Bài giảng Chương 2: Khám chung

ƯƠ

CH

NG II.

KHÁM CHUNG

ể ố 1. Khám th c t

ươ Ph ng pháp

• I. Khám

Phân lo i:ạ

ể ố ố + Th c t t t

dung thái

ể ố ấ + Th c t x u

ể ố 1. Khám th c t

ề n to, cong đ u ườ n

ự ộ ụ Thân hình cân đ iố 4 chân to đ uề ắ ớ Các kh p ch c ẳ ị ắ B p th t tròn, l n ườ ươ X ng s ả Kho ng cách các khe s h pẹ ồ L ng ng c r ng ớ Dung tích b ng l n

ể ố 1. Khám th c t

Thân dài và bé

ơ ỏ C nhão và m ng

ươ ườ Các x ng s n nhô cao

ữ ả Kho ng cách gi a các khe

ườ ộ s n r ng

2. Khám dinh d

ngưỡ

ươ Ph ng pháp

• I. Khám

Phân lo i:ạ

ưỡ ố + Dinh d ng t t

dung thái

ưỡ + Dinh d ng kém

2. Khám dinh d

ngưỡ

Thân tròn

Da bóng

ượ ề Lông đ u và m t

ơ ẳ C tròn và l n

2. Khám dinh d

ngưỡ

Da khô

Lông xù xì, x xácơ

ươ Các x ng nhô cao

ự Ng c lép

3. Khám t

thư ế

3. Khám t

thư ế

ổ ư ể ứ Thay đ i t th đ ng

• I. Khám

ứ ứ + đ ng co c ng

ứ ữ + đ ng không v ng

dung thái

3. Khám t

thư ế

ệ ố B nh u n ván

Viêm màng b ngụ

ữ ệ ạ ở Nh ng b nh gây tr ng i

ặ ấ hô h p n ng

ườ ế Viêm đ ng ti ệ t ni u

3. Khám t

thư ế

ả ắ ả C m nóng, c m n ng

ụ ứ ộ H i ch ng đau b ng

ộ Trúng đ c Strychnin

3. Khám t

thư ế

ậ ộ * V n đ ng vòng tròn

ổ ươ Do t n th ể ng ti u não,

ạ đ i não

ữ ệ Nh ng b nh làm tăng áp

ộ ọ ố ự l c h p s : kh i u trong

ộ ọ h p s , Newcastle, cúm gia

c mầ

3. Khám t

thư ế

ộ ề ậ * V n đ ng theo chi u

ồ kim đ ng hồ

ề ầ ị Do th n kinh ti n đình b

li tệ

ươ ổ Do t n th ể ng ti u não

3. Khám t

thư ế

ạ ề ướ * Ch y v phía tr ầ c, đ u

ố ẩ ặ ng ng cao ho c cúi xu ng

ươ ậ ổ T n th ng trung khu v n

ở ạ ộ đ ng đ i não

3. Khám t

thư ế

* Lăn l nộ

ươ ổ T n th ầ ng th n kinh ở

ể ề ặ ti n đình ho c ti u não

ứ ụ ộ H i ch ng đau b ng

3. Khám t

thư ế

* Li

tệ

ệ

ươ

ề

B nh còi x

ng, m m

ngươ

ứ

ế Ch ng xeton huy t

Viêm màng não và não

ủ ố

Viêm t y s ng

ầ

Viêm dây th n kinh

ể ạ

4. Khám th tr ng

Khái ni m:ệ

• I. Khám

Ý nghĩa:

ạ ượ ậ + Phân lo i đ c v t nuôi

dung thái

ị ượ ượ + Xác đ nh đ c tiên l ng

b nhệ

- Các lo i hình th tr ng:

ể ạ ạ

1. Ý nghĩa

ộ ủ ụ ạ Bi ế ượ t đ c tình tr ng c c b c a

niêm m cạ

• II. Khám niêm m cạ

ầ ạ Bi ế ượ t đ c tr ng thái tu n hoàn,

ạ ấ ầ thành ph n máu, tình tr ng hô h p

ẩ ượ Ch n đoán đ ộ ố ệ c m t s b nh

ươ

2. Ph

ng pháp khám

ươ

2. Ph

ng pháp khám

ả

ặ

ỏ

Tay trái (ph i) c m dây ươ c

ầ ng ho c dây x mũi.

