Bài giảng Cây ăn quả chuyên khoa

2/11/2017

Môn học được chia làm 3 phần sau

Phần lý thuyết môn học: 20 tiết: Phần này đề cập 3 nội dung chính:

• Chương 1: Tình hình sản xuất và phân vùng cây ăn quả ở Việt nam Chương 2: Kỹ thuật trồng trọt cây ăn quả nhiệt đới: Dứa, Xoài, Chuối Chương 3: Kỹ thuật trồng trọt cây ăn quả á nhiệt đới: Vải, Nhãn, Cam quýt Chương 4: Kỹ thuật trồng trọt cây ăn quả ôn đới: Lê, Mận, Hồng Ở mỗi chương có cấu trúc sau: Đặc điểm và yêu cầu sinh thá, Kỹ thuật trồng trọt (Vị trí, ý

nghĩa, Phân loại và các giống trong trồng trọt, Yêu cầu sinh thái của cây, Kỹ thuật nhân giống, Kỹ thuật trồng trọt, Thu hoạch và bảo quản, chế biến sản phẩm Phần thực hành môn học: 8 tiết: Phần thực hành gồm các bài thực hành sau:

Phần tiểu luận môn học: 2 tiết: Sinh viên lựa chọn các chuyên đề sau để viết tiểu luận:

MÔN HỌC CÂY ĂN QUẢ II

MÔN HỌC CÂY ĂN QUẢ CHUYÊN KHOA 1- Số đơn vị học trình: 2 đvht (30 tiết học) 2- Trình độ: Sinh viên Đại học năm thứ 3, Khoa học cây trồng 3- Phân bổ thời gian: Lý thuyết môn học: 1,5đvht Thực hành môn học: 0,5đvht

• Kỹ thuật tạo hình, cắt tỉa (Kỹ thuật tạo hình cây, kỹ thuật cắt tỉa cây) Kỹ thuật bón phân (Kỹ thuật bón cơ bản, bón thúc cho cây) Kỹ thuật tưới nước cho vườn cây (tưới rãnh, tưới phun, tưới nhỏ giọt) Hình thái và đặc điểm nông sinh học cây (các cây ăn quả cụ thể) • Tình hình sản xuất và các vấn đề đặt ra đối với ngành sản xuất cây ăn quả ở địa phương Vai trò của công tác giống và phương pháp nhân giống Các nghiên cứu về sinh học ở cây ăn quả nhiệt đới, á nhiệt đới, ôn đới Cơ cấu vườn cây và vấn đề nông nghiệp bền vững đối với cây ăn quả Phòng trừ tổng hợp (IPM) ở vườn cây ăn quả Phân loại và phẩm cấp quả Thị trường và các yêu cầu của thị trường trong, ngoài nước

Tài liệu học tập

Chương I: Tình hình sản xuất, phân vùng và định hướng phát triển cây ăn quả

Sách, giáo trình chính

• Trần Thế Tục, Cao Anh Long, Phạm Văn Côn, Hoàng Ngọc Thuận, Đoàn Văn Lư: Giáo trình cây ăn

quả, Trường ĐHNN1, NXBNN, Hà nội, 1998.

Tình hình sản xuất và phân bố cây ăn quả ởViệt nam:

Năm

STT

Vùng, miền

1996

1997

1998

1999

2000

Vũ Công Hậu: Trồng cây ăn quả ở Việt nam, NXBNN, Thành phố HCM, 1996 Nguyễn Văn Kế: Cây ăn quả nhệt đới, quyển 1: Những hiểu biết can bản về lập vườn, kỹ thuật nhân

giống, tạo hình và quản lý dịch hại,NXBNN, Thành phố HCM, 2001.

Cả nước

383,8

426,1

438,4

496,0

544,7

Hà Minh Trung và cộng tác: Kỹ thuật trồng trọt và phòng trừ sâu bệnh một số cây ăn quả vùng núi

Miền Bắc

139,9

162,0

166,2

204,1

221,1

phía Bắc, NXBNN, Hà nội, 2001 Sách tham khảo:

• Trần Thế Tục, Đoàn Văn Lư: Kỹ thuật trồng cây ăn quả. Nhà xuất bản Sư phạm, 2007 Trần Như Y, Đoàn Thanh Vân, Nguyễn Thế Huấn: Giáo trình cây ăn quả, ĐHNL Thái nguyên, NXBNN,

Hà nội, 2000

Đồng bằng sông Hồng Đông bắc Tây Bắc Bắc Trung bộ

59,0 25,9 20,2 34,8

49,0 50,6 23,5 38,7

49,4 52,3 24,9 39,6

51,9 79,7 30,2 42,3

58,3 90,0 28,8 44,0

1 2 3 4

T.K Boris; S.K Mitra: Fruits: Tropical and Subtropical, Naya Prokash Calcuta, India, 1990. T.K Chattopadhyay, A textbook on Pomology Vol I (1994), II (1996), III (1997), IV (1999), Kalyani

Miền Nam

244,9

264,1

272,2

291,9

323,6

Publishers, New Delhi.

H.Y. Nakasone and R.E. Paul, Tropical Fruit, Cab International, 1998. Nghiêm Thạch Thành, Bành Thành Tích: Sinh trưởng và phát triển của một số cây ăn quả chủ yếu ở

Duyên hải Nam Trung bộ

16,6

15,4

18,0

20,8

21,9

miền Nam Trung quốc và kỹ thuật điều khiển, NXBNN Trung quốc, 2002 Các sách khác:

Tây Nguyên Đông Nam bộ Đồng bằng sông Cửu long

9,6 41,7 177,0

11,9 50,8 186

12,9 51,6 191,3

12,9 66,9 191,3

12,9 82,5 206,3

6 7 8

• Trần Thế Tục: Cây nhãn và kỹ thuật trồng, NXBNN, Hà nội, 2000 Trần Thế Tục: 100 câu hỏi về cây vải, NXBNN, Hà nội, 2000. Phạm Văn Côn: Cây hồng - Kỹ thuật trồng và chăm sóc, NXBNN, Hà nội, 2001. Đoàn Thế Lư, Trần Thế Tục: Cây đu đủ, NXBNN, Hà nội, 2001 Bộ NN và PTNT: Chương trình phát triển 10 triệu tấn quả đến năm 2010, Hà nội, 1999.

Phân vùng trồng cây ăn quả ở Việt Nam:

- Các vùng chuyên canh: Xoài: Tiền Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Khánh Hòa Nhãn: Hưng Yên, Sơn La (vùng Sông Mã), Tuyên Quang, Tiền

Giang, Vinh Long, Bến Tre, Đồng Tháp, Sóc Trăng

Vải: Bắc Giang (Lục Ngạn), Hải Dương (Thanh Hà), Quảng

Ninh (Đông Triều)

Na ở Lạng Sơn (Chi Lăng), Tây Ninh (núi Bà Đen) Mơ, Mận:Bắc Cạn (Bạch Thông), Lào Cai (Bắc Hà), Sơn La

(Mộc Châu)

1. Vùng cây ăn quả nhiệt đới: • Bình quân nhiệt độ năm khoảng 24oC và cao hơn, có mùa khô và mùa mưa.Nhiệt độ bình quân tháng lạnh nhất trong năm là trên 18o C. Phân hóa mầm hoa phụ thuộc vào độ ẩm của đất. Cây ăn quả tiêu biểu: Chôm chôm, măng cụt, vú sữa, xoài, nhãn nhiệt đới

Bưởi: Ven sông Tiền, sông Hậu, sông Hương, Lam, Hồng…. Thanh Long ở Bình Thuận… Sầu riêng ở Bến Tre, Tiền Giang, Vĩnh Long, Bình Phước… - Sản phẩm cây ăn quả xuất khẩu chính Xoài, Chuối, Vải, Nhãn,

Thanh Long, Bưởi, Măng cụt, Vú sữa, Thị trường: 48 nước. Kim ngạch xuất khẩu đạt 200 - 300 triệu đôla(mục tiêu 1 tỷ đôla). - Phương hướng: 1999 - 2010: đẩy mạnh sản xuất, chế biến nước quả với giá rẻ, tạo thêm việc làm cho khoảng 5.0 triệu người. Kim ngạch xuất khẩu đến năm 2010 đạt 1.0 tỷ đô la Mỹ/năm. Thỏa mãn nhu cầu tiêu thụ nội địa: 6 triệu tấn quả. Đưa diện tích trồng cây ăn quả của cả nước lên 1 triệu ha.

(Xuồng cơm vàng, Tiêu da bò). Xoài và nhãn có dòng nhiệt đới và dòng á nhiệt đới như đã nêu ở trên. 2. Vùng cây ăn quả Á nhiệt đới: • Có mùa đông lạnh và mùa hè nóng ẩm. Nhiệt độ bình quân tháng lạnh nhất trong năm (tháng giêng) trong phạm vi 13 – 18o C. Phân hóa mầm hoa cần có số giờ lạnh thấp. Cây ăn quả tiêu biểu: camquýt vải, nhãn á nhiệt đới (nhãn chín muộn Hưng Yên, nhãn Ido (E-Daw) Thái Lan)… 3. Vùng cây ăn quả ôn đới: • Mùa đông dài, có băng tuyết, mùa hè mát. Cây ăn quả cần một thời kỳ ngủ đông dài (để phân hóa mầm hoa). Cây ăn quả tiêu biểu của vùng: táo, lê, anh đào, đào, mận. Yêu cầu độ lạnh

thấp để phân hóa mầm hoa của các loại cây trên thường trong khoảng từ 150 đến 300 CU trở lên tuỳ thuộc yêu cầu lạnh của từng loại (CU- Chilling Unit = đơn vị đo độ lạnh = số giờ có nhiệt độ từ 7,20 C và thấp hơn). Ở nước ta trồng các CAQ ôn đới độ lạnh thấp ở các vùng có mùa đông có lúc xuống dưới 00C và đôi khi có tuyết như ở các vùng cao của các tỉnh miền núi phía Bắc. Cây ăn quả chính của vùng là: lê, đào, mận, hồng, với yêu cầu độ lạnh vài chục CU đến 150-200 CU.

1 2/11/2017

HỆ THỐNG PHÂN LOẠI CÂY ĂN QuẢ Ph©n lo¹i theo tuæi thä cña c©y (Singh, 1990)

Tuæi thä cña c©y

VÝ dô

Nhãm c©y

Một số giải pháp quan trọng góp phần phát triển cây ăn quả ở nước ta: a) Xây dựng quy hoạch tổng thể, hình thành vùng chuyên canh (xác lập chỉ giới địa lý, liên kết 4 nhà..)

b) Bình tuyển chọn lọc, lai tạo, nhập nội

khảo nghiệm nâng cao phẩm chất giống cây ăn quả

c) Đẩy mạnh các hoạt động khoa học - công

nghệ cây ăn quả

d) Tổ chức tốt công tác dịch vụ cây ăn quả e) Cải tạo vườn tạp

1000 năm 100-300 năm 50-100 năm 30-70 năm 20-40 năm 15-30 năm 4-5 năm 1-2 năm <1 năm DÎ, ãc chã Nh·n, Xoµi, B¬, Vải, Hång, MÝt MËn, Dõa, T¸o, Lùu, ¤i, Cam quýt, Đµo Na, L¹c tiªn, Phóc bån tö D©u t©y, Đu ®ñ Døa, Chuèi Da hÊu 1 2 3 4 5 6 7 8 9

HÖ thèng ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm thùc vËt hoc

HÖ thèng ph©n lo¹i theo yªu cÇu sinh th¸i: (Theo H.Y Nakasone vµ R.E Paull, 1998

• Phân loại dựa vào đặc điểm thực vật học như

hình thái lá, hoa, quả…Sắp xếp thành lớp, bộ, họ, chi, loại, giống…Tên gọi kép theo tiếng latinh của tên họ/chi.. Và tên loại/giống tuỳ theo mức độ phức tạp trong phân loại. Ví dụ: cây dứa ăn quả được phân loại theo hệ thống này thì thuộc họ Bromeliacea, chi Ananas trong loại Comosus và được gọi tên phân loại mang tên chi và loại là Ananas commosus.

