Bài giảng mạng NGN - Chương 4

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

276
lượt xem 135
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

BÁO HIỆU TRONG MẠNG THẾ HỆ SAU NGN I. GIỚI THIỆU VỀ BÁO HIỆU Quá trình báo hiệu là một quá trình không thể thiếu trong hoạt động của mạng viễn thông để giúp các thành phần trong mạng có thể trao đổi thông tin với nhau. Trong mạng thế hệ sau NGN có các loại báo hiệu sau: - Báo hiệu cuộc gọi: SIP, H.323 - Báo hiệu giữa MGC – MG hay giữa MGC – server: MGCP, Megaco/ H.248 - Báo hiệu cho PSTN: SIGTRAN - Báo hiệu QoS Trong chương 3 về chuyển mạch mềm ta đã nghiên...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng mạng NGN - Chương 4

BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu CHÖÔNG 4: BAÙO HIEÄU TRONG MAÏNG THEÁ HEÄ SAU NGN ---- ---- I. GIÔÙI THIEÄU VEÀ BAÙO HIEÄU Quaù trình baùo hieäu laø moät quaù trình khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng cuûa maïng vieãn thoâng ñeå giuùp caùc thaønh phaàn trong maïng coù theå trao ñoåi thoâng tin vôùi nhau. Trong maïng theá heä sau NGN coù caùc loaïi baùo hieäu sau: − Baùo hieäu cuoäc goïi: SIP, H.323 − Baùo hieäu giöõa MGC – MG hay giöõa MGC – server: MGCP, Megaco/ H.248 − Baùo hieäu cho PSTN: SIGTRAN − Baùo hieäu QoS Trong chöông 3 veà chuyeån maïch meàm ta ñaõ nghieân cöùu caùc giao thöùc baùo hieäu SIP, MGCP vaø SIGTRAN. Rieâng Megaco laø giao thöùc phaùt trieån töø MGCP neân ta seõ khoâng xeùt giao thöùc naøy. Baùo hieäu QoS hieän söû duïng giao thöùc SIP ñeå yeâu caàu chaát löôïng dòch vuï yeâu caàu neân ta cuõng khoäng xem xeùt baùo hieäu SIP. Baùo hieäu H.323 laø thaønh phaàn quan troïng trong baùo hieäu cuûa VoIP (Voice over Internet Protocol) neân seõ ñöôïc tìm hieåu trong phaàn tieáp sau. II. BAÙO HIEÄU H.323 1. Toång quan veà H.323 H.32x laø hoï giao thöùc cuûa ITU-T ñònh nghóa caùc dòch vuï ña phöông tieän qua caùc maïng khaùc nhau vaø H.323 laø moät phaàn trong hoï naøy. H.323 laø giao thöùc xaùc ñònh caùc thaønh phaàn, caùc giao thöùc cuõng nhö caùc böôùc thöïc hieän ñeå cung caáp dòch vuï ña phöông tieän qua maïng goùi. Caùc dòch vuï ña phöông tieän ôû ñaây coù theå laø truyeàn tín hieäu tieáng, tín hieäu hình thôøi gian thöïc vaø döõ lieäu. Maïng goùi coù theå laø Internet, EN - 98 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu (Enterprise Network), LAN (Local Area Network), MAN (Metropolitan Area Network), WAN (Wide Area Network). H.323 coù theå cung caáp 1 trong 3 dòch vuï sau tieáng, hình hay döõ lieäu cuõng nhö toå hôïp caùc dòch vuï treân neân noù coù theå ñöôïc öùng duïng ôû nhieàu nôi nhö öùng duïng taïi nhaø khaùch haøng, doanh nghieäp hay coâng nghieäp giaûi trí. Ngoaøi ra noù coù theå ñöôïc söû duïng ñeå cung caáp dòch vuï ña phöông tieän ña ñieåm (multipoint multimedia communications). 