TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C NAM CẦ N THƠ Tạ p chí Khoa họ c và Kinh tế phát triể n số 13
NGHIÊN CỨ U VỀ SỰ PHÁT TRIỂ N CỦ A KỸ THUẬ T TIỀ N ĐIỆ N TỬ
• • •
TRONG 20 NĂM TRỞ LẠ I ĐÂY
N guy ễ n T rầ n N h ậ t T o àn 9, Đ oàn N hự t H à o 10
Tóm tắ t: Cùng vớ i sự phát triể n củ a công nghệ thông tin và sự xuấ t hiệ n củ a mộ t số cả i
tiế n công nghệ mớ i đang diễ n ra trong lĩnh vự c thanh toán bán lẻ đư ợ c gọ i là tiề n điệ n tử
(e-money). Sự phát triể n này ả nh hư ở ng đế n ngành ngân hàng do việ c sử dụ ng thẻ trả trư ớ c
ngày càng nhiề u, ví điệ n tử và các lệ nh chuyể n tiề n, ngân hàng điệ n tử , cho vay điệ n tử . Các
cộ ng đồ ng ả o đã gia tăng trong nhữ ng năm gầ n đây mộ t hiệ n tư ợ ng đư ợ c kích hoạ t bở i sự phát
triể n củ a công nghệ và việ c sử dụ ng internet ngày càng tăng. Trong mộ t số trư ờ ng hợ p, các
cộ ng đồ ng này đã tạ o và lư u hành tiề n tệ củ a riêng họ để trao đổ i hàng hóa và dị ch vụ mà họ
cung cấ p và do đó cung cấ p phư ơ ng tiệ n trao đổ i và đơ n vị tài khoả n cho cộ ng đồ ng ả o cụ thể
đó. Trong nhữ ng năm gầ n đây đã có sự quan tâm đáng kể đế n sự phát triể n củ a các chư ơ ng
trình tiề n điệ n tử . Tiề n điệ n tử có tiề m năng tiế p quả n tiề n mặ t như là phư ơ ng tiệ n chính để
thự c hiệ n các khoả n thanh toán có giá trị nhỏ và có thể làm cho các giao dị ch như vậ y dễ dàng
hơ n và rẻ hơ n cho cả ngư ờ i tiêu dùng và ngư ờ i bán. Tiề n điệ n tử là bả n ghi quỹ hoặ c giá trị có
sẵ n cho ngư ờ i tiêu dùng đư ợ c lư u trữ trên thiế t bị điệ n tử thuộ c sở hữ u củ a họ , trên thẻ trả
trư ớ c hoặ c trên máy tính cá nhân để sử dụ ng qua mạ ng máy tính như Internet. Bài báo này
nhằ m mụ c đích cung cấ p mộ t số thông tin rõ ràng về tiề n ả o, lị ch sử phát triể n củ a chúng và
cố gắ ng giả i quyế t vấ n đề về tiề n ả o theo cách tiế p cậ n có cấ u trúc. Điề u quan trọ ng cầ n lư u ý
là các loạ i tiề n này đề u giố ng tiề n và nhấ t thiế t phả i đi kèm vớ i hệ thố ng thanh toán bán lẻ
chuyên dụ ng củ a riêng chúng hai khía cạ nh này đư ợ c bao hàm bở i thuậ t ngữ sơ đồ tiề n ả o.
T ừ k hóa: Tiề n điệ n tử , tiề n ả o, công nghệ Blockchain, Bitcoin.
A b stra ct: The development o f information technology and the emergence o f a number o f
new technological innovations create a new retail payment fie ld called e-money. This
development affects the banking industry due to the increasing use o f prepaid cards, e-wallets
and money orders, e-banking, e-lending. Virtual communities have been more popular in recent
years due to the advancement o f technology and the increasing use o f the internet. In some
cases, these communities have created and circulated their own currencies to exchange the
goods and services they offer and thus provide the means o f exchange and units o f account to
this community. In recent years there has been considerable interest in the development o f e-
money programs. Digital currencies are likely to take over cash as the primary mean o f making
low cost payments and make such transactions easier and cheaper fo r both consumers and
sellers. Digital currencies are records o f funds or value available to consumers that are stored
9 K ho a K ỹ thuậ t - Công nghệ , T rư ờ n g Đ ạ i họ c N am C ầ n T hơ
10 S inh viên K hoa K ỹ thuậ t - C ông nghệ , T rư ờ n g Đ ạ i họ c N am C ầ n T hơ
57
TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C NAM CẦ N THƠ Tạ p chí Khoa họ c và Kinh tế phát triể n số 13
on their owned electronic devices, on a prepaid card or on a personal computer via a network
such as the Internet. This article is intended to provide some clear information about digital
currencies, their history, and try to solve the problem o f digital currencies in a structured
approach. It's important to note that these currencies are money-like and necessarily come with
their own dedicated retail payment system covered by the term o f digital currency scheme.