ỏ

ể ầ

Đ đ u ngón tay tr và ngón tay cái ph i (trái) vào mi trên và mi d

ả iướ

ắ ạ ớ

Khép 2 mi m t l

i v i nhau

ỏ ẩ

ầ

ắ

Tay tr đ y c u m t vào ắ ố h c m t

ầ ắ ướ ể ộ ộ

ạ

Tay cái banh ph n da khoang niêm m c m t d

i đ b l

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ợ

ạ

ạ do

* Niêm m c nh t nh t:

ế

thi u máu

ệ

B nh ký sinh trùng

ệ

B nh mãn tính

ệ

ở ệ

Các b nh

h tiêu hóa

ệ

ế ạ B nh b ch huy t

ế

ệ B nh

thi u máu

ề truy n

nhi m

ễ ở ự ng a

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ạ ỏ ứ

* Niêm m c đ ng

ỏ ử

ụ

ạ

ộ

Đ ng c c b : các m ch

ỏ ở

máu nh

ạ niêm m c xung

ế

ổ

ư huy t, căng to, n i rõ nh

chùm r câyễ

ế

+ xung huy t não

ổ ị

ạ

+ tĩnh m ch c b chèn ép

ệ

ổ + b nh tim, ph i

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ạ ỏ ứ

* Niêm m c đ ng

ỏ ử

ạ

Đ ng lan tràn: các m ch

ỏ ầ

ả

qu n nh đ y máu và niêm

ạ ỏ

m c đ tràn lan

ệ

+ B nh TN: DT, THT, NT

ệ

ổ + B nh tim, ph i

ự

ệ

+ Các b nh làm tăng áp l c

xoang b ngụ

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ạ ỏ ứ

* Niêm m c đ ng

ỏ ử

ế

ấ Đ ng xu t huy t: niêm

ữ

ể

ạ

ỏ

m c đ kèm theo nh ng đi m

ấ

ế xu t huy t

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ả

ạ

* Niêm m c hoàng đ n:

ụ

ề nhi u

Do trong máu tích t

ắ ố ậ s c t

m t (bilirubin)

ứ

ả

ộ

ụ ả M c đ ho ng đ n ph

ộ

ượ

ắ ố

thu c vào l

ng s c t

ậ m t

ắ ủ

ạ

và màu s c c a niêm m c

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ả

ạ

* Niêm m c hoàng đ n:

ắ ố

ữ

ệ

Nh ng b nh làm t c ng

m tậ

ỏ ố

ậ + s i ng m t

ẫ

ố

ậ + Viêm ng d n m t

ố

ậ + Giun chui ng m t

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ả

ạ

* Niêm m c hoàng đ n:

ữ

ệ

ầ

ồ

Nh ng b nh làm h ng c u

ề ỡ v nhi u

ườ

+ KST đ

ng máu

ặ

ộ + trúng đ c KL n ng

ề

ầ

+ truy n nh m máu

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ả

ạ

* Niêm m c hoàng đ n:

ươ

ở

gan

ổ T n th

+ viêm gan

+ gan thoái hóa

+ x ganơ

+ sán lá gan

+ viêm gan v tị

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ạ * Niêm m c tím tái:

ạ

Niêm m c màu tím có ánh

xanh

ề

- Do trong máu có nhi u CO2,

ệ ượ

và có hi n t

ng MetHb

ặ ở

ữ

ố

G p

ệ nh ng b nh gây r i

ầ

ạ

ấ

lo n tu n hoàn và hô h p

n ngặ

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ử ắ * D m t:

ấ

ồ

ế

ữ G m nh ng ch t ti

ư t nh

ị

ươ

ị

niêm d ch, t

ủ ng d ch, m

ạ

ọ đ ng l

ặ ở

ữ

ệ

G p

nh ng b nh gây viêm

ế

ạ

ắ

niêm m c m t: DT, thi u Vit

ậ A, KST, đ u dê, care...

ữ

ắ ủ

ổ

ạ

3. Nh ng tr ng thái thay đ i màu s c c a niêm m cạ

ắ ư

ạ * Niêm m c m t s ng

ạ ư

ọ

Thành niêm m c s ng m ng,

ồ

dày ra, có khi l

i ra ngoài

ị 1. V trí

• III. Khám

ạ

h ch lâm ba

ươ

2. Ph

ng pháp

III. Khám ạ

h ch lâm ba

ủ ạ

ữ

ổ ệ 3. Nh ng thay đ i b nh lý c a h ch

ư

ấ

ạ

* H ch viêm, s ng c p tính

ứ

ạ

H ch to, nóng, đau, c ng

Ít di đ ngộ

ữ

ệ

ặ

G p trong nh ng b nh

ề

ấ

ễ truy n nhi m c p tính

ữ

ạ

ầ

ộ

Nh ng b ph n g n h ch

ị b viêm

ủ ạ

ữ

ổ ệ 3. Nh ng thay đ i b nh lý c a h ch

ạ

ủ

ế

ạ

* H ch hóa m

* H ch tăng sinh và bi n

d ngạ

ườ

ấ

ng do viêm c p tính

ạ

ổ

ể chuy n sang

Do viêm m n tính, t

ứ ch c

ớ ổ

tăng sinh dính v i t

ứ ch c

ạ

ầ

Lúc đ u: h ch s ng, nóng,

ể

ạ

xung quanh làm th tích h ch

đau

ữ

ạ

ầ Sau đó: ph n gi a h ch

ạ

ộ

H ch không di đ ng

ờ ấ

ồ

nhũn, ph ng cao, s th y ba

Ấ

đ ngộ

n không đau

IV. Khám lông, da

ạ * Tr ng thái lông

ỏ Gia súc kh e: lông bóng,

ượ ề ặ m m, m t, bám ch t

ệ ơ B nh lý: lông thô, khô, x

ề ắ xác, dài ng n không đ u

IV. Khám lông, da

ờ * Th i gian thay lông:

ệ ậ Thay lông ch m: do b nh

ố ạ m n tính, r i ạ lo n tiêu

hóa,...

Thay lông không đúng

mùa: KST ngoài da, n m, ấ

ữ ệ nh ng b nh gây suy dinh

ưỡ d ng..

IV. Khám lông, da

* Màu s c daắ

ế ợ ạ Da nh t nh t: thi u máu

ầ ạ ố Da tím b m: r i lo n hô

ấ ầ h p, tu n hoàn

ỏ ử Da đ ng:

Da hoàng đ nả

IV. Khám lông, da

ầ ỡ :do t ng m , * Mùi c a daủ

ồ ế ượ m hôi, t bào th ng bì

ạ bong tróc t o thành

ướ Da có mùi phân, n ể c ti u

Da có mùi xeton

Da tanh, th iố

IV. Khám lông, da

* Đàn tính da

ố

Da có đàn tính t

ễ t: d beo

ạ ị

da, da căng l

i v trí cũ sau

khi beo

ễ

Da có đàn tính kém: d beo,

ở ạ

khô, nhăn nheo, lâu tr l

ầ

ạ

tr ng thái ban đ u sau khi

beo da

IV. Khám lông, da

ệ ộ

Nhi

t đ da cao:

* Nhi

t đ da:

ươ

ỏ

ộ

M t vùng da nh nóng

ng pháp

ệ

+ dùng mu bàn tay

ạ Da l nh: li

ẻ t sau đ , xeton

huy t,...ế

ệ ế

ẫ

+ Dùng nhi

t k bán d n

ạ Da 4 chân l nh: suy tim

ệ ộ

Nhi

t đ các vùng da trên

ơ ể c th khác nhau

IV. Khám lông, da

ộ ẩ

ủ

ơ ể ị ấ ướ

:do ho t ạ

Da khô: c th b m t n

* Đ m c a da

ế ủ

ế

ộ đ ng phân ti

ồ t c a tuy n m

ế ị

hôi quy t đ nh

ướ

ồ

t: do vã m hôi

ề

ồ

+ m hôi ra nhi u trên toàn

thân:

