Ngu nồ : http://www.webtretho.com/forum
10 đi u tr T K mong mu n cha m và Gv hi u v các emề ẻ ự ỷ ố ẹ ể ề
10 đi u tr t k mong mu n các b c ph huynh, ề ẻ ự ỷ ố ậ ụ
giáo viên và m i ng i hi u bi t các em.ọ ườ ể ế
1. Hành vi c a con là s giao ti p. T t c các hành vi c a con xu t hi n vì m t lý do. Nóủ ự ế ấ ả ủ ấ ệ ộ
cho cha m và th y cô bi t, th m chí khi không di n t b ng l i đ c, làm cách nào con cóẹ ầ ế ậ ễ ả ằ ờ ượ
th c m nh n nh ng gì x y ra xung quanh con và c nh ng hành vi tiêu c c c n tr vàoể ả ậ ữ ả ả ữ ự ả ở
ti n trình h c t p c a con. Nh ng ch đ n thu n c t nh ng hành vi này là ch a đ , xin hãyế ọ ậ ủ ư ỉ ơ ầ ắ ữ ư ủ
d y con cách th c hoán đ i nh ng hành vi tiêu c c đó v i nh ng hành vi thay th thích h pạ ứ ổ ữ ự ớ ữ ế ợ
h n đ vi c h c th c s có th di n ra.ơ ể ệ ọ ự ự ể ễ
Kh i s b ng vi c tin vào đi u này: Con th c s mu n h c cách t ng tác thích h p.ở ự ằ ệ ề ự ự ố ọ ươ ợ
Không m t tr nào l i mu n m t ph n ng tiêu c c t các b c ph huynh đ i v i nh ngộ ẻ ạ ố ộ ả ứ ự ừ ậ ụ ố ớ ữ
hành vi x u c a con tr . Hành vi tiêu c c luôn có nghĩa là Con đang b choáng ng p b i Hấ ủ ẻ ự ị ợ ở ệ
th ng c m giác c a con b r i lo n, nó không th truy n t i nh ng nhu c u và c mu nố ả ủ ị ố ạ ể ể ả ữ ầ ướ ố
c a con, hay là không th hi u đ c con mong đ i đi u gì. Hãy nhìn sâu h n, xa h n vàoủ ể ể ượ ợ ề ơ ơ
hành vi đ tìm ra ngu n g c c a s ch ng đ i. Hãy ghi chú nh ng gì x y ra ngay tr c khiể ồ ố ủ ự ố ố ữ ả ướ
hành vi c a con di n ra : m i ng i liên h , th i gian trong ngày, ho t đ ng, thi t l p…ủ ễ ọ ườ ệ ờ ạ ộ ế ậ
V i th i gian, b m s có đ c m t b ng t ng h p.ớ ờ ố ẹ ẽ ượ ộ ả ổ ợ
2. Đ ng bao gi gi thi t đi u gì. N u không có nh ng s ki n c th , m t s gi đ nhừ ờ ả ế ề ế ữ ự ệ ụ ể ộ ự ả ị
ch là m t s ph ng đoán mà thôi. Con s không bi t đ c hay không hi u đ c nh ngỉ ộ ự ỏ ẽ ế ượ ể ượ ữ
quy lu t. Con có th đã nghe đ c nh ng h ng d n, yêu c u, nh ng con không hi uậ ể ượ ữ ướ ẫ ầ ư ể
chúng. Có th con đã bi t nó t hôm qua, nh ng con không th g i nó lên đ c ngày hômể ế ừ ư ể ọ ượ
nay.
