1
HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG
ThS. Nguyễn Hương Anh
TS. Đinh Chí Hiếu
BÀI GIẢNG
CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH CĂN BẢN
HÀ NỘI - 2022
2
MỤC LỤC
MỤC LỤC .............................................................................................................................................. 2
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................................................. 5
DANH MỤC HÌNH................................................................................................................................ 6
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................................................ 8
CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH ........................................... 9
1.1. Kinh tế số và chuyển đổi số trong các lĩnh vực kinh tế .......................................................... 9
1.1.1. Kinh tế số......................................................................................................................... 9
1.1.2. Cơ sở hạ tầng cho nền kinh tế kỹ thuật số .................................................................... 14
1.1.3. Sự tiến hóa của trung tâm xử lý dữ liệu ....................................................................... 17
1.2. Đổi mới đột phá (Disruptive Innovation) ............................................................................. 19
1.2.1. Định nghĩa và các loại đổi mới ...................................................................................... 19
1.2.2. Chi tiết về đổi mới đột phá ............................................................................................ 22
1.2.3. Bốn giai đoạn của đổi mới đột phá ............................................................................... 30
1.3. Khái quát về công nghệ tài chính ......................................................................................... 33
1.3.1. Khái niệm công nghệ tài chính ..................................................................................... 33
1.3.2. Các động lực cơ bản của công nghệ tài chính............................................................... 39
1.3.3. Sự quan trọng của công nghệ tài chính ........................................................................ 44
1.4. Sự phát triển của công nghệ tài chính .................................................................................. 45
1.4.1. Công nghệ tài chính 1.0 ................................................................................................. 45
1.4.2. Công nghệ tài chính 2.0 ................................................................................................. 45
1.4.3. Công nghệ tài chính 3.0 ................................................................................................. 46
1.4.4. Công nghệ tài chính 3.5 ................................................................................................. 46
1.4.5. Tương lai của công nghệ tài chính ................................................................................ 47
CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG ............................................................................................................ 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHƯƠNG ................................................................................................. 48
CHƯƠNG 2. MỘT SỐ CÔNG NGHỆ ỨNG DỤNG TRONG CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH ........ 49
2.1. Sự phát triển của công nghệ tài chính trong nền kinh tế số ................................................ 49
2.2. Điện toán đám mây ............................................................................................................... 50
2.3. Giao diện lập trình ứng dụng (API) ..................................................................................... 52
2.4. Internet vạn vật (IoT) ........................................................................................................... 54
2.5. Trí tuệ nhân tạo (AI) và Dữ liệu lớn (Big Data) ................................................................... 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................................... 71
CHƯƠNG 3. HỆ SINH THÁI CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH........................................................... 72
3.1. Yếu tố cơ bản của hệ sinh thái công nghệ tài chính ............................................................. 72
3
3.1.1. Công ty khởi nghiệp Công nghệ tài chính .................................................................... 72
3.1.2. Các nhà phát triển công nghệ ....................................................................................... 73
3.1.3. Các nhà quản lý chính sách .......................................................................................... 73
3.1.4. Khách hàng tài chính .................................................................................................... 74
3.1.5. Các tổ chức tài chính truyền thống............................................................................... 75
3.2. Các trung tâm công nghệ tài chính ...................................................................................... 75
3.2.1. Hợp chủng quốc Hoa Kỳ ............................................................................................... 75
3.2.2. Trung Quốc ................................................................................................................... 77
3.2.3. Ấn Độ ............................................................................................................................. 79
3.2.4. Châu Phi ........................................................................................................................ 83
3.2.5. Úc, New Zealand và Brazil............................................................................................ 86
3.3. Các kỳ lân công nghệ tài chính ............................................................................................. 87
CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG ............................................................................................................ 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHƯƠNG ................................................................................................. 91
CHƯƠNG 4. MÔ HÌNH KINH DOANH CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH ......................................... 92
4.1. Phân loại đổi mới .................................................................................................................. 92
4.1.1. Đổi mới sản phẩm ......................................................................................................... 92
4.1.2. Đổi mới quy trình .......................................................................................................... 93
4.1.3. Đổi mới tổ chức ............................................................................................................. 93
4.1.4. Đổi mới mô hình kinh doanh ........................................................................................ 94
4.2. Mô hình kinh doanh Công nghệ tái chính ............................................................................ 94
4.2.1. Mô hình kinh doanh Canvas ......................................................................................... 94
4.2.2. Thị trường – Tập trung vào mục tiêu ........................................................................... 99
