3 yếu tố làm “tuyệt chủng” tính sáng tạo
Sáng tạo đang bị đe dọa. Nó có thể xảy ra bất cứ khi
nào và bất cứ nơi đâu, và ngày nay đang là hiện
tượng phổ biến ở nhiều doanh nghiệp.
Tác giả Teresa Amabile là giáo sư quản trị kinh doanh tại
trường Kinh doanh Harvard. Bà nghiên cứu về sự sáng tạo,
hạnh phúc và động lực làm việc. Bà là tác giả của hai cuốn
sách và hơn 100 bài báo, có bằng tiến sĩ tâm lý học của Đại
học Stanford.
Theo số liệu thống kê của Bộ lao động (Mỹ), năng suất lao
động tăng lên nhưng tính sáng tạo của nhân viên lại giảm
đi.
Nếu không có sự đổi mới bằng những ý tưởng có giá trị,
thực hiện thành công những ý tưởng mới thì sẽ rất nguy
hiểm. Sáng tạo chỉ được sản sinh từ những người được làm
việc trong môi trường tốt.
Mới đây công ty Xerox PARC đã kỷ niệm 40 năm thành
lập. Nó chính là điểm sáng đầu tiên của thung lũng công
nghệ cao Silicon. Tới năm 1973, các nhà nghiên cứu ở
PARC đã phát minh ra máy tính thân thiện với người dùng,
máy in laze, lập trình hướng đối tượng, máy trạm cá nhân
và nền tảng Ethernet.
Trụ sở Xerox PARC tại thung lũng công nghệ cao Silicon
Tới năm 1977 PARC đã phát triển giao diện cho người
dùng đồ họa đầu tiên (GUI) với những biểu tượng, menu,
cửa sổ. Cho đến nay, chúng ta vẫn đang sử dụng những
thành quả sáng tạo đơm hoa kết trái của Xerox PARC từ
những năm 1970.
Tuy Xerox đã hoàn toàn thất bại trong việc đổi mới và để
Apple và Microsoft vượt lên, nhưng không thể phủ nhận
rằng thế giới đã thay đổi rất nhiều từ những sáng tạo của
họ.
Đâu là những điểm khiến PARC khác biệt so với những
công ty khác nơi khả năng sáng tạo đang trở nên hiếm hoi?
Đó là bởi:
1. Những người biết suy nghĩ sáng tạo.
Mối đe dọa đầu tiên đến tính sáng tạo là hệ thống giáo dục
xuống cấp, những ngành khoa học cơ bản và toán học đang
sa sút, ngày càng ít người chú ý. Những người làm việc ở
PARC trước đây thực sự thông minh. Họ có chuyên môn
sâu về khoa học máy tính, quang học và động lực học hệ
thống cũng như hiểu biết rộng về các vấn đề liên quan. Thứ
hai, các nhà phát minh PARC có trí thông minh sáng tạo.
Thay vì dừng lại ở những kiến thức đã có, họ học tập, tìm
kiếm những điều mới mẻ và kết hợp chúng theo những
cách thức mà trước đó không ai tưởng tượng được. Họ
không đơn thuần chỉ làm theo những gì đã được giảng dạy
ở nhà trường.
2. Đam mê.
Ngày nay ít người có cơ hội được làm những việc họ yêu
thích để tạo ra những điều có ý nghĩa. Ông Robert Bauer đã
làm việc tại PARC trong suốt 30 năm. Mới đây ông nói
"Bốn thập kỷ trước, làm nghiên cứu tại PARC như bị thôi
miên... chúng tôi đến làm việc hàng ngày với một niềm
đam mê". Hồi đó, hầu hết các thành viên của PARC đều
không muốn rời công ty. Nghiên cứu của chúng tôi cho
thấy những sáng tạo được đưa ra bởi những người đang
thực hiện một sứ mệnh, họ có tình yêu với công việc mình
đang làm.
3. Một bầu không khí sáng tạo.
Dưới áp lực nặng nề của cuộc khủng hoảng tài chính, bầu
không khí trong các tổ chức hiện nay giống như dây chuyền
lắp ráp hơn là môi trường của sự sáng tạo. Thông thường,
mọi người lặp đi lặp lại một công việc nhiều lần để đạt mục
tiêu nhanh hơn và hiệu quả hơn. Văn hóa của PARC thời
xưa giống như ở các tổ chức lớn, họ bắt đầu với tầm nhìn
táo bạo. Các lãnh đạo thời đó là Bob Taylor và George đã
xây dựng môi trường làm việc gần như hoàn hảo cho sự
sáng tạo: nhân viên được tự do theo đuổi niềm đam mê, các
mục tiêu đầy thách thức và hỗ trợ để họ đạt tới ước mơ.
Thế nhưng ngay cả những người thông minh nhất và những
người đam mê cũng khó có thể phát triển trong môi trường
như hiện nay.
Hiện trên thế giới cũng có nhiều môi trường sáng tạo như
Media Lab của MIT (Viện công nghệ Massachuset, Mỹ),
công ty Sony, các công ty IDEO và Disney Pixar. Nhưng
những yếu tố sáng tạo trong kinh doanh ngày càng trở nên
khan hiếm. Trong tương lai những công ty kiểu như PARC
sẽ đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng nhanh chóng.
Ngày nay sự sáng tạo đang bị đe dọa, bạn làm cách nào để
bảo vệ sự sáng tạo trong doanh nghiệp của mình?