429
XUHƯỚNGỨNGDỤNGCÔNGNGHỆSỐTRONGLĨNH
VỰCNGÂNHÀNGVÀTHÁCHTHCĐIVỚICÁC
NGÂNHÀNGTHƯƠNGMẠIVIỆTNAM
NguyễnThQuý,PhạmVănPhước
Email:quynt@hou.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.962
Tómtắt:Hiệnnay,ngànhngânhàngđangđẩymạnhxuhướngcôngnghệsốvớinhiều
hộivàtháchthức.Bàiviếttổnghợpvàphântíchcóhệthốngcácxuhướngứngdụngcông
nghệsốtronglĩnhvựcngânhàng,quađólàmsángtỏvaitròcủachuyểnđổisố,côngnghệ
tàichính(Fintech),trítuệnhântạovàblockchaintrongthúcđẩyđổimớihoạtđộngngân
hàng.Ởphươngdiệnthựctiễn,nghiêncứunhằmmụctiêuphảnánhtoàndiệnhiệntrạngng
dụngcôngnghệsốtạicácngânhàngthươngmạiViệtNam,đồngthờinhậndiệnnhữngcơ
hộivàtháchthứcđặtra,từđóđềxuấtcácgiảiphápnhằmtốiưuhóahiệuquảcủaquátrình
chuyểnđổisố.Bàiviếtchủyếusửdụngphươngphápnghiêncứuđịnhtính,phântíchdữliệu
dựavàoviệckhaitháctàiliệucôngkhaicủacácngânhàngcùngcácnghiêncứutrướcđóvề
chuyểnđổisốtronglĩnhvựcngânhàng.Kếtquảnghiêncứugópphầncungcấpluậncứkhoa
họcchoviệchoạchđịnhchiếnlượcpháttriểnbềnvữngvànângcaonănglựccạnhtranhcủa
hệthốngngânhàngViệtNamtrongbốicảnhchuyểnđổisốtoàncầu.
Từkhóa:chuyểnđổisố,ntech,ngânhàngthươngmại,tácđộng,tàichính
1HọcviêncaohọcKhoaKinhtế-TrườngĐạiHọcMởHàNội
2TrungtâmCNTTMobiFone-chinhánhTổngcôngtyViễnthôngmobiFone
I.Đặtvấnđ
Trongcuộccáchmạng4.0,nềnkinh
tếsẽcólợitừviệcngânhàngsốhóavàđây
sẽlàxuhướngtấtyếucủakinhdoanhngân
ng.Tươnglaingànhngânhàngsẽphải
gắnliềnvớisựpháttriểnmạnhmẽcủaxu
ớngứngdụngcôngnghệsốtrongngân
nggópphầnquantrọngođịnhhình.
c ngân hàng hợp tác với các công ty
côngnghệtàichính(Fintech)làđiềucần
thiếtvìnhucầucủakháchhàngthayđổi
áplựccạnhtranhtrongngànhtàichính
ngânhàngngàycàngtăng.Cácứngdụng
mớivàđa dạngmàFintech manglạiđã
ảnhhưởngđếnnhiềuhoạtđộngtronglĩnh
vựcdịchvụtàichính-ngânhàng.Đâylà
chiếnợcmàhầunhưcácdoanhnghiệp
đều quan tâm và cam kết đầu mạnh.
Chínhvìvậy,quátrìnhchuyểnđổisốđã
430
thayđổitoàndiệnngànhtàichính-ngân
ngvàmanglạinhiềutácđộngđángkể.
II.Cơsởlýthuyết
2.1.ChuyểnđổisốvàFintechlà?
Chuyểnđổisốtrongngânngđược
hiểulàviệcsửdụngcôngnghệsốvàthực
hiệnsốatrongtấtcảchoạtđộngcủa
ngânhàng.Sựđiềuchỉnhcácquytrìnhlàm
việc,vănhóadoanhnghiệpvàtrảinghiệm
của người tiêu dùng để thích ứng với sự
thay đổi của thị trưng cũng như mong
đợicủakháchhàng.Fintechviếttắtcủa
côngnghệtàichính,nghĩalàmộtnh
vựckinhdoanhliênquanđếnviệcápdụng
côngnghệthôngtinvàviễnthôngđểcung
cấp dịch vụ tài chính. Fintech được phát
triểnnhằmcảithiệnchấtlượngvàhiệuquả
trongviệccungcấpcácdịchvụtàichính
như thanh toán cho vay. (Sharma, H.