Các tên gọi thường có kèm theo tên của nhà thực vật phân loại. Ví dụ: A. commosus L. là tên gọi do Linne đặt

ĐÆc ®iÓm khÝ hËu, Nhóm cây ăn quả Nhóm cây ăn quả Nhóm cây ăn quả ®Êt ®ai nhiệt đới á nhiệt đới ôn đới 12h00 – 12h30 13h00 – 14h00 14h00 – 16h00 Đé dµi chiÕu s¸ng(h/ngµy) 300 – 450 150 – 250 70 – 150 Cêng ®é chiÕu s¸ng(cal cm2/ngµy) NhiÖt ®é (0C) >25 18 – 25 <18 Đé Èm kh«ng khÝ >85 60 - 85 45 – 60 (%) 1800 – 5000 800 - 2000 300 – 1200 Lîng ma (mm/n¨m) TÇn suÊt b·o (c¬n 5- 13 1 - 2 - b·o/n¨m)

Chương 2: Kỹ thuật trồng trọt Cây ăn quả nhiệt đới

• Những đặc điểm chung về sinh thái vùng nhiệt đới Vùng nhiệt đới ẩm xích đạo: Nhiệt độ, ẩm độ cao, không có mùa đông

lạnh

• HÖ thèng ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm cña th©n vµ t¸n c©y: Ph©n lo¹i c©y an qua theo ®Æc ®iÓm vµ hinh th¸i cña th©n c©y nh c©y an qua th©n gç (phÇn lín c¸c c©yan qua), th©n leo (Nho. L¹c tiªn v.v..), b¸n bôi (PhËt thñ, Chanh, Lùu)

Vùng nhiệt đới điển hình: Nhiệt và ẩm đại diện cho vùng nhiệt đới,

phân thành mùa (mùa mưa, mùa khô)

• HÖ thèng ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm ra hoa: Ph©n lo¹i thµnh c¸c nhãm c©y an qua ra hoa ®Çu cµnh (Chuèi,

Vùng nhiệt đới khô: Nhiệt độ cao song lượng mưa không nhiều Đặc điểm chung: Không có mùa đông lạnh, nếu có chỉ là đợt lạnh nhẹ,

sương muối, ánh sáng mạnh,ngày ngắn…

Døa, Vai, Nh·n…), ra hoa trªn th©n cµnh nam tríc(MÝt. Bëi, Na vµ c¸c c©y an qua «n ®íi)

• Đặc điểm sinh học chung của cây ăn quả nhiệt đới: Yêu cầu nhiệt độ ở ngưỡng cao để sinh trưởng, phát triển: >= 15 độ C,

cảm ứng mạnh với nhiệt độ

Sinh trưởng với các đợt liên tục trong năm, không có thời kỳ ngủ nghỉ

rõ rệt

• HÖ thèng ph©n lo¹i theo kha nang chôi bãng cña c©y: Ph©n lo¹i dùa vµo nhu cÇu vÒ cêng ®é chiÕu s¸ng ®èi víi c©y nh ph©n chia thµnh nhãm c©y a ¸nh s¸ng m¹nh, nhãm c©y a s¸ng vµ nhãm c©y chôi bãng

Sinh khối lớn song hệ số kinh tế thấp Có thể ra hoa nhiều đợt trong năm vì vậy có thể điều khiển ra hoa dẽ

dàng

• Ngoµi ra cßn nhiÒu hÖ thèng ph©n lo¹i ®îc sö dông nh ph©n lo¹i dùa theo tÝnh chôi mÆn, theo thêi vô thu ho¹ch qua, theo cì qua, theo hµm lîng dinh dìng trong qua v.v..

2 2/11/2017

Cây Dứa (Ananas comosus L.)

trưởng, phát triển tốt

-Nhiệt độ: Là yếu tố giới hạn st, pt. Thích hợp 28-35độC, ngừng st khi 20độC Ảnh hưởng của nhiệt độ thấp đối với dứa; với sinh trưởng,, thời gian st,

chất lượng quả, năng suất

-Nước: Dứa có cấu trúc thân tán lá chống hạn: lá cong lòng máng, xếp theo

hình hoa thị, tầng biểu bì dày chống mất nước, câu trúc lá

• Yêu cầu điều kiện ngoại cảnh Dứa là cây nhiệt đới nên yêu cầu khí hậu nhiệt đới để sinh

Nhu cầu nước không cao: 120mm/ tháng Ảnh hưởng của nước với dứa: Kéo dài tgst, tích luỹ dinh dưỡng thấp,

năng suất thấp

-Ánh sáng: ưa sáng, ít hoặc không trồng xen - Gió bão, sấm sét - Đát và dinh dưỡng: Đất không kén dất, do bộ rễ len chui nên cần đất có cấu tượng Yêu

cầu nhiều Kaly

Thường cây dứa trồng ở vùng nhiệt đới thường có biểu hiện thiếu Bo,

Sắt

• Ý nghĩa kinh tế, dinh dưỡng và tình hình sản xuất • Ý nghĩa dinh dưỡng: Men Bromeliaza phân giải protit, K+ • Ý nghĩa kinh tế • Tình hình sản xuất • Nguồn gốc và phân bố • Nguồn gốc: • Phân bố: • Phân loại và các giống chủ yếu • Phân loại: Dứa thuộc Bromeliaceae • Ananas do nhân giống vô tính lâu nên chủng loại ít, không nhiều. Thường phân các giống thành 4 nhóm Nhóm Queen (Hoàng hậu): Tây, Victoria, Natal……đẻ khoẻ, chống chụi tốt, chất lượng quả cao, quả nhỏ 1,2-1,5kg. Sử dụng cho ăn tươi Nhóm Cayeen:gồm 2 nhánh Cayeen Hilo đỉnh lá có một ít gai: Giống từ TQ (quả nhỏ hơn Smooth, chống chụi khá hơn), Cayeen Smooth lá không gai, quả to, dễ bị bệnh. Nhóm Cayeen có tgst dài, yêu cầu thâm canh Nhóm Spanish (Tây ban nha): Ta, Mật, Mán: chụi bong, chống chụi tốt, thường sử dụng làm rau cho vùng khó khăn sx rau Nhóm Abacaxi (Tây phi): trồng ở vùng sa mac,

Đặc tính thực vật học:

3 2/11/2017

Nhân giống dứa

Sinh trưởng của khóm dứa

Kỹ thuật trồng trọt

• Trồng mới: • Chọn đất và chuẩn bị đất: • Bón lót trước khi trồng: rải đều, theo rãnh.

Lượng bón 20 tân phân hữu cơ + 60kgN+ 30 kgP + 90kg K cho 1hecta

• Chăm sóc dứa: • Bón phân cho dưa - Lượng bón: Queen N:P:K = 8:4:12gr/cây Cayeen: 10:4:14 Lượng bón cho vườn = mật độ x lượng bón/cây - Thời gian bón: 3 tháng /lần - Phương pháp bón; rạch hang giữa 2 hàng dứa,

bón nách lá già của cây

• Kỹ thuật trồng: • Mật độ: Cayeen 6,5-7,5 vạn/ha chỉ khai thác một chu kỳ, để lâu có thể trồng thưa hơn: 4,5-5,5 vạn/ha, Queen : 6-7 vạn cây/ha

• Phương thức trồng • Kỹ thuật trồng: chuẩn bị con chồi,sử lý chồi,

• Tỉa chồi, bao quả và chăm sóc khác: Tỉa chồi: Ý nghĩa, cách thức Bao quả Chăm sóc khác

thời vụ, kỹ thuật

Sử lý ra hoa rải vụ

Phòng trừ sâu bệnh

• Sâu hai chính: Rệp sáp, Bọ trĩ hại hoa Tuyến trùng • Bệnh hai: Héo vàng lá Will, Thối nhũn, Rám quả

• Ý nghĩa rải vụ: rải vụ thời gian thu hoạch cung cấp quả, giảm tính thời vụ.. • Cơ sở khoa học rải vụ dứa • Các phương pháp rải vụ: Bố trí thời vụ, Độ lớn con chồi trồng, Cơ giới (đạp cây), Hun khói, hoá chất: Sử dụng hoá chất: Đất đèn (CaC2): khô, ướt; Ethrel, KTST (NAA) • Sử lý đất đèn: Sử lý dung dịch hoặc sử lý khô trực tiếp Dung dịch: 120gram đất đèn pha trong 10lít nước để tạo dung dich và lấy 100ml sử lý cho 1cây, tỷ lệ ra hoa đạt 85-90% Sử lý khô: 1,3gram đất đèn bỏ vào nõn cây: lượng nước trong nõn không đều, mùa khô thường ít hoặc không có, cháy lá non, tỷ lệ ra hoa chỉ đạt 70-80%

• Sử lý Ethrel: Phun trên toàn bộ lá của cây Tỷ lệ ra hoa đạt 100% số cây: 3,5-4,0kgEthrel/ha (pha trong 600lit) • Các chú ý khi rải vụ: Thời gian sử lý-thu hoach: tuỳ thuộc mùa vụ sử lý: mùa hè thì ngắn 7-8 tháng, hơn mùa đông 8-10 thang, Các biến dị: chồi cuống, lõi quả to, mắt lồi, biến dị khác Chất lượng quả: tuỳ thuộc vào khí hậu(nhiệt độ) trong thời gian stpt của quả

4 2/11/2017

Giá trị dinh dưỡng: 18-22% đường, giàu Vit B1, B2, P, Ca, Fe. Năng lượng 1100-1300 calo/kg quả tươi, quả khô 2790; hoa 200, thân lá 50-60 calo. Nguôn cung cấp tinh bôt: chuối nấu

Giá trị kinh tế: Chu kì sinh trưởng ngắn. Thích ứng rộng, Yêu cầu thâm canh không cao. Ít

Cây chuối ( Musa sp.)

sâu, bệnh. Dễ bảo quản, chế biến

Nguồn gốc và phân bố: Có nguồn gốc ở Đông nam châu Á. Phân bố: 300 vĩ Bắc và Nam. Vùng trồng nhiều: Các nước trung Mỹ, các nước châu Á. Ở Việt nam: dọc theo các con

sông Hồng, Đà, Mã, ….

Phân loại: • Họ: Musaceae, Chi Musaedea, Giống Musa • Giống Musa gồm: Phylocaulis, Rhodochlamys và Eumusa •

Eumusa gồm: Musa bajoo, M. fehi, M. sapientum (là dạng có quả ăn được), M. paradishica (là dạng có quả ăn được), M. babisiana, M. acuminata, M. glauca

•

• Các dạng M. sapientum là dạng chuối trồng có quả ăn được và được cho là do lai và đa bội giữa M. acumitata và M. babisiana, có nhiều giống khác nhau. Việc phân loại dựa vào đặc điểm của chúng so với 2 dạng bố và mẹ Simond (1996) đưa ra 15 đặc điểm của A và B để phân loại. Hiện nay phân loại dựa vào số nhiếm sắc thể Các nhóm giống chủ yếu: • Chuối nấu: M. paradishi dạng hình ABB • Chuối ăn tươi: M. sapientum dạng hình AAB quả có cạnh rõ • Chuối ăn tươi: M. nana các dạng chuối có quả ăn tươi bao gồm nhiều nhóm khác nhau • Nhóm chuối tiêu: lùn, nhỡ, cao, tiêu hồng • Nhóm chuối tây: tây phấn, tây hồng, sứ, xiêm • Nhóm chuối ngự: tiến, thóc, trâu, mít • Nhóm chuối lá: mật, lá • Nhóm chuối cơm (mắn): pome • Nhãm chuối hột

Đặc điểm thực vật học: • Bộ rễ: tái sinh yếu, ăn

nông trên mặt đất, dễ bị bầm dập, tái sinh yếu • Thân và các con chồi:

Thân thât, thân giả, chồi búp măng (đuôi chiên), chồi có lá thật

• Lá: tốc độ ra lá ở miền bắc mùa đông 1-1,5 lá/tháng, xuân: 2-2,5 lá, hè: 3,5-4 lá, thu: 2,5-3lá • Hoa và quả: ra hoa – thu

hoạch 3,5-4 tháng

Đất và dinh dưỡg trong đất:Chuối là loại cây

- Nhu cầu về ánh sáng: Chuối có khả năng thích ứng trong phạm vi cường độ ánh sáng tương đối rộng có thể sinh trưởng, phát triển ở 1000 – 10.000 lux, thích hợp là 2000-5000 lux. Khi thiếu sáng cây thường vươn cao. dễ đổ

- Nhu cầu về nhiệt độ: Chuối sinh trưởng và

dễ trồng, yêu cầu về đất không quá nghiêm khắc. Tốt nhất đối với chuối là đất thịt nhẹ, đất pha cát, đất phù sa (tốt hơn cả), đất thoáng có cấu tượng tốt và độ xốp cao. Về hóa tính đất, chuối rất cần các chất khoáng trong đất như N, P, K, Ca, Mg, trong đó hai yếu tố chính là N và K. Đất trồng cần có tầng dày 0,6 – 1m, tơi xốp, thoáng khí, mực nước ngầm 80 – 100 cm. Hàm lượng mùn 1,5 – 2%, Hàm lượng đạm 0,15 – 0,2%, Hàm lượng Kaly 10 – 12 mg/100gam đất, Hàm lượng lân 3- 5 mg/100 gam đất, Hàm lượng Ca, Mg đạt ở mức 2 – 3 mg/100 gam đất, pH KCl 4,5 – 8,5 thích hợp là 6 – 6,5

phát triển thuận lợi trong phạm vi 25-350C. Vùng trồng chuối lý tưởng là vùng có nhiệt độ trung bình tối thấp không quá 160C và tối cao không quá 390C. Nhiệt độ tối thích cho phát triển thân lá là 260C – 280C cho phát triển quả là 290C - 300C. Nhiệt độ xuống dưới 160C lá ngừng sinh trưởng. Nhiệt độ xuống dưới 100C cây ngừng sinh trưởng, nếu thấp hơn sẽ gây chết toàn bộ cây

- Nhu cầu về nước: Hàm lượng nước trong

Gió, bão: Khi thiết lập vườn chuối, hạn chế những nơi có nhiều gió. Gió làm lá chuối rách nhiều ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, giảm năng suất.

