10 ảo tưởng tai hại về bằng MBA
Phần lớn chúng ta đều khẳng định rằng
chương trình thạc sỹ quản trị kinh doanh
(MBA) sẽ giúp tăng thu nhập lên ngưỡng cao
nhất. Thực tế không phải vậy.
Người ta thường nói rằng tỷ lệ thất nghiệp trong
nhóm người có bằng đại học chỉ ở mức khoảng
4% còn tỷ lệ này trong nhóm chỉ tốt nghiệp
trung học lên đến 14%.
Xã hội cũng thường quan niệm rằng nếu có học
vấn cao hơn, mọi chuyện sẽ tốt đẹp hơn. Vậy
nếu bạn đủ thông minh để học hết đại học, bạn
sẽ còn giỏi giang hơn nữa nếu học cao lên.
Có rất nhiều chương trình sau đại học mà bạn có
thể tham gia, thế nhưng phần lớn chúng ta đều
khẳng định rằng chương trình thạc sỹ quản trị
kinh doanh (MBA) sẽ giúp tăng thu nhập lên
ngưỡng cao nhất. Thế nhưng liệu cái ta nhận lại
sau khi học MBA có xứng đáng không?
Tôi đã hoàn thành chương trình MBA tại trường
kinh doanh danh tiếng Columbia Business
School và tôi hết sức hài lòng với trường, giáo
sư cũng như bạn bè học cùng. Thế nhưng có rất
nhiều điều nguy hiểm mà người ta có thể dậy dỗ
sinh viên trong chương trình MBA.
1. Bạn là tất cả. Rất nhiều sinh viên học MBA
nghĩ rằng họ là tất cả một khi họ được nhận vào
trường kinh doanh. Đến khi họ tốt nghiệp, họ
còn nghĩ mình hơn thế, họ nghĩ mình sẽ kiếm
ngay được công việc xứng đáng sau khi ra
trường. Thế nhưng kinh nghiệm từ 10 năm sau
ngày tốt nghiệp MBA của tôi cho thấy công việc
sau khi tốt nghiệp của người học MBA cũng
chẳng hơn gì công việc trong thư viện. Người đó
sẽ phải làm việc với hàng đống giấy tờ. Ý kiến
của bạn cũng sẽ chẳng được tôn trọng bởi bất kỳ
ai có chức vụ trong công ty. Đừng nản lòng, hãy
cố gắng và bạn sẽ có cơ hội để thể hiện mình.
2. Bạn là người giỏi nhất. Tôi vẫn còn nhớ
người ta đã nói với mình như vậy không lâu sau
khi tôi vào trường kinh doanh, tôi không nhớ
người ấy là hiệu trưởng hay sinh viên cùng
khóa. Thế nhưng cũng giống như điều 1, bạn
vẫn chẳng là cái gì cả. Ai cũng ghét kẻ tốt
nghiệp MBA kiêu ngạo, đặc biệt khi họ không
nắm được nhiều điểm quan trọng trong văn hóa
làm việc của công ty. Nếu bạn chẳng là ai, hãy
chấp nhận thực tế để cố gắng.
3. Bạn đã đầu tư đúng đắn. Rất nhiều người
xòe ra cho tôi xem bằng chứng cho thấy họ kiếm
đủ tiền bù lại cho thu nhập bị hao hụt trong 2
năm đi học MBA chỉ trong thời gian ngắn. Họ
khẳng định việc đi học MBA có thể coi như
khoản đầu tư hiệu quả. Tôi lại nghĩ rằng nếu bạn
muốn học, bạn sẽ học được rất nhiều từ 2 năm đi
làm. Chưa kể sẽ có rất nhiều người chẳng bao
giờ bỏ việc và trên thực tế trong cuộc đời của
họ, họ kiếm được nhiều tiền hơn so với người
học MBA. Không ít người vẫn chẳng hiểu thực
sự họ muốn làm cái gì trong suốt 2 năm sau khi
tốt nghiệp MBA. Thực ra chẳng có gì khác
thường cả. Chỉ đơn giản đừng cố nghĩ rằng bạn
đang đầu tư cho chính mình khi bạn không hiểu
mình nên làm gì với quãng thời gian còn lại
trong đời.
4. Bạn thông minh hơn so với người bình
thường. Nhiều người học MBA nghĩ rằng họ
thông minh. Sau khi cạnh tranh gay gắt để vào
được trường kinh doanh, họ tin họ quá giỏi mới
vào được đến đây. Trong kinh doanh, nhìn
chung ai cũng thông minh về mặt này hay mặt
khác. Nếu bạn cố gắng thể hiện mình quá nhiều,
đồng nghiệp sẽ tìm cơ hội để làm cho bạn mất
mặt. Đừng tạo ra kẻ thù không cần thiết.
5. Bạn sẽ có khả năng kinh doanh tốt hơn.
Khi tôi gặp người học từ trường kinh doanh ra,
họ thường nhấn mạnh đến khả năng làm doanh
nhân của họ. Đừng ảo tưởng. Bạn học bằng Thạc
sỹ quản trị kinh doanh. Như vậy bạn có thể có
khả năng tổ chức công việc tốt hơn. Thế nhưng
không phải bạn đã nắm được mọi bí quyết hay
đủ điên rồ để tự khởi nghiệp như một doanh
nhân thực thụ.
6. Bạn đã có đủ công cụ cần thiết để làm việc
và kinh doanh trên thế giới này. Người học
bằng MBA thường thích các công cụ. Họ muốn
phân tích mọi thứ cho đến cùng. Họ được biết
đến cực kỳ nhiều công cụ, đặc biệt trong năm
thứ 2 của chương trình MBA: phân tích SWOT,
phân tích ngành. Tất nhiên mọi thứ đều tốt thế
nhưng chẳng có công cụ nào giúp đảm bảo cho
mọi thứ và chắc chắn không thể thay thế cho khả
năng xét đoán chính xác trong kinh doanh.
Chẳng trường lớp nào dậy được khả năng này.
7. Bạn hoàn toàn ổn nếu bạn đã học qua lớp
về đạo đức. Sau vụ bê bối Worldcom, Enron và
Parmalat, khủng hoảng niềm tin vào các trường
kinh doanh đã trở nên căng thẳng. Jeff Skilling,
cựu chủ tịch tập đoàn năng lượng Enron, từng