K eyw ord s: E-money, digital currency, Blockchain, Bitcoin Technology.
1. G iớ i th iệ u
1.1. Tiề n điệ n tử là gì?
Tiề n điệ n tử là m ộ t đơ n vị tiề n tệ hoạ t độ ng dự a trên các thuậ t toán điệ n tử và đư ợ c lư u
giữ trên Internet, đư ợ c xây dự ng dự a trên công nghệ B lockchain. (N ajw an and M oham ad and
Haroon, 2009) Tiề n điệ n tử là m ộ t loạ i tiề n tệ kỹ thuậ t số , đư ợ c thiế t kế vớ i m ụ c đích làm
phư ơ ng tiệ n trao đổ i thay thế cho tiề n pháp đị nh. Tiề n điệ n tử sử dụ ng thuậ t toán để bả o m ậ t và
xác nhậ n các giao dị ch cũng như kiể m soát việ c thành lậ p các đơ n vị mớ i trong m ộ t m ạ ng lư ớ i
tiề n điệ n tử nhấ t đị nh. (Cấ n V ăn Lự c, 2020) V ề cơ bả n, tiề n điệ n tử là m ộ t dạ ng cơ sở dữ liệ u
giớ i hạ n đầ u vào, không ai có thể thay đổ i nế u không đáp ứ ng đủ m ộ t số điề u kiệ n xác đị nh sẵ n.
Tiề n điệ n tử thư ờ ng đư ợ c gọ i nôm na là tiề n ả o vì bạ n không thể nhìn thấ y, sờ chạ m đư ợ c như
tiề n giấ y do ngân hàng phát hành. Tiề n ả o là cách gọ i phổ biế n củ a tiề n điệ n tử ở V iệ t Nam , nó
có thể dùng để chuyể n tiề n từ nơ i này qua nơ i khác m ộ t cách nhanh chóng m à không phả i thông
qua và bị kiể m soát bở i bên thứ 3 như là ngân hàng, chính phủ . (Tiề n điệ n tử - Đ ơ n vị tiề n tệ
củ a tư ơ ng lai, 2020)
Cũng như tiề n giấ y nó có chứ c năng là phư ơ ng tiệ n trao đổ i và tích lũy giá trị . N ế u như
giá trị củ a tiề n giấ y đư ợ c đả m bả o bở i chính phủ phát hành thì đố i vớ i tiề n điệ n tử , giá trị củ a
nó đư ợ c tổ chứ c phát hành đả m bả o bằ ng việ c cam kế t sẽ chuyể n đổ i tiề n điệ n tử sang tiề n giấ y
theo yêu cầ u củ a ngự ờ i sở hữ u. (V õ Chí Khanh, 2020)
Tiề n điệ n tử chạ y trên m ộ t sổ cái công cộ ng đư ợ c gọ i là Blockchain là m ộ t bả ng ghi lạ i
tấ t cả các giao dị ch diễ n ra, đư ợ c cậ p nhậ t liên tụ c v à không thể thay đổ i. Chắ c hẳ n ai cũng sẽ
nghe qua về thuậ t ngữ “đào coin” và đây cũng là cách m à các đơ n vị tiề n điệ n tử đư ợ c tạ o ra.