Chú ý: Các ®iÒu kiÖn sinh th¸i ¶nh hëng rÊt

nhiÒu ®Õn chÊt lîng cña chuèi, ®Æc biÖt lµ h- ¬ng vÞ ,m· qu¶ ,®é ngät

các bộ phận cây chuối rất cao, trong thân già 92,4%, trong rễ 96%, trong lá 82,6% và trong quả 96%.. Chuối yêu cầu nước nhiều đặc biệt khi trỗ buồng và lớn quả. Lượng mưa tối thiểu phải đạt 50mm/tháng, tối thích là 100mm. Lượng mưa trong năm cần 600-1200mm.

Yêu cầu ngoại cảnh của cây chuối: Yêu cầu ngoại cảnh…:

5 2/11/2017

Giống và tiêu chuẩn giống trồng.

Tiêu chuẩn cây giống trồng

- Cây có kích thước theo tiêu chuẩn đối với

các loại thực liệu:

• 1. Giống trồng: Chuối tiêu: bao gồm các giống sau: - Chuối tiêu lùn:1,6 – 1,7 m, 9 – 10 nải, quả đạt150

– 200gam, thời gian sinh trưởng: 9-10 tháng

• Chồi trồng: cao 0,8-1,0m, có 3-4 lá kiếm,

- Chuối tiêu nhỡ: 2-3 m, thời gian sinh trưởng 10-

không sâu bệnh

12 tháng, 8-9 nải, quả đạt 120 – 180 gam.

• Thân thật: 2,5-3,0kg, thân giả cao 0,6-0,8m,

không sâu bệnh

- Chuối tiêu cao: cao 2,8 – 3,1m, 7 – 9 nải, quả đạt 130 – 190 gam, thời gian sinh trưởng 12-14 tháng.

• Cây giống in vitro: cao 35-45cm, không sâu

bệnh

Chuối tây : Nhóm chuối có độ cao thân từ 2,5 -3,5m gồm các giống Chuối sứ, Chuối tây, Chuối xiêm

- Sử lý cây trước trồng: Cắt bỏ lá già, khô

héo; Cắt bỏ rễ; Sử lý rệp cho cây con

Các chú ý khi chọn cây con giống trồng

Kỹ thuật trồng

- Thiết kế vườn trồng Vườn trồng nên chia lô, thửa hình vuông hay chữ nhật theo địa

hình của vườn. Các lô thửa này rộng 5 – 6,5 m

Trồng theo hàng với khoảng cách hàng cách hàng 2,5 - 3 m, cây cách cây 1,5 - 2,5 m tương ứng với mật độ 2000 - 2500 cây/ha.

- Dùng chồi tách trực tiếp từ cây mẹ Cây con có hình dáng búp măng, cao khoảng 1m, đường kính thân giả 10 - 12cm (Đo cách chỗ lá ngoài 30cm) cây có 5 - 7 lá thật. Khi trồng cắt sạch rễ và 2/3 diện tích lá. Cây có thời gian sinh trưởng ngắn, sớm ra hoa song năng suất không cao

- Chuẩn bị đất trồng Làm đất: Kỹ thuật làm đất phụ thuộc vào tính chất đất. Nếu đất tơi xốp chỉ cần làm sạch cỏ dại, đất chặt, bí cần cày sâu 30 – 40 cm và bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại.

Thời vụ làm đất thường tiến hành trước thời vụ trồng khoảng 10 –

15 ngày

Đào hố trước khi trồng với kích thước rông 40 – 60 cm, sâu 20 – 30 cm. Nên bón lót cho mỗi hố 15 - 20 kg phân hữu cơ và 0,10 – 0,15 kg phân Ure . Phân bón lót phải trộn đều với đất trước khi trồng cây

- Dùng chồi nuôi cấy mô Đây là loại thực liệu dùng tốt, sạch bệnh, có tiềm năng năng suất cao. Cây sinh trưởng dài nhưng năng suất cao. Các chồi nuôi cấy mô phải đạt chiều cao tối thiểu là 30 - 45 cm, đường kính thân giả 15 - 20 mm, có 5 - 7 lá thật.

Chăm sóc cho chuối

• Trồng giặm Sau khi trồng 15 – 20 ngày tiến hành trồng giặm các cây chết, cây còi cọc để đảm bảo mật độ và độ đồng đều các cây trên vườn

- Thiết kế đai chắn gió cho vườn Đây là công việc quan trọng đối với vườn chuối lớn từ 0,3 ha trở lên. Đai chắn gió thiết kế vuông góc với hướng gió bão thịnh hành với độ cao 8 – 10 m. Khoảng cách giữa 2 hàng cây chắn gió là 150 – 200mét.

Loại cây dùng trồng ở đai chắn gió có thể là cây

• Tưới nước Ngay sau trồng cần phải tưới cho đất đủ ẩm vào

ăn quả, các loại keo, cau, dừa v.v..

chiều mát trong thời gian 3 -5 ngày sau trồng.

Khi cây đã hồi xanh cần kiểm tra độ ẩm đất để tưới,

- Thời vụ trồng: Thời vụ trồng ở miền Bắc: Chuối Tiêu: tháng 7 -8

đảm bảo độ ẩm đất luôn đạt 70 -75 %

hàng năm; Chuối Tây: tháng 2 -3 hàng năm

- Cách trồng: Trồng giữa hố đã đào, lấp đất cao hơn phần bẹ lá

còn tươi trên thân củ từ 5 -7 cm

Các phương pháp tưới cho chuối thường là tưới rãnh ( đối với vườn bằng phẳng ít dốc và đất có thành phần cơ giới trung bình đến hơi nặng) và tưới phun (đối với vườn dốc, đất có thành phần cơ giới nhẹ)

6 2/11/2017

- Bón phân cho chuối năm đầu + Lượng bón cho chuối Đạm Ure: từ 220 – 330kg/ha/năm Kaliclorua: từ 330 – 500 kg/ha/năm + Thời gian bón: Lần 1: Bón sau trồng 1 - 1,5 tháng: bón 50% đạm +

- Bón phân cho chuối năm thứ 2, thứ 3 + Lượng phân bón: Đạm Ure: từ 130 – 150kg/ha/năm Kaliclorua: từ 330 – 500 kg/ha/năm Lân supe: từ 100 – 200 kg/ha/năm Phân chuồng: 60 – 80 tấn/ha/năm + Thời gian bón: Lần 1: Bón sau thu hoạch quả năm đầu bón 100% phân hữư

50% kali

cơ + 100% lân + vôi (nếu cần)

Lần 2: Bón trước khi phân hoá hoa ( sau trồng 6 -7

Lần 2: Sau lần bón 1 từ 1,5 – 2 tháng bón 50%đạm + 50%

kali

tháng) bón 25% đạm + 25% kali

Lần 3: Bón nuôi quả: Bón sau khi cắt hoa đực, bón

25% đạm + 25% kali

Lần 3: khi cây phân hoá hoa, bón 25% đạm + 25% kali Lần 4; Bón sau khi cắt hoa đực, bón lượng phân còn lại + Cách bón: Bón lần 1 sau thu quả năm đầu kết hợp với đào bỏ cây mẹ đã thu quả. Các đợt bón sau bón theưo cách bón rải phân trên măt.

+ Cách bón: Bón rải trên mặt sau khi xới nhẹ quanh gốc cách gốc 30 -50 cm. Tủ phân bằng mùn rác hoặc xới nhẹ để lấp phân

Cắt hoa đực, bao buồng

- Cắt hoa đực Sau khi buồng hoa đã ra hết nải cần cắt bỏ hoa đực để giảm tiêu hoa dinh dướng nuôi quả. Cắt hoa đực nên làm vào chiều mát, trời khô ráo. Sau khi cắt có thể dùng vôi bôi chỗ cắt để hạn chế nhựa chảy

Thu hoạch và vận chuyển Thu hoạch: Thời điểm thu hoạch quả phụ thuộc vào thị trường và khoảng cáh từ vườn đến nơi bán. Thường xác định thời điểm thu hoạch theo thời gian từ trỗ hoa đến thu hoach, chỉ số quả hoặc hình dáng của quả Thời gian vận chuyển quả Khoảng thời gian vận chuyển quả đến nơi bán phụ thuộc nhiều vào độ chín ( dáng quả khi thu hoạch)

Dáng quả thu hoạch

Thời gian vận chuyển

Tròn quả

5-8 ngày

Quả ¾ tròn đầy

10 ngày

Quả còn cạnh, ¾ tròn gầy

15-20 ngày

- Bao buồng chuối Bao buồng chuối sau khi cắt hoa đực là biện pháp hạn chế sâu bệnh và làm tăng năng suất buồng. Dùng túi nhựa trắng có đục lỗ (3-5 hàng lỗ, các lỗ cách nhau 10-15cm có kích thứơc lỗ 1cm) bao hết buồng lên đến cuống buồng. Cácvùng khó khăn có thể dùng vật liệu là các bao dứa, bao tải để bao

Sâu, bệnh và biện pháp phòng trừ

Bảo quản quả

• 5.1. S©u h¹i chuèi tiªu - Mät chuèi hay lµ s©u ®ôc th©n (Cosmopolites sordidus):

• Sau khi thu hoạch chuối cần được chuyển đến nơi tập trung để làm sạch, ra nải và bảo quản sơ bộ trước khi vận chuyển

• ĐÆc ®iÓm g©y h¹i: C©y chuèi bÞ mät g©y h¹i bÞ suy yÕu toµn th©n, cã khuynh híng ra buång nhá vµ kh¼ng kheo. Vên chuèi tiªu bÞ nhiÒm bÖnh cã n¨ng suÊt suy gi¶m qua tõng n¨m.

• Các nải (hoặc buồng ) sau khi đã làm sạch được đóng gói trong thùng carton hoặc hộp đan bằng tre để bảo quản

• Nhiệt độ thích hợp để bảo quản chuối là 13-

13,50C và độ ẩm không khí là 80-85%.

7 2/11/2017

- RÇy mÒm (Pentolonia nigronervosa)

• §Æc ®iÓm g©y h¹i • RÇy thêng chÝch hót c©y con ë gÇn mÆt ®Êt hoÆc ë gèc. Lµ t¸c nh©n truyÒn virus g©y bÖnh chïn ®ät chuèi.

• BiÖn ph¸p phßng trõ - Chän c©y con ®em trång kh«ng cã dÊu vÕt cña mät, tr¸nh chÊt ®èng c©y con qua ®ªm tríc khi trång ®Ó tr¸nh mät ®Õn ®Î trøng. Kh«ng tån tr÷ c©y con qu¸ l©u. Cã thÓ nhóng c©y con trong dung dÞch thuèc trõ s©u nh Sevin, Trebol nång ®é 0,2% tríc khi trång - C¾t cñ chuèi ra tõng m¶nh nhá vµ t×m ®êng ®ôc cña s©u råi b¾t giÕt. BiÖn ph¸p nµy thùc hiÖn khi trång l¹i vên chuèi.

• BiÖn ph¸p phßng trõ • Phun c¸c lo¹i thuèc trõ s©u th«ng thêng, thêng xuyªn vÖ sinh vên, t¸ch bá bÑ chuèi kh«, diÖt kiÕn

- C¸t nh÷ng ®o¹n th©n chuèi dµi 30- 50 cm bæ ®«i, óp mÆt c¾t xuèng ®Êt trong vên chuèi ®Ó nhö s©u. Mét bôi chuèi ®Æt 2 bÉy. Hµng ngµy nhÊc bÉy lªn t×m b¾t s©u. Mçi bÉy chØ cã t¸c dông tèt trong mét tuÇn lÔ. - Cã thÓ dïng c¸c lo¹i thuèc s©u Sevin, Trebol nång ®é

0,2% ®Ó phun hoÆc r¶i Regent, Basudin vµo gèc.

Bọ trĩ

• Triệu chứng gây hại: Bọ trĩ thường gây hảitên hoa và

- S©u cuèn l¸ (Erionota thrax)

quảBä trÜ thêng g©y h¹i trªn hoa vµ qu¶ chuèi. Chóng lµm gi¶m phÈm chÊt vµ gi¸ trÞ th¬ng phÈm cña qu¶ chuèi . Bä trÜ thêng ph¸ ho¹i tríc khi chuèi trßn qu¶. Chóng thêng hay ®Î trøng ë mÆt díi qu¶ vµ vÒ phÝa cuèng qu¶, chóng thêng sèng thµnh ®µn, thµnh nhãm.

