Bài giảng Định hướng chuyên khoa nhi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:648

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Định hướng chuyên khoa nhi gồm 13 chương, được trình bày như sau: nhi khoa đại cương, sơ sinh, dinh dưỡng, tiêu hóa, hô hấp, tim mạch, huyết học, truyền nhiễm, thận – tiết niệu, hồi sức cấp cứu, thần kinh – tâm bệnh, nội tiết, ngoại nhi. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Định hướng chuyên khoa nhi

BỆNHVI ỆNNHITRUNGƯƠNG VI ỆNNGHI ÊNCỨUSỨCKHỎETRẺEM Chủbi ên: NHÀXUẤTBẢNYHỌC HÀNỘI–2011 1
LỜINÓIĐẦU Nhằm đápứngnhucầuđàot ạovàcungcấpnguồnnhânl ựcyt ếđảm bảocảv ềsốl ượngv àchấtlượng, l àm tốtcôngtácchăm sócsứckhỏe tr ẻem, Việnnghi êncứusứckhỏet rẻem thuộcBệnhv i ệnNhi t rungương đãmởhệđàot ạobácsĩchuy ênkhoađị nhhướngNhi t ừnăm 2010.Và đểphụcv ụt ốtchocôngtácđàot ạođó, cuốn BàigiảngĐịnhhướng chuyênkhoaNhiđượcxuấtbảnl ầnnàybaogồm cácbài giảngv ềNhi khoachobácsĩchuy ênkhoađị nhhướngNhi .Cuốnbài gi ảngcósựt ham giabiênsoạncủacácgi áosư, phógiáosư, t iếnsĩ,cáccánbộgi ảngdạy củaBệnhv iệnNhi tr ungương, v àcósựhợpt ácbi ênsoạncủacáccán bộgiảngdạycóki nhnghiệm thuộcBộmônNhi –t rườngĐạihọcYHà Nội. Cuốnsáchgồm 13chương: Nhi khoađạicương,Sơsi nh,Di nhdưỡng, Ti êuhóa,Hôhấp,Ti m mạch,Huyếthọc,Tr uyềnnhiễm,Thận–tiếtni ệu, Hồisứccấpcứu, Thầnkinh–tâm bệnh,Nộiti ết, Ngoạinhi Cuốnsáchnàylàt àili ệuhọctậpkhôngchỉchoBácsĩđịnhhướng chuyênkhoaNhi ,màcònl àt àil i ệuhọct ậpv àt ham khảochosi nhvi ênY khoavàcácBácsĩNhikhoanóichung Đâylàmộtcôngtrì nhcủanhi ềutácgiảnêntuyđãcónhi ềucốgắng, chắcchắncuốnsáchl ầnnàycònnhiềuthi ếusót.Sựgópýcủacácbạn họcvi ênv àđồngnghi ệpl àrấtquýgi áv ớichúngtôi . Chúngt ôixi nchânt hànhcảm ơn Thaymặtt ậpt hểt ácgi ả CHỦBI ÊN 2
a MỤCLỤC Lờinóiđầu CHƯƠNG1.NHIKHOAĐẠICƯƠNG 1.Gi aot iế pBệ nhnhânt hầ ythuố c(t r6) 2.Cáchkhám v à l àm bệ nhánNhi khoa( tr10) 3.Nguy ênt ắcsửdụngkhángsi nht rongNhi khoa( tr17) 4.Xử tr íl ồ ngghépt rẻ bệ nh( tr23) 5.Đạicươngv ềnhi ễ m khuẩ nbệ nhv iệ nvà ki ể m soátnhi ễ m khuẩ n (t r29) 6.Ti êm chủngở tr ẻ em ( tr43) 7.Vi êm dacơđi ̣a( tr57) 8.Chố c(t r65) 9.Nguyênly ́ chẩ nđoánbệ nhdi truy ềnbằ ngdi truy ềnt ếbàov à di t ruyề nphânt ử(t r73) 10. Phânt íchphi m X-quangphổ i ởt rẻ em ( tr79) CHƯƠNG2.SƠSI NH 11.Đặ cđi ể mtr ẻ sơsi nhđủ t háng( tr81) 12.Đặ cđi ể mtr ẻ đẻ non( tr86) 13.Nhi ễ m khuẩ nsơsi nh( tr92) 14.Vàngdat ăngBi l li rubi ngi ánt iế pbệ nhl ý( tr104) 15.Suyhôhấ ptr ẻ sơsi nh(t r114) 16.Nuôi dươn ̃gt rẻ sơsi nh( tr126) 17.Teot hự cquảnv à r ò t hự cquản–khi ́ quản( tr133) 18.Thoátv ị cơhoànhqual ỗsaubên( tr140) 3
