T TRÒ CHƠI C9. LÝ THUYẾẾT TRÒ CHƠI C9. LÝ THUY C KINH DOANH VVÀÀ CHICHIẾẾN LƯN LƯỢỢC KINH DOANH
(cid:1)(cid:1) PhPhảảii quan (cid:1)(cid:1) PhPhảảii phpháánn ñoñoáánn chocho ñưñượợcc hhàànhnh vi vi ccủủaa hhọọ.. chơi:: (cid:1)(cid:1) KhKhááii niniệệmm cơcơ bbảảnn ccủủaa mmộộtt tròtrò chơi
tranh.. quan tâmtâm ññếếnn hhàànhnh vi vi ccủủaa ññốốii ththủủ ccạạnhnh tranh
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
11
chơi + + NgưNgườờii chơi + + ChiChiếếnn lưlượợcc + + KKếếtt ququảả + + CânCân bbằằngng Nash: ( Nash: (aa*, *, bb*): *): ttốốii ưuưu –– ttốốii ưuưu
TròTrò chơi
chơi mmộộtt llầầnn không
không llặặpp llạạii
7, 5
L
Tròchơiquảngcáo: Hìnhthứcmởrộng
H
L
5, 4
(cid:2)B
6, 4
L
H
B (cid:2)
H
6, 3
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
22
(cid:2)A
TròTrò chơi
chơi mmộộtt llầầnn không
không llặặpp llạạii ((tttt))
Tròchơiquảngcáo: Hìnhthứcthôngthường
B
A
L 7, 5 6, 4 H 5, 4 6, 3 Chiếnlược L H
• Chiến lược ưu thế?
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
33
• Cân bằng Nash?
TròTrò chơi
chơi mmộộtt llầầnn không
không llặặpp llạạii ((tttt))
Tròchơiquảngcáo: Hìnhthứcthôngthường
B
A
Tăng 10, 20 -10, 7 Giảm 15, 8 10, 10 Chiếnlược Tăng Giảm
• Chiến lược ưu thế?
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
44
• Cân bằng Nash?
ðiðiểểmm câncân bbằằngng NashNash
(cid:1)(cid:1) Không
B
Chiếnlược
ðá
Giấy
Kéo
ðá
0, 0
-1, 1
1, -1
Kéo
A
-1, 1
1, -1
0, 0
Giấy
1, -1
0, 0
-1, 1
Nash: Không ccóó ñiñiểểmm câncân bbằằngng Nash:
B
Chiếnlược
Núi
Biển
A
Núi
2, 1
0, 0
Biển
0, 0
1, 2
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
55
Nash: (cid:1)(cid:1) NhiNhiềềuu ñiñiểểmm câncân bbằằngng Nash:
Bertrand TròTròchơichơiññịịnhnhgigiááBertrand
B
Cao Chiếnlược Thấp
A
50, -10 10, 10 0, 0 -10, 50 Thấp Cao
• Một lần không lặp lại.
• Cân bằng Nash? Giải thích? Nhận xét?
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
66
• Kết quả nào tốt nhất? Giải thích tại sao lại không chọn?
KiKiểểmmtratranhânnhânviênviên
Nhânviên
Chiếnlược
Làmviệc
Trốnviệc
Ngườiquảnlý
Kiểmtra
-1, 1
1, -1
Khôngkiểmtra
1, -1
-1, 1
• Mâu thuẫn về mục tiêu lợi ích nên phải kiểm tra.
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
77
• Kiểm tra ñột xuất sẽ có tác dụng. Tại sao?
TròTrò chơi
chơi llặặpp llạạii vôvô ssốố llầầnn
(cid:1)(cid:1) TròTrò chơi
chơi NghNghịịchchlýlýngưngườờiittùù
nghi vvấấnn phphạạmm ttộộii..
B
Chiếnlược
Thúnhận
Khôngthúnhận
A
Thúnhận
3; 3
0,5; 10
Khôngthúnhận
10; 0,5
2; 2
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
88
HaiHai ngưngườờii bbịị nghi NgưNgườờii ththẩẩmm vvấấnn ttááchch hhọọ rara vvàà bbảảoo: : …… KKếếtt ququảả llàà: : …… GiGiảảii ththííchch ttạạii saosao??