Cụ thể đây là m ộ t quá trình xử lý và xác nhậ n nhanh chóng trên hệ thố ng m ạ ng lư ớ i tiề n điệ n
tử , hoặ c đơ n giả n là dùng m áy tính để săn tìm tiề n điệ n tử có giá trị cao nhấ t. N hà đầ u tư sẽ
phả i m ua tiề n điệ n tử thông qua các sàn giao dị ch hay còn đư ợ c xem là các công ty m ôi giớ i rồ i
lư u trữ chúng trên nhữ ng nề n tả ng này để trao đổ i vớ i nhà đầ u tư khác. Để có thể m ua tiề n điệ n
tử , b ắ t buộ c bạ n phả i sử dụ ng ví tiề n điệ n tử củ a các sàn giao dị ch. (Tiề n điệ n tử - Đ ơ n vị tiề n
tệ củ a tư ơ ng lai, 2020)
Tiề n điệ n tử đã đư ợ c xác đị nh và phân biệ t rõ ràng vớ i các loạ i tiề n khác thông qua các
đặ c điể m chính như sau. Đầ u tiên, tiề n điệ n tử phả i là tiề n pháp đị nh. Theo đó, tiề n điệ n tử có
58
TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C NAM CẦ N THƠ Tạ p chí Khoa họ c và Kinh tế phát triể n số 13
đầ y đủ 3 chứ c năng củ a tiề n là dự trữ , trao đổ i và hoạ ch toán. Đ ồ ng thờ i, tiề n điệ n tử cũng luôn
đư ợ c thể hiệ n dư ớ i dạ ng giá trị củ a tiề n pháp đị nh củ a m ộ t quố c gia nào đó. B ên cạ nh đó, tiề n
điệ n tử cũng đư ợ c ngân hàng trung ư ơ ng bả o đả m hiệ n hành.
Tiề n điệ n tử có thể do ngân hàng phát hành hoặ c cũng có thể do tổ chứ c phi ngân hàng
phát hành. D o đó, để đả m bả o an toàn cho ngư ờ i sử dụ ng, các quố c gia luôn có quy đị nh rấ t
chặ t chẽ đố i vớ i các tổ chứ c phát hành tiề n điệ n tử . Đố i vớ i các ngân hàng, ngân hàng trung
ư ơ ng có hệ thố ng các quy đị nh chặ t chẽ về an toàn hoạ t độ ng, quả n trị rủ i ro, tỷ lệ dữ trữ bắ t
buộ c, bả o hiể m tiề n gử i... Đố i vớ i các tổ chứ c phi ngân hàng, ngân hàng trung ư ơ ng có các quy
đị nh về cấ p phép, về giám sát... và thông thư ờ ng phả i thự c hiệ n ký quỹ tạ i hệ thố ng ngân hàng
(tư ơ ng ứ ng vớ i số tiề n phát hành vớ i m ộ t tỷ lệ nhấ t đị nh. (Phạ m Trung Tậ p, 2018)
Tiề n điệ n tử có cơ chế đả m bả o tiề n tệ củ a ngân hàng trung ư ơ ng. Theo đó, tiề n điệ n tử
do các ngân hàng phát hành sẽ đư ợ c đả m bả o bằ ng tỷ lệ dữ trữ bắ t buộ c tạ i ngân hàng trung
ư ơ ng, còn tiề n điệ n tử do các tổ chứ c phi ngân hàng phát hành sẽ đư ợ c đả m bả o bằ ng cơ chế
ký quỹ tạ i hệ thố ng ngân hàng. Thông thư ờ ng, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơ n nhiề u so vớ i tỷ lệ dự
trữ bắ t buộ c do các quy đị nh an toàn áp dụ ng đố i vớ i các tổ chứ c này thấ p hơ n nhiề u so vớ i
ngân hàng. Tỷ lệ ký quỹ tạ i m ộ t số quố c gia theo cách tiế p cậ n thậ n trọ ng ở m ứ c 100%. Đây
cũng là điể m khác biệ t m ấ u chố t giữ a tiề n ngân hàng vớ i tiề n điệ n tử .
