Bài giảng Kinh tế vi mô: Chương 3 - Lý thuyết hành vi người tiêu dùng

9/11/2016<br /> <br /> 11.9.2016<br /> <br /> Lý thuyết hữu ích (hữu dụng)<br /> <br /> Lý thuyết lợi ích (hữu dụng)<br /> <br /> Lý thuyết hữu ích được xây dựng dựa<br /> trên 3 giả thiết:<br /> Mức độ thỏa mãn của người tiêu dùng có thể<br /> đo lường được (lượng hóa được)<br /> Người tiêu dùng là con người kinh tế, có nghĩa<br /> là người biết tiêu dùng hợp lý<br /> Các sản phẩm tiêu dùng có thể chia nhỏ được<br /> 11.9.2016<br /> <br /> 3<br /> <br /> • Lợi ích (Hữu dụng) (U-Utility) là sự thỏa mãn mà<br /> người tiêu dùng nhận được từ tiêu dùng 1 hàng<br /> hóa.<br /> • Đơn vị hữu dụng (Util) là một đơn vị giả thuyết<br /> thường đo lường mức độ thỏa mãn mà một<br /> người nhận được từ tiêu dùng một hàng hóa.<br /> • Tổng lợi ích (hữu dụng) (TU) là tổng mức thỏa<br /> mãn đạt được khi tiêu dùng một khối lượng hàng<br /> hóa cụ thể trong một đơn vị thời gian.<br /> 11.9.2016<br /> <br /> Lý thuyết hữu dụng (lợi ích)<br /> <br /> 4<br /> <br /> Lý thuyết hữu dụng<br /> <br /> • Hữu dụng biên (lợi ích biên) là sự thay đổi trong<br /> tổng hữu dụng khi tăng thêm một đơn vị sản phẩm<br /> tiêu dùng trong một đơn vị thời gian<br /> MU= DTU/DQ<br /> • Nếu tổng hữu dụng được biểu diễn dưới dạng hàm<br /> số<br /> MU = TU/Q<br /> <br /> 11.9.2016<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5<br /> <br /> 11.9.2016<br /> <br /> Q<br /> <br /> TU<br /> <br /> MU<br /> <br /> 1<br /> <br /> 9<br /> <br /> 9<br /> <br /> 2<br /> <br /> 16<br /> <br /> 7<br /> <br /> 3<br /> <br /> 21<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4<br /> <br /> 24<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5<br /> <br /> 25<br /> <br /> 1<br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> 9/11/2016<br /> <br /> Đường cong tổng hữu dụng<br /> <br /> Quy luật hữu dụng biên giảm dần<br /> • Mối quan hệ giữa tổng hữu dụng và hữu<br /> dụng biên:<br /> <br /> TU<br /> <br /> – Khi MU > 0, TU tăng<br /> – Khi MU < 0, TU giảm<br /> – Khi MU = 0, TU đạt cực đại<br /> <br /> TUmax<br /> Ñieåm baûo hoøa<br /> <br /> • Mối quan hệ giữa khối lượng sản phẩm<br /> tiêu dùng và hữu dụng biên: Khi Q tăng,<br /> MU sẽ giảm<br /> <br /> Q<br /> <br /> 11.9.2016<br /> <br /> 7<br /> <br /> Hữu dụng biên và đường cầu<br /> <br /> Đường cầu thị trường<br /> <br /> • Hữu dụng biên của việc tiêu dùng hàng<br /> hóa càng lớn thì người tiêu dùng sẵn sàng<br /> trả giá cao hơn cho nó và ngược lại.<br /> • Do qui luật hữu dụng biên giảm dần nên<br /> đường cầu nghiêng xuống dưới.<br /> <br /> • Đường cầu thị trường được hình thành<br /> bằng cách cộng lượng cầu từ các đường<br /> cầu cá nhân tương ứng với các mức giá<br /> cụ thể.