HHợợppttáácc
(cid:1)(cid:1) NghNghịịchchlýlýngưngườờiittùùxuxuấấtt hihiệệnn nhinhiềềuu trong (cid:1)(cid:1) TròTrò chơi
trong ththựựcc ttếế..
B
Chiếnlược
L
H
A
L
7, 7
3, 10
H
10, 3
5, 5
chơi ququảảngng ccááoo::
không ổổnn ññịịnhnh.. nhưng không
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
99
Nash? ChiChiếếnn lưlượợcc ưuưu ththếế? ? ChiChiếếnn lưlượợcc câncân bbằằngng Nash? ChiChiếếnn lưlượợcc ttốốtt hơnhơn? ? …… nhưng GiGiảảii ththííchch ttạạii saosao??
HHợợppttáácc((tttt))
(cid:1)(cid:1) CânCân bbằằngng Stackelberg
B
Chiếnlược
Dẫnñầu (qB = 60) 0, 0
Theo sau (qB = 30) 1.800, 900
A
900, 1.800
1.600, 1.600
Dẫnñầu(qA = 60) Theo sau(qA = 30)
(cid:1)(cid:1) ChiChiếếnn lưlượợcc mangmang llạạii llợợii ííchch caocao nhnhấấtt chocho ccảả haihai llàà ……, ,
Stackelberg: : DDẫẫnn ññầầuu –– theo theo sausau..
(cid:1)(cid:1) Không
nhưng llạạii không nhưng không ổổnn ññịịnhnh. . GiGiảảii ththííchch ttạạii saosao??
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1010
Không ccóó ddấấuu hihiệệuu nnààoo vvềề chchọọnn llựựaa ccủủaa ññốốii ththủủ!!
ChiChiếếnnlưlượợccñeñeddọọaa
(cid:1)(cid:1) TròTrò chơi
B
Chiếnlược
L
H
A
L
20, 5
15, 10
H
10, -50
5, -25
chơi ququảảngng ccááoo
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1111
CCóó cơcơ hhộộii ñeñe ddọọaa.. KKếếtt ququảả nnààoo ññạạtt ñưñượợcc??
ChiChiếếnnlưlượợcckkííchchththííchch
(cid:1)(cid:1) TròTrò chơi
B
Chiếnlược
Giáthấp
Giácao
A
Giáthấp
0, 0
50, -40
Giácao
-40, 50
10, 10
chơi ññịịnhnh gigiáá llặặpp llạạii::
• Lặp lại nhiều lần, như thực tế thường xảy ra.
• Chiến lược kích thích.
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1212
• Vẫn có cơ hội lừa dối. Tuy nhiên, …
(cid:1)(cid:1) NNếếuu không
không llừừaa ddốốii ththìì nhnhậậnn ñưñượợcc khokhoảảnn llợợii llàà 10 10 vvĩĩnhnh
+
)
i
=
+
+
10
=+ ...
.
PV KLD A
2
10 + 1
)
1(
i
1(10 i
10 + i
(cid:1)(cid:1) NNếếuu llừừaa ddốốii ththìì nhnhậậnn ñưñượợcc khokhoảảnn llợợii llàà 50 50 chchỉỉ mmộộtt llầầnn..
(cid:1)(cid:1) So So ssáánhnh haihai trưtrườờngng hhợợpp: : không
lãi susuấấtt):): viviễễnn, , vvớớii gigiáá trtrịị hihiệệnn ttạạii llàà ((iillàà lãi
+
)
i
=
≤
=
50
.
LD PV A
KLD PV A
1(10 i
không llừừaa ddốốii nnếếuu::
.4/1≤i
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1313
hay: hay:
TròTròchơichơichchấấttlưlượợngngssảảnnphphẩẩmm
Doanhnghiệp
Chiếnlược
Chấtlượngthấp
Chấtlượngcao
Kháchhàng
Khôngmua
0, 0
0, -10
Mua
-10, 10
1, 1
(cid:1)(cid:1) ChiChiếếnn lưlượợcc kkííchch ththííchch..