Xin b m và th y cô hãy h i chính mình:ố ẹ ầ ỏ
B m có ch c ch n là con có th c s hi u đ c cách th c thi nh ng yêu c u b m vàố ẹ ắ ắ ự ự ể ượ ự ữ ầ ố ẹ
các cô yêu c u con làm không ? N u b ng nhiên con mu n ch y vào phòng t m m i khi bầ ế ỗ ố ạ ắ ỗ ị
yêu c u làm m t trang gi y nh ng bài toán, có th con không bi t làm cách nào hay con sầ ộ ấ ữ ể ế ợ
nh ng n l c c a con s không đ t t. Hãy đi cùng con qua vi c l p l i cho đ n khi conữ ỗ ự ủ ẽ ủ ố ệ ặ ạ ế
c m th y mình đ s c th c thi cách đ c l p. Con c n nhi u s luy n t p h n nh ng trả ấ ủ ứ ự ộ ậ ầ ề ự ệ ậ ơ ữ ẻ
khác đ có th thành công trong m t nhi m v nào đó .ể ể ộ ệ ụ
B m và các th y c có ch c ch n là con đã bi t các quy lu t ch a ? Con có hi u lý doố ẹ ầ ố ắ ắ ế ậ ư ể
cho nh ng quy lu t đó không (lý do an toàn, kinh t hay s c kho ) ? Con đã phá v nh ngữ ậ ế ứ ẻ ỡ ữ
quy t c vì có nguyên nhân ti m n chăng ?ắ ề ẩ
Có th con nhanh chóng l ng m y đ ăn nh kh i túi đ ng đ ăn vì con lo l ng v vi cể ẳ ấ ồ ẹ ỏ ự ồ ắ ề ệ
ph i hoàn thành các bài h c, con đã không ăn sáng và gi thì con đói l .ả ọ ờ ả
3. Xin cha m hãy nhìn vào các v n đ v c m giác tr c. R t nhi u hành vi ch ng đ iẹ ấ ề ề ả ướ ấ ề ố ố
c a con xu t phát t s không tho i mái v c m giác. M t ví d là ánh sáng đèn neon, nóủ ấ ừ ự ả ề ả ộ ụ
đã liên t c chi u lên con có th là m t v n đ chính đ i v i tr nh con. Ti ng kêu o-o màụ ế ể ộ ấ ề ố ớ ẻ ư ế
cái đèn đó t o ra r t b c mình đ i v i thính giác quá s c nh y c m c a con, và nh ng sạ ấ ự ố ớ ứ ạ ả ủ ữ ự
rung đ ng t nhiên c a ánh sáng đèn có th làm méo mó nh ng s c m nh n th giác, làmộ ự ủ ể ữ ự ả ậ ị
cho các đ v t trong phòng xu t hi n trong s chuy n đ ng liên t c. M t đèn v i ánh s ngồ ậ ấ ệ ự ể ộ ụ ộ ớ ấ
chói trên bàn c a con s gi m s b p bùng c a ánh đèn neon. Hay có th là con c n ng iủ ẽ ả ự ậ ủ ể ầ ồ
c nh b m ; con không hi u b m đang nói gì vì có quá nhi u ti ng n “ gi a”- ti ngạ ố ẹ ể ố ẹ ề ế ồ ở ữ ế
máy, ti ng xe, ti ng còi bên ngoài c a s , ti ng gh xô, ti ng s t so t c a gi y t hay ny-ế ế ử ổ ế ế ế ộ ạ ủ ấ ờ
lông …
Xin b m hãy h i nh ng chuyên viên tr li u ngh nghi p đ có nh ng ý t ng thân thi nố ẹ ỏ ữ ị ệ ề ệ ể ữ ưở ệ
đ i v i v n đ c m giác đ có th thu x p đ c cho con m t l p h c n đ nh. Th c ra nóố ớ ấ ề ả ể ể ế ượ ộ ớ ọ ổ ị ự
là r t t t cho m i tr , ch không gì riêng con.ấ ố ọ ẻ ứ