• §Æc ®iÓm g©y h¹i • S©u lín cã mµu tr¾ng. §Î trøng ë l¸ non. Khi s©u në th× c¾t l¸ vµ cuèn l¹i. L¸ bÞ cuèn sÏ bÞ kh« vµ heo ®i

• BiÖn ph¸p phßng trõ • Ng¾t bá phÇn l¸ bÞ cuèn. Sö dông c¸c lo¹i

• Có thể gặp 3 loại bọ trĩ sau: Bọ trĩ hoa Franckliniella parvola: Loµi nµy g©y h¹i lµm xuÊt hiÖn nh÷ng chÊm gå ghÒ nhá mµu xanh xanh, sê thÊy ®îc. LoạiChaelanephthrips orchidii (Scricothrips siguipennis):Loµi nµy ¨n vá qu¶, m« vá ph¶n øng l¹i, t¹o ra c¸c chÊm cã mµu khãi ®á sÉm hoÆc nh¹t, sau ®ã h×nh thµnh c¸c vÕt nÎ vµ vÕt nøt n«ng. Loại Paleucothrips musae: G©y ra nh÷ng chÊm lín mµu n©u ®á sÉm trªn qu¶ xanh. Nh÷ng vÕt nµy chuyÓn thµnh c¸c vÕt gØ khi qu¶ chÝn.

thuèc trõ s©u th«ng thêng nh Polytrin, Sherpa, Trebol… ®Ó phßng trõ.

• Phun c¸c lo¹i thuèc trõ s©u nh Supracide, Sherpa … ®Ó

phun

TuyÕn trïng h¹i chuèi

• §Æc ®iÓm g©y h¹i: • Thêng gÆp ë hÖ thèng rÔ chuèi 3 nhãm tuyÕn trïng: - Nhãm Radophlus similis g©y ra nh÷ng vÕt h¹i n»m s©u

trong rÔ

BiÖn ph¸p phßng trõ: • Lo¹i bá c¸c c©y bÖnh, ®µo bá c¶ rÔ. CÇy ph¬i ®Êt trong 6 th¸ng vµ khö trïng ®Êt tríc khi trång míi. Cã thÓ dïng mét trong c¸c lo¹i thuèc Br«mua metyl, Carbation, Clopicrin theo nång ®é, liÒu lîng vµ c¸ch xö lý theo híng dÉn trªn bao b× thuèc.

- Nhãm Helicotylenchus multicinctus t¹o c¸c vÕt h¹i n»m

n«ng trong rÔ

• Khi trång míi vên chuèi hoÆc trång l¹i vµo c¸c vên ®· ®îc khö trïng ®Êt, chØ sö dông nh÷ng thùc liÖu trång kh«ng bÞ nhiÔm tuyÕn trïng. Víi lo¹i thùc liÖu d¹ng chåi t¸ch tõ c©y mÑ cÇn xö lý cñ chuèi b»ng c¸ch ng©m trong dung dÞch Furadan 0,2% trong vßng 1 phót sau ®ã ®Ó kh« trong 24 giê tríc khi trång.

- Nhãm Meloidogyne g©y ra c¸c u rÔ • TuyÕn trïng cã thÓ lµm cho bé rÔ chuèi bÞ ph¸ ho¹i hoµn toµn. TuyÕn trïng cã thÓ gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh l©y nhiÔm vµ phæ biÕn cña bÖnh hÐo Panama h¹i chuèi

8 2/11/2017

BÖnh h¹i chuèi

- BÖnh hÐo Panama (Fusarium oxysporum f.sp. Cubense)

• • §Æc ®iÓm g©y h¹i BÖnh cã thÓ xÈy ra cø bÊt cø giai ®o¹n t¨ng trëng nµo cña c©y. C¸c lµ giµ bÞ vµng tríc råi lan dÇn ®Õn c¸c l¸ ngän. L¸ bÞ vµnh tõ b×a l¸ råi lµn vµo g©n l¸ vµ lµm hÐo l¸. Cuèng bÞ gÉy ë phÇn tiÕp gi¸p víi th©n gi¶, ®«i khi lµ gi÷a phiÕn l¸. C¸c l¸ ®ät cßn xanh vµ mäc th¼ng sau ®ã cã mµu xanh nh¹t hay h¬i vµng, nh¨n nheo vµ cuèi cïng th× còng bÞ hÐo. Th©n gi¶ bÞ chÕt nhng vÉn ®øng, c¸c bÑ ngoµi nøt däc theo th©n. C¸c chåi non vÉn xuÊt hiÖn nhng sau ®ã bÞ hÐo rôi.

BiÖn ph¸p phßng trõ • §µo bá c¸c gèc bÞ bÖnh, r¶i v«i hay c¸c lo¹i thuèc gèc ®ång ®Ó khö ®Êt tríc khi trång trë l¹i. ë vên bÞ nÆng nªn ngõng canh t¸c vµ cho ®Êt ngËp níc trong thêi gian tõ 2 - 6 th¸ng ®Ó tiªu diÖt mÇm bÖnh trong ®Êt. ChØ dïng nh÷ng cñ gièng kh«ng bÖnh ®Ó trång vµo ®Êt míi vµ vïng míi.

• Sö dông gièng chèng bÖnh ®Ó trång

NÊm g©y bÖnh tån t¹i trong ®Êt x©m nhËp vµo c©y qua c¸c vÕt th- ¬ng trªn rÔ, lan dÇn ®Õn c¸c bã m¹ch dÉn vµ lµm t¾c c¸c èng m¹ch dÉn, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c©y bÞ hÐo chÕt. BÖnh l©y lan rÊt nhanh. §Êt ®· bÞ nhiÔm nÊm nµy kh«ng trång l¹i chuèi ®îc nÕu kh«ng ®îc xö lý tèt vµ cã mét thêi gian c¸ch ly ®Çy ®ñ.

- Bªnh hÐo do vi khuÈn (BÖnh Moko)

BÖnh chïn l¸ virus

§Æc ®iÓm g©y h¹i:

• •

BÖnh do Vi khuÈn Pseudomonas solanacearum g©y ra. TriÖu chøng bÖnh: l¸ cã mµu xanh vµng, phiÕn l¸ cã mµu vµng xØn, lan ®Õn cuèng l¸ hoÆc ®Õn g©n l¸ sau ®ã cuèng l¸ bÞ g·y, l¸ bÞ kh«, c©y ®ang ra hoa thi buång ngõng ph¸t triÓn, mét vµi qu¶ bÞ th©m ®en vµ nøt to¸c ra. C¾t ngang th©n c©y thÊy nhung bã m¹ch dÉn cã mµu n©u, vµng, tõ ®ã sïi ra mét lo¹i nhùa chøa ®Çy vi khuÈn. BÑ l¸ rÊt nhít, trong khi bÑ l¸ bÞ bÖnh hÐo Panama l¹i kh«.

TriÖu chøng bÖnh lµ nh÷ng säc xanh sÉm, dµi 5cm n»m ë g©n giua vµ cuèng l¸. L¸ bÞ nghÏn kh«ng v¬n ra ®îc, trËt tù xÕp l¸ bÞ rèi lo¹n. PhiÕn l¸ cã kÝch thíc rÊt nhá, bÞ óa vµng ë ngoµi ria vµ mÐp l¸ bÞ uèn cong.

• BÖnh l©y lan qua cñ chuèi bÞ bÖnh, vi khuÈn lan truyÒn qua rÔ, tØa c©y con. §Ó tr¸nh l©y lan bÖnh qua dông cô tØa ngêi ta dïng lu©n phiªn 2 dông cô ®îc ng©m vµo dung dÞch fo«cmon 5%.

• Virus g©y bÖnh ®îc lan tuyÒn do rÖp Pentalonia nigronerva. D©y lµ mét loµi rÖp sèng lu ®éng vµ cã thÓ sèng trªn c©y chuèi còng nh mét sè loµi c©y kh¸c. C©y chuèi sau khi bÞ l©y nhiÔm mét th¸ng míi xuÊt hiÖn triÖu chøng bÖnh.

• BiÖnph¸p phßng trõ: - Đµo bá c¸c gèc bÞ bÖnh, r¶i v«i hay c¸c lo¹i thuèc gèc ®ång ®Ó khö ®Êt tríc khi trång trë l¹i. ë vên bÞ nÆng nªn ngõng canh t¸c vµ cho ®Êt ngËp níc trong thêi gian tõ 2 - 6 th¸ng ®Ó tiªu diÖt mÇm bÖnh trong ®Êt. ChØ dïng nhung cñ gièng kh«ng bÖnh ®Ó trång vµo ®Êt míi vµ vïng míi- Sö dông gièng chèng bÖnh ®Ó trång

Ghi chó: LT = Lý thuyÕt; TT = Thùc tÕLý thuyÕt lµ c n cø vµo pHKCL mµ chñ yÕu lµ sè c¸c ion H+, song thùc tÕ

Bón vôi cho vườn: Xác định lượng vôi bón trong ®Êt cã c¸c ion kiÒm Ca++ vµ Mg++ do vËy lîng bãn thùc tÕ chØ b»ng hoÆc b»ng 2/3 lîng lý thuyÕt.

BÖnh hoa l¸ chuèi do Virus Cucumis virus L. • §Æc ®iÓm g©y h¹i •

Lươngj vôi cần thiết để nâng pH lên 6 – 7 (kg)

pHkcl

Khối lượng đất trong vườn (m3)

Đất nhẹ

Đất trung bình

Đất nặng

•

3,5 – 4,5

TriÖu chøng bÖnh lµ nh÷ng v¹ch vµng n»m gi÷a c¸c g©n l¸ phô vµ song song víi c¸c g©n l¸. l¸ bÞ bÖnh kh« hÐo rÊt nhanh, cã nhiÒu triÖu chøng bÞ nghÏn l¸ vµ buång chuèi ®îc t¹o ra cã c¸c h×nh d¸ng rÊt xÊu. Virus ®îc lan truyÒn do rÖp Aphis maydis vµ Aphis gossypii. Nh÷ng con chuèi gièng nhiÔm bÖnh lµ nguån l©y lan bÖnh ®Çu tiªn trong vên.

3,5 – 5,0

2,3 – 3,3

5,0 – 7,5

3,3 – 5,0

7,5 - 10

5,5 – 6,5

• Lo¹i bá nh÷ng con chuèi gièng bÞ nhiÔm bÖnh. ChØ dïng nh÷ng

1,0 - 1,5

4,5 – 5,5

con chuèi gièng hoµn toµn kh«ng bÞ nhiÔm bÖnh

2,5 – 3,5

1,6 – 2,4

3,5 – 4,5

2,3 – 3,0

4,5 – 5,0

3,0 – 3,3

0,5 – 1,0

3,5 – 4,5

2,0 – 3,5

1,2 – 2,3

2,7 – 4,0

1,8 – 2,6

4,0 – 6,0

2,6 – 4,0

• Tiªu huû c¸c c©y chuèi bÞ bÖnh trong vên khi xuÊt hiÖn bÖnh • Thêng xuyªn lµm vÖ sinh vên chuèi, tiªu diÖt cá d¹i • Phun thuèc phßng trõ rÖp

4,5 – 5,5

1,5 – 2,5

1,0 – 1,5

2,5 – 3,5

1,6 – 2,3

3,5 – 5,0

2,3 – 3,3

9 2/11/2017

Nguồn gốc, phân loại, các giống

• Các giống xoài: hơn 100 gièng xoµi kh¸c nhau. Ở miÒn Nam: trång phæ biÕn c¸c gièng xoµi c¸t Hoµ Léc, xoµi C¸t Chu, xoµi Bëi, xoµi Thanh Ca. ë miÒn Trung: tØnh Kh¸nh Hßa cã gièng xoµi Canh n«ng, tØnh Binh ĐÞnh cã gièng xoµi C¸t Mèc lµ những gièng xoµi ngon, cã n¨ng suÊt cao.

Ở c¸c tØnh miÒn B¾c cã c¸c gièng xoµi GL1, GL2, GL6 do ViÖn nghiªn cøu rau qua chän läc ®· ®îc Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n c«ng nhËn gièng hoÆc khu vùc hãa. Ngoµi ra cã gièng xoµi trøng (xoµi trßn) Yªn Ch©u lµ gièng ®Þa ph¬ng ®· ®îc trång tõ l©u ë S¬n La.

KỸ THUẬT TRỒNG XOÀI (Mangifera indica L.) • Ý nghĩa dinh dưỡng và kinh tế: C©y xoµi (Mangifera indica L) lµ c©y an qua nhiÖt ®íi quan träng ë níc ta ®- îc trång phæ biÕn ë nhiÒu vïng trong níc nhÊt lµ ë c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long xoµi ®· trë thµnh c©y hµng hãa cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. ë huyÖn C¸i BÌ (tØnh TiÒn Giang) trªn mét c«ng ®Êt (b»ng 1/10ha) trång xoµi thu l·i khoang 11 triÖu ®ång.

• Tríc ®©y xoµi trång chÝnh ë miÒn Nam nhng hiÖn nay

• Gèc ghÐp cho xoµi: Ở ®ång b»ng s«ng Cöu Long xoµi bëi (cßn gäi lµ xoµi ghÐp) xoµi

Thanh Ca, Ch©u h¹ng vâ.

nhê nhung tiÕn bé vÒ gièng, kü thuËt trång, nhiÒu tØnh ë miÒn B¾c ®· trång xoµi rÊt cã kÕt qua vµ ®ang trë thµnh c©y kinh tÕ quan träng trong vên nhµ, vên ®åi.