2. Caùc thaønh phaàn cuûa H.323 Giao thöùc H.323 ñònh nghóa 4 thaønh phaàn sau: ñaàu cuoái (terminal – ñöôïc kyù hieäu laø T), coång (gateway - GW), boä giöõ coång (gatekeeper - GK), vaø ñôn vò ñieàu khieån ña ñieåm (multipoint control unit - MCU). Rieâng vôùi GK thì ñaây laø thaønh phaàn löïa choïn, coù theå coù hoaëc khoâng coù trong maïng. Vaø GW vaø MCU thöôøng ñöôïc coi laø caùc ñieåm cuoái (endpoint). Caùc thaønh phaàn naøy coù theå ñöôïc taäp trung trong moät heä thoáng ñôn hay ñöôïc laép ñaët ôû nhieàu heä thoáng khaùc nhau taïi nhöõng vò trí ñòa lyù cuõng nhö vaät lyù khaùc nhau. Moâ hình maïng H.323 ñöôïc theå hieän trong hình sau: H.323 MCU H.323 H.323 Maïng goùi Gatekeeper Terminal H.323 Gateway PSTN ISDN Terminal Terminal Telephone Telephone H.320 V.70 Hình 4.1: Moâ hình maïng H.323 ñôn giaûn - 99 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu Gatekeeper Gatekeeper Terminal Terminal Front end Front end Video - H.320 Video - H.320 Maïng IP Maïng IP PSTN Data - T.120 Data - T.120 Media Gateway Media Gateway 12 3 12 3 45 6 45 6 78 9 78 9 8 # 8 # * * IP Phone - H.324 IP Phone - H.324 Telephone Multipoint ISDN Control Unit Video - H.320 Hình 4.2: Maïng H.323 Choàng giao thöùc maø H.323 hoã trôï ñöôïc trình baøy trong hình sau: H.323 Multimedia Applications, User Interface Data Media Control Terminal Control and Management Applications Audio Video Codecs Codecs G.711 H.261 G.723.1 H.263 G.729 H.264 H.225.0 H.225.0 .. .. Call H.245 V.150 T.120 T.38 RTCP RAS Signaling RTP UDP TCP TCP/UDP UDP TCP/UDP TCP UDP IP Hình 4.3: Caùc giao thöùc thuoäc H.323 - 100 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu Phaàn trình baøy caùc giao thöùc cuõng nhö hoaït ñoäng cuûa caùc giao thöùc trong maïng H.323 seõ ñöôïc xem xeùt trong phaàn sau. 2.1 Terminal Laø thaønh phaàn duøng trong truyeàn thoâng 2 chieàu ña phöông tieän thôøi gian thöïc ñöôïc duøng trong vieäc keát noái caùc cuoäc goïi. Ñaàu cuoái H.323 coù theå laø moät maùy tính, moät ñieän thoaïi, ñieän thoaïi truyeàn hình, heä thoáng voicemail, thieát bò IVR (Interactive Voice Response) hay laø 1 thieát bò ñoäc laäp coù caùc öùng duïng ña phöông tieän H.323. Ngoaøi ra noù coøn töông thích vôùi ñaàu cuoái H.324 cuûa maïng chuyeån maïch keânh vaø maïng di ñoäng, ñaàu cuoái H.310 cuûa B-ISDN, ñaàu cuoái H.320 cuûa ISDN, v.v. Moät ñaàu cuoái H.323 phaûi hoã trôï caùc ñaëc tính sau: − H.245 cho vieäc trao ñoåi khaû naêng cuûa ñaàu cuoái vaø ñeå taïo caùc keânh thoâng tin. − H.225 cho quaù trình baùo hieäu vaø thieát laäp cuoäc goïi. − RAS cho vieäc ñaêng kyù vaø ñieàu khieån caùc hoaït ñoäng quaûn lyù khaùc vôùi GK. − RTP/RTCP ñöôïc söû duïng cho vieäc truyeàn caùc goùi thoâng tin thoaïi vaø hình. − G.711 cho quaù trình maõ hoùa vaø giaûi maõ tieáng noùi, T.120 cho hoäi thaûo döõ lieäu vaø hoã trôï khaû naêng töông töï cuûa MCU. Hình