Tiề n điệ n tử chỉ đư ợ c lư u trữ trong các sả n phẩ m điệ n tử gồ m 2 loạ i: phầ n cứ ng ví dụ
như : thẻ chíp, điệ n thoạ i thông m inh gắ n chíp và dữ liệ u dự a trên phầ n m ề m ví dụ như : ví điệ n
tử Paypal. (Cấ n Văn Lự c, 2020)
Tiề n ả o có thể đư ợ c đị nh nghĩa là m ộ t đạ i diệ n điệ n tử củ a giá trị tiề n tệ có thể đư ợ c phát
hành, quả n lý và kiể m soát bở i các tổ chứ c phát hành tư nhân, nhà phát triể n hoặ c tổ chứ c sáng
lậ p. Các loạ i tiề n ả o như vậ y thư ờ ng đư ợ c đạ i diệ n dư ớ i dạ ng m ã thông báo và có thể vẫ n không
bị kiể m soát nế u không có đấ u thầ u hợ p pháp. K hông giố ng như tiề n thông thư ờ ng, tiề n ả o dự a
trên hệ thố ng ủ y thác và có thể không đư ợ c phát hành bở i ngân hàng trung ư ơ ng hoặ c cơ quan
quả n lý ngân hàng khác. B ấ t kỳ ai theo dõi giá tiề n điệ n tử sẽ thấ y hiệ u ứ ng bậ p bênh củ a giao
dị ch tâm lý. C ùng vớ i việ c sử dụ ng bở i công chúng, tiề n ả o có thể bị hạ n chế sử dụ ng và nó có
thể chỉ đư ợ c lư u hành giữ a các thành viên củ a m ộ t cộ ng đồ ng trự c tuyế n cụ thể hoặ c m ộ t nhóm
ngư ờ i dùng ả o giao dị ch trự c tuyế n trên các m ạ ng chuyên dụ ng. Các loạ i tiề n ả o chủ yế u đư ợ c
sử dụ ng để thanh toán ngang hàng và đang đư ợ c sử dụ ng ngày càng nhiề u để m ua hàng hóa và
dị ch vụ . (Frankenfield and M ansa, 2020)
Tiề n kỹ thuậ t số có thể đư ợ c kiể m soát hoặ c không đư ợ c kiể m soát. Trong trư ờ ng hợ p
trư ớ c đây, nó có thể đư ợ c m ệ nh danh là m ộ t loạ i tiề n tệ có chủ quyề n, ngân hàng trung ư ơ ng
củ a m ộ t quố c gia có thể phát hành m ộ t dạ ng kỹ thuậ t số củ a các tờ tiề n fiat củ a mình. M ặ t khác,
tiề n ả o thư ờ ng không đư ợ c kiể m soát và do đó tạ o thành m ộ t loạ i tiề n kỹ thuậ t số . Các loạ i tiề n
điệ n tử như bitcoin và ethereum đư ợ c coi là m ộ t phầ n củ a nhóm tiề n ả o. Tiề n điệ n tử sử dụ ng
công nghệ m ậ t m ã để giữ cho các giao dị ch an toàn và xác thự c, đồ ng thờ i cũng giúp quả n lý
59
TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C NAM CẦ N THƠ Tạ p chí Khoa họ c và Kinh tế phát triể n số 13
và kiể m soát việ c tạ o ra các đơ n vị tiề n tệ m ớ i. Các loạ i tiề n điệ n tử như vậ y tồ n tạ i và đư ợ c
giao dị ch qua các m ạ ng dự a trên chuỗ i khố i chuyên dụ ng m ở cho công chúng. B ấ t kỳ ai cũng
có thể tham gia và bắ t đầ u giao dị ch bằ ng tiề n điệ n tử . (Frankenfield and Sonnenshein, 2020)
1.2. Các hình thứ c củ a tiề n điệ n tử
Tiề n điệ n tử pháp đị nh: là dạ ng số hóa củ a tiề n pháp đị nh m à đư ợ c chính phủ phát hành
m ộ t cách hợ p pháp và đư ợ c sử dụ ng rộ ng rãi cho tấ t cả m ọ i ngư ờ i, tiề n điệ n tử pháp đị nh tạ o ra
nhằ m m ụ c đích để có thể dễ dàng trao đổ i qua Internet.
Tiề n ả o là m ộ t loạ i tiề n điệ n tử chư a đư ợ c phổ biế n và không đư ợ c kiể m soát, không đư ợ c
phát hành chính thứ c bở i Chính phủ m à thư ờ ng đư ợ c phát hành, quả n lý và kiể m soát bở i các
nhà phát hành tư nhân, nhà phát triể n hoặ c tổ chứ c sáng lậ p. D o đó, loạ i tiề n này chư a đư ợ c sử
dụ ng rộ ng rãi và phổ biế n vớ i mọ i ngư ờ i, chư a có sự chấ p nhậ n và quả n lý củ a ngân hàng trung
ư ơ ng nhà nư ớ c m à loạ i tiề n này chỉ đư ợ c sử dụ ng và chấ p nhậ n giữ a các thành viên củ a m ộ t
cộ ng đồ ng ả o.
