Bài giảng Kinh tế vĩ mô: Chương 2 - Th.S. Nguyễn Thị Hồng Thu

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng phức tạp, việc nắm vững các chỉ số vĩ mô là nền tảng thiết yếu để đánh giá sức khỏe và hiệu suất của một nền kinh tế. Tổng sản phẩm quốc dân (GNP) và Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là hai thước đo quan trọng hàng đầu, cung cấp cái nhìn toàn diện về quy mô sản xuất và thu nhập của một quốc gia. Hiểu rõ định nghĩa, cách tính, và ý nghĩa của chúng không chỉ giúp các nhà kinh tế phân tích tình hình hiện tại mà còn hỗ trợ việc xây dựng các chính sách phát triển hiệu quả. Tài liệu này nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về GNP và GDP, phân biệt các khái niệm liên quan như GNP danh nghĩa và GNP thực tế, đồng thời trình bày các phương pháp cơ bản để xác định những chỉ số vĩ mô này, từ đó nhấn mạnh vai trò của chúng trong phân tích kinh tế vĩ mô.

Sinh viên kinh tế, nhà nghiên cứu, chuyên gia phân tích kinh tế, và các nhà hoạch định chính sách muốn tìm hiểu sâu về các chỉ số kinh tế vĩ mô cơ bản.

Tài liệu này trình bày chi tiết về Tổng sản phẩm quốc dân (GNP) và Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), hai chỉ tiêu kinh tế vĩ mô chủ chốt. GNP được định nghĩa là tổng giá trị tiền tệ của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng do các yếu tố sản xuất của một quốc gia tạo ra trong một năm, bao gồm tiêu dùng hộ gia đình, đầu tư, chi tiêu chính phủ và xuất nhập khẩu ròng. Ngược lại, GDP đo lường tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất trong phạm vi lãnh thổ quốc gia. Tài liệu phân biệt rõ ràng giữa GNP danh nghĩa (tính theo giá hiện hành) và GNP thực tế (tính theo giá cố định, đã điều chỉnh lạm phát), đồng thời giới thiệu chỉ số lạm phát như một cầu nối. Mối quan hệ giữa GNP và GDP cũng được làm rõ thông qua thu nhập ròng từ tài sản ở nước ngoài. Phần tiếp theo nhấn mạnh ý nghĩa của GNP và GDP trong phân tích kinh tế vĩ mô, đặc biệt là trong việc đánh giá tốc độ tăng trưởng kinh tế (sử dụng các chỉ tiêu thực tế) và mức sống dân cư (thông qua chỉ tiêu bình quân đầu người). Để minh họa cách thức hoạt động của nền kinh tế, tài liệu giới thiệu sơ đồ luân chuyển kinh tế vĩ mô trong một nền kinh tế hai khu vực, mô tả dòng chảy hàng hóa, dịch vụ và tiền tệ giữa hộ gia đình và hãng kinh doanh. Từ đó, rút ra hai cách tiếp cận cơ bản để tính toán sản lượng quốc gia: phương pháp sản phẩm (chi tiêu) và phương pháp thu nhập. Cuối cùng, ba phương pháp chính xác định GDP được trình bày bao gồm phương pháp sản phẩm, phương pháp thu nhập/chi phí và phương pháp giá trị gia tăng. Việc nắm vững các khái niệm và phương pháp này là rất quan trọng để hiểu được động thái của nền kinh tế và đưa ra các quyết định chính sách sáng suốt.