Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
487
XÂY DỰNG PHƯƠNG PHÁP CẢNH BÁO NGẬP ÚNG
THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH
Hoàng Thanh Tùng1, Đào Tiến Đạt2
1Trường Đại học Thủy lợi, email: httung@tlu.edu.vn
2Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Đồng bằng Bắc bộ
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngập úng đã, đang diễn ra ở các đô thị
vùng đồng bằng ở nước ta trong đó có Thành
phố Nam Định, mà các nguyên nhân chính
gây úng ngập là do mưa lớn, thuỷ triều, và do
hệ thống tiêu thoát nước chưa hoàn chỉnh và
còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy việc nghiên
cứu mô phỏng ngập úng cho Thành phố Nam
Định là cần thiết. Bài báo này tóm tắt kết quả
mô hình hóa hệ thống tiêu thoát nước và xây
dựng phương pháp cảnh báo ngập úng cho
Thành phố Nam Định.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Phương pháp nghiên cứu
Hầu hết các nghiên cứu mô phỏng và cảnh
báo ngập úng đô thị ở trong và ngoài nước
hiện nay đều sử dụng kết hợp mô hình toán
thủy văn, thủy lực với kỹ thuật VT và GIS [1].
Trong nghiên cứu này, các tác giả đã lựa chọn
sử dụng kết hợp bộ mô hình MIKE URBAN
(modun MOUSE) với phần mềm ArcGIS để
mô phỏng và xây dựng bản đồ cảnh báo ngập
úng cho Thành phố Nam Định tương ứng với
các trận mưa lớn trong những năm gần đây;
đồng thời đánh giá thông tin mưa dự báo của
một số mô hình dự báo mưa hiện nay cho khu
vực nghiên cứu để làm cơ sở cho việc cảnh
báo ngập lụt từ mưa. MIKE URBAN là phần
mềm tiêu thoát nước đô thị do Viện Thủy lực
Đan Mạch phát triển có nhiều lựa chọn tính
giúp giải quyết được hầu hết các vấn đề về tiêu
thoát nước và vệ sinh môi trường của khu vực
đô thị với độ tin cậy cao vì đã thử nghiệm và
ứng dụng ở nhiều nơi trên Thế giới, cũng như
ở Việt Nam. Hình 1 dưới đây minh họa sơ đồ
logic về phương pháp thực hiện nghiên cứu.
Hình 1. Sơ đồ logic về phương pháp
thực hiện nghiên cứu
2.2. Số liệu sử dụng trong nghiên cứu
Các số liệu sử dụng trong nghiên cứu [2]
bao gồm:
a) Số liệu đo mưa: số liệu mưa giờ và 6
giờ từ 2017 đến 2022 của trạm Quang Trung
(TP. Nam Định);
b) Số liệu đo mực nước: Số liệu mực nước
trung bình ngày và mực nước giờ của trạm
Nam Định trên sông Đào từ 2017 đến 2022;
c) Tài liệu về hệ thống tiêu thoát nước và
các công trình thủy lợi trong khu vực nghiên
cứu: bao gồm:
- 14 hồ điều hòa với các thông số chi tiết
như: cao trình đáy, cao trình mực nước thấp
nhất, cao nhất, dung tích hồ lớn nhất, dung
tích và mực nước duy trì thường xuyên, diện
tích mặt hồ;
- Các trạm bơm tham gia vào hệ thống
thoát nước thành phố Nam Định bao gồm:
