TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG
KHOA SƯ PHẠM TỰ NHIÊN
*************
BÀI GIẢNG
ĐỊA LÝ CÁC CHÂU 2
Biên soạn: ThS. Trương Thị Thu Hường
Tháng 5 / 2017
1
LỜI NÓI ĐẦU
Môn Địa lý các châu lục 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm là một môn khoa học
bắt buộc, với thời lượng là 3 tín chỉ (45 tiết), gồm 3 chương:
Chương 1: Châu Nam Cực
Chương 2: Châu Đại Dương
Chương 3: Châu Á
Trong mỗi chương tác giả đều đề cập đến các đặc điểm về tự nhiên, đặc điểm
phát triển dân cư, sự phát triển kinh tế - xã hội của các châu lục, các khu vực và một
số quốc gia của từng châu lục.
Trong mỗi chương, tác giả cũng cung cấp thêm một số hình ảnh, bảng số liệu
để người đọc có thể tiện theo dõi và trực quan hơn.
Tuy nhiên, trong quá trình viết, chắc chắn sẽ không tránh khỏi những sai sót,
khiếm khuyết nhất định. Rất mong sự đóng góp chân thành của các bạn sinh viên và
quý thầy cô. Chân thành cảm ơn.
Tác giả
2
MỤC LỤC
Chương I: CHÂU NAM CỰC……………………………………………...4
1.1. Khái niệm về lục địa Nam Cực và vùng Nam Cực…………………...4
1.2. Sơ lược lịch sử khám phá và nghiên cứu lục địa Nam Cực………….4
1.3. Điều kiện tự nhiên của lục địa…………………………………………6
1.4. Hiệp ước về châu Nam Cực…………………………………………..13
Chương II: CHÂU ĐẠI DƯƠNG…………………………………………15
A. KHÁI QUÁT VỀ ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ĐẠI DƯƠNG
2.1. Phạm vi, vị trí địa lí, hình dạng và kích thước của các lãnh thổ thuộc
châu Đại Dương…………………………………………………………………..15
2.2. Cấu trúc địa chất, đặc điểm địa hình và khoáng sản Châu Đại
Dương……………………………………………………………………………...16
2.3. Khí hậu………………………………………………………………….19
2.4. Sông, hồ và nước ngầm……………………………………………...…28
2.5. Các đới cảnh quan tự nhiên……………………………………………30
B. Khái quát về dân cư và tình hình phát triển kinh tế - xã hôi………....34
2.1. Dân số…………………………………………………………………...34
2.2. Thành phần chủng tộc…………………………………………………34
2.3. Bản đồ chính trị………………………………………………………...35
2.4. Đặc điểm dân cư kinh tế - xã hội các quốc gia đảo Châu Đại
Dương……………………………………………………………………………...36
Chương III: CHÂU Á………………………………………………………43
3.1. Vị trí, hình dạng, kích thước và giới hạn của châu lục………………43
3.2. Cấu trúc địa chất, đặc điểm địa hình và khoáng sản………………...44
3.3. Khí hậu………………………………………………………………….43
3.4. Sông ngòi và hồ…………………………………………………………54
3.5. Các đới cảnh quan……………………………………………………...56
B. Khái quát về địa lý nhân văn và đặc điểm phát triển kinh tế xã hội....59
3.1. Dân cư…………………………………………………………………..59
3.2. Thành phần chủng tộc…………………………………………………60
3
3.3. Bản đồ chính trị………………………………………………………...60
3.4. Đặc điểm phát triển kinh tế - xã hội các nước châu Á………………62
C. Địa lý các khu vực châu Á………………………………………………67
3.1. Bắc Á……………………………………………………………………67
3.2. Tây Á và nội Á…………………………………………………………69
3.3. Đông Á………………………………………………………………….70
3.4. Nhật Bản………………………………………………………………..72
3.5. Trung Quốc…………………………………………………………….79
3.6. Nam Á………………………………………………………………….90
3.7. Đông Nam Á……………………………………………………..........101
4
CHƯƠNG 1. CHÂU NAM CỰC
Mục tiêu:
- Hiểu và nắm được những vấn đề cần quan tâm ở châu Nam Cực như: Bảo vệ
môi trường và bảo vệ các động vật quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng.
- Phân tích được mối quan hệ giữa châu Nam Cực với các châu lục khác.
1.1. Khái niệm về lục địa Nam Cực và vùng Nam Cực
- Lục địa Nam Cực
Lục địa Nam Cực là phần đất nổi rộng lớn nằm ở vùng cực nam của Địa Cầu,
đại bộ phận diện tích của lục địa nằm trong phạm vi của đường vòng cực Nam, chỉ
có bán đảo Nam Cực hay gọi là vùng đất Graham kéo xa về phía bắc tới khoảng vĩ
tuyến 630N. Diện tích của lục địa rộng gần 13,2 triệu Km2. Nếu tính cả các băng
thềm và các đảo ven bờ thì rộng tới 14,3 triệu km2.
Lục địa Nam Cực nằm cách xa tất cả các lục địa và được bao bọc bởi các đại
dương. Do lục địa nằm ở vùng cực, việc xác định phương hướng chỉ có thể phân
thành hai bộ phận: phần phía đông và phần phía tây, lấy đường kinh tuyến 00 và
1800 làm ranh giới.
- Vùng Nam Cực
Vùng Nam Cực là bộ phận rộng lớn bao gồm lục địa Nam Cực, các đảo và các
vùng biển bao quanh lục địa. Về giới hạn, ranh giới hợp lí nhất của vùng Nam Cực
là vị trí trung bình của frong cực đới, tức là ranh giới phân biệt giữa khối khí nam
cực với khối khí ôn đới. Ở vị trí đó, nó cũng phù hợp với đường phân chia nước
giữa vùng cực thường xuyên lạnh với nước các đại dương ấm hơn. Trong phạm vi
đó, vùng Nam Cực phù hợp với vòng đai địa lí nam cực. Đường ranh giới đó đi qua
giữa các vĩ tuyến 480 và 600 N. (Xem hình 1.1. Lược đồ vị trí châu Nam Cực).
1.2. Sơ lược lịch sử khám phá và nghiên cứu lục địa Nam Cực
Lục địa Nam Cực là lục địa có khí hậu lạnh giá khắc nghiệt, lại nằm cách xa
các luc địa đông dân cư nên đây là lục địa duy nhất chưa có người ở.
Vào nửa cuối thế kỷ XVIII, nhà thám hiểm người Anh là James Cook đã đi
gần tới lục địa Nam Cực. Ông đã tìm ra một loạt các đảo trong vùng Nam Cực,