sau minh hoïa caùc giao thöùc maø moät ñaàu cuoái H.323 phaûi hoã trôï: Audio Video Quaûn lyù cuoäc goïi taïi ñaàu cuoái applications applications G.711 H.261 G.729 H.225.0 H.245 H.263 H.225.0 T.120 G.723.1 RTCP Call Control RAS Data signaling signaling RTP Caùc giao thöùc truyeàn taûi vaø giao dieän maïng Hình 4.4: Choàng giao thöùc taïi ñaàu cuoái H.323 - 101 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu 2.2 Gateway GW laø thaønh phaàn duøng ñeå keát noái 2 maïng khaùc loaïi nhau. Moät coång H.323 duøng ñeå lieân keát maïng H.323 vôùi maïng khoâng phaûi laø maïng chuaån H.323. Vieäc keát noái giöõa 2 maïng khaùc loaïi nhau thöïc hieän ñöôïc nhôø vieäc dòch caùc giao thöùc (protocol translation) khaùc nhau cho quaù trình thieát laäp vaø giaûi toûa cuoäc goïi, vieäc chuyeån ñoåi daïng thoâng tin giöõa caùc maïng khaùc nhau vaø vieäc truyeàn thoâng tin giöõa caùc maïng keát noái vôùi GW. Tuy nhieân moät GW seõ khoâng caàn thieát cho vieäc lieân laïc giöõa caùc ñaàu cuoái thuoäc cuøng maïng H.323. Caáu taïo cuûa moät gateway bao goàm moät Media Gateway Controller (MGC), Media Gateway (MG) vaø Signaling Gateway (SG) ñöôïc minh hoïa trong hình veõ sau: Gatekeeper RAS SIGTRAN SS7 H.245 SS7 link Media Gateway Media Gateway Controller MGCP/ Megaco TDM RTP H.323 PSTN Terminal Media Gateway Hình 4.5: Caáu taïo cuûa gateway Chöùc naêng cuûa MGC, MG, SG ñöôïc trình baøy trong chöông 1, phaàn Caáu truùc vaät lyù cuûa maïng NGN. Caùc ñaëc tính cô baûn cuûa moät gateway: − Moät GW phaûi hoã trôï caùc giao thöùc hoaït ñoäng trong maïng H.323 vaø maïng söû duïng chuyeån maïch keânh (SCN – Switched Circuit Network). − Veà phía H.323, GW phaûi hoã trôï baùo hieäu ñieàu khieån H.245 cho quaù trình trao ñoåi khaû naêng hoaït ñoäng cuûa terminal cuõng nhö cuûa GW, baùo hieäu cuoäc goïi H.225, baùo hieäu RAS. - 102 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu − Veà phía SCN, GW phaûi hoã trôï caùc giao thöùc hoaït ñoäng trong maïng chuyeån maïch keânh (nhö SS7 söû duïng trong PSTN). Caùc giao thöùc maø moät GW phaûi hoã trôï ñöôïc minh hoïa trong hình sau: Dòch vuï Ñieàu khieån cuoäc goïi lieân maïng tính cöôùc (2 maïng khaùc loaïi) Boä quaûn lyù cuoäc goïi GW Lôùp ñieàu khieån cuoäc goïi baùo hieäu SCN H.225.0 H.245 H.225.0 Baùo Baùo hieäu RTP RTCP RAS Lôùp ñieàu khieån hieäu ñieàu (client) keát noái baùo hieäu cuoäc goïi khieån Giao dieän vaät lyù Caùc giao thöùc lôùp truyeàn taûi vaø giao dieän maïng baùo hieäu SCN Hình 4.6: Choàng giao thöùc cuûa moät Gateway 2.3 Gatekeeper Moät GK ñöôïc xem laø boä naõo cuûa maïng H.323, noù chính laø ñieåm trung taâm cho moïi cuoäc goïi trong maïng H.323. Maëc duø laø thaønh phaàn tuøy choïn nhöng GK cung caáp caùc dòch vuï quan troïng nhö vieäc dòch ñòa chæ, söï ban quyeàn vaø nhaän thöïc cho ñaàu cuoái terminal vaø GW, quaûn lyù