(cid:1)(cid:1) NhNhậậnn xxéétt::
chơi:: (cid:1)(cid:1) TròTrò chơi
+ + SSảảnn xuxuấấtt ccóó ththểể bbịị saisai ssóótt..
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1414
+ + KhKhááchch hhààngng nênnên ñưñượợcc ññổổii hhààngng..
TròTrò chơi
chơi llặặpp llạạii vvààii llầầnn
(cid:1)(cid:1) TròTrò chơi TròTrò chơi
DoanhnghiệpB
Chiếnlược
Giáthấp
Giácao
DoanhnghiệpA
Giáthấp
0, 0
50, -40
Giácao
-40, 50
10, 10
θ
≤<θ
(cid:1)(cid:1) XXáácc susuấấtt tròtrò chơi
chơi llặặpp llạạii vvààii llầầnn khôngkhôngbibiếếttchchắắccgiaigiaiñoñoạạnncucuốốii: : chơi ññịịnhnh gigiáá chocho ññếếnn khikhi ssảảnn phphẩẩmm bbịị llạạcc hhậậuu::
0
.1
(cid:1)(cid:1) So So ssáánhnh haihai ttììnhnh huhuốốngng llừừaa ddốốii vvàà không
chơi chchấấmm ddứứtt llàà vvớớii
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1515
không llừừaa ddốốii..
(cid:1)(cid:1) LLợợii ííchch nhnhậậnn ñưñượợcc nnếếuu không
×−+
×
×
10
θ )
1(
10
−− 1(
2 θ )
10
−+ 1(
3 θ )
10
=+ ...
.
=ΠKLD A
10 θ
(cid:1)(cid:1) LLợợii ííchch nhnhậậnn ñưñượợcc nnếếuu llừừaa ddốốii llàà 50.50. (cid:1)(cid:1) Không
không llừừaa ddốốii::
≤
Π=
50
LD =Π A
KLD A
10 θ
Không llừừaa ddốốii nnếếuu::
20≤θ
%.
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1616
hay: hay:
(cid:1)(cid:1) TròTrò chơi
chơi llặặpp llạạii bibiếếtt chchắắcc giaigiai ñoñoạạnn cucuốốii: : TròTrò chơi chơi ññịịnhnh
DoanhnghiệpB
Chiếnlược
Giáthấp
Giácao
DoanhnghiệpA
Giáthấp
0, 0
50, -40
Giácao
-40, 50
10, 10
gigiáá haihai llầầnn..
chơi ththứứ haihai llàà llầầnn
(cid:1)(cid:1) KKếếtt ququảả gigiốốngng tròtrò chơi
Không ccóó cơcơ hhộộii trtrảả ññũũaa nênnên xemxem llầầnn chơi (cid:1)(cid:1) Không cucuốốii..
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1717
chơi mmộộtt llầầnn không không llặặpp llạạii..
ỨỨngng ddụụngng
(cid:1)(cid:1) TròTrò chơi (cid:1)(cid:1) TròTrò chơi
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1818
chơi bbỏỏ viviệệcc.. chơi bbáánn hhààngng didi ññộộngng..
TròTrò chơi
chơi nhinhiềềuu giaigiai ñoñoạạnn ((trưtrướớcc sausau))
(cid:1)(cid:1) TrTrậậttttựựraraquyquyếếttññịịnhnhllàà rrấấtt quan
10, 15
Lên
quan trtrọọngng..
Xuống
Lên
5, 5
(cid:2)B
0, 0
Lên
Xuống
B (cid:2)
Xuống
6, 20
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
1919
(cid:2)A
(cid:1)(cid:1) B B ccóó ththểể ddựựaa trêntrên quyquyếếtt ññịịnhnh ccủủaa AAnhưng
nhưng không không ngưngượợcc
(cid:1)(cid:1) NNếếuu chichiếếnn lưlượợcc ccủủaa B B llàà ((XX, , XX) ) ththìì A A ssẽẽ chchọọnn XX..
llạạii..