Aggarwal,S,2023).
chệthốngcôngnghệthườngđược
sửdụngphổbiếnbaogồm:API,EKYC,
Blockchain,LendingP2P,AI,vàsinhtrắc
học.Việcápdụngcáchệthốngnàycho
phépngânhànghoạtđộnghiệuquảtrong
việcgiảmbớtcáckhoảnchiphí,đồngthời
việckếthợpcáchệthốngygiúpkhách
ngsửdụngcácdịchvụcủangânhàng
mộtcáchthuậntiện,nhanhchóngvàhiệu
quảhơn.(NguyễnKhánhLinh,2025)
2.2.Xuhướngứngdụngcôngnghệ
sốtrongngânhàng
Ba mức độ được thực hiện để
chuyển đổi sốtrong lĩnh vực ngân hàng
baogồm:
- Chuyển đổi dữ liệu và phương
thức:Ởgiaiđoạny,thôngtinđượcbiến
đổi từ hình thức vật lý sang định dạng
số,tiếptheo,côngnghệcùngvớiphương
thứcgiaotiếpvớikháchhàngnhưdịchvụ
InternetBankingvàMobileBanking.
-Chuyểnđổiquytrình:tựđộnghóa
nhữngcáchthứcgiaodịchhiệncó,nhằm
tiếtkiệmchiphíhoạtđộngvànângcaokết
quả,tăngcườngviệcsốhóađốivớitấtcả
hoạt độngngân hàng, kếthợp ứngdụng
kỹthuậtsố,từtừthayđổicáchvậnhành
ngânhàngtruyềnthống.
- Chuyển đổi tổng thể: công nghệ
đượcápdụngđểthựchiệnmộtsựthayđổi
cănbảnvềcảmặtcôngnghệtưduy,cải
tiếnquytrìnhbêntronglẫnbênngoàingân
ng.Côngnghệcùngvớicácnềntảngsố
đượckếthợpđểthiếtlậpcáchthứcơng
cgiữangânhàng,kháchhàngcácbên
liênquankhác.
Một s phần mềm áp dụng công
nghệ trong nh vực ngân hàng cụ thể
baogm:
2.2.1.Trí tuệ nhân tạo (AI) và học
máy(ML)
Wewege,L.Lee,J.(2020)chobiết,
ngân hàng đang bắtđầu áp dụngAI và
MLnhư:
- Dự đoán xu hướng thị trường:
AI có khả năng phân tích hàng triệu dữ
liệu chỉ trong vài giây, hỗ trợ việc phát
hiện các mẫu xu hướng tiềm ẩn khó
nhậnrađược.
- Đánh giá tín dụng tự động: Các
thuậttoánAIcó thểxem xét dữ liệui
chínhđểcđịnhmứcđộrủirotíndụng
củacánhânhoặcdoanhnghiệp.
- Tối ưu hóa danh mục đầu tư:
AIápdụngcácmôhìnhdựđoánđểđiều
chỉnhdanhmụcđầutưdựatrênbiếnđộng
củathịtrường,điềuysẽgiúpcácnhà
đầutưđạtđượchiệusuấttốtnhất.
Dịchvụkháchngtựđộngvàphần
mềm Chatbot: cụ thể, Chatbot được tạo
rađểgiảlậpviệctròchuyệnvớiconngười,
thôngquavănbản(nhưcửasổchattrên
431
website hoặc ng dụng) hoặc âm
thanh (như Siri, GoogleAssistant). Nhờ
có Chatbot, khách hàng sẽ được ngân
nghỗtrợbấtcứlúcotrongngàyhoặc
đêm.Thêmvàođó,Chatbotcòngiúptiết
kiệm chi phí cho các ngân hàng, giảm
thiểukhoảngthờigianlàmviệc,giúpnâng
cao hiệuquảcôngviệc, chấtợngdịch
vụkháchhàng,đồngthờinhânviênngân
ngcũngsẽbớtáplực.
