Bài giảng Kinh tế học vĩ mô: Chương 5 - Lại Huy Hùng

Bài giảng thuộc môn Kinh tế vĩ mô, chủ đề 5, tập trung vào hệ thống tài chính, tiền tệ và ngân hàng. Mục tiêu là giúp sinh viên hiểu rõ và phân tích hệ thống này, bao gồm sự khác biệt giữa các thành phần, vai trò của lãi suất, cách tiền tệ được tạo ra và kiểm soát, cũng như vai trò của ngân hàng nhà nước.

Sinh viên chuyên ngành kinh tế và quản lý công nghiệp.

Chương này trình bày tổng quan về hệ thống tài chính, tiền tệ và ngân hàng, bao gồm các nội dung chính sau:

1. **Các khái niệm cơ bản về tiền tệ:**
* Chức năng của tiền tệ: phương tiện thanh toán, phương tiện dự trữ giá trị, đơn vị hạch toán.
* Các hình thái của tiền tệ: tiền hàng hóa, tiền pháp định, tiền ngân hàng.
* Phân loại tiền tệ: M1, M2, M3.

2. **Hệ thống ngân hàng:**
* Lịch sử phát triển của hệ thống ngân hàng Việt Nam.
* Các chức năng cơ bản của Ngân hàng Trung ương (NHTW): phát hành tiền, điều hành chính sách tiền tệ, làm ngân hàng cho chính phủ, quản lý dự trữ ngoại hối, quản lý hệ thống ngân hàng.
* Vị trí, chức năng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNNVN).
* Các công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia: tái cấp vốn, lãi suất, tỷ giá hối đoái, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở.
* Sở hữu ngân hàng trung ương trên thế giới.
* Hoạt động của Ngân hàng Thương mại (NHTM): kinh doanh, dự trữ.

3. **Thị trường tiền tệ:**
* Hàm cung tiền và các yếu tố ảnh hưởng.
* Cầu tiền và các động cơ nắm giữ tiền.
* Cân bằng trên thị trường tiền tệ.
* Cơ chế tác động của chính sách tiền tệ thông qua các kênh: lãi suất, tín dụng, giá tài sản, tỷ giá hối đoái.
* Số nhân tiền tệ: khái niệm, công thức tính, và các yếu tố ảnh hưởng.

4. **Công cụ của chính sách tiền tệ:**
* Nghiệp vụ thị trường mở (OMO).
* Tỷ lệ dự trữ bắt buộc.
* Lãi suất chiết khấu.

5. **Khung xây dựng chính sách tiền tệ:**
* Lựa chọn công cụ, cơ chế truyền tải và hệ thống mục tiêu của chính sách tiền tệ.
* Mục tiêu cung tiền và mục tiêu lãi suất.

6. **Ngân hàng trung ương (NHTW):**
* Cấu trúc hình thức và không chính thức của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED).
* Mức độ độc lập của NHTW và kết quả hoạt động kinh tế vĩ mô.

7. **Chính sách tiền tệ và tài khóa trong nền kinh tế mở:**
* Tác động của chính sách tiền tệ và tài khóa trong điều kiện tỷ giá hối đoái thả nổi và tỷ giá hối đoái cố định.