C¸c tØnh Duyªn hai miÒn Trung: Xoµi c¬m, xoµi xÏ. C¸c tØnh miÒn B¾c: m¾c chai, xoµi h«i, muçm, xoµi rõng

Yêu cầu sinh thái

Kỹ thuật trồng mới

MËt ®é vµ khoang c¸ch

• MËt ®é khoang c¸ch cã thÓ lµ: 4 x 5m, 5 x 5m, 6 x 5m

hoÆc 7 x 8, 8 x 8m.

• Thêi vô trång Ỏ miÒn B¾c mïa xu©n th¸ng 2 - 3, vô thu th¸ng 8 - 9 Ở miÒn Nam ®Çu mïa ma th¸ng 4 - 5 • ChuÈn bÞ hè trång Đµo hè: ë vïng ®åi hè réng 80 - 100cm s©u 60 - 80cm

• NhiÖt ®é binh qu©n nam thÝch hîp 24 – 26đoC nhiÖt ®é binh qu©n th¸ng l¹nh nhÊt kh«ng díi 150C. Lîng ma Ýt nhÊt 1000 - 1200 mm/nam. Vïng trång xoµi cÇn cã mét mïa kh« ®Ó c©y ph©n hãa hoa ®îc thuËn lîi. NÕu ra hoa gÆp nhiÖt ®é thÊp, ®é Èm kh«ng khÝ qu¸ cao kh«ng cã lîi cho sù nÈy mÇm cña h¹t phÊn do ®ã viÖc thô phÊn thô tinh gÆp khã khan, nÊm bÖnh ph¸t triÓn xoµi ra hoa nhiÒu mµ Ýt ®Ëu qua. Xoµi yªu cÇu ®ñ ¸nh s¸ng.

(cµng s©u cµng tèt) ®Êt vên, ®Êt ruéng hè dao réng 60 - 80cm, s©u 40 - 50cm. Mçi hè bãn 30 - 50kg ph©n chuång trén thªm 1 - 2kg supe L©m thao hay tecm«fosphat, ®Êt chua thi thªm 0,5 - 1kg v«i bét lÊp ®Êt trén ®Òu víi ph©n. Tèt nhÊt lµ lµm xong tríc lóc trång ®é 1 th¸ng.

• VÒ ®Êt ®ai: Xoµi kh«ng kÐn ®Êt, cã thÓ trång ®îc trªn nhiÒu lo¹i ®Êt: ®Êt phï sa, ®Êt c¸t ven biÓn, ®Êt ®åi gß, ®Êt b¹c mµu nhê cã bé rÔ kháe, an s©u nªn c©y cã kha nang chÞu h¹n tèt. Đé pH 5.5 - 6.5.

Trồng mới (tiếp)

Kỹ thuật chăm sóc, bón phân

•

Bãn ph©n

Ph©n bãn huu c¬ cho xoµi tèt nhÊt dïng ph©n chuång hoai, bïn ao, bïn s«ng ph¬i kh« ®Ëp nhá, níc ph©n chuång pha lo·ng vµ bæ sung ph©n kho¸ng NPK ®Ó bãn cho c©y.

LiÒu lîng ph©n bãn: C©y cßn nhá ë 3 nam ®Çu bãn 200-500g/c©y tû lÖ NPK 14:14:14 hay 12:24:12. Bãn lµm 3 lÇn trong nam vµo tríc c¸c ®ît léc - c©y cµng lín qua cµng nhiÒu thi lîng ph©n bãn tang.

• Trång c©y XÐ bá tói ni l«ng ë bÇu c©y gièng, ®µo mét hè nhá võa víi bÇu ®Êt ®Æt c©y chÝnh giưa hè, lÊp ®Êt sao cho mÆt bÇu ngang víi mÆt hè, lÊy tay dËm chÆn ®Êt xung quanh gèc. Trång xong tíi níc (1 thïng níc cho mét c©y) sau phñ gèc b»ng cá kh« hoÆc r¬m r¹. C¾m mét cäc buéc th©n c©y ®Ó giã khái lay gèc. TuÇn ®Çu tíi níc cho c©y mçi ngµy mét lÇn, tuÇn thø hai c¸ch mét ngµy tíi níc mét lÇn, tuÇn thø 3, thø 4 tíi tha h¬n, 3 - 4 ngµy mét lÇn, sau 1 th¸ng nÕu thÊy cã c©y nµo chÕt th× trång dÆm. T¹o t¸n

• Ở nam ®Çu vµ nam thø hai t¹o cho c©y cã mét t¸n ph¸t triÓn

Năm thø 4 trë ®i bãn 1.5 - 2.0kg ph©n NPK hçn hîp/1 c©y. Thêi gian bãn chia lµm 2 lÇn chñ yÕu lµ tríc lóc xoµi ra hoa vµ sau thu ho¹ch qua. NÕu c©y cã nhiÒu qua cÇn bãn bæ sung c¸c lo¹i ph©n bãn l¸ nh Bifolan ( Đøc) Nutrus (Israel), Multiphos (Anh) ®Ó nu«i qua vµo th¸ng 5-7. C¸ch sö dông theo h- íng dÉn ghi trªn bao bi. C¾t tØa

• Hµng nam sau khi thu ho¹ch cÇn c¾t bá cµnh tam, cµnh bÞ s©u bÖnh cµnh vît, cµnh mäc lén xén trong t¸n ®Ó gi cho t¸n c©y th«ng tho¸ng. Chó ý quÐt v«i gèc vµo mïa ®«ng.

®Òu ra c¸c phÝa. Trªn th©n chÝnh ®Ó l¹i 3 - 4 cµnh cÊp 1 híng vÒ 4 phÝa. Cµnh cÊp 1 ®¹t 40 - 50cm thi bÊm ngän ®Ó ra cµnh cÊp hai. ChØ ®Ó l¹i 2 - 3 cµnh cÊp 2. Cµnh cÊp 2 ®¹t 30 - 40cm thi bÊm ngän ®Ó ra cµnh cÊp 3. ChØ ®Ó l¹i 2 - 3 cµnh cÊp 3. C©y xoµi ghÐp ra hoa rÊt sím nhÊt lµ gièng GL1, GL2 nam thø 1, 2 nÕu ra hoa thi nªn c¾t bá ®Ó dån søc cho c©y. Tõ nam thø 3 trë ®i b¾t ®Çu ®Ó qua.

10 2/11/2017

Đốn tỉa cho xoài:

Kỹ thuật xử lý ra hoa 1- Bẻ chum hoa: bẻ khi chùm hoa có độ dài 5 - 7cm. 2- Sử dụng hoá chất: Sử dụng Paclobutrazol để thúc đẩy sự hình thành mầm hoa, sau đó dùng

Kỹ thuật cắt tỉa xoài

nitrate kali để thúc cho mầm hoa phát triển đồng loạt. Paclobutrazol được xử lý bằng cách tưới vào đất với liều lượng 1-2 g nguyên chất/m đường kính tán khi lá có màu đọt chuối (45-60 ngày) để thúc đẩy sự phân hóa, hình thành mầm hoa. Ba tháng sau khi xử lý Paclobutrazol tiến hành kích thích ra hoa bằng cách phun Thiourê với nồng độ 0,3-0,5% hay Nitrate kali ở nồng độ 2,0-2,5%, một tuần sau xử lý lại với nồng độ giảm 50%. Do Paclobutrazol còn lưu tồn trong đất khoảng 11 tháng nên nồng độ

Paclobutrazol cần được giảm 50% ở năm tiếp theo và nên ngừng xử lý hoá chất ở năm thứ ba để tránh ảnh hưởng đến hoạt động của vi sinh vật trong đất, đồng thời cây có thời gian phục hồi các chất dự trữ nhằm duy trì khả năng ra hoa và nuôi trái. Sử dụng nồng độ Paclobutrazol cao sẽ tăng tỉ lệ ra hoa nhưng cũng có thể làm cho chum hoa ngắn lại và ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây sau này. Trở ngại lớn nhất của việc xử lý xoài ra hoa là sâu, bệnh thán thư, nhất là những lúc mưa dầm nên cần chú ý phòng ngừa bệnh sớm ngay khi xoài ra đọt non. Phun Nitrat kali (KNO3) nồng độ 1,25 - 1,5% phunkhi lá trên cành chuyển màu xanh

Phun Ethrel nồng độ 05ml/lit (hay 500 ppm). Chú ý nồng độ và phun đúng thời gian tránh tồn lưu làm rụng quả.Ngoài ra có thể phun chế phẩm Fofer - X

XỬ LÝ RA HOA CHO XOÀI

0.5 - 1.0 g ai/m 2

11 2/11/2017

Các chăm sóc khác

Bao bảo vệ quả Ghep bổ sung chồi hoa cho cây Phong trừ sâu bệnh hại

• • • RÇy xanh cßn gäi lµ rÇy nh¶y: RÇy dµi 3-5mm mµu xanh ®Õn xanh n©u, chÝch hót ë ®ät l¸ vµ chïm hoa lµm cho

hoa bÞ kh« hÐo vµ rông qu¶ non, ngoµi ra cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho nÊm bå hãng ph¸t triÓn g©y ®en bãng. Phßng trõ: phun thuèc Trebon, Applaud liÒu lîng 8 - 10g/b×nh 8 lÝt: Decis, Sumicidin 8 - 10cc/b×nh 8 lÝt phun khi c©y võa ra hoa.

Ruåi ®ôc qu¶: G©y h¹i nghiªm träng trªn nhiÒu lo¹i c©y nh xoµi, nh·n, æi, t¸o, cam quýt.v.v. lµ ®èi tîng kiÓm

dÞch cña nhiÒu níc khi nhËp khÈu qu¶ t¬i. S©u h¹i cã d¹ng gißi g©y h¹i nhiÒu tõ khi qu¶ giµ ®Õn chÝn. Ruåi c¸i ®Î trøng díi líp vá. Trøng në thµnh s©u non, s©u non ¨n thÞt qu¶ g©y thèi vµ rông. Phßng trõ: - dïng bÉy pheromore (víi thuèc vizubon) ®Æt trong vên dÉn dô ®Ó giÕt ruåi trëng thµnh. §Æt 2-3 bÉy/1000m2; Bao qu¶: Dïng giÊy dÇu, tói ni l«ng cã ®ôc lç hay bao giÊy keo máng ®Ó bao qu¶, sau khi qu¶ ®· qua giai ®o¹n rông sinh lý trong kho¶ng 40 - 45 ngµy tuæi. TuÇn lÔ tríc khi bao qu¶ cã thÓ phun thuèc trõ s©u vµ c¶ thuèc trõ bÖnh ®Ó ngõa s©u vµ bÖnh h¹i qu¶. Xö lý qu¶ sau thu ho¹ch b»ng níc nãng 490C trong vßng 15 phót ®Ó giÕt trøng s©u.

RÖp s¸p: G©y h¹i trªn qu¶ lµm cho qu¶ kÐm ph¸t triÓn ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng qu¶ vµ vÎ ®Ñp cña s¶n phÈm.

Phßng trõ: Phun Supracide liÒu lîng 20cc/b×nh 8 lÝt hay Danitol, fenbis, Pyrinex, Voltage 15-20cc/b×nh 8 lÝt.

BÖnh th¸n th: Do nÊm Collectotriclum gloespoiroides g©y nªn h¹i l¸, h¹i qu¶ non, chïm hoa vµ g©y thèi qu¶

trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n. Phßng trõ: Dïng Benlate nång ®é 0,1%. Copper - B 0,25%. Mancozeb 0,3% ®Ó phun. §Þnh kú 7 ngµy phun 1 lÇn tõ khi hoa në ®Õn 2 th¸ng sau. Sau ®ã 20 - 25 ngµy phun mét lÇn.

BÖnh nÊm phÊn tr¾ng: G©y h¹i chñ yÕu lµ chïm hoa, nh÷ng qu¶ non míi ®Ëu. BÖnh ph¸t triÓn nhanh thµnh dÞch khi thêi tiÕt cã ma phïn rÐt kÐo dµi, ®é Èm kh«ng khÝ cao. C©y bÞ bÖnh hoa cã thÓ thèi rông 100%. Phßng trõ: Dïng lu huúnh - v«i pha tØ lÖ 1:1:100 Cooper - B 0,2%, Benomy 10,15% phun ®Þnh kú 10-15 ngµy/lÇn.

BÖnh thèi qu¶ - kh« ®ät: Do nÊm Diplodia natalensis g©y h¹i nÆng trong ®iÒu kiÖn nãng Èm vµ mïa ma. BÖnh h¹i l¸, cµnh vµ lµm thèi qu¶ trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n, vËn chuyÓn. Phßng trõ: Tr¸nh bÇm ®Ëp, x©y x¸t qu¶ khi thu h¸I; Phun Benlate nång ®é 0,01%, Cooper - B 0,1% hay cã thÓ dïng Cooper Zinc 20 - 30% b×nh 8 lÝt, Benomy 110g/b×nh 8 lÝt ®Ó phun. Nhóng qu¶ trong dung dÞch Benomyl 0,6% trong 10 phót hay trong n- íc nãng 520C trong 2 phót.