(cid:1)(cid:1) NNếếuu A A chchọọnn XXththìì BBccóó ññộộngng cơcơ thay
thay ññổổii chchọọnn llựựaa ccủủaa
mmììnhnh không Nash? không? ? CânCân bbằằngng Nash?
(cid:1)(cid:1) ChiChiếếnn lưlượợcc hhợợpp lýlý hơnhơn: : AA: : LLvvàà BB: : LL. . TTạạii saosao không
không chchọọnn? ?
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2020
không?? tin không VVìì ñeñe ddọọaa ccủủaa BB. . AAccóó nênnên tin
(cid:1)(cid:1) ðiðiểểmm câncân bbằằngng khkháácc: : BB: : LLnnếếuu AA: : LLvvàà BB: : XXnnếếuu AA: : XX.. (cid:1)(cid:1) ðeðe ddọọaa ññáángng tin
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2121
tin. không ññáángng tin. tin vvàà không
TròTròchơichơinhnhậậppngngàànhnh
-1, 1
Cứngrắn
B (cid:2)
Trong
Mềmmỏng
5, 5
Ngoài
0, 10
(cid:2) A
• B dọa sẽ cứng rắn. Khi ñó, ñiểm cân bằng Nash là?
• ðe dọa này ñáng tin không?
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2222
• ðiểm cân bằng Nash khác là?
TròTròchơichơimmặặccccảảtheotheotrtrììnhnhttựự
(cid:1)(cid:1) Ai Ai rara quyquyếếtt ññịịnhnh trưtrướớcc llàà quan (cid:1)(cid:1) ThThíí ddụụ, , muamua bbáánn xexe..
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2323
quan trtrọọngng..
C12. SỰỰ LLỰỰA CHA CHỌỌN KHI KHÔNG CH C12. S
(cid:1)(cid:1) NgưNgườờii tiêutiêu ddùùngng thưthườờngng phphảảii ñưañưa rara quyquyếếtt ññịịnhnh trong trong ñiñiềềuu kikiệệnn khôngkhôngbibiếếttchchắắccvvềềtươngtươnglailai, , chchủủ yyếếuu do do thôngthôngtin tin khôngkhônghohoàànnchchỉỉnhnh. .
(cid:1)(cid:1) ThThíí ddụụ: :
N KHI KHÔNG CHẮẮC CHC CHẮẮN VN VỀỀ TƯƠNG LAI TƯƠNG LAI
CCáá cưcượợcc ñuañua ngngựựaa
MuaMua chchứứngng khokhoáánn
MuaMua hhààngng hhóóaa ñãñã xxààii rrồồii, , v.vv.v..
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2424
XXáácc susuấấtt vvàà ((gigiáá trtrịị) ) kkỳỳ vvọọngng..
St. Petersburg: (cid:1)(cid:1) NghNghịịchch lýlý St. Petersburg:
TungTung ññồồngng xuxu chocho ññếếnn khikhi mmặặtt ngngửửaa xuxuấấtt hihiệệnn; ; gigiảảii thưthưởởngng: 2: 2iiñvtñvt..
tung ththứứ ii llàà
= (1/2)ii= 1/2= 1/2ii..
+∞
+∞
i
×
2
+∞= .
XXáácc susuấấtt ññểể mmặặtt ngngửửaa xuxuấấtt hihiệệnn vvààoo llầầnn tung ppii = (1/2) GiGiáá trtrịị gigiảảii thưthưởởngng llàà XXii = 2= 2ii: : XX11 = 2, = 2, XX22 = 4, = 4, XX33 = 8, = 8, ……, , XXnn =2=2n , ..n , .... GiGiáá trtrịị kkỳỳ vvọọngng ccủủaa tròtrò chơi chơi nnààyy llàà::
∑
=∑ iXp
i
1 i 2
=
=
1
1
i
i
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2525
(cid:1)(cid:1) GiGiáá trtrịị kkỳỳ vvọọngng llàà vôvô ccùùngng llớớnn nhưng
nhưng íítt ngưngườờii thamtham giagia
tròtrò chơi chơi nnààyy. . TTạạii saosao? ?
