TÌNH HUỐNG THỨ 1
Tin ngày: Thứ Tư, 26/09/2007 16:19 GMT+7
Vi t Nam và 'hi u ng Wal-Mart'ệ ệ ứ
Wal-Mart l n ch ng nào? N u toàn b t ng s n l ng n i đ a (GDP) c aớ ừ ế ộ ổ ả ượ ộ ị ủ
Vi t Nam đ t 60 t USD trong năm 2006, thì Wal-Mart tr c ngày 1/3 nămệ ạ ỉ ướ
nay đã có doanh s b ng nh th . ố ằ ư ế
T Philadelphia (M ), biên t p viên cao c p Charles Fishman đã vi t bàiừ ỹ ậ ấ ế
phân tích sau đây.
Vi t Nam đã s n sàng cho Wal-Mart? Đ ng nhiênệ ẵ ươ
Vi t Nam có m t n n kinh t sôi đ ng, đang phát tri n nhanh nh t châu Á. Vi t Nam cóệ ộ ề ế ộ ể ấ ệ
m t dân s có h c v n, đ y ngh l c và tr trung đang ngày càng quan tâm đ n các s nộ ố ọ ấ ầ ị ự ẻ ế ả
ph m tiêu dùng. Vi t Nam có m t n n doanh nghi p s n xu t đang l n m nh c n tìm n iẩ ệ ộ ề ệ ả ấ ớ ạ ầ ơ
bán s n ph m ra th gi i. Cho nên, Vi t Nam đã s n sàng cho Wal-Mart.ả ẩ ế ớ ệ ẵ
Nh ng Vi t Nam đã có s n sàng cho “hi u ng Wal-Mart” không? Không.ư ệ ẵ ệ ứ
Khi Wal-Mart b c vào m t t nh thành, m t đ a h t, hay toàn b m t ngành công nghi p,ướ ộ ỉ ộ ị ạ ộ ộ ệ
tác đ ng luôn đ y k ch tính. Và tác đ ng y luôn là m t h n h p gi a t t và x u: t t choộ ầ ị ộ ấ ộ ỗ ợ ữ ố ấ ố
ng i tiêu dùng và ng i mua s m, nh ng x u cho nh ng c a hàng s n có. ườ ườ ắ ư ấ ữ ử ẵ
T t cho hi u qu c a các nhà máy và s n xu t, nh ng nguy hi m cho các hãng cung c pố ệ ả ủ ả ấ ư ể ấ
nào đã nh ng quá nhi u quy n ki m soát cho Wal-Mart. T t cho chuy n t o thêm vi cườ ề ề ể ố ệ ạ ệ
làm, nh ng th ng là gây h i cho tinh th n làm vi c hay cho môi tr ng. Đó là “hi u ngư ườ ạ ầ ệ ườ ệ ứ
Wal-Mart”.
Quy mô và quy n l c phi th ng c a Wal-Mart s mang l i nhi u l i ích l n. Ch c n bánề ự ườ ủ ẽ ạ ề ợ ớ ỉ ầ
đ c hàng m t l n cho Wal-Mart, m t công ty Vi t Nam có th ti p c n đ c toàn b thượ ộ ầ ộ ệ ể ế ậ ượ ộ ị
tr ng M . ườ ỹ
Nh ng quy mô và quy n l c c a Wal-Mart cũng đ ng nghĩa là m t mình Wal-Mart th ngư ề ự ủ ồ ộ ườ
c m tr ch cho c n n kinh t tiêu dùng, không ch n c M mà kh p th gi i. Wal-Martầ ị ả ề ế ỉ ở ướ ỹ ắ ế ớ
đ nh ra lu t l - cho dù b n ngành may m c, đ ch i hay giày dép. ị ậ ệ ạ ở ặ ồ ơ
Wal-Mart n đ nh giá c và nh p đ làm vi c. Và trong vai trò ng i tiêu dùng, ng i kinhấ ị ả ị ộ ệ ườ ườ
doanh hay quan ch c chính quy n, dù mu n dù không b n ph i theo lu t c a Wal-Martứ ề ố ạ ả ậ ủ
n u mu n ch i cùng. Đó là “hi u ng Wal-Mart”.ế ố ơ ệ ứ