Tiề n m ã hóa là m ộ t loạ i tiề n kỹ thuậ t số đư ợ c thiế t kế và tạ o ra nhằ m m ụ c đích là để làm
việ c như là m ộ t trung gian trao đổ i m à sử dụ ng m ậ t m ã để đả m bả o các giao dị ch củ a nó m ộ t
cách an toàn hơ n, chính xác và hiệ u quả hơ n so vớ i tiề n truyề n thố ng, để kiể m soát việ c tạ o ra
các đơ n vị bổ sung và để xác minh việ c chuyể n giao tài sả n không có sai sót và gian lậ n.
(Bank, 2012)
2. S ự p h á t triể n củ a tiề n điệ n tử trư ớ c n h ữ n g n ă m 2000
2.1. Tổ ng quát chung
N ăm 1990, ông D avid Chaum đã thành lậ p ra DigiCash, m ộ t công ty tiề n điệ n tử , ở
A m sterdam để thư ơ ng m ạ i hóa các ý tư ở ng trong nghiên cứ u củ a m ình. Sau đó công ty này
tuyên bố phá sả n vào 1998. Đư ợ c thành lậ p bở i nhà tiên phong tiề n điệ n tử D avid Chaum vào
năm 1989, D igiC ash là m ộ t trong nhữ ng công ty tiề n điệ n tử sớ m nhấ t. (Chaum , 1998)
Ông C haum đã phát triể n m ộ t số giao thứ c m ậ t m ã chi phố i các giao dị ch D igiC ash, giúp
đặ t tiề n tệ củ a anh ấ y khác biệ t vớ i các đố i thủ cạ nh tranh và biế n D igiC ash trở thành tiề n thân
quan trọ ng củ a các loạ i tiề n kỹ thuậ t số ngày nay. D igiC ash đã hoạ t độ ng trong vòng chư a đầ y
m ộ t thậ p kỷ và trong thờ i gian đó, nó không thể thuyế t phụ c các ngân hàng áp dụ ng công nghệ
củ a mình. Công ty đã nộ p đơ n xin phá sả n vào năm 1998, mư ờ i năm trư ớ c cuộ c khủ ng hoả ng
tài chính, đây là chấ t xúc tác cho sự phát triể n củ a tiề n điệ n tử dự a trên blockchain như Bitcoin.
(Coldy and Conner, 2002)
D igicash vừ a là tên củ a đơ n vị tiề n tệ m à D avid C haum phát triể n vừ a là công ty quả n lý
nó. L ị ch sử sơ khai: D avid Chaum và M ậ t m ã họ c D avid C haum lấ y bằ ng tiế n sĩ khoa họ c m áy
tính tạ i Đạ i họ c California, B erkeley vào năm 1982. Luậ n án củ a ông hệ thố ng m áy tính đư ợ c
các nhóm đáng ngờ thành lậ p, duy trì và tin cậ y lẫ n nhau là m ộ t nguyên m ẫ u củ a công nghệ
60
TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C NAM CẦ N THƠ Tạ p chí Khoa họ c và Kinh tế phát triể n số 13
blockchain. C ùng năm đó, C haum thành lậ p H iệ p hộ i Quố c tế về N ghiên cứ u M ậ t m ã (IA CR),
là tổ chứ c hàng đầ u về nghiên cứ u và phát triể n m ậ t m ã kỹ thuậ t số . Chaum đã xu ấ t bả n “Blind
Signatures for U ntraceable Paym ents” vào năm 1982, trình bày hệ thố ng chính thứ c để m ã hóa
các khoả n thanh toán bằ ng toán họ c. H ệ thố ng này là m ộ t bư ớ c phát triể n quan trọ ng củ a tiề n
m ặ t kỹ thuậ t số vì nó ẩ n danh các khoả n thanh toán để các ngân hàng và chính phủ không thể
theo dõi ngư ờ i thanh toán trong m ộ t giao dị ch hai bên. Tuy nhiên, nó khác vớ i công nghệ
blockchain vì nó yêu cầ u các ngân hàng hoạ t độ ng như bên thứ ba đáng tin cậ y cho các giao
dị ch điệ n tử .