2.2.2.Giaodiệnlậptrìnhngdụng
(API)vàngânhàngmở
Theo tác giả Yaga, D., Mell, P.,
Roby, N., Scarfone. K.(2018), tác động
của Open API: Open Banking là một
kháiniệmmớitronglĩnhvựcichínhvà
ngânhàng.Theocáchnày,ngânhàngcho
phépcácnkhôngphảingânhàngphát
trinứngdụngvàphânphốidịchvụdựa
trênthôngtincủangânhàng.Bằngcách
tíchhợpquaAPI-phầnmềmygiúpđơn
vị bên ngoài có khả ng tiếp cận với
dữliệucôngkhaihoặcdữliệuriêngnội
bộcủamộtđơnvị,nhưngviệcchủdữliệu
chophépvàcácđiềukhoảnnghiêmngặt
về bảo mật và quản lý dữ liệu cá nhân
của khách hàng khiến cho việc liên kết
giữangânhàngvàcácbênthứbatrnên
khókhăn.Đểkhắcphụctìnhtrạngy,các
côngtytàichínhcôngnghệđãnỗlựctriển
khaiphươngánOpenAPIkhilàmviệcvới
ngân hàng. Nhờ đó, Open API sẽ tạo
ra mộtnền tảng tương tácnh cho các
côngtynày,sửdụngdữliệulấytrênhệ
thốngngânhàngtrungtâmhoạtđộngmà
khôngphảithiếtlậpliênkếttrựctiếpvới
ngânhàng.
2.2.3.Sinhtrắchọc
Sinhtrắchọctrongngânhàngđược
hiểulàviệcsửdụngcácđặcđiểmsinhhọc
nhưdấuntay,khuônmặtvàgiọngnóiđể
cminhdanhtínhcủakháchhàng.Cách
ythaythếhoặchỗtrợchoviệcdùngmật
khẩu thông thường, với mục đích nâng
cao bảo mật và ngừa gian lận. Từ năm
2025,NgânhàngNhànướcViệtNamqui
địnhkháchhàngsẽphảithựchiệnviệcxác
thực sinh trắc học lần đầu tiên để thực
hiện giao dịch tài chính qua internet
nhưngngânhàngcầnphảibảovệthông
tinsinhtrắchọccủakháchhàngmộtcách
antoànvàtuânthủcácquytắcvềquyền
riêng.(GiangThịThuHuyềnvàĐặng
ThịHuyềnAnh,2025)
2.2.4.Điệntoánđámmây
Điệntoánđámmâyvậnhànhdựatrên
việcsửdụngmáychủảo,mạnginternetvà
côngnghệytính.ViệnKỹsưĐiệnvà
Đintử(IEEE)đưarađịnhnghĩaĐiện
toánđámmâylàmộtmôhình,trongđódữ
liệu được lưu trữ ngay lập tức trên các
ychủtrựctuyếnvàchỉđượcgiữtạm
thời trên các thiết bị cá nhân, bao gồm
ytínhcánhân,thiếtbịgiảitrí,máytính
ngânhàng,vàcácthiếtbịdiđộng…”
Dịch vụnày sẽ hỗ trợcác tổchức
ngân hàng và doanh nghiệp i chính
cải tiến để phù hợp với nhucầu của thị
trường,nângcaohiệuquảhoạtđộngkhi
đổi mới trong dịch vụ của mình. Điều
ygiúphạbớtphítổnchomạnglướicơ
sởvậtchấthướngtớithânthiệnvớimôi
trường. nh thức Pay-as-you-go (thanh
toántheolượngsửdụng)hỗtrợcáctổchức
ngânhàngvàdoanhnghiệptàichínhhạn
chếbớtnguycơchiphíthựchiệnthử
nghiệmsửdụngcácgiảiphápmới.Khisử
dụngphầnmềmnàythìchiphíliênquan
đếncơsởvậtchấtvàtậptrungvàocông
nghệ thânthiện với môi trường đãđược
giảmđángkể.(LêThịAnhQuyên,2022)
2.2.5. Công nghệ Chuỗi khối
(Blockchain)
Đâymộtloạisởdữliệusdụng
432
hóađểugiữvàtruyềncácthôngtin
kếthợpvớinhau.Nhữngợngthôngtin
ythaotácriêngbiệtvàcókhảnăngphát
trin dần, do các thành viên trong hệ
thống quản lý mà không cần thông qua
bất kỳ trung gian nào và phải đảm bảo
4 điều kiện: có trao đổi ; giao dịch có
cthực;cáckhốithôngtinsẽlưutrữcác
giaodịch;mãhóacáckhốinày.Tronghệ
thống Blockchain thì Hash đóng vai trò
thiết yếu trong việc bảo đảm tính toàn
vẹnvàanninhtuyệtđốichodữliệu.Hiện
nay, các ng dụng của Blockchain xuất
hiệntrongnhiềulĩnhvựckhácnhau,một
trongsốđólàngânhàngsửdụngBitcoin.