4. Hãy cho con có m t chút gi i lao đ con có th t đi u ch nh b n thân tr c khi con c nộ ả ể ể ự ề ỉ ả ướ ầ
nó. M t góc yên tĩnh, đ c tr i th m trong phòng v i vài cái g i, nh ng quy n sách và taiộ ượ ả ả ớ ố ữ ể
nghe đ cho con m t kho ng tr ng đ có th tái t ch c, tái nhóm khi con c m th yể ộ ả ố ể ể ổ ứ ả ấ
choáng ng p, nh ng không quá xa đ di chuy n. N u quá xa, con s khó có th tái tham giaợ ư ể ể ế ẽ ể
các ho t đ ng theo nhóm cách suôn s .ạ ộ ẻ
5. Hãy cho con bi t cha m mu n con làm gì m t cách ch đ ng h n là cách th đ ng.ế ẹ ố ộ ủ ộ ơ ụ ộ
“Con đã làm b a bãi trong phòng v sinh th kia à !” đ n thu n là m t l i tuyên b v m từ ệ ế ơ ầ ộ ờ ố ề ộ
th c t i đ i v i con. Con không th suy lu n ra đi u mà cha m th c s mu n con làm gì.ự ạ ố ớ ể ậ ề ẹ ự ự ố
Đ ng bu c con ph i đoán hay ph i hình dung con s ph i làm gì.ừ ộ ả ả ẽ ả
6. Xin cha m hãy gi nh ng kỳ v ng đ i v i con trong ch ng m c h p lý. Đ ng quá thamẹ ữ ữ ọ ố ớ ừ ự ợ ừ
v ng, đ ng quá nhìn xa đ r i ép bu c con, nh i nhét con h c mà không đ ý đ n nh ngọ ừ ể ồ ộ ồ ọ ể ế ữ
nhu c u cũng nh c m xúc hay ni m vui trong h c t p c a con. ầ ư ả ề ọ ậ ủ
7. Xin hãy giúp con chuy n đ i gi a các ho t đ ng. Con s ph i m t nhi u th i gian h nể ổ ữ ạ ộ ẽ ả ấ ề ờ ơ
đ ho ch đ nh v n đ ng t ho t đ ng này sang ho t đ ng khác. Hãy cho con kho ng 5ể ạ ị ậ ộ ừ ạ ộ ạ ộ ả
phút thông báo xa tr c và kho ng 2 phút thông báo đ chu n b g n cho vi c chuy n đ iướ ả ể ẩ ị ầ ệ ể ổ
các ho t đ ng và m i khi k t thúc ho t đ ng nào đó, xin cho con thêm m t vài phút . M tạ ộ ỗ ế ạ ộ ộ ộ
chi c đ ng h đ n gi n trên bàn c a con s cho con s ch d n tr c quan đ con có thế ồ ồ ơ ả ủ ẽ ự ỉ ẫ ự ể ể
bi t mà chuy n sang các ho t đ ng khác và xin giúp con đ con có th gi i quy t sế ể ạ ộ ể ể ả ế ự
chuy n đ i đó cách đ c l p.ể ổ ộ ậ
8. Xin cha m và th y cô đ ng làm cho nh ng tình hu ng x u tr nên t i t h n. Con bi tẹ ầ ừ ữ ố ấ ở ồ ệ ơ ế
r ng th m chí b m và th y cô là nh ng ng i l n tr ng thành, thì đôi khi chính b mằ ậ ố ẹ ầ ữ ườ ớ ưở ố ẹ
và th y cô cũng đ a ra nh ng quy t đ nh t i t trong nh ng giây phúc căng th ng và nóngầ ư ữ ế ị ồ ệ ữ ẳ
b ng. Con th c lòng không mu n đ t ch y m i th , không mu n th hi n s cáu gi n raỏ ự ố ố ả ọ ứ ố ể ệ ự ậ
bên ngoài hay cách nào đó làm tung l p h c lên. B m và th y cô có th giúp con v tớ ọ ố ẹ ầ ể ượ