19.Tắ ctá t ràng( tr144) 20.Teov à hẹpr uộ t( tr153) CHƯƠNG3.DI NHDƯỠNG 21.Nuôi conbằ ngsữ amẹ ( tr159) 22.Di nhdưỡ ngt rẻ t rênmộ tt uổ i (tr 165) 23.Di nhdưỡ ngt rẻ dướ i mộ tt uổ i (tr 174) 24.Suydi nhdưỡ ngt rẻ em ( tr182) 25.Bệ nhcòi xươngở tr ẻ em ( tr196) 4
CHƯƠNG4.TI ÊUHÓA 26.Ti êuchảycấ pở tr ẻ em ( tr2060 27.Chẩnđoánvàđiềut rịbệnhv iêm, loétdạdàyt átr ễm H.py àngdonhi lor i ởt rẻem (t r216) 28.Táobón( tr230) 29.Xuấ thuy ếtt iêuhóa( tr239) 30.Luồ ngt ràongượ cdạ dàyt hự cquản( tr243) 31.Vàngdaứ mậ tở tr ẻ em ( tr253) CHƯƠNG5.HÔHẤP 32.Vi êm ami danv à v iêm VA( tr272) 33.Vi êm t aigi ữ aở tr ẻ em ( tr278) 34.Vi êm phế quảnphổ i (tr 284) 35.Henphế quảnt rẻ em ( tr292) 36.Suyhôhấ pcấ pở tr ẻ em ( 303) CHƯƠNG6.TI M MẠCH 37.Tứ chứ ngFal l ot( tr318) 38.Cònố ngđôn ̣gmạch( tr326) 39.Bệ nht hôngl i ênt hấ tở tr ẻ em ( tr333) 40.Di ̣tậ thẹpeođộ ngmạchchủ ở tr ẻ em ( tr341) CHƯƠNG7.HUYẾTHỌC 41.Hộ i chứ ngt hiế umáu( tr347) 42.Bạchcầ ucấ pở tr ẻ em ( 354) 43.Ti ế pcân ̣hạcht o(362) CHƯƠNG8.TRUYỀNNHI ỄM 44.Số tở tr ẻ em ( tr368) 45.Vi êm màngnãonhi ễ m khuẩ nở tr ẻ em ( tr381) 5
46.Vi êm não( tr394) 47.Số tDENGUE( tr401) CHƯƠNG9.THẬN–TI ẾTNI ỆU 48.Suyt hậ ncấ pở tr ẻ em ( tr405) 49.Vi êm cầ uthậ ncâp ́saunhi ễ mtr ùngở tr ẻ em ( tr415) CHƯƠNG10.HỒISỨCCẤPCỨU 50.Ngộ độ ccấ pở tr ẻ em ( tr424) 51.Rố i loạnnướ cđi ệ ngi ải (tr 444) 52.Ghi nhậ nvà xử tr í banđầ usố cở tr ẻ em ( tr454) CHƯƠNG11.THẦNKI NH–TÂM BỆNH 53.Xuấ thuy ếtnão–màngnãoở tr ẻ em ( tr471) 54.Bệ nhđộ ngki nhở tr ẻ em ( tr481) 55.Hônmêở tr ẻ em ( tr494) 56.Rố i loạnt ựky ̉ ở tr ẻ em ( tr515) CHƯƠNG12.NỘITI ẾT 57.Suygi ápt rạngbẩ m si nh( tr526) 58.Đái tháođươn ̀gở tr ẻ em ( tr538) CHƯƠNG13.NGOẠINHI 59.Vi êm r uộ tt hừ acâp ́(t r552) 60.Rồ ngr uộ t( tr561) 61.Cácbệ nhl ý dot ồ ntại ốngphúct inhmạc( tr572) 62.Luồ ngt ràongượ cbàngquang–ni ệ uquảnt iênphát( tr575) 63.Thậ nứ nươc ́dot ăc ́khúcnố i bể thậ n–ni ệ uquản( tr585) 64.Unangố ngmậ tchủ ( tr593) 6
7
Chương1 NHIKHOAĐẠICƯƠNG GI AOTI ẾPBỆNHNHÂNTHẦYTHUỐC GS. TS. NguyễnThanhLi êm Mụct iêu 1.Trìnhbàyđượct ầm quant rọngcủagi aot iếpt rongquanhệbệnhnhânt hầy thuốc. 2.Trìnhbàyđượccácyếut ốcầnt hiếtđểt ạođượcgi aot iếpt ốtgi ữat hầy thuốcvàbệnhnhân. Nộidung Gi aotiếpthầyt huốcbệnhnhânvẫnt hườngxuy êndi ễnr at rongtấtcả cáchoạtđộngkhám chữabệnhvàtưvấnsứckhỏe.Tuynhiênđểthựchiện cáccuộcgi aot i ếpcóchấtl ượngt ốtcầnnắm đượcnhữngkĩnănggi aoti ếpcơ bản. I .Mụcđí chcủagi aot iếpt hầyt huốc-bệnhnhân Mụcđíchcủagiaoti ếpnóichunglàt raođổithôngt in,t uynhi êngi ao t iếpt hàyt huốc-bệnhnhânl àmộtloạigi aoti ếpđặcthù. Gi aot iếpt hầyt huốc-bệnhnhânnhằm cácmụcđí chsau: 1. 