4.2.3. Sản phẩm và dịch vụ – Tập trung vào giá trị gia tăng ................................................. 99
4.2.4. Kênh phân phối – Tập trung vào kênh xã hội và đa kênh ........................................... 99
4.2.5. Trải nghiệm khách hàng – Tập trung vào phương pháp tiếp cận lấy khách hàng làm
trung tâm .................................................................................................................................... 100
4.2.6. Doanh thu – Tập trung vào Giá trị lâu dài của khách hàng ...................................... 101
4.2.7. Quy trình và hoạt động – Tập trung vào tiếp thị ....................................................... 101
4.2.8. Tài nguyên và hệ thống – Tập trung vào Công nghệ ................................................. 102
4.2.9. Quan hệ đối tác và cộng tác – Tập trung vào các tổ chức tài chính........................... 102
4.2.10. Chi phí và đầu tư – Tập trung vào rủi ro ................................................................... 103
CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG .......................................................................................................... 103
BÀI TẬP TÌNH HUỐNG................................................................................................................... 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHƯƠNG ............................................................................................... 105
CHƯƠNG 5. CÁC SẢN PHẨM CỦA CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH ............................................ 106
5.1. Công nghệ tài chính trong thanh toán ............................................................................... 106
4
5.1.1. Thanh toán thẻ ............................................................................................................ 106
5.1.2. Thanh toán NFC ......................................................................................................... 106
5.1.3. Thanh toán QR code ................................................................................................... 107
5.2. Công nghệ tài chính trong huy động vốn ........................................................................... 110
5.2.1. Vay ngang hàng (P2P)................................................................................................. 111
5.2.2. Gọi vốn cộng đồng (Crowdfunding) ........................................................................... 112
5.3. Công nghệ trong bảo hiểm (InsurTech) ............................................................................. 113
5.4. Công nghệ tài chính trong quản lý tài sản (WealthTech) .................................................. 116
5.5. Công nghệ trong quản trị, tuân thủ ................................................................................... 120
5.5.1. Khái niệm RegTech ..................................................................................................... 120
5.5.2. Lợi ích của RegTech.................................................................................................... 120
5.5.3. Tiềm năng phát triển và những rủi ro ........................................................................ 123
5.5.4. Vai trò của có quan quản lý và Khuyến nghị về việc ứng dụng Regtech tại Việt Nam
124
5.5.5. Xu hướng phát triển của RegTech ............................................................................. 125
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................................. 125
CHƯƠNG 6. QUẢN LÝ CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH.................................................................. 126
6.1. Tổng quan ........................................................................................................................... 126
6.2. Rủi ro và Thách thức .......................................................................................................... 127
6.2.1. Giao dịch tiền kỹ thuật số tại thị trường bất động sản của Anh: Rủi ro và Cơ hội cho
Phòng chống rửa tiền. ................................................................................................................ 128
6.2.2. Tiền kỹ thuật số là mô hình tiền và giao dịch cho lĩnh vực bất động sản .................. 129
6.3. Quản trị công nghệ tài chính .............................................................................................. 131
6.4. Vai trò của cơ quan quản lý đối với cơ chế thí điểm công nghệ (sandbox) ....................... 131
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................................. 134
BÀI TẬP TÌNH HUỐNG................................................................................................................... 135
Case Study 1: TransferWise ................................................................................................................. 135
Case Study 2: Wealth Wizards ............................................................................................................. 137
Case Study 3: Lloyds Bank .................................................................................................................. 139
Case Study 4: ZOPA ............................................................................................................................ 140
Case Study 5: Stocktwits ...................................................................................................................... 141
Case study 6: Robinhood...................................................................................................................... 143
Case study 7: Báo cáo quy định kỹ thuật số .......................................................................................... 145
Case study 8: Ngân hàng qua giọng nói từ Alexa .................................................................................. 146
Case study 9: Augur ............................................................................................................................. 148
Case study 10: Shopee ......................................................................................................................... 150
5
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Ký hiệu
Nghĩa tiếng Việt
Nghĩa tiếng Anh
AI
Trí tuệ nhân tạo
Artificial intelligence
ATM
Máy rút tiền tự động
Automated teller machine
AWS
Dịch vụ web Amazon
Amazon Web Service
BaaS
Ngân hàng theo hướng dịch vụ
Banking-as-a-Service
BMC
Mô hình kinh doanh Canvas
Business Model Canvas
CNTT
Công nghệ thông tin
CRM
Quản lý quan hệ khách hàng
Customer Relationshop
Management
DeFi
Tài chính phi tập trung
Decentralized finance
EMDE
Thị trường đang phát triển và mới nổi
Emerging market and developing
economy
Fintech
Công nghệ tài chính
Financial Technology
GDP
Tổng sản phẩm nội địa
Gross domestic product
HPC
Máy tính Hiệu suất cao
High Performance Computing
IoT
Internet vạn vật
Internet of Things
KYC
Biết về khách hàng của bạn
Know Your Customer
NASDAQ
Nền tảng giao dịch điện tử đầu tiên trên
thị trường chứng khoán thế giới
National Association of Securities
Dealers Automated Quotation
System
NLP
Xử lý ngôn ngữ tự nhiên
Natural Language Process
P2P
Cho vay ngang hàng
Peer-to-peer lending
SaaS
Phần mềm dạng dịch vụ
Software as a Service
SME
Doanh nghiệp vừa và nhỏ
Small and Medium Enterprise
SWIFT
Hiệp hội Viễn thông Liên Ngân hàng và
Tài chính Quốc tế
Society for Worldwide Interbank
Financial Telecommunications
UNCTAD
Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương
mại và Phát triển
United Nations Conference on
Trade and Development
USD
Đô la Mỹ
United States Dollar