Ông Chaum thành lậ p D igiCash tạ i Am sterdam , H à Lan vào năm 1990 để tậ n dụ ng công
việ c lý thuyế t củ a m ình về tiề n kỹ thuậ t số . Đ ế n năm 1995, công ty đã ký kế t thỏ a thuậ n vớ i
N gân hàng M ark Tw ain ở St. L ouis và vào năm 1996, D igiC ash đã ký m ộ t thỏ a thuậ n vớ i
D eutsche B ank, C redit Suisse, ngân hàng Ú c A dvance Bank, N orske B ank và Bank Austria.
(Pitta, 1999)
Sau m ộ t khở i đầ u tố t đẹ p vào giữ a nhữ ng năm 1990, D igiC ash đã thấ t bạ i trong việ c xây
dự ng nhữ ng thành công ban đầ u. M ộ t số nguồ n tin đổ lỗ i cho Chaum , ngư ờ i đư ợ c cho là đã
không tin tư ở ng nhân viên củ a m ình và đặ t sự hoàn hả o trư ớ c tính thự c tế khi phát triể n sả n
phẩ m củ a m ình. Ô ng cũng từ chố i tham gia vào quan hệ đố i tác vớ i các ngân hàng lớ n như IN G
và không tin tư ở ng vào các công ty công nghệ lớ n như M icrosoft và N etscape. N ế u D igiC ash
có thể đả m bả o quan hệ đố i tác vớ i m ộ t hoặ c nhiề u tổ chứ c tài chính lớ n theo cách này, thì nó
có thể sẽ có cơ hộ i tồ n tạ i tố t hơ n nhiề u trong thế giớ i tài chính số hóa nhanh chóng. M ộ t trong
nhữ ng mố i quan hệ đố i tác tiề m năng hứ a hẹ n nhấ t như ng cuố i cùng là đáng thấ t vọ ng là vớ i
Citibank. N gân hàng đã tham gia vào các cuộ c đàm phán dài hạ n vớ i D igiC ash về khả năng tích
hợ p, chỉ để cuố i cùng chuyể n sang các dự án khác. Chaum cho biế t trong m ộ t cuộ c phỏ ng vấ n
vào năm 1999 rằ ng vấ n đề m ở rộ ng quy m ô củ a công ty là do vấ n đề kinh điể n về gà và trứ ng
trong công nghệ . Đ ể ngư ờ i dùng thự c hiệ n các giao dị ch bằ ng D igiC ash, họ cầ n sử dụ ng m ộ t
loạ i phầ n m ề m cụ thể . Đ iề u này cho phép rút tiề n từ ngân hàng thông qua việ c sử dụ ng các khóa
m ã hóa đư ợ c chỉ đị nh. N ó cũng cho phép ngư ờ i dùng gử i thanh toán D igiC ash cho nhữ ng ngư ờ i
nhậ n khác. D igiC ash đã sử dụ ng m ộ t loạ i tiề n kỹ thuậ t số đư ợ c gọ i là "cyberbucks". Tờ
G uardian gợ i ý trong m ộ t báo cáo năm 2003 rằ ng D igiC ash nhậ n thấ y m ứ c độ ủ ng hộ cao nhấ t
từ nhữ ng ngư ờ i theo chủ nghĩa tự do và nhữ ng ngư ờ i khác ủ ng hộ m ộ t loạ i tiề n tệ quố c tế kỹ
thuậ t số tồ n tạ i ngoài tầ m kiể m soát củ a bấ t kỳ chính phủ nào. D igiC ash đã cung cấ p m ộ t loạ t
các quy m ô thanh toán cho ngư ờ i dùng, bao gồ m cả thanh toán vi mô. M ộ t hệ thố ng gử i thư
em ail đã đư ợ c thiế t lậ p để giao dị ch tiề n tệ và nhiề u nhà giao dị ch cũng tham gia vào các sàn
giao dị ch ngoài thị trư ờ ng.
D igiC ash là ngư ờ i đề xuấ t ban đầ u rấ t quan trọ ng cho m ậ t m ã khóa công khai và khóa cá
nhân, cùng m ộ t nguyên tắ c cơ bả n đư ợ c sử dụ ng bở i các loạ i tiề n kỹ thuậ t số ngày nay. Đ ư ợ c
biế t đế n vớ i tên gọ i công nghệ "Chữ ký mù", phát m inh củ a Chaum vừ a tăng cư ờ ng bả o m ậ t
61
