9/11/2016
1
11.9.2016 2
11.9.2016 3
Lý thuyết hữu ích được xây dựng dựa
trên 3 giả thiết:
Mức độ thỏa mãn của người tiêu dùng có thể
đo lường được (lượng hóa được)
Người tiêu dùng là con người kinh tế, có nghĩa
là người biết tiêu dùng hợp lý
Các sản phẩm tiêu dùng có thể chia nhỏ được
Lý thuyết hữu ích (hữu dụng)
11.9.2016 4
• Lợi ích (Hữu dụng) (U-Utility) là sự thỏa mãn mà
người tiêu dùng nhận được từ tiêu dùng 1 hàng
hóa.
• Đơn vị hữu dụng (Util) là một đơn vị giả thuyết
thường đo lường mức độ thỏa mãn mà một
người nhận được từ tiêu dùng một hàng hóa.
• Tổng lợi ích (hữu dụng) (TU) là tổng mức thỏa
mãn đạt được khi tiêu dùng một khối lượng hàng
hóa cụ thể trong một đơn vị thời gian.
Lý thuyết lợi ích (hữu dụng)
11.9.2016 5
•Hữu dụng biên (lợi ích biên) là sự thay đổi trong
tổng hữu dụng khi tăng thêm một đơn vị sản phẩm
tiêu dùng trong một đơn vị thời gian
MU= DTU/DQ
• Nếu tổng hữu dụng được biểu diễn dưới dạng hàm
số
MU =
TU/
Q
Lý thuyết hữu dụng (lợi ích)
11.9.2016 6
Lý thuyết hữu dụng
Q TU MU
1 9 9
2 16 7
3 21 5
4 24 3
5 25 1
9/11/2016
2
11.9.2016 7
TU
Q
TUmax
Ñieåm baûo hoøa
Đường cong tổng hữu dụng
Quy luật hữu dụng biên giảm dần
• Mối quan hệ giữa tổng hữu dụng và hữu
dụng biên:
–Khi MU > 0, TU tăng
–Khi MU < 0, TU giảm
–Khi MU = 0, TU đạt cực đại
• Mối quan hệ giữa khối lượng sản phẩm
tiêu dùng và hữu dụng biên: Khi Q tăng,
MU sẽ giảm
Hữu dụng biên và đường cầu
• Hữu dụng biên của việc tiêu dùng hàng
hóa càng lớn thì người tiêu dùng sẵn sàng
trả giá cao hơn cho nó và ngược lại.
•Do qui luật hữu dụng biên giảm dần nên
đường cầu nghiêng xuống dưới.
Đường cầu thị trường
• Đường cầu thị trường được hình thành
bằng cách cộng lượng cầu từ các đường
cầu cá nhân tương ứng với các mức giá
cụ thể.
THẶNG DƯ CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG
Thặng dư tiêu dùng là khái niệm phản ánh sự chênh
lệch giữa lợi ích của người tiêu dùng khi tiêu dùng
một đơn vị hàng hóa nào đó (MU) với chi phí thực tế
(MC) để thu được lợi ích đó
Thặng dư xuất hiện khi ta thu được nhiều hơn
lượng người ta phải trả, người tiêu dùng là người tối
đa hóa lợi ích nên họ sẽ tiêu dùng cho đến khi lợi
ích thu được của đơn vị hàng hóa cuối cùng vừa
đúng bằng chi phí thực tế để có lợi ích đó
CS = TU -TC
THẶNG DƯ CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG
9/11/2016
3
THẶNG DƯ TIÊU DÙNG VÀ THẶNG
DƯ SẢN XUẤT
• Thặng dư tiêu
dùng là diện tích
tam giác P0PNE
• Thặng dư sản
xuất là diện tích
tam giác P0PME
P
Q
P0
Q0
S
D
PN
PM
Thặng dư
tiêu dùng
Thặng dư
sản xuất
E
CS
PS
LỰA CHỌN SẢN PHẨM VÀ TIÊU
DÙNG TỐI ƯU
• Mục đích và ràng buộc
– Người tiêu dùng mong muốn được thỏa mãn
tối đa có thể được đối với những hàng hóa và
dịch vụ mà họ tiêu dùng
– Mỗi người tiêu dùng sẽ lựa chọn phương án
mà đảm bảo tổng hữu dụng tối đa với nguồn
ngân sách có được
LỰA CHỌN SẢN PHẨM VÀ TIÊU
DÙNG TỐI ƯU
Tối đa hóa lợi ích người tiêu dùng
Mục đích:
nn XPXPXPM ...