1.Thunhậncáct hôngt inphụcv ụchocôngt ácchẩnđoán Cácgiaot i ếpbanđầunhằm khaitháccáct hôngti nphụcvụchochẩn đoán:khởiphátvàdiễnbi ếncủabệnh,t iềnsửcủabệnh, quátr ìnhxétnghi ệm, chẩnđoánv àđiềutr ịtr ướcđó… Cầnnêuvấnđềbằngcácloạicâuhỏiđóngvàmở.Câuhỏiđóngđểxác địnhnhữngvấnđềcụthểxácđị nh,câuhỏimởđểt ìm kiếm cácthôngti nrộng hơnkểcảnhữngthôngti nmàngườihỏichưal ườnghết.Khikhaitháccácvấn đềtiềnsửnhưquanhệtì nhdục,t ôngi áo, bệnhnhânHI V..cầnphảinêuvấnđề l ịchsự,tếnhị . Đốivớitr ẻem, cầnhỏinhưngngườiti ếpxúc,gầntr ẻnhiềunhất .Đốivới tr ẻvịt hànhniêncónhữngcâuhỏi nênhỏir iêng.Cầnchúýđếncácvấnđềsức éphọctập, thí chgiữcânnặngthấp… Cầnt ậptrungv àov ấnđềchí nhkhôngnênđiquál anman.Vídụcót hể nêucáccâuhỏi : Lídogìkhi ếnchịmangcháuđếnkhám? Vấnđềl olắngnhấtcủachịđốivớisứckhỏecủacháuhi ệnnayl àgì ? 8
1.2.Giaot iếpcũngnhằm mụcđí cht hut hậpcáct hôngt inphụcv ụchocông tácđiềutr ị. Việctheodõidi ễnbiếnvàđápứngcủabệnhnhânv ớiđi ềutri ,di ễnbi ến sauphẫut huật…ngoàidựavàocáct hôngti ndođiềudưỡngcungcấpcòn phảidựav àocácthôngti ndogiađìnhcungcấp.Đôikhicáct hôngtindogi a đìnhcungcấplạichí nhxáchơncácthôngti ndonhânv i ênytếcungcấp! Gi aotiếpcũnggi úpt hunhậncácthôngti nvềhoàncảnhki nht ế,họcv ấn, nghềnghiệpcủabốmẹbệnhnhân.Cáct hôngt innàyphầnnàogiúpđịnh hướngmộtkếhoạchđiềut rịphùhợp. Gi aotiếpt hầythuốc-bệnhnhângi úpx âydựngmốiquanhệthầythuốc- bệnhnhân, tạodựngsựt i nt ưởngv àthôngcảm củabệnhnhânv ớit hầythuốc. Giaoti ếpthầyt huốc-bệnhnhântốtcóthểgi úptránhđượccácsựcố khôngtốttr ongquanhệgiữanhânv i ênytếvàbệnhnhânhoặcgi ađìnhbệnh nhân. I I.Cácquanni ệm v ềquanhệt hầyt huốc-bệnhnhân Quanniệm quanhệgi ữat hầythuốcvàbệnhnhâncónhi ềuthayđổitheo thờigiannhưngnóichungt hầyt huốclànhữngngườil uônđượcxãhộit ôn trọng.Ngàyxưat hầythuốcđượcgọil àquanđạiphuhoặcquanđốct ờtrong thờikìPhápđôhộ. Quanhệt hầythuốc- bệnhnhânl uônlàquanhệkhông bìnhđẳng.Thầyt huốclàngười banơn,bệnhnhânlàngười chị uơn.Quanniệm nàyv ẫnt i ếptụctồntạitrongt hờikìbaocấpv àchođếnngàynay .Nhi ềucán bộyt ếv ẫncoimìnhlàngườibanơnv àbệnhnhânl ànhữngngườichịuơn.Từ quanni ệm đótháiđộháchdị ch,cửaquy ềnt hiếutôntrọngngườibệnhv ẫnlà phổbi ến. Tuynhi êntạicácnướcphátt ri ểnv àđặcbiệtlàtronghệt hốngbệnhv i ện tưnhân,quanni ệm v ềquanhệt hầyt hốc- bệnhnhânđãhoànt oànthayđổi. Tronghệthốngbệnhv i ệnt ưnguồnt huduynhấtcủabệnhv iệnlàviệnphído bệnhnhânchit r ả.Ngayt ronghệt hốngbệnhv iệncông,mộtphầnnguồnki nh phíhoạtđộngcủabệnhv iệnvàt i ềnt hưởnghàngt hàngcủacánbộyt ếlàtừ nguồnthuv iệnphídobệnhnhânđónggóp,t i ềnlươngcủacánbộyt ếlàtừ nguồnthuếcủat