(cid:1)(cid:1) HHữữuu ddụụngng kkỳỳ vvọọngng ((hhữữuu ddụụngng tâmtâm lýlý) ) ñưñượợcc quan hơnhơn gigiáá trtrịị kkỳỳ vvọọngng do do quyquy luluậậtt MUMUgigiảảmm ddầầnn..
quan tâmtâm
=
>
.0
MU
X
i
1 X
i
dMU
X
i
−=
<
.0
dX
i
1 2 X i
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2626
Bernoulli: (cid:1)(cid:1) GiGiảảii ththííchch ccủủaa Bernoulli: HHààmm hhữữuu ddụụngng kkỳỳ vvọọngng UU= = lnln((XXi ). i ). HHữữuu ddụụngng biênbiên gigiảảmm ddầầnn::
(cid:1)(cid:1) HHữữuu ddụụngng kkỳỳ vvọọngng::
∞
∞
i
=
=
×
(
)
= .39,1)2ln(
( ) XE
∑
∑
× XUp i i
1 i 2
= 1
= 1
i
i
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2727
RRỦỦI RO V
I RO* I RO VÀÀ SSỢỢ RRỦỦI RO*
U
U(W)
+ Một cá nhân có giá trị tài sản là W * với hai trò chơi với xác suất thắng – thua là 50-50 với giá trị là hvà 2h.
+ Nhận xét:
• •
U(W*) Uh(W*) U2h(W*)
- U(W*)>U h(W)>U 2h(W ). - Tại W0, một cá nhân có hữu dụng
•
• • •
giống như U h(W*) nên sẵn sàng trả số tiền là W* -W0 ñể tránh sự may rủi. ðây là tiềnbảohiểm.
- CCáácc nhnhàà kinhkinh ttếế ssửử ddụụngng ssốố titiềềnn mmàà ngưngườờii tiêutiêu ddùùngng ññồồngng ý ý trtrảả chocho bbảảoo hihiểểmm ññểể ñoño lưlườờngng mmứứcc ññộộ ssợợ rrủủii roro..
W0
W
W*-2h
W*-h
•
*Sợrủiro: Risk Averse
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2828
• W* W*+hW*+2h
SSỰỰ SSẴẴN LÒNG TR
N LÒNG TRẢẢ TITIỀỀN MUA B
N MUA BẢẢO HIO HIỂỂMM
(cid:1)(cid:1) GiGiáá trtrịị ttààii ssảảnn hihiệệnn ttạạii W*W*= 100.000
= 100.000 ñvtñvt; ; rrủủii roro bbịị mmấấtt
20.000 ñvtñvt vvớớii xxáácc susuấấtt llàà 25%; 25%; hhààmm hhữữuu
(cid:1)(cid:1) Không
U(W) = ln(Wln(W))..
(cid:1)(cid:1) TrTrảả bbảảoo hihiểểmm 5.000
chichiếếcc xexe trtrịị gigiáá 20.000 ddụụngng: : U(W) = Không bbảảoo hihiểểmm:: UU= 0,75ln100.000 + 0,25ln80.000 = 11,45714. (i) = 0,75ln100.000 + 0,25ln80.000 = 11,45714. (i)
5.000 ñvtñvt::
U = ln95.000 = 11,46163. (ii) U = ln95.000 = 11,46163. (ii)
(cid:1)(cid:1) So So ssáánhnh: (ii) > (i) (cid:1)(cid:1) TiTiềềnn bbảảoo hihiểểmm ttốốii ñaña (x) (x) ::
: (ii) > (i) nênnên bbảảoo hihiểểmm ccóó llợợii hơnhơn..
http://lekhuongninh.googlepages.com http://lekhuongninh.googlepages.com
2929
= 5.426 ñvtñvt.. ln(100.000 –– xx) = 11,45714. ln(100.000 ) = 11,45714. SuySuy rara: : xx= 5.426