qua nh ng v n đ đó nhanh chóng h n b ng cách không ph n ng l i v i con b ng thái đữ ấ ề ơ ằ ả ứ ạ ớ ằ ộ
hay hành vi đ y l a t c gi n c a chính b n thân. Nh ng s h i đáp nh v y làm cho m iầ ử ứ ậ ủ ả ữ ự ồ ư ậ ọ
s tr nên t i t thêm, thay vì gi i quy t m t s kh ng ho ng nh :ự ở ồ ệ ả ế ộ ự ủ ả ư
- S lên gi ng hay nói to ti ng c a m i ng i. Con nghe th y ti ng la hét và inh tai, chự ọ ế ủ ọ ườ ấ ế ứ
không nghe th y các t .ấ ừ
- S ch nh o hay nh i l i con. S châm ch c, lăng nh c s không làm con ng ng vàự ế ạ ạ ạ ự ọ ụ ẽ ượ
thoát ra kh i cái hành vi đang có.ỏ
- Đ a ra nh ng l i k t t i vô căn c .ư ữ ờ ế ộ ứ
- Đem so sánh con v i anh ch em hay các b n cùng trang l a khác.ớ ị ạ ứ
- G i l i nh ng s ki n tr c đây hay nh ng s ki n không liên quan.ợ ạ ữ ự ệ ướ ữ ự ệ
- Li t con vào m t h ng, lo i ng i nh nhau (nh ng đ a tr nh mày thì vô tích s nhệ ộ ạ ạ ườ ư ữ ứ ẻ ư ự ư
nhau thôi !)
9. Xin hãy phê bình cách t nh . Ph i chăng không nên bao gi s a d y con? T t nhiên làế ị ả ờ ử ạ ấ
có. Ph i s a d y, nh ng xin làm vi c đó m t cách nhân t đ con có th th c s nghe bả ử ạ ư ệ ộ ừ ể ể ự ự ố
m và th y cô. Xin, xin đ ng bao gi , đ ng bao gi áp đ t m t quy lu t hay m t s s aẹ ầ ừ ờ ừ ờ ặ ộ ậ ộ ự ử
d y khi mà con đang cáu gi n, điên cu ng, qu n trí hay b quá kích đ ng, quá khép kín, quáạ ậ ồ ẫ ị ộ
lo l ng hay ng c l i, v m t tình c m không th t ng tác v i b m hay th y cô.ắ ượ ạ ề ặ ả ể ươ ớ ố ẹ ầ
M t l n n a, xin nh là con s ph n ng nhi u, n u không mu n nói là h n, t ng x ngộ ầ ữ ớ ẽ ả ứ ề ế ố ơ ươ ứ
m c gi ng nói c a b m hay th y cô h n là ph n ng đ i v i công vi c th c s đangứ ọ ủ ố ẹ ầ ơ ả ứ ố ớ ệ ự ự
làm. Con s nghe th y ti ng la hét và s b c mình c a b m hay th y cô, nh ng con sẽ ấ ế ự ự ủ ố ẹ ầ ư ẽ
không hi u nh ng t mà b m hay th y cô nói ra và do đó, con s không th hình dung raể ữ ừ ố ẹ ầ ẽ ể
con Đã làm sai đi u gì. Xin hãy nói v i cung gi ng nh nhàng và v i m c đ tr ng c l cề ớ ọ ẹ ớ ứ ộ ươ ơ ự
và ngôn ng c th nh nhàng đ cha m và th y cô có th giao ti p v i con m c đữ ơ ể ẹ ể ẹ ầ ể ế ớ ở ứ ộ
c a con ch u đ ng đ c, ch không ph i là m c gay g t v i con.ủ ị ự ượ ứ ả ứ ắ ớ
Xin giúp con hi u nh ng hành vi không thích h p trong cách th nâng đ đ gi i quy t v nể ữ ợ ế ỡ ể ả ế ấ
đ h n là nh ng hình ph t hay ch i m ng con. Xin giúp con gìm xu ng nh ng c m xúcề ơ ữ ạ ử ắ ố ữ ả