ấtcảnhândân.Bệnhnhânngàynaykhôngcònl àngườichị u ơnmàl àngườimangl ạinguồnt huchobệnhv i ện.Chínhv ìvậyhệt hốngbệnh vi ện phảicám ơnbệnhnhânđãt i nt ưởngđếnkhám v àđiềut rị .Cácbệnhv i ện tưđãlàm đủmọicáchđểl àm hàilòngngườibệnhởt ấtcảcáckhâuphụcv ụ. Cácbệnhv iệncôngđặcbi ệtlàởVi ệtnam docungcầucònmấtcânđối ,tì nh tr ạngquát ảicònxảyr aphổbi ếnv ìvậyquanhệt hầythuốc-bệnhnhânv ẫncòn bịảnhhưởngnặngnềbởi cácquanni ệm cũ. I II .Nhữnghậuquảdogi aot iếpkém Gi aoti ếpthầythuốc- bệnhnhânkhôngtốtgâyr anhiềuhậuquảnghi êm t rọng.Chẩnđoánbệnhcóthểbịsail ệchdobệnhsửvàti ềnsửđãkhôngđược 9
khaithácđầyđủv àtoàndiện.Mộttr ườnghợpcóthaiởtuổivịt hànhniêncó thểchẩnđoánnhầm l àkhốiubụngnếukhôngchúýđếnt iềnsửkinhnguyệt vàcácbấtthườngv ềtâm lí .Mộtt rườnghợpđaubụngxuấthiệnmỗikhichuẩn bịđihọcdost r essởt rườnghọccóthểbịbỏquanếukhôngkhaithácvềmôi trườnghọctập… Điềutr ịkhôngphùhợpcót hểdochẩnđoánkhôngđúngv àcũngcóthể donhữngt hôngti nv ềdi ễnbiếncủabệnht r ongquátrì nhđi ềutrịđãđượcthu nhậnkhôngchí nhxác.Hiệuquảđiềutrịcóthểđượcđánhgiásainếucách thứcdùngthuốcvàtuânthủđiềutr ịkhôngđượckhait háckỹ. Gi aotiếp t hầythuốc- bệnhnhânkhôngt ốtdễl àm chobệnhnhânhoặc giađì nhbứcxúc,gâycácrắcrốivềmặtdưl uậnvàphápl ít hậm chícóthểgây raxôsátởgiađìnhbệnhnhânv ànhânv i ênyt ế.Nhiềuthắcmắccủagi ađình bệnhnhânđượcđưalênbáochí , truyềnhìnhthậm chíđượcđưar atòaánthực tếcóthểt ránhđượcnếugiaotiếpthầythuốc-bệnhnhânt ốt. I V.Làm t hếnàođểcóđượcgi aot iếpt hầyt huốc- bệnhnhânt ốt? - Thấucảm: Đi ềuquant r ọngnhấtđểcóđượcgi aot i ếpthầythuốc-bệnhnhân tốtlàcầnphảit hấuhiểuv àcảm t hôngchi asẻv ớibệnhnhânhoặcgi ađình bệnhnhân.Cườngđộl àm vi ệccăngt hẳng,cácđốit ượngbệnhnhânt huộc nhiềutầngl ớpxãhộilànhữnglídodễl àm chocáct hầythuốcítthôngcảm vàchiasẻvớingườibệnh.Tuynhiênmỗit hầythuốcnênđặtmì nhvàovịtr í củangườibệnhđểt ì m hiểunhữngmongmuốnv àbứcxúccủahọ, cầnhết sứcchúýđếncáchoàncảnhđặcbi ệt:conhiếm,cóanhchịem đãmấtv ì bệnhtật… - Ngoạihì nh:Ngoạihì nhđóngvait ròquantr ọngt ronggi aotiếpt hầythuốc- bệnhnhân.Quầnáocầnsạchsẽgọngàng, đầut ócngayngắn,t rangđi ểrm vừaphải ,khônglòel oẹt . Khônguốngr ượubi atrướckhigi aoti ếp,khônghútt huốct rongkhigi ao ti ếp,khôngđểcómùicơthểt ừnách,t ừmi ệng… - Tựt i n:Ngườibệnhphótháct ínhmạngchothầyt huốcvìv ậythầyt huốccần cót háiđộtựtinđểbệnhnhâncóthểtinđược.Xưnghôkhôngquátrị ch thượngnhưngkhôngquánhúnnhường. - Cầnchọnv ịtr ívàt ưthếngồi đànghoàngđĩ nhđạc. - Cầnxưnghộphùhợpv ớiđốit ượngt iếpx úcngaycảkhit hầyt huốccònr ất tr ẻ. - Giọngnóicầnr õràng,t ruy ềncảm.Nộidungt raođổicầnt rongsáng,ngắn gọn - Chủđộngchàohỏi:thầyt huốcnênchủđộngchàohỏibệnhnhân,bắtt ay nếucần.Chủđộngkéoghếmờibệnhnhânv àgiađì nhngồi. - Phânloạiđốitượng:Bằngcáccâuhỏixãgiaochungchungcầnnhanh chóngphânloạiđốit ượngđangt iếpxúcđểcóđối thoại phùhợp. 10