(LêThịAnhQuyên,2022)
2.2.6.Internetvạnvật(IoT)
Đây làmộtmạnglưới cócácthiết
bị có thể kết nối Internet để thu thập
và trao đổi,xử lí dữ liệu mà không cần
con người. Có nhiều ng dụng của IoT
trongngânhàngnhưsửdụngcácthiếtbị
đeo và thiết bị thông minh nhằm thanh
toánkhôngtiếpxúcgiúpviệcchitiêuhàng
ngàytrởnênnhanhchóngvàdễdànghơn;
yATMhỗtrợIoTđượcsửdụngsẽgiúp
giảmchiphívậnhànhvàtốiưuhóadịch
vụkháchhàng.
Vớiviệc sử dụngmáyATMcó hỗ
trcủaIoT,chứcnăngcảmbiếntíchhợp
tính năng thông minh giúp cảnh báo
chocácngânhàngtrướckhimáyhếttiền
mặthoặcbịhỏng.Ngoàira,máycảmbiến
IoTcòngiúpngânhàngcóthểtốiưuhóa
đượcvịtríđặtmáychohiệuquả.Hơnnữa,
yATMcóhỗtrợcủaIoTcungcấpdịch
vụvấnvideotrựctiếpcòngiúpkhách
ngcóthểtươngtácvớicốvấncủangân
ngkhihọgặpkhókhăntronggiaodịch.
III.Phươngphápnghiêncứu
i viết y nhằm mục đích phân
tíchđịnhtính nhữngyếu tố hỗtrợ trong
việc thúc đẩy chuyển đổi số ở một số
ngânhàngthươngmạitạiViệtNam,dựa
o việc khai thác tài liệu công khai
của các ngân hàng cùng các nghiên cu
trước đó về chuyển đổi số trong lĩnh
vựcngânhàng.Phươngphápnàykhông
chỉ đảm bảo tính cập nhật còn chỉ
rarõràngnhữngtháchthứccũngnhưđưa
racáckhuyếnnghịchoquátrìnhchuyển
đổisốtrongtừngtổchức.Nhờđó,nghiên
cứunàyhivọngcungcấpthêmcơsởthực
tiễnchoviệcthựchiệnchuyểnđổisốhiệu
quảvàtheotìnhhìnhthựctếcủacácngân
ngthươngmạitạiViệtNamhiệnnay.
IV.Kếtquảvàthảoluận
4.1.Thực trạngchuyển đổi sốtại
cácngânhàngViệtNamvànhữngthách
thứcđốivớicácngânhàngthươngmại
4.1.1.Thựctrạng chuyển đổi sốtại
cácngânhàngViệtNam
TPBank,MBlàhaingânhàngđãxử
líđược 80%giao dịch quacác nềntảng
số.Hiệnnay,VCBDigibank,VietinBank
iPay,BIDVSmartBanking,eBankXcủa
TPBank,Omni-ChannelcủaOCB,...đang
trinkhaingdụngngânhàngsốvớihàng
chụctriệungườidùngthôngquacácdịch
vụthanhtoán. Như vậy,với các con số
thốngkêởtrên,tỷlệngườidùngsửdụng
giaodịchtrêncơsởcôngnghệsốsẽchạm
mốc60%trongvòng3đến5nămtớilà
hoàntoàncóthể.