làm cho hành vi c a con n i lên. Con có th nói là con đã cáu gi n, nh ng có th là con đãủ ổ ể ậ ư ể
quá s , quá b c mình, quá bu n ….Ph m vi v t ra bên ngoài s h i đáp đ u tiên c a con.ợ ự ồ ạ ượ ự ồ ầ ủ
Luy n t p hay ch i trò luân phiên, hãy cho con m t cách t t h n đ gi i qu t các tìnhệ ậ ơ ộ ố ơ ể ả ế
hu ng trong l n t i. M t b ng giao ti p, tuy n tranh nh, hay câu chuy n xã h i s giúpố ầ ớ ộ ả ế ể ả ệ ộ ẽ
đ c con. Con mong đ i nh ng trò ch i luân phiên nhi u h n. S không th có m t l n làượ ợ ữ ơ ề ơ ẽ ể ộ ầ
s a đ c. Và khi con đã bi t cách làm t t m t l n, xin cho con bi t đ con có th làm t tử ượ ế ố ộ ầ ế ể ể ố
nh ng l n t i. S giúp cho con r t nhi u n u nh chính b m hay th y cô làm m u choữ ầ ớ ẽ ấ ề ế ư ố ẹ ầ ẫ
con hành vi thích h p cho s h i đáp đ i v i nh ng s ch trích.ợ ự ồ ố ớ ữ ự ỉ
10. Hãy cho con có s l a ch n th c s và và ch s l a ch n th c s mà thôi. Đ ng choự ự ọ ự ự ỉ ự ự ọ ự ự ừ
con s l a ch n hay là h i con câu h i nh “Con có mu n….. không ? ” N u làm v y, xinự ự ọ ỏ ỏ ư ố ế ậ
hãy ch p nh n câu tr l i là “Không” t n i con. “Không ” có th là câu tr l i chân th cấ ậ ả ờ ừ ơ ể ả ờ ự
nh t cho câu h i “Con có mu n đ c to lên bây gi không ? ” hay “Con có mu n v cùngấ ỏ ố ọ ờ ố ẽ
Nam không ? ” Th t là khó cho con đ có th tin t ng b m hay th y cô khi mà nh ngậ ể ể ưở ố ẹ ầ ữ
s l a ch n l i không ph i là l a ch n chút nào.ự ự ọ ạ ả ự ọ
Cha m m c nhiên là có con s nh ng s l a ch n h t s c l n d a trên nh ng n n t ngẹ ặ ố ữ ự ự ọ ế ứ ớ ự ữ ề ả
ho t đ ng c a 1 ngày, cha m liên t c ch n 1 ý ki n này mà không ch n nh ng ý ki nạ ộ ủ ẹ ụ ọ ế ọ ữ ế
khác, và cha m đ u có th l a ch n và qua đó cha m ki m soát cu c s ng và t ng laiẹ ề ể ự ọ ẹ ể ộ ố ươ
c a cha m . Còn đ i v i con, nh ng s l a ch n là r t hãn h u, đó là lý do t i sao có thủ ẹ ố ớ ữ ự ự ọ ấ ữ ạ ể
r t khó đ con c m th y t tin v chính b n thân. Cung c p cho con s l a ch n th ngấ ể ả ấ ự ề ả ấ ự ự ọ ườ
xuyên, giúp con tr nên tham d cách tích c c và ch đ ng vào sinh ho t h ng ngày h n.ở ự ự ủ ộ ạ ằ ơ
B t c khi nào có th , xin hãy cho con s l a ch n trong ph m vi “Có-Mu n-Thích”. Thayấ ứ ể ự ự ọ ạ ố
vì nói : “Con hãy vi t tên và ngày tháng vào đ u trang gi y đi.”, xin hãy nói “Con có mu nế ầ ấ ố
vi t tên con tr c, hay con mu n vi t ngày tháng tr c ?” hay là “Con mu n vi t cái nàoế ướ ố ế ướ ố ế
