Bài giảng Kế toán ngân hàng: Chương 3 - ThS. Lương Huỳnh Anh Thư

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI

KHOA KẾ TOÁN-TÀI CHÍNH

17/04/2020

KẾ TOÁN NGÂN HÀNG

Giảng viên: ThS. Lương Huỳnh Anh Thư

CHƯƠNG 2: KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ TIỀN MẶT

17/04/2020

MỤC TIÊU CHƯƠNG 3

Hiểu được quy trình nghiệp vụ xử lý thừa, thiếu tiền mặt tại Ngân hang.

Hiểu được quy trình nghiệp vụ kế toán chủ yếu liên quan đến thu, chi tiền mặt tại Ngân hàng

Ứng dụng các phương pháp kế toán liên quan quy trình nghiệp vụ kế toán tiền mặt tại Ngân hàng

NỘI DUNG

Khái quát về các nghiệp vụ tiền mặt.

Nguyên tắc, báo cáo kế toán áp dụng.

Phương pháp kế toán về nghiệp vụ tiền mặt.

KHÁI QUÁT VỀ CÁC NGHIỆP VỤ TIỀN MẶT

Tiền mặt tại Ngân hàng bao gồm:

Đồng Việt Nam.

Tiền ngoại tệ.

KHÁI QUÁT VỀ CÁC NGHIỆP VỤ TIỀN MẶT

Việc quản lý tiền mặt sẽ được phân chia trách nhiệm:

Theo dõi tình hình thu, chi, tồn quỹ tiền mặt;

Bảo quản tiền tuyệt đối, đầy đủ và an toàn.

17/04/2020

KHÁI QUÁT VỀ CÁC NGHIỆP VỤ TIỀN MẶT

Để quản lý tiền mặt, kế toán phân chia trách nhiệm:

Tiền đang chuyển

Tiền mặt tại đơn vị

Tiền mặt tại đơn vị báo sổ

Hàng ngày thủ quỹ phải kiểm kê số tiền mặt tồn quỹ Hàng ngày thủ quỹ phải kiểm kê số tiền mặt tồn quỹ thực tế với sổ quỹ tiền mặt và sổ kế toán tiền mặt. thực tế với sổ quỹ tiền mặt và sổ kế toán tiền mặt. Nếu có chênh lệch phải xử lý Nếu có chênh lệch phải xử lý

NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN VÀ BÁO CÁO ÁP DỤNG TRONG NGHIỆP VỤ TIỀN MẶT

Nguyên tắc kế toán và quy định liên quan

Báo cáo kế toán áp dụng

17/04/2020

NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN VÀ QUY ĐỊNH LIÊN QUAN

Khoản mục tiền mặt tại ngân hang ghi nhận theo nguyên tắc giá gốc.

Và các qui định chủ yếu sau:

 Ghi nhân tiền mặt và tiền đang chuyển;  Chứng từ phải hợp lệ theo qui định;  Tồn quỹ tiền mặt phải khớp đúng;  Tiền mặt phải ánh đúng tiền Việt Nam và ngoại tệ.

NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN VÀ QUY ĐỊNH LIÊN QUAN

Qui định thứ nhất:

Ngân hàng chỉ phản ánh vào tài khoản tiền mặt số tiền Ngân hàng chỉ phản ánh vào tài khoản tiền mặt số tiền mặt bằng đồng Việt Nam, ngoại tệ khi có thực tế thu chi tiền mặt bằng đồng Việt Nam, ngoại tệ khi có thực tế thu chi tiền mặt. mặt. Đối với tiền mặt đang vận chuyển thì ghi vào tiền mặt Đối với tiền mặt đang vận chuyển thì ghi vào tiền mặt đang vận chuyển đang vận chuyển

17/04/2020

NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN VÀ QUY ĐỊNH LIÊN QUAN

Qui định thứ hai:

Chứng từ thu, chi tiền mặt phải có đầy đủ chữ ký của người nhận Chứng từ thu, chi tiền mặt phải có đầy đủ chữ ký của người nhận và người giao theo qui định về chứng từ kế toán. và người giao theo qui định về chứng từ kế toán. Kế toán phải có trách nhiệm ghi nhận liên tục theo trình tự phát Kế toán phải có trách nhiệm ghi nhận liên tục theo trình tự phát sinh các khoản thu, chi tiền mặt, tồn quỹ trên sổ kế toán tiền mặt sinh các khoản thu, chi tiền mặt, tồn quỹ trên sổ kế toán tiền mặt

NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN VÀ QUY ĐỊNH LIÊN QUAN

Qui định thứ 3:

Hàng ngày, tổng thu tiền mặt, tổng chi tiền mặt, tồn quỹ Hàng ngày, tổng thu tiền mặt, tổng chi tiền mặt, tồn quỹ trên sổ quỹ tiền mặt phải bằng tổng số phát sinh bên nợ, trên sổ quỹ tiền mặt phải bằng tổng số phát sinh bên nợ, tổng số phát sinh bên có và dư nợ tài khoản tiền mặt tổng số phát sinh bên có và dư nợ tài khoản tiền mặt trên sổ kế toán chi tiết tiền mặt. trên sổ kế toán chi tiết tiền mặt. Tồn quỹ TM trên sổ sách phải bằng thực tế. Nếu có Tồn quỹ TM trên sổ sách phải bằng thực tế. Nếu có chênh lệch phải tìm nguyên nhân và xử lý. chênh lệch phải tìm nguyên nhân và xử lý.