TheobáocáocủangânhàngTMCP
Techcombank trong giai đoạn 3 năm từ
2020đến2022,dịchvụchuyểnđổisốtại
Techcombankđãghinhậnstăngtrưởng
mạnh mẽ.Năm 2020,297.216giaodịch
từcácdịchvụsốvàđếnnăm2023,consố
yđãgầnnhưgấpba,đạt633.986giao
dịch. Đáng chú ý, Internet Banking và
TechcombankSmartBankinglàhaidịch
433
vụchủlực.Cụthể,hainăm2020và2021
ngkhoảng46,68%sốợngkháchhàng
sửdụngInternetBanking(từ264.610lượt
n386.701lượt)vàonăm2022con
sốnàyđãtăngkhoảng52,54%(589.851
lượt).Trong khi đó, năm 2020 và năm
2021,có mộtxu ng tăng đều ởgiao
dịch qua Techcombank Smart Banking
vớikhoảng22,44%,năm2022consố
ytănglênmc42,96%.
Bảng1.SốliệugiaodịchchuyểnđổisốtạiTechcombanktừ2020đến2022
Năm 2025, ngành ngân hàng đã
cósựthayđổilớnkhithựchiệnápdụng
eKYC(ElectronicKnowYourCustomer)
-đâylàmộtgiảiphápđịnhdanhxácthực
kháchhàngđiệntửchomộtsốtổchứctín
dụngvàtiếpđếnthựchiệnxácthựcsinh
trắchọctrêntoànhệthốngngânhàngtheo
chủtrươngcủaNHNNđềra.Khisửdụng
ứngdụngnày,ngânhàng sẽcóthểđịnh
danh 100% khách hàng online dựa trên
các thông tin sinh trắc học (biometrics),
nhận diện khách hàng bằng trí tuệ nhân
tạo(AI).
Theo Quyết định 2345 của Thống
đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN), có
hiệulựctừngày1/7/2024,mọigiaodịch
điệntửcủacánhâncógiátrịtừ10triệu
đồngtrởlên, hoặc tổnggiá trịgiao dịch
trong ngày ợt quá 20 triệu đồng, đều
bắtbuộcphảixácthựcbằngsinhtrắchọc
khuôn mt. Thông tư 18 quy định phải
thựchiệnbướcxácthựcsinhtrắchọcđối
với người dùng khi mở thẻ ngân hàng
hoặcvíđiệntửtrựctuyến.
Vietcombank cũng đã triển khai
hoạt động chuyển đổi số trên toàn hệ
thống.Theo Quyếtđịnh 810/QĐ-NHNN
về Kế hoạch chuyển đổi số của ngành
Ngânhàngthìtớinăm2025,Vietcombank
sẽđạtđược80%tỷtrọnggiaodịchxửlý
trênkênhsốthìquýII/2024,Vietcombank
đãđạtđược92%.
TheoNghịđịnhsố52/2024/NĐ-CP
quy định về hoạt độngTTKDTM (Nghị
định52);cácThôngtưquyđịnhchitiết,
hướng dẫn Luật Các TCTD, Nghị định
52/2024/NĐ-CP; các ngân hàng tiếp tục
trin khai thực hiệncó hiệu quả các nội
dungtạiKếhoạchtriểnkhaiĐềánphát
trinthanhtoánkhôngdùngtiềnmặtgiai
đoạn2021-2025NHNN.
Theo thốngkê vềhoạt động thanh
toántrong8thángđầunăm2024sovới
cùngkỳnăm2023,sốlượngkháchhàng
thựchiệngiaodịchkhôngdùngtiềnmặt
đã tăng59,05% và vềgiá trịlà 33,64%,
có50,85%cácgiaodịchquakênhInternet
33,15% về giá trị; qua điện thoại di