baêng thoâng, thu thaäp soá lieäu vaø tính cöôùc. Ngoaøi ra noù cuõng cung caáp dòch vuï ñònh tuyeán cuoäc goïi. Ñaây laø moät chöùc naêng coù raát nhieàu öu ñieåm vì quaù trình giaùm saùt cuoäc goïi cuõng nhö ñònh tuyeán qua GK seõ cung caáp hoaït ñoäng maïng toát hôn. Ñieàu naøy laø do vieäc GK ñöa ra quyeát ñònh ñònh tuyeán döïa treân raát nhieàu yeáu toá, ví duï nhö yeáu toá caân baèng taûi giöõa caùc GW. - 103 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu Boä quaûn lyù Gatekeeper Dòch vuï tính cöôùc H.245 H.225.0 H.225.0 Dòch vuï thö Baùo hieäu RAS Baùo hieäu muïc ñieàu (server) cuoäc goïi khieån Dòch vuï baûo maät Quaûn lyù Caùc giao thöùc truyeàn taûi vaø giao dieän cuoäc goïi/ maïng chính saùch Hình 4.7: Chöùc naêng cuûa moät Gatekeeper Caùc chöùc naêng caàn thieát cuûa moät GK: − Dòch ñòa chæ (Address Translation): moät cuoäc goïi ñi trong maïng H.323 coù theå duøng bí danh (alias) ñeå chæ ñòa chæ cuûa ñaàu cuoái ñích (destination terminal). Do ñoù ta caàn phaûi söû duïng chöùc naêng naøy ñeå dòch bí danh sang ñòa chæ H.323. − Quaûn lyù vieäc thu nhaän ñieåm cuoái (Admission Control): GK söû duïng baùo hieäu RAS ñeå quaûn lyù vieäc tham gia vaøo maïng H.323 ñeå coù theå tham gia vaøo moät keát noái naøo ñoù cuûa caùc ñieåm cuoái döïa vaøo moät soá tieâu chuaån nhö baêng thoâng coøn troáng, söï cho pheùp hay moät soá tieâu chuaån khaùc maø moät soá yeâu caàu ñaëc bieät khaùc ñoøi hoûi ñaùp öùng. − Ñieàu khieån baêng thoâng (Bandwidth Control): GK ñieàu khieån baêng thoâng baèng baùo hieäu RAS. Ví duï neáu ngöôøi ñieàu haønh maïng ñaõ xaùc ñònh soá cuoäc goïi toái ña ñöôïc thöïc hieän cuøng luùc thì maïng coù quyeàn töø choái baát cöù cuoäc goïi naøo khi soá cuoäc goïi taïi thôøi ñieåm ñoù ñaõ ñaït ñeán ngöôõng naøy. − Quaûn lyù vuøng hoaït ñoäng (Zone management): GK chæ coù theå thöïc hieän caùc chöùc naêng treân ñoái vôùi caùc terminal, GW vaø MCU thuoäc vuøng quaûn lyù cuûa noù. Hay noùi caùch khaùc - 104 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu GK ñònh nghóa caùc ñieåm cuoái (endpoint) noù quaûn lyù. Vuøng hoaït ñoäng seõ ñöôïc ñònh nghóa ôû phaàn tieáp sau. Caùc chöùc naêng tuøy choïn cuûa GK: − Baùo hieäu ñieàu khieån cuoäc goïi (Call Control Signaling). − Chaáp nhaän cuoäc goïi (Call Authorization): GK coù quyeàn quyeát ñònh cho moät ñieåm cuoái (endpoint) coù theå thöïc hieän moät cuoäc goïi hay khoâng. − Quaûn lyù cuoäc goïi (Call Management): chöùc naêng naøy cho pheùp GK löu tröõ taát caû caùc thoâng tin veà caùc cuoäc goïi maø noù xöû lyù (caùc cuoäc goïi xuaát phaùt töø vuøng hoaït ñoäng cuûa noù). 