17/04/2020

NGUYÊN TẮC KẾ TOÁN VÀ QUY ĐỊNH LIÊN QUAN

Qui định thứ tư:

Phản ánh bằng đồng Việt Nam và ngoại tệ. Phản ánh bằng đồng Việt Nam và ngoại tệ. Đối với ngoại tệ, khi lập báo cáo Ngân hàng quy Đối với ngoại tệ, khi lập báo cáo Ngân hàng quy đổi bằng Việt Nam đồng theo tỷ giá do NHNN đổi bằng Việt Nam đồng theo tỷ giá do NHNN công bố, số chênh lệch hạch toán vào tài khoản công bố, số chênh lệch hạch toán vào tài khoản “Chênh lệch tỷ giá hối đoái”. “Chênh lệch tỷ giá hối đoái”.

BÁO CÁO KẾ TOÁN ÁP DỤNG

.Khoản mục tiền mặt được trình bày trên Bảng cân đối kế toán bằng đồng Việt Nam và được thuyết minh trên BCTC chi tiết thành :  Tiền mặt bằng đồng Việt Nam;  Tiền mặt ngoại tệ đã qui đổi ra đồng Việt Nam

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN VỀ NGHIỆP VỤ TIỀN MẶT

Tài khoản sử dụng

Phương pháp kế toán nghiệp vụ tiền mặt

TÀI KHOẢN SỬ DỤNG

Gồm tài khoản tiền mặt và các tài khoản liên quan đến thừa, thiếu tiền mặt.

1.Tài khoản tiền mặt bằng đồng Việt Nam. 2.Tài khoản tiền mặt Tại

Đơn vị.

3. Tài khoản tiền mặt tại

2 5.Tài khoản tiền mặt tại máy ATM. 6.Tài khoản tiền mặt đang vận chuyển. 7. Tài khoản tiền mặt ngoại tệ. 8.Tài khoản thừa quỹ, tài sản chờ xử lý.

Đơn vị hạch toán báo sổ. 4.Tài khoản tiền mặt không đủ tiêu chuẩn lưu thông chờ xử lý.

3 9.Tài khoản tham ô, thiếu mất tiền, TS chờ xử lý. 10. Tài khoản các khoản bồi thường của CBCNV 11. Tài khoản các khoản chờ thanh toán khác. 12. Tài khoản thu nhập khác

17/04/2020

TÀI KHOẢNTIỀN MẶT BẰNG ĐỒNG VN

NỢ TK 101:”Tiền mặt bằng đồng Việt Nam” CÓ

Số tiền mặt thu vào quỹ

nghiệp vụ.

Số tiền mặt chi từ quỹ nghiệp vụ

Dư nợ: Phản ánh số tiền mặt hiện có tại quỹ nghiệp vụ của Ngân hàng

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN TIỀN MẶT

Kế toán thu tiền mặt

Kế toán chi tiền mặt

Phương pháp kế toàn tiền mặt

Kế toán ghi nhậnxử lý thừa, thiếu tiền mặt

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN THU TIỀN MẶT

Kế toán thu tiền mặt chủ yếu từ nguồn tiền mặt do khách hàng nộp vào tài khoản tiền gửi, trả nợ, trả lãi vay ngân hàng, nhận tiền mặt điều chuyển từ Ngân hàng khác hoặc từ tiền gửi tại NHNN.

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN THU TIỀN MẶT

17/04/2020

Khi khách hàng nộp tiền sau khi thu đủ tiền mặt, kế toán ghi:

Nợ TK thích hợp (tiền mặt tại đơn vị)

Có TK thích hợp (tiền gửi khách

hàng)

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN THU TIỀN MẶT

Khi khách hàng nộp túi niên phong

Nợ TK tiền mặt (tiền niêm phong).

Có TK các khoản

chờ thanh toán.

Kế toán ghi

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN THU TIỀN MẶT

Ngân hàng kiểm đếm, không có chênh lệch:  Kế toán ghi:

Nợ TK tiền mặt (Tiền đã kiểm)

Có TK tiền mặt ( Tiền niêm phong)

 Đồng thời ghi có vào tài khoản của khách hàng:

Nợ TK các khoản chờ thanh toán khác

Có TK thích hợp ( Tiền niêm phong)

Nếu có chênh lệch giữa số tiền niêm phong với số tiền thực tế, NH

hạch toán hủy bỏ bút toán niêm phong và ghi theo số tiền thực tế.

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN THU TIỀN MẶT

 Khi khách hàng nhận được tiền mặt điều chuyển từ

Ngân hàng khác:

Nợ TK tiền mặt tại đơn vị

Có TK thích hợp (Chuyển tiền,

điều chuyển vốn).

