CÁC QUY LUẬT<br />
ĐỘNG HỌC PHỨC TẠP<br />
Phản ứng thuận nghịch<br />
Phản ứng nối tiếp<br />
Phản ứng song song<br />
<br />
1. Phản ứng thuận nghịch<br />
Phản ứng thuận nghịch bậc 1: A<br />
<br />
k<br />
↔<br />
k’<br />
<br />
B<br />
<br />
Tốc độ phản ứng thuận : r = kCA<br />
Tốc độ phản ứng nghịch: r’ = k’CB<br />
Khi đạt cân bằng<br />
: r = r’ → kCA,eq = k’CB,eq ;Keq = k/k’ = CB,eq/CA,eq<br />
Keq hằng số cân bằng<br />
C<br />
<br />
C 0 C A ,eq<br />
C A ,eq<br />
<br />
C 0 C A ,eq<br />
<br />
t<br />
<br />
1. Phản ứng thuận nghịch<br />
dC A<br />
kC A k ' C B<br />
dt<br />
<br />
Tốc độ phản ứng:<br />
<br />
r<br />
<br />
Cân bằng chất:<br />
<br />
CB CB,0 (CA,0 CA )<br />
<br />
dCA<br />
kCA k '[CB,0 (CA,0 CA )]<br />
dt<br />
k'<br />
dC<br />
CA,eq <br />
(CA,0 CB,0 )<br />
Phản ứng cân bằng: A 0<br />
k k'<br />
dt<br />
<br />
<br />
dCA d(CA CA,eq)<br />
r <br />
<br />
(k k')(CA CA,eq)<br />
dt<br />
dt<br />
<br />
ln(CA CA,eq )<br />
<br />
CA CA,eq (CA,0 CA,eq )e(k k ')t<br />
tg(α) = - (k+k’)<br />
<br />
t<br />
<br />
2. Phản ứng song song<br />
k1<br />
B1<br />
k2<br />
B2<br />
<br />
Phản ứng song song bậc 1: A<br />
Tốc độ phản ứng 1: r1 = k1CA<br />
Tốc độ phản ứng 2: r2 = k2CA<br />
<br />
Tốc độ tiêu thụ A : r = r1 + r2 = k1CA + k2CA= kCA = -dCA/dt<br />
(k = k1 + k2)<br />
<br />
ln<br />
<br />
C A, 0<br />
CA<br />
<br />
kt<br />
<br />
(k<br />
hay C A C A , 0 e<br />
<br />
1 k2<br />
<br />
)t<br />
<br />
Nhận xét: phương trình giống với phản ứng bậc 1<br />
Tỉ lệ tạo sản phẩm B1/B2 = r1/r2 = k1/k2<br />
<br />
C B1 <br />
<br />
k1C A, 0<br />
k1 k 2<br />
<br />
(1 e<br />
<br />
( k1 k 2 ) t<br />
<br />
)<br />
<br />
CB 2 <br />
<br />
k 2C A,0<br />
k1 k 2<br />
<br />
(1 e ( k1 k 2 )t )<br />
<br />
3. Phản ứng nối tiếp<br />
k1<br />
Phản ứng nối tiếp bậc 1: A →<br />
t=0<br />
t<br />
Tốc độ tiêu thụ A :<br />
<br />
k2<br />
B →<br />
<br />
C<br />
<br />
CA,0<br />
0<br />
CA + CB +<br />
<br />
0<br />
CC = CA,0<br />
<br />
C A C A, 0 e k1t<br />
<br />
-dCA/dt = k1CA<br />
<br />
Tốc độ biến thiên B : dCB/dt = k1CA - k2CB<br />
<br />
(pt. 3.1)<br />
(pt. 3.2)<br />
<br />
Thay (pt. 3.1) vào (pt. 3.2) và lấy tích phân:<br />
<br />
CB <br />
<br />
k1C A, 0<br />
k 2 k1<br />
<br />
(e<br />
<br />
k1t<br />
<br />
e<br />
<br />
k 2t<br />
<br />
)<br />
<br />
(pt. 3.3)<br />
<br />
Tốc độ hình thành C:<br />
<br />
1<br />
CC C A, 0 C A C B C A, 0 [1 <br />
( k1e k 2t k 2 e k1t )]<br />
k 2 k1<br />
<br />
(pt. 3.4)<br />
<br />