PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trải qua 34 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, EU đã trở thành một trong
những đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là
kinh tế, thương mại, đầu tư, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã
hội và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Về thương mại hàng hóa, EU là thị
trường tiềm năng dành cho các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu với nhu cầu dồi dào
và thị trường tiêu thụ rộng lớn. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Viêt Nam sang
EU vẫn là sản phẩm truyền thống, có thế mạnh như hàng dệt may, giày dép các loại,
nông – lâm – thủy sản, máy vi tính… Đặc điểm nổi bật trong cơ cấu thương mại
giữa hai bên là tính bổ sung lớn về lợi thế và nhu cầu xuất nhập khẩu, ít mặt hàng
mang tính đối đầu, cạnh tranh trực tiếp (Phạm Thị Dự, 2018). Chính vì thế, việc có
được thỏa thuận thương mại chung giữa Việt Nam và EU luôn được kỳ vọng sẽ
mang lại lợi ích kinh tế to lớn cho các cá thể tham gia hoạt động thương mại giữa
hai bên và lợi ích dành cho người tiêu dùng Việt Nam và EU.
Từ khi tiến hành cải cách nền kinh tế năm 1986, Việt Nam đã tham gia ký kết
16 FTA với tư cách quốc gia hoặc thành viên của ASEAN; cùng với đó, Việt Nam
cũng đang trong quá trình đàm phán 2 hiệp định thương mại khác. Đặc biệt, trong
những năm trở lại đây, Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu – Việt Nam
(EVFTA) chính thức có hiệu lực vào năm 2020 được xem như là cú hích lớn cho
thương mại Việt Nam, khi được tiếp cận với một thị trường rộng lớn, giàu tiềm
năng như EU với các thỏa thuận thương mại ưu đãi.
Ngành sản xuất và xuất khẩu hạt điều của Việt Nam cũng được hưởng lợi từ
hiệp định này. Theo Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, năm 2021, kim ngạch
xuất khẩu nhân điều của Việt Nam đạt gần 3,66 tỷ USD, tăng 14% so với năm 2020,
chiếm khoảng 7,52% tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành nông nghiệp Việt
Nam (Hoàng Liêm, 2022). Ở chiều ngược lại, theo Tridge, châu Âu là khu vực nhập
khẩu hạt điều lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 40% giá trị nhập khẩu hạt điều toàn
cầu. Năm 2023, EU là đối tác nhập khẩu lượng hạt điều thô số một của Việt Nam,
2