2.4 Multipoint Control Unit Multipoint Control Unit (MCU) laø thaønh phaàn hoã trôï trong dòch vuï hoäi nghò ña ñieåm coù söï tham gia cuûa töø 2 terminal H.323 trôû leân. Moïi terminal tham gia vaøo hoäi nghò ñeàu phaûi thieát laäp moät keát noái vôùi MCU. Vaø MCU quaûn lyù taøi nguyeân phuïc vuï cho hoäi nghò, thöông löôïng giöõa caùc terminal ñeå xaùc ñònh loaïi codec (Coder/ Decoder) naøo cho tieáng vaø hình ñöôïc söû duïng ñoàng thôøi xöû lyù doøng thoâng tin truyeàn. Moät MCU bao goàm 2 thaønh phaàn con: boä ñieàu khieån ña ñieåm (Multipoint Controller – MC) vaø thaønh phaàn tuøy choïn boä xöû lyù ña ñieåm (Multipoint Processor – MP). - 105 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu Multipoint H.245 Processor Baùo hieäu cuoäc goïi RTP Multipoint Controller Caùc giao thöùc truyeàn taûi vaø giao dieän maïng Multipoint Control Unit Hình 4.8: Caáu taïo cuûa Multipoint Control Unit MC coù chöùc naêng quaûn lyù baùo hieäu cuoäc goïi. Trong luùc ñoù, MP xöû lyù vieäc troän vaø chuyeån maïch caùc doøng thoâng tin cuõng nhö caùc quaù trình xöû lyù thoâng tin khaùc. 3. Vuøng hoaït ñoäng Moät vuøng hoaït ñoäng H.323 laø taäp hôïp taát caû caùc ñaàu cuoái, caùc GW vaø caùc MCU chòu söï quaûn lyù duy nhaát cuûa moät GK. Vuøng hoaït ñoäng naøy ñoäc laäp vôùi topo cuûa maïng thöïc teá vaø coù theå bao goàm nhieàu ñoaïn maïng (segment) noái vôùi nhau qua router hay caùc thieát bò khaùc. Moâ hình veà moät vuøng hoaït ñoäng ñôn giaûn ñöôïc minh hoïa trong hình sau: GW T GK MCU Vuøng hoaït ñoäng H.323 Hình 4.9: Moät vuøng hoaït ñoäng - 106 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu 4. Caùc giao thöùc thuoäc H.323 4.1 Caùc giao thöùc maõ hoùa, giaûi maõ cho tín hieäu thoaïi vaø hình Caùc giao thöùc maõ hoùa vaø giaûi maõ cho thoaïi goàm coù: G.711 (64kbps), G.722 (64, 56 vaø 48kbps), G.723.1 (5.3 vaø 6.3kbps) vaø G.729 (8kbps). Caùc giao thöùc maõ hoùa vaø giaûi maõ cho tín hieäu hình bao goàm: h.261 vaø H.263. Caùc giao thöùc naøy ñeà nghò SV töï nghieân cöùu vaø tìm hieåu theâm (löu yù veà caùc kyõ thuaät maõ hoùa vaø giaûi maõ cuõng nhö öu nhöôïc ñieåm cuûa töøng loaïi). 4.2 Giao thöùc baùo hieäu RAS (H.225.0) Giao thöùc RAS (Registration, Admission and Status) laø giao thöùc ñöôïc söû duïng ñeå thöïc hieän vieäc ñaêng kyù, quaûn lyù vieäc tham gia cuûa caùc ñieåm cuoái, thay ñoåi baêng thoâng, trao ñoåi traïng thaùi vaø loaïi boû ñaêng kyù giöõa caùc ñieåm cuoái vôùi GK. Caùc baûn tin RAS seõ ñöôïc trao ñoåi qua keânh baùo hieäu RAS vaø keânh baùo hieäu naøy seõ ñöôïc thieát laäp ñaàu tieân tröôùc khi caùc keânh khaùc ñöôïc thieát laäp. Ngoaøi ra, caùc baûn tin RAS ñöôïc truyeàn qua giao thöùc UDP khoâng tin caäy neân vieäc trao ñoåi caùc baûn tin naøy coù theå bò timeout vaø daãn ñeán vieäc chuùng seõ ñöôïc phaùt laïi. Caùc baûn tin RAS truyeàn qua UDP nhôø caùc coång 1718 (cho multicast) vaø 1719 (cho unicast – coù nghóa laø chæ truyeàn ñeán 1 nôi nhaän). Ghi chuù: caùc endpoint ôû ñaây coù theå laø GW hay terminal. Phaàn lôùn caùc baûn tin RAS coù 3 loaïi: yeâu caàu (request, thöôøng