<br /> <br /> THẶNG DƯ CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG<br /> <br /> THẶNG DƯ CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG<br /> <br />  Thặng dư tiêu dùng là khái niệm phản ánh sự chênh<br /> lệch giữa lợi ích của người tiêu dùng khi tiêu dùng<br /> một đơn vị hàng hóa nào đó (MU) với chi phí thực tế<br /> (MC) để thu được lợi ích đó<br />  Thặng dư xuất hiện khi ta thu được nhiều hơn<br /> lượng người ta phải trả, người tiêu dùng là người tối<br /> đa hóa lợi ích nên họ sẽ tiêu dùng cho đến khi lợi<br /> ích thu được của đơn vị hàng hóa cuối cùng vừa<br /> đúng bằng chi phí thực tế để có lợi ích đó<br /> <br /> CS = TU -TC<br /> <br /> 2<br /> <br /> 9/11/2016<br /> <br /> LỰA CHỌN SẢN PHẨM VÀ TIÊU<br /> DÙNG TỐI ƯU<br /> <br /> THẶNG DƯ TIÊU DÙNG VÀ THẶNG<br /> DƯ SẢN XUẤT<br /> <br /> • Mục đích và ràng buộc<br /> <br /> P<br /> <br /> • Thặng dư tiêu<br /> dùng là diện tích<br /> tam giác P0PNE<br /> <br /> Thặng dư<br /> tiêu dùng<br /> <br /> PN<br /> <br /> CS<br /> P0<br /> <br /> • Thặng dư sản<br /> xuất là diện tích<br /> tam giác P0PME<br /> <br /> – Người tiêu dùng mong muốn được thỏa mãn<br /> tối đa có thể được đối với những hàng hóa và<br /> dịch vụ mà họ tiêu dùng<br /> – Mỗi người tiêu dùng sẽ lựa chọn phương án<br /> mà đảm bảo tổng hữu dụng tối đa với nguồn<br /> ngân sách có được<br /> <br /> S<br /> <br /> E<br /> <br /> PS<br /> Thặng dư<br /> sản xuất<br /> <br /> D<br /> <br /> PM<br /> Q<br /> Q0<br /> <br /> LỰA CHỌN SẢN PHẨM VÀ TIÊU<br /> DÙNG TỐI ƯU<br /> <br /> Nguyên lý tối đa hóa lợi ích<br /> <br /> Tối đa hóa lợi ích người tiêu dùng<br /> <br /> • Trường hợp giá của 1 đơn vị sản phẩm<br /> bằng nhau (giả sử ngân sách là 90 USD)<br /> <br />  Mục đích:<br /> M  P1 X 1  P2 X 2  ...  Pn X n<br /> TU  max;<br /> <br /> QUẦN ÁO (X)<br /> <br /> M <br /> <br /> Nguyên lý tối đa hóa lợi ích<br /> <br /> MỸ PHẨM (Y)<br /> <br /> PX (10 USD)<br /> <br /> MUX<br /> <br /> PY (10 USD)<br /> <br /> MUY<br /> <br /> 1<br /> <br /> 18<br /> <br /> 1<br /> <br /> 23<br /> <br /> 2<br /> <br /> 16<br /> <br /> 2<br /> <br /> 21<br /> <br /> 3<br /> <br /> 14<br /> <br /> 3<br /> <br /> 17<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13<br /> <br /> 4<br /> <br /> 15<br /> <br /> 5<br /> <br /> 11<br /> <br /> 5<br /> <br /> 13<br /> <br /> 6<br /> <br /> 9<br /> <br /> 6<br /> <br /> 10<br /> <br /> Mô hình hóa lựa chọn người tiêu dùng<br /> <br /> • Trường hợp giá của 1 đơn vị sản phẩm không<br /> bằng nhau (giả sử ngân sách là 90 USD)<br /> PX(10 USD)<br /> <br /> MUX<br /> <br /> MUX /PX<br /> <br /> PY (12 USD)<br /> <br /> MUY<br /> <br /> MUY /PY<br /> <br /> 1<br /> <br /> 18<br /> <br /> 1.8<br /> <br /> 1<br /> <br /> 23<br /> <br /> 1.9<br /> <br /> 2<br /> <br /> 16<br /> <br /> 1.6<br /> <br /> 2<br /> <br /> 21<br /> <br /> 1.8<br /> <br /> 3<br /> <br /> 14<br /> <br /> 1.4<br /> <br /> 3<br /> <br /> 17<br /> <br /> 1.4<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 15<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> 5<br /> <br /> 11<br /> <br /> 1.1<br /> <br /> 5<br /> <br /> 13<br /> <br /> 1.1<br /> <br /> 6<br /> <br /> 9<br /> <br /> 0.9<br /> <br /> 6<br /> <br /> 10<br /> <br /> 0.8<br /> <br /> • Mục đích người tiêu dùng:<br /> TU(X,Y)  Max<br /> <br /> • Điều kiện ràng buộc<br /> MU X MU Y<br /> <br /> PX<br /> PY<br /> <br /> XPX  YPY  I<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9/11/2016<br /> <br /> ĐƯỜNG NGÂN SÁCH<br /> PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG NGÂN SÁCH<br /> Độ dốc của đường<br /> ngân sách là:<br /> <br /> Y Y<br /> X.PX + Y.PY = I<br /> PX<br /> <br /> Y= <br /> <br /> I /PY<br /> I<br /> <br /> Sb  <br /> <br /> X +<br /> <br /> PY<br /> <br /> PY<br /> X<br /> <br /> PX<br /> PY<br /> <br /> X<br /> <br /> I /PX<br /> <br /> Ñöôøng ngaân saùch<br /> y<br /> <br /> Sở thích người tiêu dùng<br /> 3 giả thiết cơ bản cơ bản:<br /> <br /> Thu nhaäp taêng laøm ñöôøng ngaân saùch<br /> dòch chuyeån song song vaø ra ngoaøi<br /> <br /> 80<br /> 60<br /> <br /> Thu nhaäp giaûm laøm ñöôøng ngaân saùch<br /> dòch chuyeån song song vaø vaøo beân trong<br /> <br /> 40<br /> 20<br /> <br /> B1<br /> <br /> B3<br /> <br /> 0<br /> <br /> (I = $80)<br /> <br /> 40<br /> <br /> 80<br /> <br /> 120<br /> <br /> B2<br /> <br /> (I = $160)<br /> <br /> 160<br /> <br /> x<br /> 21<br /> <br /> Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng<br /> <br /> 9/11/2016<br /> <br /> Roå haøng<br /> <br /> Ñôn vò thöïc phaåm<br /> <br /> Ñôn vò quaàn aùo<br /> <br /> A<br /> <br /> 20<br /> <br /> 30<br /> <br /> B<br /> <br /> 10<br /> <br /> 50<br /> <br /> Sự ưa thích là hoàn chỉnh. Người tiêu dùng<br /> có thể so sánh và xếp loại tất cả mọi giỏ hàng<br /> theo thứ tự ưa thích của họ.<br /> Sự ưa thích có tính chất bắc cầu<br /> Tất cả mọi số lượng của một loại hàng hóa<br /> đều tốt, tức là đều được mong muốn. Như<br /> vậy, người tiêu dùng luôn thích có nhiều số<br /> lượng của một loại hàng hóa<br /> 9/11/2016<br /> <br /> 22<br /> <br /> Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng<br /> Quaàn aùo<br /> <br /> (Ñôn vò tính theo tuaàn)<br /> <br /> 50<br /> <br /> B<br /> <br /> 40<br /> <br /> H<br /> <br /> D<br /> <br /> 40<br /> <br /> 20<br /> <br /> 30<br /> <br /> E<br /> <br /> 30<br /> <br /> 40<br /> <br /> 20<br /> <br /> G<br /> <br /> 10<br /> <br /> 20<br /> <br /> 10<br /> <br /> H<br /> <br /> 10<br /> <br /> 40<br /> <br /> 23<br /> <br /> D<br /> <br /> G<br /> <br /> 10<br /> 9/11/2016<br /> <br /> E<br /> A<br /> <br /> 20<br /> <br /> 30<br /> 24<br /> <br /> 40<br /> <br /> Ngöôøi tieâu duøng öa<br /> thích roå haøng A hôn<br /> caùc roå haøng naèm ôû<br /> oâ maøu xanh. Trong<br /> khi ñoù, caùc roå haøng<br /> naèm ôû oâ maøu vaøng<br /> laïi ñöôïc öa thích<br /> hôn roå haøng A.