GHÉP CHỒI HOA CHO XOÀI

THU HOẠCH QUẢ NHIỆT ĐỚI

• Xác định thời điểm thu hoạch • Kỹ thuật thu hái quả - Đối với quả có nhựa mủ: chuối, xoài… - Đối với quả khác: • Xử lý và bảo quản sơ bộ quả: đặc điểm hô

BAO QUẢ CHO XOÀI

NO-CLIMACTERIC Carambola Egg-Plant Lemon Orange Watermelon Pineapple

hấp của các loại quả nhiệt đới

CLIMACTERIC Avocado Mango Guava Plantain Banana Papaya Apple

12 2/11/2017

Respiración Climatérica

Cherimoya

Strawberry

Grape

Mango

Cherry

Lemon

Tomate

30 20 10 0

180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

time

Time

Chương 3: Kỹ thuật trồng trọt Cây ăn quả á nhiệt đới

Cây có múi (Citrus sp.)

• Những đặc điểm chung về sinh thái vùng á nhiệt đới Khí hậu á nhiệt đới ẩm: Chia 4 mùa rõ rệt: Xuân, hạ, thu,

đông, nhiệt ẩm khá cao

Khí hậu á nhiệt đới khô: Chia 2 mùa: Hè và đông, nhiệt và

ẩm thường thấp

• Đặc điểm sinh học chung của cây ăn quả á nhiệt đới Thường là các cây thường xanh hoặc rụng lá theo mùa Tốc độ sinh trưởng mạnh vào các tháng nóng, ẩm (mùa hè

của năm). Nhiệt độ bắt đầu sinh trưởng 120C

Có thời kỳ ngủ nghỉ rõ vào các tháng lạnh nên khá ổn định trong việc phân hoá hoa (dẫn đến khả năng điều chỉnh ra hoa thấp)

•

ĐÆc tÝnh N«ng sinh häc c¬ b¶n • Cam quýt cã nhiÒu giống, dßng kh¸c nhau: bưởi, cam, quýt,

•

chanh, phật thủ. Mçi lo¹i cã c¸c gièng, dßng kh¸c nhau. VÝ dô b- ëi DiÔn cã T«m vµng, t«m xanh, t«m tr¾ng trong ®ã dßng T«m vµng ®îc a chuéng nhÊt.

• Cam quýt yªu cÇu nhiÖt ®é trung binh nam kh¸ «n hßa so víi c¸c c©y n«ng nghiÖp kh¸c. NhiÖt ®é tèi thÝch cho sinh trëng, ph¸t triÓn 23 0 C - 28 0 C . Cho ph¸t triÓn cña qu¶ tõ 29 0 C - 30 0 C . Khi nhiÖt ®é xuèng díi 16 0 C ¶nh hëng ®Õn sinh trëng, c©y ngõng sinh trëng ë 10 0 C.

• RÔ thuéc nhãm rÔ nÊm, ph¸t triÓn tèt trªn ®Êt cã ®é xèp, tho¸ng

khÝ cao.

• Giới thiệu chung, tình hình sản xuất và thị trường: Giá trị dinh dưỡng và kinh tế; Các lợi thế của cây cam quýt; Sản xuất cam quýt trên thế giới: Diện tích, năng suất, vùng trồng chính; Sản xuất cam quýt ở Việt Nam: Diện tích, năng suất, vùng trồng chính Nguồn gốc và phân bố: Nguồn gốc: Vùng đông nam châu Á bao gồm TQ, Ấn độ, Đông dương, Các đảo ĐNÁ. Phân bố: 30-45ovĩ độ bắc và nam, độ cao từ 300m Phân loại và các giống chủ yếu – – Hệ thống phân loại theo thực vât Hệ thống phân loại theo trồng trọt

• Hoa chïm ra trªn cµnh xu©n cña nam tríc (cã tuæi cµnh tõ 10-12

th¸ng). NhiÒu hoa song tû lÖ hoa hữu hiÖu thÊp

• Lµ c©y tù thô hoÆc yªu cÇu giao phÊn ®Ó ®Ëu qu¶ (nhËn phÊn tõ

hoa kh¸c hoÆc c©y kh¸c).

• Qu¶ sinh trëng liªn tôc trong thêi gian dµi (kho¶ng 10 th¸ng)

Nhóm Cam (Citrus sinensis): cam thường; cam đỏ ruột; cam ngọt, cam Navel Nhóm quýt: Quýt thường (Citrus reticulata Blanco): cam canh, các giống quýt… Quýt King (Citrus nobilis Blanco): cam sành Quýt Địa trung hải (Citrus deliciosa) Quýt Nhật - Satsuma (Citrus unshui) Nhóm bưởi Bưởi nhiệt đới (Citrus grandis;C.maxima):Bưởi diễn, Đoan hùngv.v..(Pommelo)

Bưởi Á nhiệt đới (Citrus paradish): bưởi chùm (Pommelem) Nhóm chanh: Chanh nhiệt đới (Citrus laijm): các giống trồng ở miền nam Chanh giấy (Citrus limonia): các giống trồng ở phía bắc Chanh núm (Citrus limon): các giống Eureka v.v.. Nhóm bòng, chanh yên, phật thủ

13 2/11/2017

C¸c lo¹i cµnh vµ hoa trªn c©y

• C¸c lo¹i cµnh trªn c©y: - Cµnh vô xu©n: ra trªn cµnh mÑ lµ c¸c cµnh nam tríc cã

tuæi 8-12 th¸ng, gåm cµnh hoa (70%) vµ cµnh dinh dìng (30%)

- Cµnh vô hÌ: ra trªn cµnh xu©n vµ c¸c cµnh giµ cña nam

tríc, thêng lµ c¸c cµnh vît(cµnh mì)

- Cµnh vô thu: ra trªn cµnh mÑ cña cµnh xu©n, cµnh hÌ,

cµnh thu nam tríc, lµ cµnh dinh dìng

- Cµnh vô ®«ng: thêng ra Ýt, chØ ®èi víi c©y cßn sung søc

hoÆc bÞ s©u, bÖnh.

• C¸c lo¹i cµnh hoa trªn c©y: Hoa chïm (85%); hoa chïm cã l¸ (10%) vµ hoa ®¬n (5%). Cµnh hoa chïm và hoa đơn cã l¸ lµ cµnh cã tû lÖ ®Ëu qu¶ cao nhÊt.

C¸c vÊn ®Ò tån t¹i trong trång trät

Sinh trëng cña qu¶

• Thêi gian lµm qu¶ dµi, kÐo dµi gÇn 10 th¸ng do ®ã bÞ

¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè néi vµ ngo¹i c¶nh.

• Tû lÖ ®Ëu qu¶ kh«ng cao, thêng chØ ®¹t 1-1,5% so víi

tæng sè hoa.

• S©u, bÖnh h¹i gåm nhiÒu chñng lo¹i • Qu¶ kh«ng ®ång ®Òu trªn c©y, thêng hay bÞ vÑo tr«n

qu¶.M· qu¶ cha ®Ñp, vá qu¶ cßn kh¸ dµy.

Thêi kú chÝn qu¶ quyÕt ®Þnh chÊt lîng qu¶ Yªu cÇu nhiÖt ®é vµ ®é Èm võa ph¶i Thêi kú lín cña qu¶, quyÕt ®Þnh khèi lîng qu¶ Yªu cÇu ®Çy ®ñ níc, dinh dìng (ph©n bãn)

• ChÊt lîng qu¶ cha ®îc ®Òu trªn cïng c©y hoÆc trªn cïng

mét vên

Thêi kú ®Ëu qu¶, quyÕt ®Þnh sè qu¶ trªn c©y Yªu cÇu thô phÊn, thô tinh tèt, c¸c chÊt ®iÒu tiÕt sinh trëng ®Ó ®Ëu qu¶

1. GIỐNG VÀ CHẤT LƯỢNG CÂY GIỐNG

T10-11 T3 T4 Thu hoach T12-T1

Mét sè chó ý trong Kü thuËt th©m canh

Năng suÊt vµ hiÖu qu¶ cña vên bëi ®îc cÊu thµnh bëi c¸c

yÕu tè sau:

- ChÊt lîng gièng vµ c©y gièng: vên ¬m - Sè c©y trªn vên: MËt ®é trång - Sè qu¶ trªn mét c©y: Tû lÖ ®Ëu qu¶ - Khèi lîng mét qu¶: đé ®ång ®Òu vµ khèi lîng

• Xác định giống phù hợp với: Đất, Kỹ thuật, Đầu tư, Thị trường sản phẩm Chu kỳ kinh doanh và loại sản phẩm • Sức khỏe, độ lớn và pp nhân giống của cây giống • Cơ cấu giống loại trong vườn: Cây chính – cây thay thế - cây xen – hoạt động sản

®¹t ®îc cña qu¶ (do yÕu tè gièng, chăm sãc quyÕt ®Þnh)

xuất khác

- ChÊt lîng qu¶: Bao gåm mµu s¾c vá qu¶, h¬ng

• Vị trí của vườn: vườn đồng, vườn nhà v.v..

vÞ, ®é ngät, hinh d¸ng qu¶… (do yÕu tè gièng)

14 2/11/2017

2. Đ¶m b¶o mËt ®é trång hîp ly

• X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch trång thÝch hîp: hiÖn

nay trång dµy hµng tay, tha hµng s«ng.

• Chän c©y gièng trång ®ñ tiªu chuÈn vµ ®óng gièng: C©y ghÐp ph¶i cã chiÒu cao 0,6-0,8m; cã 3 cÊp cµnh, ®óng gièng, kh«ng s©u,bÖnh; l¸ xanh tèt vµ ®· æn ®Þnh

• Trång ®óng kü thuËt: Đµo hè vµ bãn ph©n lãt ®ñ, trång ®óng vô, kü thuËt trång ®óng (trång cao bÇu), chăm sãc sau trång cÈn thËn

• T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c©y thô phÊn, thô tinh tèt - TØa bá c¸c hoa dÞ hinh, hoa v« hiÖu hoÆc c¸c hoa ra qu¸ nhiÒu trªn cµnh hoa, nªn ®Ó l¹i 3-5 hoa tèt trªn mét cµnh hoa.

- TiÕn hµnh thô phÊn bæ khuyÕt cho hoa trªn c©y b»ng phÊn hoa cña c©y kh¸c (tèt nhÊt lµ dïng phÊn hoa cña gièng kh¸c) vµo s¸ng sím hoÆc chiÒu m¸t

• Bæ sung cho c©y c¸c chÊt ®iÒu tiÕt sinh trëng (thuèc ®Ëu qu¶) - Phun cho c©y 2 lÇn khi ®· tµn hoa (hoa në xong) b»ng c¸c lo¹i ph©n Thiªn n«ng, Master Grow, Atonic, Growmore, GA3 …mçi lÇn c¸ch nhau 7-10 ngµy. - Phun ma cho c©y víi lîng níc kho¶ng 15-20 lÝt/c©y ®Òu trªn t¸n ®Ó giư ®é Èm kh«ng khÝ thÝch hîp 80-85% (®èi víi vên trång ë vïng b¸n s¬n ®Þa)

- Giư bé l¸ xanh tèt: chèng nÊm muéi ®en (phun Boocdo

hoÆc Oxychlorua ®ång), s©u vÏ bïa (phun Sherpa..

- TriÖu chøng thiÕu vi lîng (xem bæ sung hinh ¶nh t¹i

- T¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng cña c¸c c«n trïng, ong, bím ho¹t ®éng trªn vên c©y (kh«ng nªn phun c¸c lo¹i thuèc s©u, thuèc bÖnh trong thêi kú hoa ®ang në

file kÌm)

• Bãn ph©n nu«i qu¶

4. N©ng cao ®é ®ång ®Òu CỦA CÂY

Nguyªn t¾c bãn ph©n ë thêi kú cc©y ®ang sinh trëng qu¶: - Bãn ph©n võa nu«i qu¶ ®ång thêi võa giư l¸ trong thêi kú qu¶ lín

nhanh (tõ th¸ng 3 – 8 cña nam)

- Bãn thóc cho léc cµnh thu ra (th¸ng 9-10) nhng kh«ng lµm ¶nh hëng

• Rót ng¾n kho¶ng c¸ch tõ t¸n ®Õn rÔ cña c©y - T¹o hinh cho c©y trong thêi kú KiÕn thiÕt c¬ BẢn vên

c©y:

®Õn sinh trëng vµ rông qu¶ Kü thuËt bãn ph©n cho c©y: - Lîng bãn: C©y 4-7 tuæi: Ph©n h/c 30-50kg + 75-400gr N + 70-200gr P + 60-360gr K; C©y trªn 7 tuæi:Ph©n h/c 50-70kg + 500-750gr N + 200-350grP + 400-600grK. Bãn theo n¨ng suÊt qu¶…

- T¹o hinh cho c©y trong thêi kú c©y ®· cã quA: Sö dông kü thuËt vin cµnh ®Ó vin c¸c cµnh mäc th¼ng ®øng ®Ó khèng chÕ chiÒu cao cña c©y nªn ®¹t khoAng 2,5 – 3,0m

- Thêi kú bãn vµ sè lÇn bãn: Đît bãn th¸ng 2-3: 40% ®¹m +2-40% Kali. Thóc cµnh xu©n vµ ®ãn ho¸ Đît bãn th¸ng4, 5: 30% ®¹m + 30% Kali. Thóc cµnh hÌ vµ nu«i qu¶. Đît bãn th¸ng 6, 7: 30% ®¹m + 3-50% Kali. Thóc cµnh thu vµ tăng

träng lîng qu¶.