Do đó n u Vi t Nam và ng i Vi t Nam mu n l n m nh trong n n kinh t toàn c u, hế ệ ườ ệ ố ớ ạ ề ế ầ ọ
c n hi u rõ Wal-Mart và nh ng gì Wal-Mart tác đ ng vào doanh nghi p, vào ng i muaầ ể ữ ộ ệ ườ
s m, và vào đ i s ng - h sinh thái mà Wal-Mart sáng t o ra.ắ ờ ố ệ ạ
T i sao Wal-Mart l i khác bi t?ạ ạ ệ
Vi t Nam đã có h n m t th p niên kinh nghi m trong n n kinh t toàn c u - Ngân hàngệ ơ ộ ậ ệ ề ế ầ
Citibank l n c a M đã làm ăn Vi t Nam, cũng nh IBM, cũng nh T p đoàn bán lớ ủ ỹ ở ệ ư ư ậ ẻ
Metro c a Đ c. Hãng s n xu t chip l n nh t th gi i Intel đang chi 1 t USD đ xây d ngủ ứ ả ấ ớ ấ ế ớ ỉ ể ự
nhà máy Vi t Nam. V y thì có gì m ĩ v Wal-Mart? T i sao Wal-Mart l i khác bi t?ở ệ ậ ầ ề ạ ạ ệ
Wal-Mart khác bi t vì hai lý do. Th nh t đó là quy mô. Wal-Mart l n t i m c khó lòngệ ứ ấ ớ ớ ứ
hi u th u đáo hoàn toàn v nó. Wal-Mart không ch là siêu th l n nh t n c M , khôngể ấ ề ỉ ị ớ ấ ướ ỹ
ch là siêu th l n nh t th gi i. ỉ ị ớ ấ ế ớ
Wal-Mart hi n là công ty l n nh t th gi i v i doanh thu 1 t USD m t ngày, 42 tri u USDệ ớ ấ ế ớ ớ ỉ ộ ệ
m t gi , t ng gi c a t ng ngày trong năm. Wal-Mart th c ch t không ch là công ty l nộ ờ ừ ờ ủ ừ ự ấ ỉ ớ
nh t th gi i - nó là công ty l n nh t trong l ch s th gi i.ấ ế ớ ớ ấ ị ử ế ớ
Đi u đó có nghĩa gì? Có nghĩa là ngay c nh ng công ty danh ti ng nh t cũng ph i u nề ả ữ ế ấ ả ố
mình theo ý mu n c a Wal-Mart. Công ty 100 năm tu i Levi Strauss là m t huy n tho iố ủ ổ ộ ề ạ
không ch M mà kh p th gi i. Levi Strauss đã sáng ch ra chi c qu n jean. ỉ ở ỹ ắ ế ớ ế ế ầ
Ngày nay, Wal-Mart bán qu n jean Levi nh ng cũng bán c qu n jean mang “nhãn hi uầ ư ả ầ ệ
riêng” là Faded Glory (m t ph n s n ph m này có th đ c gia công Vi t Nam). Và đâyộ ầ ả ẩ ể ượ ở ệ
là th c t : b t k thanh th và s h p d n c a qu n jean Levi, Wal-Mart m i năm bánự ế ấ ể ế ự ấ ẫ ủ ầ ỗ
qu n jean còn nhi u h n Levi Strauss cho dù Wal-Mart v n ch ng có tên tu i gì trongầ ề ơ ố ẳ ổ
ngành s n xu t qu n jean.ả ấ ầ
Cho nên, khi b n cân nh c chuy n làm ăn v i Wal-Mart - khi b n t ng t ng nhà máyạ ắ ệ ớ ạ ưở ượ
hay công ty c a mình đang cung ng s n ph m cho Wal-Mart - đ ng quên cái quy n l củ ứ ả ẩ ừ ề ự
đ c bi t mà quy mô c a Wal-Mart có đ c. H p đ ng có th t t đ p hôm nay, nh ng m tặ ệ ủ ượ ợ ồ ể ố ẹ ư ộ
năm n a thì sao, và ba năm n a thì sao?ữ ữ
Đi u th hai khi n Wal-Mart khác bi t chính là tính nguyên t c c a công ty này. H u nhề ứ ế ệ ắ ủ ầ ư