- Lắngnghe:Lắngnghelàyếutốrấtquantr ọngtr onggi aoti ếpthầyt huốc- bệnhnhân.Cầnkiênnhẫnnghebệnhnhânhoặcgiađì nhbệnhnhântr ình bày, tạochohọcảm giácđượcchúý,đượct ôntr ọng - Trảlờivàgiảit hích: Khibệnhnhâncóthắcmắccầntrảlờicácýkiếnt hắc mắc.Cácl uậncứgi ảithí chcầndựatr ênyhọcbằngchứng.Nhữnggi ải thíchl iênquanđếngi ảiphẫuhoặckỹthuậtmổnênđượcmi nhhọabằng hìnhvẽ. V.Thôngbáocáct int ứckhôngt ốtl ành Thôngbáochogiađì nhbệnhnhânv ềmộtbệnhkhôngcókhảnăngđiềutr ị, mộtbiếnchứngdođi ềutrịhoặcbệnhnhânt ửvonglàmộtcôngviệckhókhăn dễgâybứcxúc. Khiti ênlượngđượcbệnhnhâncóchi ềuhướngdiễnbiếnxấucầnthôngbáo chogi ađìnhbệnhnhânt heonhiềubước,mỗibướct hôngbáomứcđột i ên l ượngxấudần, đồngthờicũngthôngbáođểgi ađìnhbệnhnhânbiếtcácnhân vi ênyt ếđangl àm hếtsứcmì nh.Mộtlỗihaygặplàkhibệnhnhânnặng,nhân vi ênyt ếchỉt ậptrungvàocáchoạtđộngchuy ênmôn,khôngthôngbáocho giađìnhtìnhhìnhcủabệnhnhân.Vi ệcđộtngộtthôngbáochogi ađìnhbệnh nhânđãt ửv ongl àmộtcúsốccựcl ớnv àdễgâybùngnổ. Giaot iếpv ớigi ađì nhngườibệnhcầnt hựchi ệnởphòngcóbànghếđàng hoàng. Khit hôngbáocầnbiểuhiệnmộtt háiđộcảm t hôngchi asẻ,cầncânnhắc cáctừngữsẽt hôngbáo.Vídụ:mặcdùđãcốgắnghếtsứcnhưngt ôier ằng bệnhcủacháuAđangcóchi ềuhướngxấudần.Mặcdùchúngt ôivàgiađì nh đãlàm tấtcảnhữnggìcóthểlàm đượcnhưngrấtkhôngmaycháuđãkhông quakhỏi… Trongcáctìnhhuốngphứct ạpkhit hôngbáonêncóaicánbộyt ếđểhỗ t rợnhaukhicần. VI .Kếtl uận Đểcóđượcgi aoti ếpthầythuốc-bệnhnhânt ốt, cánbộytếcầnphảicótrì nh độchuyênmônt ốt,cókiếnthứcv ănhóaxãhộirộng,cócáit âm bi ếtthông cảm chi asẻv àbi ếtkiênnhẫnlắngnghe. 11
CÁCHKHÁM VÀLÀM BỆNHÁNNHIKHOA PGS. TSPhạm Nhậ tAn Mụct iêu 1.Trì nhbàyđượccáchthăm khám tr ẻ em, nêunhữ ngđi ểm khác bi ệ tvớ it hăm khám chongườ ilớ n. 2.Nêuđượccácyêucầ ucủamộtbệ nhánNhikhoat hôngt hườ ng. 3.Trìnhbàyđượctầ m quant rọngcủavi ệ cxácđịnhđúngcác tr iệ uchứ nglâm sàngvà cậ nlâm sàngtr ongkhám bệnhNhikhoa. Nộidung I .Cáchkhám t rẻ em 1. 1.Nguy ênt ắ cchung: -Gi aot iếpt ốtv ớit ẻvàngười chăm sóc, hỏi kỹbệnhsử, tiềnsử -Chúýquansátpháthi ệncácbấtt hường -Khám nhẹnhàng, tỷmỷ -Nênkhám l ạisớm, đặcbi ệtkhi chưakhẳngđị nhđượct ri ệuchứng 1. 2.Phânl oại banđầu( Tri age) Cầnphânloại bệnhnhântheoloạiv àmứcđột ìnhtr ạngkhẩncấpnhằm đảm bảochobệnhnhânđượcđiềuđiềutr ịtheot hứt ựcấpcứutr ênlâm sàng,đảm bảođi ềutr ịhợplí ,đúnglúc. 1. 3.Hỏi bệ nh Tuỳt heol ứat uổi ,cót hểhỏi người chăm sóchoặcbảnt hânt rẻ, hoặccả hai . 1. 3.1.Hỏibệnhsử: -Tr iệuchứngđầut iên, hoàncảnhxuấthi ện… -Cáctr iệuchứngkèm t heo, diễnbi ếnv àmối li ênquanv ớicáct ri ệu chứngkhác… -Nhữngt hayđổi vềt inht hần, ănuống, bài tiết … 3. 1.2. Hỏit iềnsử -Ti ềnsửsảnkhoa -Ti ềnsửphátt ri ển -Ti ềnsửbệnht ật 12