tr c, con s hay ch ? ” và ti p đó là ch cho con “Con có nhìn th y b n Lan vi t tên c aướ ố ữ ế ỉ ấ ạ ế ủ
b n y trên gi y không ?” hay “Con có nhìn th y, các b n con trong băng Video đang vi tạ ấ ấ ấ ạ ế
trên gi y th nào không ?” . hay “ Con có nh …… ? ”ấ ế ớ
Vi c cho con có s l a ch n s giúp con h c nh ng hành vi thích ng, nh ng con cũng c nệ ự ự ọ ẽ ọ ữ ứ ư ầ
ph i hi u r ng có nh ng l n cha m không cung c p cho con s l a ch n. Khi đi u nàyả ể ằ ữ ầ ẹ ấ ự ự ọ ề
x y ra, con s không b cáu gi n n u con hi u lý do t i sao:ả ẽ ị ậ ế ể ạ
- “Cha m không cho con s l a ch n trong tình hu ng này vì nó nguy hi m. Con s có thẹ ự ự ọ ố ể ẽ ể
b th ng đ y.”ị ươ ấ
- “Cha m không th cho con s l a ch n đó vì nó có h i cho anh, em c a con hay b nẹ ể ự ự ọ ạ ủ ạ
khác”.
- “Cha m cho con nhi u s l a ch n nh ng l n này, con c n ph i th c hi n s l a ch nẹ ề ự ự ọ ư ầ ầ ả ự ệ ự ự ọ
nh ng i l n.”ư ườ ớ
L i cu i cùng: Tin t ng. ông ch hãng xe FORD c a M có nói : “ho c b n nghĩ b n cóờ ố ưở ủ ủ ỹ ặ ạ ạ
th ho c b n nghĩ b n không th , b n luôn đúng.”ể ặ ạ ạ ể ạ
Xin hãy tin t ng là cha m có th làm đ c nhi u đi u cho con đ con thay đ i. Đi u đóưở ẹ ể ượ ề ề ể ổ ề
đòi h i ph i có quá trình đi u ch nh và thích nghi, nh ng t k là m t d ng khuy t t tỏ ả ề ỉ ư ự ỷ ộ ạ ế ậ
“Không h i k t”. S không có nh ng gi i h n tr n c đ nh trong nh ng thành t u s đ tồ ế ẽ ữ ớ ạ ầ ố ị ữ ự ẽ ạ
đ c. Con có th c m nh n t m m c xa h n là con có th di n t b ng ngôn t và cóượ ể ả ậ ở ầ ứ ơ ể ễ ả ằ ừ
m t th n m v trí s 1 mà con có th c m th y là cha m hay th y cô nghĩ con “có thộ ứ ằ ở ị ố ể ả ấ ẹ ầ ể
làm đ c đi u đó” hay không. Hãy hy v ng nhi u h n n a và cha m th y cô s có đ cượ ề ọ ề ơ ữ ẹ ầ ẽ ượ
nhi u h n. Hãy khuy n khích con h t kh năng mà con có th đ con có th tham d vàoề ơ ế ế ả ể ể ể ự
các ho t đ ng và gi h c cho đ n ch ng nào k t thúc bu i h c, gi h c.ạ ộ ờ ọ ế ừ ế ổ ọ ờ ọ
T-T, HN, 10-2006
Hy v ng sau khi đ c k xong bài này, các ông b và bà m cũng nh giáo viên hay nh ngọ ọ ỹ ố ẹ ư ữ
ng i có liên h trong vi c can thi p giáo d c các em có th hi u thêm v các em, cáchườ ệ ệ ệ ụ ể ể ề
th c các em giao ti p và suy nghĩ cũng nh c m nh n, đ t đó, ta có các sách l c và ngứ ế ư ả ậ ể ừ ượ ứ
x thích h p, giúp các em không ng ng ti n b .ử ợ ừ ế ộ
Chúc các m thành công h n n a, vui v lên và t tin h n.ẹ ơ ữ ẻ ự ơ