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN THU TIỀN MẶT

 Khi Ngân hàng nhận được tiền mặt

từ tiền gửi

tại

NHNN:

Nợ TK tiền mặt tại đơn vị

Có TK thích hợp (Tiền gửi tại NHNN)

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN CHI TIỀN MẶT

Kế toán hạch toán tiền mặt chủ yếu để: o Chi trả tiền gửi; o Tiền lãi cho người gửi tiền; o Cho vay khách hàng bằng tiền mặt; o Chi trả trong nội bộ; o Điều chuyển tiền mặt đến Ngân hàng khác; o Nộp tiền mặt vào tiền gửi tại NHNN

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN CHI TIỀN MẶT

Khi khách hàng có nhu cầu lĩnh tiền mặt, ngân hàng sẽ kiểm tr chứng từ (Séc kèm theo CMND, giấy lĩnh tiền…) số dư tài khoản tiền gửi của khách hàng, nếu đủ điều kiện ghi:

Nợ TK Tiền gửi khách hang

Có TK thích hợp (Tiền mặt tại đơn vị…)

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN CHI TIỀN MẶT

Nợ TK nợ trong hạn

Có TK tiền mặt tại đơn vị

Khi ngân hàng cho vay khách hàng bằng tiền mặt

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN CHI TIỀN MẶT

Nợ TK thích hợp (TM đang vận chuyển, điều chuyển vốn)

Có TK tiền mặt tại đơn vị

Khi ngân điều hàng chuyển tiền đến mặt Ngân hàng khác:

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN CHI TIỀN MẶT

Khi tiền mặt đang chuyển

đến NHNN

Nợ TK Tiền mặt đang vận chuyển

Có TK tiền mặt tại đơn vị Khi nhận báo có nội dung tiền mặt đã đến NHNN

Khi Ngân hàng Khi Ngân hàng nộp tiền mặt vào nộp tiền mặt vào tiền gửi tiền gửi tại NHNN tại NHNN

Nợ TK tiền gửi tại NHNN

Có TK tiền mặt đang vận chuyển

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN CHI TIỀN MẶT

 Khi ngân hàng bổ sung tiền mặt vào máy ATM:

Nợ TK tiền mặt tại máy ATM

Có TK tiền mặt tại đơn vị

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THỪA, THIẾU TIỀN MẶT

•

Phương pháp kế toán xử lý thiếu tiền mặt

Phương pháp kế toán xử lý thừa tiền mặt

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THỪA TIỀN MẶT Diagram

Thừa tiền mặt xảy ra khi số tiền mặt tồn quỹ thực tế lớn hơn tồn quỹ ghi trên sổ kế toán tiền mặt

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THỪA TIỀN MẶT

Khi phát hiện ra thừa tiền mặt, kế toán sẽ lập biên bản thừa tiền mặt có chữ ký những người có trách nhiệm tham gia đối chiếu (thủ quỹ, kế toán trưởng, Giám đốc): Nợ TK tiền mặt tại đơn vị Có TK thừa quỹ, tài sản chờ xử lý

Số tiền mặt thừa

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THỪA TIỀN MẶT

Nếu phát hiện nguyên nhân là do khách hàng nộp thừa tiền vào Ngân hàng thì sẽ được trả lại cho khách hàng: Nợ TK Thừa quỹ, tài sản chờ xử lý

Có TK thích hợp ( Tiền mặt, tiền gửi ngân

hàng)

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THỪA TIỀN MẶT

Khi hội đồng Ngân hàng quyết định chuyển khoản thừa quỹ vào thu nhập ngân hàng do nguyên nhân khách quan, không có khách hang khiếu nại, không rõ nguyên nhân… Nợ TK thừa quỹ, tài sản chờ xử lý Có TK thu nhập khác

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THIẾU TIỀN MẶT Diagram

Thiếu tiền mặt xảy ra khi số tiền mặt tồn quỹ thực tế nhỏ hơn tồn quỹ ghi trên sổ kế toán tiền mặt

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THIẾU TIỀN MẶT

Số tiền mặt

Khi phát hiện ra thiếu tiền mặt, kế toán sẽ lập biên bản thiếu tiền mặt có chữ ký những người có trách nhiệm tham gia đối chiếu (thủ quỹ, kế toán trưởng, Giám đốc): Nợ TK tham ô, thiếu…………….. Có TK thừa quỹ, tài sản chờ xử lý

thiếu

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THIẾU TIỀN MẶT

Khách hàng nộp tiền mặt do Ngân hàng đã chi thừa cho khách hàng, kế toán lập phiếu thu hạch toán Nợ TK tiền mặt tại đơn vị

Có TK tham ô, thiếu mất tiền, TS chờ xử lý

17/04/2020

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THIẾU TIỀN MẶT

 Nếu Ngân hàng xử lý nhân viên Ngân hàng phải bồi

hoàn tiền mặt bị thiếu:

Nợ TK CB, NV bồi thường vật chất

Có TK tham ô, thiếu mất tiền…

PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN XỬ LÝ THIẾU TIỀN MẶT

Nợ TK thích hợp (TM, …