-Ti ềnsửt iêm chủng… 1. 4.Khám bệ nh Theocácmụcđãquyđịnh:Tri ệuchứngtoànthân, tri ệuchứngtheocác cơquan, tri ệuchứngcơnăng, tri ệuchứngthựcthể…(sẽhọctr ênlâm sàng đểbi ếtcáchpháthi ệnđúngtr iệuchứng) . I I. Tóm t ắ tbệ nhánv àlậpl uậnchẩnđoán Quatóm t ắtbệnhánsẽđưaracáchướ ngchẩ nđoánxácđịnh,chẩn đoánphânbi ệt, chẩnđoánthểbệnh, chẩnđoáncănnguyên…v àchỉ đi ̣nhcácxétnghiệ m cầnthi ếtgi úpchochẩnđoáncũngnhưđiềutr ị, sử tr í banđầuv àtheodõi diễnbi ếnbệnhcũngnhưhi ệuquảđi ềut rị I II .Vait rò củabệ nhán( Medi cal Recor ds) - Là cơsở phápl ý quant rọngxácđi ̣nh, theodõi diễ n bi ế nbệ nhtheot hờ i gian - Gi úpchi asẻcôngv iệcgi ữacáct hầ ythuố c - Gi úpchẩ nđoánv à đi ề utr ị - Làcơsởdữl i ệuchonghi êncứukhoahọc Ngườ it hự chi ệ n Đi ề udưỡ ng Họcv iên, sinhv iên Bácsy ̃ Mộ tsố tr ươǹghợ pđặ cbi ệ t: Ngườ i nhà, nhânv iênyt ếkhác, ngườ i l àm chứ ng… Chúýmộtsốđi ể mtheoquychế bệnhán - Thờ i gianhoànt hànhbệ nhán: 24-48h - Quyđị nhv ềvi ệcr avàt hựchi ệnYl ệ nh - Cácyêucầ uphải ghi theodõi và chi ̉ đi ̣nht rongbệ nh án. I V.Cácmụct heobệ nháncụ t hể 4. 1.Phầ nhànhchi ́nh - Quảnl ý ngườ i bệ nh - Chẩ nđoán - Ti ̀nht rạngr avi ệ n 13
- Ly ́ dov àov iệ n - Hỏi bệ nh Quá t ri ̀nhbệ nhl ý Ti ề nsử bệ nh Si nht rưở ng 4. 2.Phầnchuyênmôn • Toànt hân • Cáccơquan • Cácxétnghi ệm cầ nlàm • Chẩ nđoánkhi vào • Ti ênl ượ ng • Hươn ́gđi ề utr ị • Tóm t ắ tBệ nhán Lậ pluậ nchẩ nđoán Cáct ri ệ uchứ ngâm t ính • Quá t ri ̀nhbệ nhl ýv à di ễ nbi ế nlâm sàng • Tóm t ắ txétnghi ệm có gi á t ri ̣ • Phươngphápđi ề utr ị banđầu • Ti ̀nht rạngr avi ệ n • Hươn ́gđi ềut rị ,chăm sóct iế ptheo… V.MẫubệnhánNhikhoa BỆNHÁNNHIKHOA I.HÀNHCHÍ NH -Họv àTênBệnhNhân: ( Viết=chữi nhoa) -Sinhngày ….tháng….năm…. (dươngl ị ch) +)Dưới 2t hángghi =sốngày ,t rên2t hángghi=sốtháng(cáchtínht háng nhưsau: lấyngàysi nhlàm mốc, tr ẻđangởt hángthứbaonhiêut hìbấy nhiêuthángt uổi. Vd: t rẻ3t hángt uổiđượctí nht ừngàysi nhnhậtthángthứ2 đếnt r ướcngàysi nhnhậtthángt hứ3) -Giới:Nam/ nữ -Dânt ộc…… -Họt ênbố………Tuổi ….. Trìnhđộv ănhóa………………. .nghềnghiệp 14
