mc ñ - ch+ ñnh ñi,u tr và tiên ñoán t+ l t- vong trong vòng 30 ngày
ca VPMPCĐ theo tiêu chun ca Fine và PORT:
Bng 3: Kt qu thang ñim Fine và PORT
Đim
Bnh nhân
Nhóm
nguy cơ
Mc ñ
nguy cơ
Ch+ ñnh
ñi,u tr
Tiên ñoán t+
l t- vong
0
≤ 70
71 – 90
91 – 130
> 130
I
II
III
IV
V
Th(p
Th(p
Th(p
Trung bình
Cao
Ngo!i trú
Ngo!i trú
Ngo!i trú
Ni trú
Ni trú
0,1 %
0,6 %
0,9 – 2,8 %
8,2 – 9,3 %
27 – 29,2 %
+ Nhóm I, II, III (mc nguy cơ th(p) có th cho bnh nhân ñiu tr ngo!i trú
+ Nhóm IV, V (mc nguy cơ trung bình và cao) cn cho bnh nhân nhp vin ñiu tr và cn ñưc
chăm sóc ñc bit.
3. CH. Đ%NH NH/P VI0N VÀ CHĂM SÓC Đ2C BI0T C)A VPMPCĐ:
3.1 Ch+ ñnh nhp vin:
Quyt ñnh quan tr$ng nh(t ñưc thy thuc lâm sàng ñưa ra trong sut thi gian ñánh giá, ñiu tr
và theo dõi bnh nhân viêm phi mc phi cng ñng là khi nào cho bnh nhân nhp vin. Đây là câu h#i
ñưc ñt ra nhưng chưa có câu tr li mt cách chính xác vì hin nay cũng chưa có mt hư ng d/n c th và
rõ ràng v v(n ñ này mà còn tùy thuc vào quan ñim khác nhau ca nhiu tác gi trên th gi i. Nhưng nói
chung, mc ñ nng ca bnh s1 quyt ñnh ñưa bnh nhân nhp vin. Khi bnh nhân ñang mc bnh mãn
tính nng trm tr$ng; ñòi h#i nhiu phương tin ñiu tr như th oxy, truyn dch, tiêm tĩnh m!ch, theo dõi
tim m!ch; hoc có nhiu yu t nguy cơ xy ra ñu ñưc xem xét nhp vin. Các yu t nguy cơ bao gm:
tn s th > 30 ln/phút; huyt áp tâm thu < 90 mm Hg; huyt áp tâm trương < 60 mm Hg; tn thương viêm
phi nhiu thùy; lo lng, bt rt; Ure máu > 19,6 mg/dL; PaO2 < 60 mm Hg; PaCO2 > 50 mm Hg; toan
chuyn hóa hoc toan hô h(p; d(u hiu nhi+m trùng h thng.
Theo Hi lng ng&c Anh (BTS) cho rng ch cn bnh nhân viêm phi có ti thiu 2 trong s 4 tiêu
chun sau là nguy cơ t* vong tăng g(p 9 – 12 ln:
(1) Tn s th > 30 ln/phút
(2) Huyt áp tâm trương < 60 mm Hg
(3) Ure máu > 19,6 mg/dL
(4) Lo lng, bt rt
Theo nhóm nghiên cu kt qu viêm phi (PORT) ñã ñưa ra qui lut tiên ñoán t* vong ñ phân
nhóm cho t(t c bnh nhân viêm phi vào mt trong 5 nhóm sau theo th t& t nhóm I ñn nhóm V, m.i
nhóm có nguy cơ t* vong khác nhau. Tính ñim nguy cơ t* vong ñ hư ng d/n ñưa ra quyt ñnh nhp vin
cho m.i bnh nhân.
Theo hư ng d/n ca Hip hi bnh nhi+m trùng Hoa Kỳ (IDSA), bnh nhân viêm phi mc phi
cng ñng ñưc ñ ngh nhp vin khi có các tiêu chun ca Fine và PORT (bng 3).