C¾t tØa rÔ trong thêi kú bãn c¬ bAn Sau thu ho¹ch

c¬ b¶n, tăng søc chèng ®ì qua ®«ng (Chó ý: C¸c dît bãn tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 7 cÇn chia ph©n ra nhiÒu lÇn bãn c¸ch nhau 10-15 ngay)

mäc th¼ng ®øng ë giưa t¸n.

15 2/11/2017

- Tíi níc cho c©y: CÇn ®ảm bảo níc cho c©y trong c¸c th¸ng quả sinh tr- ëng nhanh (th¸ng 3-9) với ®é Èm ®Êt (70-75%) vµ ®é Èm kh«ng khÝ (80-85%). Ph¬ng ph¸p tíi phun ph¬ng ph¸p tíi rÊt hiÖu quả cho cây có múi.

- Phßng trõ s©u, bÖnh hai: Cam quýt bÞ kh¸ nhiÒu lo¹i s©u bÖnh hai vi vËy cÇn chó ý phßng, trõ sím, sö dông ®óng thuèc, kÞp thêi, ®óng liÒu lîng.

sinh trëng m¹nh, nhiÖt ®é vµ Èm ®é cao

6. VỆ SINH ĐỒNG RUỘNG

• Bao b¶o vÖ cho qu¶ - Lîi Ých cña bao b¶o vÖ qu¶: Gi¶m Rông qu¶, Ngăn ngõa s©u,bÖnh h¹i, Lµm ®Ñp m· qu¶, Qu¶ Ýt bÞ vÑo tr«n, Tăng h¬ng vÞ vµ phÈm chÊt, Lµm máng vá qu¶ h¬n

• Quýet vôi gốc cho cây sau thu hoạch quả • Tỉa bỏ các cành tăm, cành sâu bệnh và các

- Lo¹i vËt liÖu bao qu¶: Tói bao qu¶ chuyªn dông do c¸c c¬ së s¶n

xuÊt ë trong níc vµ ngoµi níc

cành mọc quá dày trong tán • Khơi thông rãnh thoát nước • Làm sạch cỏ dại và các tàn dư thực vật • Nơi vệ sinh của người và gia súc cần được

cách ly và sử lý thích hợp

bÖnh 1 lÇn, tØa bá qu¶ kÑ, lµ bÖnh ë s¸t cuèng qu¶ - Tríc khi thu ho¹ch 10-15 ngµy cÇn dì bá tói bao • Ngõng tíi níc, bãn ph©n tríc khi thu ho¹ch Tríc khi thu ho¹ch kho¶ng mét th¸ng cÇn ngõng tuíi níc vµ bãn

7. Thu ho¹ch vµ B¶o qu¶n

• Thêi ®iÓm thu ho¹ch: Thêng th¸ng 10 ®Õn th¸ng 3 cña năm tuỳ giống cã thÓ

thu hoach

Hiện nay có nhiều giống đang được sử dụng trong sản

Đất trồng cam ở nông trường là vùng đất đỏ bazan màu

• Kü thuËt thu c¾t qu¶: C¾t cuèng qu¶ b»ng vai qu¶, giư qu¶ nguyªn vÑn, kh«ng x©y s¸t trong c¸c sä tre cã lãt vËt liÖu mÒm nh r¬m, l¸ kh«. • B¶o qu¶n qu¶: ĐÓ qu¶ n¬i tho¸ng, m¸t trong nhµ. NhiÖt ®é thÝch hîp ®Ó b¶o qu¶n 15-18,5 0 C víi ®é Èm kh«ng khÝ tõ 80- 85%.

3.4. Quy trình kỹ thuật trồng cam a. Thời vụ trồng  Vụ xuân trồng vào tháng 2, tháng 3 và đầu tháng 4. Vụ thu trồng thích hợp là vào tháng 10 và tháng 1. b. Chọn giống cam xuất như các giống cam Vân Du, sông Con, Valencia2, Xã Đoài. Trong đó, giống cam Vân Du cho năng suất và hiệu quả kinh tế cao hơn nên được chọn là giống cam trồng phổ biến. c. Mật độ và khoảng cách trồng mỡ nên mật độ trồng đối với các cây ghép trên gốc ghép gieo hạt từ 300 - 500 cây/ha nên khoảng cây cách cây và hàng cách hàng được áp dụng để trồng cam Vân Du là từ 5x5m.

16 2/11/2017

Phải tưới nước thường xuyên trong thời gian

3.5 Chăm sóc sau khi trồng a. Làm cỏ: Thường xuyên làm sạch cỏ dại cho vườn cam. b. Tưới nước giữ ẩm khoảng một tháng sau khi trồng nếu trời không mưa, nếu thiếu nước cây có thể bị chết làm giảm mật độ cây con. Sau đó chỉ cần tưới vào mùa khô cung cấp đủ ẩm cho cây sinh trưởng và phát triển.

3.4. Quy trình kỹ thuật trồng cam (tiếp) b. Chuẩn bị hố trồng Trước khi trồng cày sâu 40 - 45cm, bừa nhỏ và phẳng, nhặt hết cỏ. Đào hố với kích thước hố đào 60x60x60cm, lớp đất đào lên được trộn đều với 30kg phân chuồng hoai mục cùng với 0,2 - 0,5kg phân lân và 0,1 - 0,2kg sunphat kali. Lấp hố trước khi trồng 15- 20 ngày. Khi trồng, đào hố trồng ở giữa hố đã chuẩn bị trước với kích thước sâu và rộng hơn bầu cây một chút, đặt cây thẳng và lấp đất cao hơn mặt bầu 3 - 5cm, nén đất chặt và tưới nước, không nên lấp quá sâu.

3.5. Chăm sóc sau khi trồng (tiếp) c. Tạo tán tỉa cành  Tạo tán: Sau khi trồng ra vườn, cây con cần được tiếp tục tạo tán trong những năm đầu để tạo cho cây có bộ khung vững chắc, cân đối để cây sớm ra hoa có quả và cho năng suất cao.

3.5. Chăm sóc sau khi trồng (tiếp) c. Tạo tán tỉa cành • Cành cấp 2 cách cành cấp 1 khoảng 15 - 20cm và tạo với cành cấp 1 một góc 30 -350. Sau đó cũng tiến hành cắt ngọn cành cấp 2 như cách làm với cành cấp 1. Từ cành cấp 2 sẽ hình thành nên các cành cấp 3.

• Sau 3 năm cây hình thành được khung tán cân đối, tạo thuận lợi

Tạo tán gồm các bước sau: • Từ vị trí mắt ghép trên gốc ghép ở tuyển khoảng 50 - 80cm bấm bỏ phần ngọn để cho các mầm ngủ phát triển thành các cành trên thân chính.

• Chọn giữ lại 3 cành khoẻ từ trên thân chính phát triển theo 3

cho việc chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh và thu hoạch.

 Tỉa cành: Hàng năm sau khi thu hoạch quả cần cắt bỏ những

•

cành khô, những cành yếu mọc trong tán thiếu ánh sáng, cắt bỏ những cành xấu, mọc lộn xộn trong tán và cắt bỏ những cành có sâu bệnh và những cành đã mang quả.

hướng, phân bố đều trong không gian làm cành cấp 1. Cành cấp 1 tạo với thân chính một góc 45 - 600. Để cành cấp 1 phát triển dài 50 - 80cm thì cắt đọt để các mầm ngủ trên cành cấp 1 phát triển hình thành cành cấp 2 và giữ lại 2, 3 cành.

3.6. Bón phân a.Bón phân cho cam ở thời kỳ kiến thiết cơ bản Bảng 3.3: Lượng phân bón cho cam ở thời kì kiến thiết cơ bản

Năm trồng Phân hữu cơ (kg/cây)

Lân supe (g/cây)

Kali clorua (g/cây)

Vôi bột (kg/cây)

Đạm Sunphat (g/cây) 350

500

Năm thứ nhất

 Có thể phun các chất điều tiết sinh trưởng để kích thích ra hoa như HVP-AUXIN ORGANIC và tăng tỷ lệ đậu quả như HVP- TĐT.

700

500

Năm thứ hai

1000

500

800

 Nứt trái là hiện tượng xảy ra do nguyên nhân thiếu Canxi, do đó để phòng ngừa hiện tượng nứt trái cần bổ sung Ca bằng cách phun qua lá sản phẩm HVP- giàu canxi, giàu Bo vào giai đoạn sau khi đậu trái lúc trái đang trong quá trình lớn nhanh.

Năm thứ ba

d. Tỉa và xử lý thuốc kích thích tăng hoa, quả  Cây cam ở thời kỳ nụ, hoa, quả non thường tỉa bớt các hoa dị hình, những hoa quả non ra muộn và ở vị trí không thích hợp cho hình thành quả.

17 2/11/2017

3.6. Bón phân (tiếp) b. Bón phân cho cam ở thời kỳ kinh doanh Bảng 3.4: Lượng phân bón cho cam ở thời kì kinh doanh

Sâu hại chủ yếu ở thời kỳ vườn ươm và thời kỳ cây ra lộc non

Thời vụ bón

N (g/cây) P2O5(g/cây) K2O(g/cây)

3.7.Các loại sâu bệnh hại chính và cách phòng trừ a, Sâu hại  Sâu vẽ bùa • • Phòng trừ: dùng các loại thuốc Decis, Sumicidin, Polytrin, Selecron phun xen kẽ nhau, phun khi lá non mới nhú.

Tuổ i

 Sâu đục thân, đục gốc • Cây bị hại suy yếu, tán lá bị vàng nhiều cành bị khô, héo. • Phòng trừ: tiến hành vệ sinh thân và gốc cây. Bôi vôi đặc vào

thân cây từ cổ rễ lên đến cành cấp 1. Bơm thuốc Bi -58 pha với nồng độ 2 - 3% để phun vào lỗ sâu đục và dùng đất bịt kín lại.

Sau thu hoạch (tháng 11) 200 – 300 150 – 200 75 – 150 Trước ra hoa (tháng 1-2) 50 – 75 150 – 250 75 – 150

4 – 5 tuổi

Quả lớn, thúc cành thu

 Rầy chổng cánh •

Rầy chổng cánh là một trong những côn trùng chích hút gây hại mức độ nguy hiểm.

• Sử dụng Bi-58 (0,2%), Bassa 0,2% phun cho các đợt lộc của cây

từ 1 - 2 lần, lần 1 khi cây phát lộc,lần 2 khi lộc rộ.

Sau đậu quả (tháng 4-5) 100 – 150 50 – 150 150 – 200 100 – 150 50 – 150 150 – 200 (tháng 8-9) Sau thu hoạch (tháng 11) 200 – 300 150 – 200 100 – 150 Trước ra hoa (tháng 1-2) 75 – 100 200 – 250 100 – 150

Trên 6 tuổi

Quả lớn, thúc cành thu

3.8. Thu hoạch cam  Chuẩn bị các dụng cụ thu hái như rổ, sọt, bao bì, kéo cắt

Sau đậu quả (tháng 4-5) 150 – 200 75 – 100 200 – 250 220 – 300 100 – 150 300 – 450 (tháng 8-9)

3.7.Các loại sâu bệnh hại chính và cách phòng trừ (tiếp) b, Bệnh hại  Bênh loét •

quả

Gây hại ở vườn ươm và cây mới trồng 1 - 3 năm. Bệnh gây hại trên lá, cành và vỏ quả. Bênh lây lan và xâm nhập qua vết thương cơ giới và do sâu vẽ bùa trên lá.

• Phòng trừ: Chú ý phòng trừ sâu vẽ bùa, phun boocđo 1 - 2%

hoặc karuran 0.1%.  Bệnh vàng lá greening •

 Kỹ thuật thu hái • Khi trái đạt tới độ thu hoạch (khi 1/3 vỏ quả chuyển màu vàng), không để quả chín lâu trên cây thường có hiện tượng gây xốp quả. Tiến hành thu hoạch vào những ngày trời nắng ráo, nên thu hoạch vào khoảng 8giờ sáng đến 3 giờ chiều vỡ.

Bệnh do vi khuẩn gây nên, cây bị bệnh tán lá có từng phần bị vàng và cành khô, lá vàng lốm đốm, lá vàng gân xanh, phiến lá hẹp và nhọn, khoảng cách giữa các lá ngắn lại, hoa thường ra sớm, quả nhỏ méo mó, khi cắt dọc quả bị lệch tâm, hạt nhỏ có màu nâu đen. Cây bị bệnh thường suy yếu và chết sớm. • Phòng trừ: Loại bỏ cây nhiễm bệnh,cây ký chủ của rầy chổng cánh. Trồng cây giống sạch bệnh, cách ly nguồn bệnh, nên trồng thưa và có cây chắn gió để bảo vệ.