-Họt ênmẹ: …….. Tuổi….. . Trìnhđộv ănhóa………………. nghềnghi ệp -Địachỉ:Sốnhà……,thôn, phố…….. xã,phường………huy ện, quận……. tỉ nh, thành………. . -Nơi t rẻsống……….. -Vàov iện……. giờ……. phút ,ngày ….t háng……năm……. . I I.QUÁTRÌ NHDI ỄNBI ẾNBỆNH: 1.Lýdovàovi ện: l àlýdochínhđểngười mẹđưat rẻđênkhám bệnh( cũng cóthểl àlýdocơsởytểtuyếntr ướcchuyểnv iện) 2.Bệnhsử: làphầnquant r ọngcầnđchỏi kỹcàngvàotỷmỉ.Tr ườnghợptrẻ vàocấpcứu, hỏibệnhsửsaukhi tr ẻđãđcsơcứuv àbàmẹđãbì nhtĩ nh, yênt âm tr ảl ờicáccâuhỏi củathầyt huốc.Nênhỏitheoýsau: -Bệnhxuấthi ệntửbaogi ờ? -Triệuchứngxuấthi ệnđầut i ênl àgìvàdiễnbiếncủatr iệuchứngđó -cáct ri ệuchứngkèm t heov àdiễnbiếncủanó -Đãđượcxửt r íởnhàhoawchcơsởýt ếtrướcđónhưthếnào?: t huốc, nước, chăm sóc…. -Diễnbi ếncảut ri ệuchứngsauxửt rí …. -Lýdot ại saophải chuyểnviện….. -Triệuchứngkhi đênv i ện:nêuđầyđủt ri ệuchứngcơnăng, t oànthan,t hực thểcól i ênquanđếnl ýdovàov i ện -Đãđi ềutr ị gìởnhàorởv i ệnntn?Thời gianbaolâu? -Diễnbi ếncủacáct r iệuchứngđór asao? -Tìnht r ạnghi ệnt ại (chỉnêncáct r iệuchứngcơnăngchí nh) II I.TI ỀNSỬ A.BảnThân 1.Sảnkhoa: -Trẻlàconthứmấy ,đẻđủthánghaythi ếutháng, đẻdễhayđẻkhó,đẻracó khócngayhaykhông?Cóbị ngạtkhông?Cânnặnglúcđẻ? 2.Dinhdưỡng -Búmẹt ừkhi nàosausi nh?Mẹđủhayt hiếusữa?hi ệncònbúkhông?Cai sữalúcmấyt háng? -ănbổsungt hứcăngì,t rẻcóănđcko?Sóbữaănt rongngày ?Sốl ượng 15
thứcănănt rong1bữa? -Hiệntại trongđợtbệnhnàyt rẻănntn? 3.Phátt riển -Tinhthần: t ừsausi nhquacácmốct hờigianntn?(bi ếthóngchuyện,l ạ quen,nói ….)trẻl ớnthìhọcl ớpmấy ?họcnt n? -Vậnđộng: quacácmốct hờigianchính( l ẫy,bò,ngồi ,đứng…. ) -Pháttriểnr ăng:Mọcr ăngt ừlúcmấyt háng?Hi ệncóbaonhiêurăng?Chất l ượngcủaRăngnt n? 4.Bệnht ật -Mắcbệnhnhưl ầnnàyl àlầnt hứmấy , thờigiangiữacácđợt, mứcđộnặng nhẹ,chẩnđoánl àbệnhgì ? -Cácbệnhkháckèm t heol àgì? -Códị tậtt ừsaukhi sinhko?Làdị tậtgì? 5.Tiêm Phòng: cácloại vacxinđãđct i êm B.Giađì nhv àxungquanh -Giađình, hangxóm, nhàt rẻ…cóai bịbệnhnhưbệnhnhânko? -cótiềnsửmắcbệnhgìkháckhông: huyếtthống,nhi ễm độctr ì, , ,, IV.Khám Hi ệnTại A.Khám t oànt hân: -Toànt rạng: tỉ nh, l ibìhayhônmê -Thểt rạng:béo, gàyhayt rưngbì nh -Cânnặng: ….kg, cao…..cm, vòngđâu…. cm,vòngngực….cm -nhiệtđộ…. . -Hạchngoại vi , tuyếngiáp, davàni êm mạc,lôngtócmóng…… B.Khám BộPhận 1.Khám dacơxương: -Khám dav àcácphầnphụcủada: +)Da, niêm mạc: màusắc, tổnthươngbệnhl ý(cómụnmủ, xuấthuy ết…. ) +)tổchứcdưới dacómủhayko? +)Đol ớpmỡdưới da +)Đánhgi ásựđànhổi da +)Phầnphụcảuda: l ôngt ócmóng -Cơ: +)Đọl ớncủacơ, đovòngcánht ay,vòngđùi +)Trươngl ựccơ(cơcóchắcko? ) +)Cơl ực -Xương +)xươngđầu: hìnhdạng, kíchthước,kícht hướccủat hóptr ước 16