không có công ty nào trên th gi i có kh năng chuyên tâm nh là Wal-Mart. ế ớ ả ư
Wal-Mart luôn luôn bi t nó quan tâm đi u gì, và ch m t đi u thôi: giá s n ph m th p bánế ề ỉ ộ ề ả ẩ ấ
cho ng i tiêu dùng. Giá thành s t n bao nhiêu? Anh có th làm s n ph m đó r h nườ ẽ ố ể ả ẩ ẻ ơ
đ c không? Làm sao năm sau anh h giá xu ng?ượ ạ ố
Tính nguyên t c nh th đã cho Wal-Mart m t l i th l n. Các nhà qu n lý và đi u hành ắ ư ế ộ ợ ế ớ ả ề ở
Wal-Mart luôn bi t rõ nh ng câu h i h c n h i - cho dù h đang suy tính vi c khaiế ữ ỏ ọ ầ ỏ ọ ệ
tr ng m t siêu th hay th ng th o m t h p đ ng mua qu n jean. H bi t rõ s m nhươ ộ ị ươ ả ộ ợ ồ ầ ọ ế ứ ệ
c a h và không bao gi ch ch h ng.ủ ọ ờ ệ ướ
Quy mô và nguyên t c khi n Wal-Mart khác bi t. Đi u đó có nghĩa là n u b n s làm ănắ ế ệ ề ế ạ ẽ
v i Wal-Mart - n u Wal-Mart s đ n thành ph b n, n u Wal-Mart s c nh tranh v i c aớ ế ẽ ế ố ạ ế ẽ ạ ớ ử
hàng c a b n, n u Wal-Mart s mua s n ph m c a b n - b n ph i t h i mình cái giáủ ạ ế ẽ ả ẩ ủ ạ ạ ả ự ỏ
ph i tr đi kèm theo nh ng l i ích là gì. Và cái phí t n y có x ng đáng v i l i ích hayả ả ữ ợ ổ ấ ứ ớ ợ
không?
Wal-Mart luôn bi t câu tr l i cho câu h i đó, cho t ng siêu th h khai tr ng, cho t ngế ả ờ ỏ ừ ị ọ ươ ừ
nhà máy h ký h p đ ng. Đi u quan tr ng là đ ng b Wal-Mart mê ho c, đ ng t ngọ ợ ồ ề ọ ừ ị ặ ừ ưở
t ng là doanh nghi p c a b n hay thành ph c a b n có th tính toán hay h n Wal-Mart. ượ ệ ủ ạ ố ủ ạ ể ơ
Bài h c c a “hi u ng Wal-Mart” là làm vi c v i Wal-Mart có th hi u qu và ích l i.ọ ủ ệ ứ ệ ớ ể ệ ả ợ
Nh ng ch khi nào b n thành th t t h i mình, Wal-Mart s tác đ ng gì đ n b n - nămư ỉ ạ ậ ự ỏ ẽ ộ ế ạ
nay, năm sau, và năm năm n a.ữ
N u b n làm ăn v i Wal-Mart vì tình c m, ph n kh i, hay l c quan háo h c, có th camế ạ ớ ả ấ ở ạ ứ ể
đoan r ng Wal-Mart s n m ch c ph n h n.ằ ẽ ắ ắ ầ ơ
(Ngu n: DT)ồ
Câu h i th o lu n:ỏ ả ậ
1. B n hi u gì v công ty Wal-Mart? ạ ể ề
2. Y u t nào là l i th c nh tranh c a Wal-Mart?ế ố ợ ế ạ ủ
3. Wal-Mart b c vào th tr ng Vi t Nam là t t hay x u? ướ ị ườ ệ ố ấ
4. T câu chuy n v “Hi u ng Wal-Mart”, cho chúng ta th y nh ng tác đ ng tíchừ ệ ề ệ ứ ấ ữ ộ
c c và tiêu c c nào c a TNCs hay MNCs đ i v i Vi t Nam?ự ự ủ ố ớ ệ
5. Theo b n các doanh nghi p kinh doanh bán l c n làm gì khi Wal-Mart, Tesco,ạ ệ ẻ ầ
Carefour … vào Vi t Nam?ệ