<br /> <br /> Thöïc phaåm<br /> (Ñôn vò tính theo tuaàn)<br /> <br /> 4<br /> <br /> 9/11/2016<br /> <br /> ĐƯỜNG BÀNG QUAN (ĐƯỜNG ĐẲNG ÍCH)<br /> <br /> Dốc xuống<br /> về bên phải<br /> <br /> Y1<br /> Y2<br /> Y3<br /> Y4<br /> 0<br /> <br /> Lồi về phía góc<br /> trục tọa độ<br /> <br /> TU1<br /> <br /> TUo<br /> X1 X2 X3<br /> <br /> X4<br /> <br /> Không<br /> cắt nhau<br /> <br /> Đường bàng quan là tập hợp những phối hợp tiêu<br /> dùng khác nhau đạt được mức lợi ích bằng nhau<br /> <br /> Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng<br /> Tyû leä thay theá bieân<br /> <br /> MRS XY <br /> <br /> DQY QY<br /> MU X<br /> <br /> <br /> D Q X Q X<br /> MU Y<br /> <br /> • MRS luoân laø soá aâm vì ñaûo baûo toång höõu duïng<br /> khoâng ñoåi, taêng X seõ giaûm Y<br /> • MRS ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng<br /> ích (đường bàng quan).<br /> 9/11/2016<br /> <br /> 26<br /> <br /> Tyû leä thay theá bieân giöõa 2 saûn phaåm X<br /> vaø Y laø soá löôïng saûn phaåm Y phaûi giaûm<br /> ñi ñeå coù theâm 1 sản phẩm X.<br /> Soá löôïng saûn phaåm<br /> X<br /> <br /> Y<br /> <br /> A<br /> <br /> 1<br /> <br /> 13<br /> <br /> MRSXY<br /> <br /> B<br /> <br /> 2<br /> <br /> 8<br /> <br /> 5<br /> <br /> C<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5<br /> <br /> 3<br /> <br /> D<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3<br /> <br /> 2<br /> <br /> E<br /> <br /> 5<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 27<br /> <br /> MRS và đường bàng quan<br /> 14<br /> 12<br /> <br /> CAÂN BAÈNG CUÛA NGÖÔØI TIEÂU DUØNG<br /> <br /> A<br /> <br /> 16<br /> <br /> Y<br /> <br /> MRS = -6<br /> <br /> A<br /> <br /> -6<br /> <br /> 10<br /> <br /> 1<br /> -4<br /> <br /> 8<br /> 6<br /> <br /> B<br /> D<br /> <br /> 1<br /> -2<br /> <br /> 4<br /> 2<br /> 1<br /> 9/11/2016<br /> <br /> Tyû leä thay theá bieân<br /> • Tyû leä thay theá bieân (MRS) laø soá löôïng cuûa moät<br /> haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng coù theå töø boû ñeå coù<br /> theâm moät ñôn vò cuûa haøng hoùa khaùc maø lôïi ích<br /> khoâng thay ñoåi.<br /> <br /> Phoái hôïp<br /> <br /> 9/11/2016<br /> <br /> Quaàn aùo<br /> (Ñôn vò)<br /> <br /> Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> Y1<br /> <br /> MRS = -2<br /> E<br /> <br /> 1 -1<br /> 4<br /> 29<br /> <br /> B<br /> U3<br /> <br /> G<br /> <br /> 1<br /> 5<br /> <br /> C<br /> Thöïc phaåm<br /> (Ñôn vò)<br /> <br /> X1<br /> <br /> U2<br /> U1<br /> X<br /> <br /> 5<br /> <br />