ề ở ừ

ồ

+ m hôi ra nhi u

t ng

ổ

ươ

ủ ố

vùng: t n th

ng tk t y s ng,

ộ ạ

ỡ ơ v c quan n i t ng

IV. Khám lông, da

ư * Da s ng dày

ủ

Th y thũng: n

ướ ụ ạ ướ l

i d

c t

ữ ổ

ứ

ấ

da, gi a t

ch c và ng m vào

ổ ứ t

ch c, da dày, to

ủ

Nguyên nhân gây th y thũng:

+ Tăng ASTT

ả + Gi m ALTK

ấ

+ Tăng tính th m thành

m chạ

IV. Khám lông, da

ư * Da s ng dày

Khí thũng: khí tích l

ạ ở ướ d

ấ ạ

ạ

ấ da, dùng tay n th y l o x o

ườ

ợ

Các tr

ng h p gây khí thũng

ự

ả

+ th c qu n, khí qu n rách:

ứ

ệ không có tri u ch ng viêm

ạ ử ổ

+ do viêm ho i t

ứ ch c

ướ

i da

IV. Khám lông, da

ổ ẩ * Da n i m n

ữ ấ Phát ban: là nh ng ch m

ỏ ụ ả đ do t máu hay ch y

máu, có khi thành đám.

ạ ấ ấ Dùng tay n m nh thì m t,

ỏ ạ ệ b tay ra thì l ấ i xu t hi n

IV. Khám lông, da

ổ ẩ * Da n i m n

-N t s n: hình tròn đ , to

ố ầ ỏ

ỏ nh khác nhau.

ẩ ấ ổ N i m n đay: trên da xu t

ữ ệ ỏ ố hi n nh ng n t to nh khác

nhau, gia súc ng a.ứ

IV. Khám lông, da

ổ ẩ * Da n i m n

ướ ụ ủ c, m n m : do ụ M n n

ấ ụ ạ ị ươ t ẩ ng d ch th m xu t t l i

ướ ữ ạ d i da, t o thành nh ng

ướ ỏ ằ ạ ụ m n n c nh b ng h t

đ u.ậ

IV. Khám lông, da

ổ ẩ * Da n i m n

ỡ ụ : do m n v ra, ố N t loét

ị ố ề ể ạ không đi u tr t t đ l i

ữ ố nh ng n t loét

1. Khái ni mệ

ệ Thân nhi t là nhi ệ ộ ủ ơ ể t đ c a c th

ệ ộ Thân nhi t khác nhau tùy thu c

ể V. Ki m tra

ủ ơ ể ừ vào t ng vùng c a c th

thân nhi

tệ

ạ Thân nhi ệ ượ t đ c chia thành 2 lo i:

ệ + thân nhi t trung tâm

ệ + thân nhi ạ t ngo i vi

ệ

Thân nhi

t trung tâm

ệ

Là thân nhi

t đo đ

ượ ở c

ằ

ể vùng n m sâu trong c th

ạ

(gan, não, các t ng...)