2211
MTU max;
Nguyên lý tối đa hóa lợi ích
QUẦN ÁO (X) MỸ PHẨM (Y)
PX (10 USD) MUX PY (10 USD) MUY
1 18 1 23
2 16 2 21
3 14 3 17
4 13 4 15
5 11 5 13
6 9 6 10
• Trường hợp giá của 1 đơn vị sản phẩm
bằng nhau (giả sử ngân sách là 90 USD)
Nguyên lý tối đa hóa lợi ích
• Trường hợp giá của 1 đơn vị sản phẩm không
bằng nhau (giả sử ngân sách là 90 USD)
P
X
(10 USD)
MUX MUX /PX
P
Y
(12 USD)
MUY MUY /PY
1 18 1.8 1 23 1.9
2 16 1.6 2 21 1.8
3 14 1.4 3 17 1.4
4 13 1.3 4 15 1.3
5 11 1.1 5 13 1.1
6 9 0.9 6 10 0.8
Mô hình hóa lựa chọn người tiêu dùng
• Mục đích người tiêu dùng:
TU(X,Y) Max
•Điều kiện ràng buộc
Y
Y
X
X
P
MU
P
MU
IYPXP YX
9/11/2016
4
PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG NGÂN SÁCH
X.PX + Y.PY = I
Y = PX
PY
X +
I
PY
ĐƯỜNG NGÂN SÁCH
Y
I /PY
I /PX
X
Độ dốc của đường
ngân sách là:
Y
X
bP
P
S
Y
X
21
Ñöôøng ngaân saùch
x
y
80 120 160 40
20
40
60
80
0
Thu nhaäp taêng laøm ñöôøng ngaân saùch
dòch chuyeån song song vaø ra ngoaøi
(I = $160)
B2
(I = $80)
B1
B3
Thu nhaäp giaûm laøm ñöôøng ngaân saùch
dòch chuyeån song song vaø vaøo beân trong
9/11/2016 22
Sở thích người tiêu dùng
3 giả thiết cơ bản cơ bản:
Sự ưa thích là hoàn chỉnh. Người tiêu dùng
có thể so sánh và xếp loại tất cả mọi giỏ hàng
theo thứ tự ưa thích của họ.
Sự ưa thích có tính chất bắc cầu
Tất cả mọi số lượng của một loại hàng hóa
đều tốt, tức là đều được mong muốn. Như
vậy, người tiêu dùng luôn thích có nhiều số
lượng của một loại hàng hóa
9/11/2016 23
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
A 20 30
B 10 50
D 40 20
E 30 40
G 10 20
H 10 40
Roå haøng Ñôn vò thöïc phaåm Ñôn vò quaàn aùo
9/11/2016 24
Ngöôøi tieâu duøng öa
thích roå haøng A hôn
caùc roå haøng naèm ôû
oâ maøu xanh. Trong
khi ñoù, caùc roå haøng
naèm ôû oâ maøu vaøng
laïi ñöôïc öa thích
hôn roå haøng A.
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Thöïc phaåm
(Ñôn vò tính theo tuaàn)
10
20
30
40
10 20 30 40
Quaàn aùo
(Ñôn vò tính theo tuaàn) 50
G
A
E H
B
D
9/11/2016
5
ĐƯỜNG BÀNG QUAN (ĐƯỜNG ĐẲNG ÍCH)
Y1
Y2
Y3
Y4 TUo
TU1
Dốc xuống
về bên phải
Lồi về phía góc
trục tọa độ
Không
cắt nhau
X1
0 X2 X3 X4
Đường bàng quan là tập hợp những phối hợp tiêu
dùng khác nhau đạt được mức lợi ích bằng nhau
9/11/2016 26
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
•Tyû leä thay theá bieân (MRS) laø soá löôïng cuûa moät
haøng hoùa maø ngöôøi tieâu duøng coù theå töø boû ñeå coù
theâm moät ñôn vò cuûa haøng hoùa khaùc maø lôïi ích
khoâng thay ñoåi.
•MRS luoân laø soá aâm vì ñaûo baûo toång höõu duïng
khoâng ñoåi, taêng X seõ giaûm Y
•MRS ñöôïc xaùc ñònh baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng
ích (đường bàng quan).
Tyû leä thay theá bieân
9/11/2016 27
Sôû thích cuûa ngöôøi tieâu duøng
Tyû leä thay theá bieân
Y
X
X
Y
X
Y
XY MU
MU
Q
Q
Q
Q
MRS
D
D
Tyû leä thay theá bieân giöõa 2 saûn phaåm X
vaø Y laø soá löôïng saûn phaåm Y phaûi giaûm
ñi ñeå coù theâm 1 sản phẩm X.
Phoái hôïp Soá löôïng saûn phaåm MRSXY
X Y
A 1 13
B 2 8 5
C 3 5 3
D 4 3 2
E 5 2 1
9/11/2016 29
MRS và đường bàng quan
Thöïc phaåm
(Ñôn vò)
Quaàn aùo
(Ñôn vò)
2 3 4 5 1
2
4
6
8
10
12
14
16 A
B
D
E
G
-6
1
1
1 1
-4
-2 -1
MRS = -6
MRS = -2
X
Y
U3
U2
U1
B
A
C
CAÂN BAÈNG CUÛA NGÖÔØI TIEÂU DUØNG
Y1
X1