+)xươngl ôngngực,xươngchi ,x. cộtsống 2.HôHấp -cơnăng -thựct hể:nhì n,sờ, gõ,nghe 3.Tuầnhoàn -cơnăng -thựct hể:nhì n,sờ, gõ,nghe 4.Tiêuhóa -cơnăng -thựcthể:nhì n,sờ, gõ,nghe 5.Tiếtni ệu -cơnăng -thựcthể:nhì n,sờ, gõ,nghe 6.Thầnkinh -cơnăng -thựcthể 7.Cáccơquankhác: Mắt,t ai, Xươngchũm… -cơnăng -thựcthể V.TÓM TẮTTRI ỆUCHỨNGVÀCHẨNĐOÁNSƠBỘ: Bệnhnhinam (nữ)……tháng, tuổivàoviệnngày …tháng….với lý do…. . bệnhdiễnbiếnđượcbaonhi êungày.Quahỏibệnhvàthăm khám t hấy cócáct ri ệuchứngchí nhsau: -Toànt hân -Cơnăng -Thựct hể -Tiềnsử (chúýt rườnghợpbệnhnhâncócáchội chứnglâm sangđầyđủt hìcót heer tóm tắttheohộichứng) Quacáct r iệuchứngtrênnghĩđênbệnhnhânmắcbệnhởcơquangì ? Cụt hểlàbệnhgì? Chẩnđoánsơbộ:chẩnđoánbệnh-mứcđộbệnh-bi ếnchứng-bệnhkèm theo. VI.YÊUCẦUXÉTNGHI ỆM -Yêucầuxétnghi ệm: nêut êncácxétnghi ệm v àmụcđí cht ừngxétnghi ệm cầnlàm 17
-Cácxétnghi ệm đãcóv àphânt íchcáckếtquảxétnghi ệm VII.CHẨNĐOÁN Chẩnđoánxácđị nhvàphânbiệtcót hểđổichỗchonhautùyt ừngbệnh nhâncụt hể,còncácCĐkháccũngt ùythuộcvàotừngbệnhnhâncụthể khôngnhấtthiếtbắtbuộcphảichầnđoán. 1.CĐxácđị nh:cóphầnCĐnàynếut rênbệnhnhâncụt hểđãcóđầyđủ tr iệuchứnglâm sànghoặcxétnghi ệm hoặccả2 2.CĐphânbiệt :cóphầnCĐnàynếut rênbệnhnhâncụt hểcònthiếucác tr iệuchứngl âm sangorxétnghi ệm quyếtđị nhđểchẩnđoánbệnhđó 3.CĐcụt hể 4.CĐnguy ênnhân 5.CĐbi ếnchứng 6.CĐgi aiđoạn 7.CĐbệnhkèm t heo 8.Kếtl uậnCĐ VIII .ĐIỀUTRỊ 1.Nguy êntắcđiềut r ị:nguyênt ắcnàyphảicụthểhóatr êntừngbệnhnhân. 2.Điềut r ịcụthể:trênbệnhnhi đó. I X.TI ÊNLƯỢNG 1.Ti ênlượnggần: ngaytrongđợtđiềut rị 2.Tiênlượngxa: khirav i ệnhoặcvềlâudài X.PHÒNGBỆNH: Cụt hểchotừngbệnhnhivớit ừngbệnhkhácnhau. 18
19
NGUYÊNTẮCSỬDỤNGKHÁNGSI NHTRONGNHIKHOA PGS. TS. Phạm NhậtAn Mụct iêu 1.Tr ìnhbàyđượcđịnhnghĩavềkhángsi nhvàcáchphânl oạikháng si nh,cácnhóm khángsi nh 2.Ápdụngrachỉđị nh, lựachọnl oạikhángsi nh, li ềul ượng, đườngdùng khángsi nhởtrẻem. Nộidung I . Đạicươngv ềkhángsi nh 1.1 Đị nhnghĩa:Khángsi nhlànhữngchấtdovisi nhvậtt iếtra,những hoạtchấthóahọcbántổnghợphoặctổnghợpcókhảnăngđặchiệukìm hãm sựpháttr iểnhoặcti êudiệtđượccácv isinhv ậtkhácvớinồngđộr ất thấp 1. 2 Cácl oạikhángsi nh Với địnhnghĩ atr ên, ngàynaykhángsi nhđượcsắpxếpt heocácl oại sau: -Khángsi nhkhángv ikhuẩn -Khángsi nhkhángv irút -Khángsi nhkhángnấm -Khángsi nhkhángMy cobact eri a -Khángsi nhkhángkýsi nht rùng -Cácl oại thuốckhácđượccoi nhưkhángsi nh: Cácsảnphẩm sinhhọccóđặct ínhmiễndị chnhư: Globuli nmiễndị ch chốngv ir usvi êm ganB(HepB- Hyperimmuneglobuli n);chốngvi usdại (I ntrav enousimmunegl obuli nPali vizumabRabi es);chốngđộct ốuốnván (Hyperimmunegl obulinTetanus) .v. v. I I. Cácl oạikhángsi nhkhángv ikhuẩn 2. 1.Nhóm Bet a-Lact ams -Đặcđi ểm phânt ửcơbản: cóv òngBet a-l act am hoạthoá -Tácđộngl ênv ácht ếbàov ikhuẩn -Baogồm: Peni cil l insv àCephal opr ins(4t hếhệ) ,nhóm Car bapenem. 20