ệ

ưở

Là nhi

ộ ả t đ nh h

ự

ế

ộ

ế ố tr c ti p đ n t c đ các p/

ơ ể

ọ

hóa h c trong c th

ệ ộ ổ

Là nhi

ị t đ n đ nh và là

ả ủ

ề

ế k t qu c a quá trình đi u

nhi

tệ

ệ

Thân nhi

ạ t ngo i vi

ệ ộ ủ Là nhi t đ c a da và t ổ

ứ ướ ch c d i da

ưở ệ ị ả Ch u nh h ủ ng c a nhi t

ộ ườ ể đ môi tr ng, có th dùng

ề ể đ đánh giá quá trình đi u

nhi tệ

ổ ị Thay đ i theo v trí đo

ế ố ả

ưở

ế

ệ

Các y u t

nh h

ng đ n thân nhi

t

Loài gia súc

Tu iổ

ớ

i tính

ệ ộ

ườ

Nhi

t đ môi tr

ạ ộ

ơ ể

Ho t đ ng c th

ệ

Quá trình b nh lý

ể 2. Ý nghĩa ki m tra thân nhi

ệ t

ệ

ấ

ượ

Thân nhi

t cao hay th p đ

c coi là

ệ

ứ tri u ch ng b nh

ể V. Ki m tra

ứ

ệ ể

Căn c vào thân nhi

ẩ t đ ch n đoán

ệ

ấ

ặ

ệ b nh c p hay mãn tính, b nh n ng hay

thân nhi

tệ

nhẹ

ự

ệ

D a vào thân nhi

ể t hàng ngày đ

ả ề

ế

ị

ượ

theo dõi k t qu đi u tr và tiên l

ự

ệ

ể

D a vào thân nhi

ẩ t đ ch n đoán

ề

ộ ễ ệ b nh truy n nhi m và trúng đ c

ể

3. Cách ki m tra thân nhi

ệ t

S TỐ

ệ ủ ơ ể

Thân nhi

t c a c th cao

ượ

ạ

ỏ

t kh i ph m vi sinh lý

1. Khái ni mệ

ố

ả ứ S t là ph n ng toàn thân

ạ ơ ố ể S t là tr ng thái c th

ệ

ố ớ đ i v i tác nhân gây b nh

ủ ộ ệ ch đ ng tăng thân nhi t do

ấ

ố

Ch t gây s t:

ề trung tâm đi u hòa nhi ệ ị t b

ộ ố ở tác đ ng b i các nhân t

ấ

ạ

ố

+ Ch t gây s t ngo i sinh

ư ế ế ả ố gây s t, đ a đ n k t qu là

ố ộ

ấ

+ Ch t gây s t n i sinh

ệ ả ả tăng s n nhi ả t và gi m th i

nhi tệ

S TỐ

ạ

ố

ở

ấ R i lo n hô h p: th sâu và

nhanh

ữ ố ố ạ 2. Nh ng r i lo n khi s t

ệ ế

ượ

ướ

H ti

ệ t ni u: l

ng n

ơ Run: c co gi ậ t

ể

ỷ ọ

ti u ít, t

tr ng cao

ạ ỏ ố R i lo n tiêu hóa: b ăn,

ệ ầ

ứ

ế

H th n kinh: c ch

ạ ả ộ ộ nhu đ ng d dày ru t gi m

Máu: BC tăng

gây táo bón

ạ ạ ố R i lo n tim m ch: tim

ạ ậ ẩ đ p nhanh, m ch n y

S TỐ

ạ ố 3. Các giai đo n s t

ố ứ b. S t đ ng

ắ

SN không tăng h n, TN b t

ố a. S t tăng

ầ đ u tăng.

Quá trình SN tăng, TN

ề ở ứ

ả gi m, t

ỷ ệ l

SN/TN >1

SN, TN đ u

m c cao

ể

ệ

ể

Bi u hi n:

ệ Bi u hi n

ể

ỏ

+ Tăng chuy n hóa

+ da tái chuy n sang đ

ứ ấ

+ Tăng HH, TH, m c h p

+ Da nóng, khô

ủ ơ ể

ụ

th O2 c a c th

ứ

ấ

ụ + HH, TH, m c h p th

ả ướ

ạ

ủ

ả

ớ

+ M ch qu n d

i da co

ể O2 c a c th gi m so v i

ầ ạ giai đo n đ u

S TỐ

ạ ố 3. Các giai đo n s t

ạ ố 4. Phân lo i s t

ứ ộ ố

* Theo m c đ s t:

c. S t luiố

ị ứ

ế

ẹ

ỷ SN b c ch , TN tăng rõ. T

+ S t nhố

ệ

SN/TN <1.

ố

+ S t trung bình

ể

ệ

Bi u hi n:

ố + S t cao

ạ

ả

ạ

ệ

ộ t đ lên

+ M ch qu n ngo i vi giãn r ngộ

* Tình tr ng nhi xu ngố

ế

+ Tăng ti

ồ t m hôi

ố

+ S t liên miên

ế

+ Tăng ti

ệ t ni u

ố

+ S t lên xu ng

ố

ậ + S t cách nh t

ố ồ + S t h i quy

Bài giảng Chương 2: Khám chung