• Khi thu hái trái không nên bẻ hau dứt mạnh tay. Phải dùng dao sắc hoặc kéo nhẹ nhàng cắt cuống trái để tránh bị bầm dập.

Bãn v«i ®iÒu chØnh pH

Cây Vải, Nhãn (Litchi sinensis L. ; Nephelium longana L.)

pHkcl

Khèi lîng ®Êt trong vïng rÔ(m3)

3,5 – 5,0

2,3 – 3,3

5,0 – 7,5 3,3 – 5,0

7,5 - 10

5,5 – 6,5

3,5 – 4,5

1,0 - 1,5

2,5 – 3,5

1,6 – 2,4

3,5 – 4,5 2,3 – 3,0

4,5 – 5,0

3,0 – 3,3

4,5 – 5,5

2,0 – 3,5

1,2 – 2,3

2,7 – 4,0 1,8 – 2,6

4,0 – 6,0

2,6 – 4,0

3,5 – 4,5

0,5 – 1,0

1,5 – 2,5

1,0 – 1,5

2,5 – 3,5 1,6 – 2,3

3,5 – 5,0

2,3 – 3,3

4,5 – 5,5

§Êt nhÑ §Êt trung b×nh §Êt nÆng

18 2/11/2017

Cây Vải, Nhãn (Litchi sinensis; Nephelium longana)

Hệ thống tưới phun mưa cho vườn cây

Đất có độ dốc lớn, vùng núi

19 2/11/2017

Đốn tỉa, tạo hình cho nhãn, vải

20 2/11/2017

Sử lý thúc đẩy phân hoá hoa

21 2/11/2017

Kỹ thuật trồng trọt Nhãn, Vải Lựa chọn vùng và thiết kế vườn:

22 2/11/2017

Bón phân cho Nhãn, Vải

Bón tăng đậu quả: Sau khi hoa tàn bắt đầu đậu quả (cuối tháng 2-3)

Bón nuôi quả: Bón khi quả đã đậu (quả có kích thước bằng hạt đỗ) vào tháng 3-4

Đất bằng địa hình cao (Vàn) Đất dốc, đất đồi

23 2/11/2017

24 2/11/2017

Bao bảo vệ, chống nắng cho quả

Tỉa hoa, tỉa quả cho nhãn, vải

Longana .

25 2/11/2017

Chương 4: Kỹ thuật trồng trọt Cây ăn quả ôn đới

chèng t¸o. Ngoµi ăn t¬i qua mËn cßn dïng ®Ó chÕ biÕn mËn níc ®êng, rîu mËn, xir« mËn, cho tiªu dïng vµ xuÊt khÈu.

C¸c gièng mËn trång ë miÒn B¾c níc ta thuéc nhãm mËn Trung Quèc.

C¸c gièng mËn cã tiÕng nh:

MËn Tam Hoa: MËn Tam Hoa ®îc trång ®Çu tiªn ë Quang Ninh nam

• Những đặc điểm chung về sinh thái vùng ôn đới - Là vùng lạnh và khô với nhiệt độ trung bình năm 18-23 độC và mùa hè nhiệt độ cao song kéo dài không nhiều (khoảng 3 tháng)

- Mùa đông nhiệt độ thấp hoặc rất thấp có thể gây tổn hại

cho cây

1964. HiÖn nay mËn ®îc trång nhiÒu ë Méc Ch©u, B¾c Hµ vµ nhiÒu n¬i kh¸c thuéc miÒn nói B¾c Bé, ë ®é cao 800 - 1000m so víi mÆt biÓn. MËn Tam Hoa ra hoa vµo th¸ng giªng, thu ho¹ch qua cuèi th¸ng 5 sang th¸ng 6, lµ gièng mËn chÝn sím. Khi chÝn qua cã mµu tÝm nh¹t pha xanh, thÞt qu¶ tÝm. Träng lîng qua 25 - 30g; cïi dµy, h¹t bÐ, an ngät, gißn. Lo¹i mËn nµy dÔ vËn chuyÓn ®i xa, cã nang suÊt cao vµ æn ®Þnh, nang suÊt binh qu©n ®¹t 150kg/c©y, cã khi ®¹t tíi 200 - 250kg/c©y.

• Đặc điểm sinh học chung của cây ăn quả ôn đới - Có thời kỳ ngủ nghỉ sâu kéo dài: Phụ thuộc vào giống loại thời kỳ này yêu cầu dài hay ngắn được thể hiện bằng yêu cầu số đơn vị lạnh (CU)

- Rụng lá vào mùa đông - Thời gian sinh trưởng mạnh kéo dài không nhiều( 3-4

tháng)

MËn hËu: MËn hËu ®îc trång ë Cao S¬n, huyÖn B¾c Hµ, tØnh Lµo Cai vµ Méc Ch©u ë ®é cao 1000 - 1100m so víi mÆt biÓn. C©y ph©n cµnh thÊp, t¸n xoÌ réng, thêi ky mang qua cµnh trÜu xuèng nªn phai chèng cµnh. C©y ra hoa th¸ng 2, thu ho¹ch qua th¸ng 7. Qua nÆng 25 - 30g; trung binh 30 - 40 qua/kg. Khi chÝn vá tõ xanh l¬ chuyÓn sang vµng, thÞt dµy, mµu tr¾ng vµng, h¹t nhá, rãc h¹t, ¨n ngät, gißn. Nhîc ®iÓm: thÞt nhòn, khã vËn chuyÓn.

MËn tÝm (hay mËn ®êng): Ra hoa th¸ng 2, thu ho¹ch th¸ng 7.

Yªu cÇu ®iÒu kiÖn ngo¹i cảnh

Qua to: 20 - 25 qua/kg. Khi chÝn vá cã mµu tÝm, ruét vµng, khã vËn chuyÓn ®i xa. Nang suÊt kh¸: c©y trung binh thu trªn 100kg, c©y sai qua thu 150 - 200kg.

MËn Tả van: MËn Tả Van cßn gäi lµ mËn ®á, trång ë vïng Sa

Pa. C©y ra hoa vµo th¸ng 2, thu ho¹ch qua th¸ng 7. Khi chÝn vá cã mµu tÝm, ruét tÝm, ăn ngät, cã vÞ chua, qua nÆng 20 - 25g, thÝch hîp lµm ®å hép.

gièng thÝch nghi vµ ph¸t triÓn ®îc ë những vïng cao cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa vµ mïa ®«ng l¹nh. C©y rông l¸ vÒ mïa ®«ng, thêi gian nµy c©y hÇu nh ngõng sinh trëng ®Ó t¹o cho c©y cã tiÒm lùc ph¸t triÓn mÇm hoa vµo mïa xu©n.

MËn Tả Hoµng Li: Lo¹i nµy trång ë B¾c Hµ, ra hoa th¸ng 1 ®Çu th¸ng 2. Qua chÝn tõ cuèi th¸ng 6 sang th¸ng 7. Đ©y lµ gièng cho năng suÊt cao nhÊt trong c¸c gièng mËn ®Þa ph¬ng, binh qu©n ®¹t 180 - 200kg/c©y. Qua nÆng 25 - 30kg. Khi chÝn vá mµu vµng, ruét vµng, vá cøng, ăn h¬i cã vÞ ch¸t.

MËn chua, mËn ®¾ng: Khi chÝn qua cã mµu tÝm vµng, ăn chua,

• VÒ ®Êt: mËn thÝch hîp víi ®Êt nhÑ, yªu cÇu ®é Èm ®Êt

vµ ®é Èm kh«ng khÝ cao, ®é pH tõ 6 trë lªn.

• Yªu cÇu ®ñ ¸nh s¸ng nhng l¹i sî ¸nh s¸ng qu¸ m¹nh.

26 2/11/2017

KÜ thuËt trång mËn

• Chăm sãc: lµm cá, xíi x¸o 3 - 4 lÇn trong năm. Tríc khi c©y cha giao t¸n nªn trång xen ®ç, l¹c, ®Ëu hång ®¸o hoÆc c©y ph©n xanh phñ ®Êt chèng xãi mßn. • T¹o hinh: khi c©y con cao ®é 1m c¸ch mÆt ®Êt 30cm b¾t ®Çu tØa cµnh, chØ ®Ó l¹i 3 - 5 cµnh chÝnh. C¸c cµnh nµy c¸ch nhau ®é 15 - 20cm. Năm sau c¾t ngän cµnh chÝnh ®Ó mäc ra nhiÒu cµnh nh¸nh, bè trÝ sao cho lo¹i cµnh nµy ph©n bè ®Òu. Năm thø 3, thø 4 vµ c¸c năm sau tiÕn hµnh t¹o t¸n sao cho c©y cã 1 bé khung ®Òu vµ vưng ch¾c.

ra léc vµ sau khi c©y rông l¸. C¸ch mçi c©y mét khoang nhÊt ®Þnh trång thªm c©y gièng kh¸c ®Ó t¨ng kha năng thô phÊn. Đam bao tØ lÖ ®Ëu qua cao h¬n. c) C¸ch trång: Đµo hè réng 80cm s©u 50cm, mËt ®é 5 x 6m hoÆc 6 x 6m. Bãn lãt b»ng hçn hîp 15 - 20kg ph©n chuång hoai vµ 0,5 - 0,7kg tÐcm« phèt ph¸p trén víi ®Êt mÆt, lÊp hè tríc lóc trång 1 th¸ng.

• Sau mçi lÇn thu ho¹ch qua nªn c¾t bá c¸c cµnh tăm, cµnh kh«, cµnh bÞ s©u bÖnh vµ nhưng cµnh giµ mäc gÇn mÆt ®Êt gióp c©y th«ng tho¸ng.

Lượng phân bón cho mận

1 năm 3 năm 5 năm 10 năm 15 năm trë lªn

+ LÇn 2 (th¸ng 6 - 7): ®Ó phôc håi søc cho c©y, bãn 50% lîng ®¹m vµ 40% kali cña ca nam. + LÇn 3 (th¸ng 11 - 12): môc ®Ých bãn ®ãn hoa. Bãn 100% ph©n chuång + 100% ph©n l©n vµ 30% kali cßn l¹i.

- C¸ch bãn: cuèc r·nh xung quanh t¸n réng 30cm, s©u 20 - 30cm cho ph©n xuèng, lÊp ®Êt. Víi ph©n ho¸ häc cã thÓ xíi lËt ®Êt theo h×nh chiÕu cña t¸n, rai ph©n, lÊp ®Êt s©u 5 - 10cm.

Thu ho¹ch - chÕ biÕn

Ph©n hưu c¬ 10,0 15 20 30 35 - 40 0,1 0,2 0,5 0,7 0,8 - 1,0 Supe l©n 0,3 0,5 1,0 1,5 1,8 - 2,0 Sunfat ®¹m Clorua kali hay Sunfat 0,5 0,6 - 0,8 0,1 0,15 0,3 kali

0,1%.

thêi b»ng Bassa 0,2% Ofatox 0,2%.

lµm quả thèi. Dïng Trebon 0,2%; Shepzol 0,2% phun lªn qua 2 lÇn c¸ch nhau 15 ngµy. Phun tríc khi h¸i qua Ýt nhÊt 15 ngµy ®Õn 1 th¸ng ®Ó bảo ®ảm an toµn thùc phÈm.

- Mèi: phßng trõ mèi b»ng c¸ch ®Ëp ph¸ c¸c tæ mèi: V·i v«i bét trªn mÆt ®Êt xung quanh gèc mËn, phun hoÆc rải Mocap (5 - 7kg/1ha). Sö dông thuèc trõ mèi sinh häc cña ViÖn L©m nghiÖp.

- BÖnh ch¸y g«m: c¸c c©y bÖnh thêng sinh trëng kÐm, năng suÊt thÊp. Phßng trÞ b»ng thuèc Aliette (0,3%) phun 3 lÇn, lÇn thø nhÊt khi c©y chuÈn bÞ ph¸t léc, lÇn 2 khi c©y ph¸t léc hÌ, lÇn 3 tríc khi c©y vµo ®«ng.

• NÕu phải vËn chuyÓn ®i xa thi phải h¸i mËn sím 5 - 7 ngµy. ĐÓ qua thËt chÝn, quả sÏ cã träng lîng tăng, hµm lîng ®êng tăng. Lóc ®ã vá quả tõ mµu xanh nh¹t chuyÓn mµu vµng nh¹t råi vµng sÉm, ®á hoÆc tÝm tuú gièng. • Cã thÓ tù chÕ mËn sÊy: sÊy ë lß nhiÖt ®é lóc ®Çu cÇn giữ khoảng 50 – 60 ®é C, sau tăng dÇn lªn khoảng 70 ®é C, thêi gian sÊy khoảng 24 - 36giê. Sau khi sÊy ®é Èm sản phÈm chØ cßn khoảng 20%, Khi sÊy khoảng 3kg mËn t¬i ®îc 1kg mËn kh«.

27 2/11/2017

CÂY HỒNG ( Diospyros kaki L.)