ñöôïc vieát taét xRQ), xaùc nhaän (confirm, vieát ngaén goïn laø xCF) vaø töø choái (reject, vieát goïn laø xRJ). Moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät seõ ñöôïc ñeà caäp sau. Baùo hieäu RAS coù caùc chöùc naêng cô baûn nhö sau: − Khaùm phaù GK hay xaùc ñònh GK (Gatekeeper discovery): cho pheùp moät endpoint xaùc ñònh GK ñieàu khieån noù. Quaù trình naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän ñoäng hay tónh. Ñoái vôùi quaù trình xaùc ñònh tónh thì ñieåm cuoái ñaõ bieát tröôùc ñòa chæ truyeàn taûi (transport address) hay ñòa chæ maïng cuûa GK quaûn lyù noù. Ñoái vôùi quaù trình xaùc ñònh ñoäng thì ñieåm cuoái seõ phaùt ñi baûn tin multicast GRQ (Gatekeeper discovery - 107 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu Request) ñeå tìm GK ñieàu khieån mình. Caùc GK seõ phaûn hoài baèng baûn tin GCF (confirm) ñeå traû lôøi cho baûn tin treân neáu noù chính laø GK ñieàu khieån cuûa ñieåm cuoái ñoù. Ngöôïc laïi noù seõ ñaùp öùng baèng baûn tin GRJ (reject). Coù theå coù 1 hay nhieàu GK laø GK ñieàu khieån cuûa ñieåm cuoái ñöa ra yeâu caàu. − Ñaêng kyù ñieåm cuoái (Endpoint Registration): quaù trình ñaêng kyù ñöôïc caùc ñieåm cuoái söû duïng ñeå tham gia vaøo moät vuøng hoaït ñoäng ñoàng thôøi noù thoâng baùo cho GK quaûn lyù noù ñòa chæ truyeàn taûi cuõng nhö bí danh (alias) cuûa mình. Ñieåm cuoái muoán ñaêng kyù ñeán 1 GK naøo ñoù seõ gôûi baûn tin RRQ (Registration Request). Neáu GK ñoàng yù cho ñieåm cuoái tham gia vaøo maïng seõ ñaùp öùng cho ñieåm cuoái baèng baûn tin RCF (confirm). Neáu khoâng thì ñieåm cuoái seõ nhaän ñöôïc phaûn hoài RRJ (reject) vaø noù seõ khoâng ñöôïc GK cung caáp baát cöù moät dòch vuï naøo. − Xaùc ñònh vò trí cuûa ñieåm cuoái (Endpoint Location): ñaây laø quaù trình xaùc ñònh ñòa chæ truyeàn taûi cuûa moät endpoint trong tröôøng hôïp chæ bieát bí danh cuûa noù. Caû GK hay ñieåm cuoái coù theå thöïc hieän chöùc naêng naøy. Beân coù yeâu caàu xaùc ñònh ñieåm cuoái seõ phaùt baûn tin LRQ (Location Request). Nôi nhaän yeâu caàu coù ñaùp öùng ñöôïc hay khoâng theå hieän qua baûn tin phaûn hoài LCF (confirm) hay LRJ (reject). − Ñieàu khieån vieäc tham gia (Admission control): ñaây laø quaù trình xem xeùt söï cho pheùp tham gia cuûa moät endpoint naøo ñoù vaøo moät phieân laøm vieäc. Ñaàu tieân, endpoint muoán tham gia vaøo phieân laøm vieäc thì noù seõ gôûi yeâu caàu ñeán GK quaûn lyù noù baèng moät baûn tin ARQ (Admission Request). Neáu GK chaáp nhaän thì noù seõ ñaùp öùng baèng baûn tin ACF (confirm), ngöôïc laïi thì baûn tin ARJ (reject) seõ ñöôïc traû veà. − Thoaùt khoûi keát noái (Disengage): khi coù 1 ñieåm cuoái muoán thoaùt khoûi moät keát noái thì noù seõ gôûi ñeán GK baûn tin DRQ (Disengage Request). Neáu yeâu caàu treân ñöôïc ñoàng yù noù seõ - 108 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu nhaän ñöôïc ñaùp öùng DCF (confirm), ngöôïc laïi seõ nhaän ñöôïc DRJ (reject). − Söï thay ñoåi baêng thoâng (Bandwidth change): ñaây laø chöùc naêng yeâu caàu thay ñoåi baêng thoâng cho moät keát noái naøo ñoù, coù theå ñöôïc yeâu caàu bôûi endpoint tham gia keát noái ñoù hay GK. Beân muoán thay ñoåi baêng thoâng seõ phaùt ra baûn tin BRQ (Bandwidth Request). Beân nhaän yeâu caàu naøy neáu chaáp nhaän seõ phaûn hoài baèng baûn tin BCF (confirm), ngöôïc laïi seõ ñaùp öùng baèng baûn tin BRJ (reject). − Trao ñoåi thoâng tin traïng thaùi (Status hay coøn goïi laø Information): laø quaù trình ñöôïc söû duïng bôûi GK vaø endpoint ñeå EP thoâng baùo cho GK caùc thoâng tin traïng thaùi cuûa moät keát noái naøo ñoù. Khi GK muoán bieát thoâng tin traïng thaùi veà cuoäc goïi naøo ñoù noù seõ gôûi baûn tin IRQ (Information Request). Endpoint gôûi traû caùc thoâng tin chi tieát veà cuoäc goïi yeâu caàu baèng baûn tin phaûn hoài laø IRR (Information Response). − Ngoaøi ra trong baùo hieäu RAS coøn coù moät soá chöùc naêng sau: quaù trình loaïi boû ñaêng kyù cuûa moät ñieåm cuoái ra khoûi vuøng hoaït ñoäng vaø söï quaûn lyù cuûa 1 GK (Unregistration). Quaù trình naøy laø quaù trình ngöôïc laïi vôùi quaù trình ñaêng kyù, vaø caùc baûn tin coù theå ñöôïc trao ñoåi khi thöïc hieän chöùc naêng naøy laø URQ (Unregistration Request), UCF (confirm), URJ (reject). Ngoaøi ra ñieåm cuoái coù theå bieát ñoä khaû duïng cuûa taøi nguyeân (xem taøi nguyeân noù söû duïng ñaõ ñeán giôùi haïn cho pheùp hay chöa) baèng caùch gôûi baûn tin RAI (Resource Availability Indicate). GK seõ phaûn hoài baèng baûn tin RAC (Resource Availability Confirm). Moät chöùc naêng khaùc nöõa laø kích hoaït moät soá loaïi dòch vuï ñaëc bieät baèng baûn tin SCI (Service Control Indication). Baûn tin phaûn hoài laø SCR (Service Control Response). Chöùc naêng naøy ñöôïc söû duïng bôûi caû caùc ñieåm cuoái vaø GK. Moät soá baûn tin chöùc naêng khaùc ñöôïc söû duïng trong caùc tröôøng hôïp ñaëc - 109 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu bieät laø “Unknown Message Response” vaø “Non-standard Message”. 4.3 Giao thöùc baùo hieäu cuoäc goïi H.225 Ñaây laø giao thöùc hoã tröïc caùc chöùc naêng baùo hieäu cho moät cuoäc goïi, ñöôïc söû duïng ñeå thieát laäp keânh keát noái giöõa caùc endpoint. Quaù trình trao ñoåi caùc baûn tin baùo hieäu cuoäc goïi H.225 ñöôïc thöïc hieän qua keânh baùo hieäu cuoäc goïi, laø keânh truyeàn tin caäy söû duïng giao thöùc TCP. Caùc baûn tin H.225 ñöôïc trao ñoåi tröïc tieáp giöõa caùc endpoint neáu khoâng coù GK trong maïng H.323. Neáu trong maïng coù GK, caùc baûn tin naøy coù theå ñöôïc truyeàn tröïc tieáp giöõa caùc endpoint hay ñöôïc truyeàn thoâng qua GK ñeå tôùi caùc endpoint. Caùch thöùc truyeàn seõ ñöôïc xaùc ñònh trong quaù trình thöïc hieän baùo hieäu RAS, qua baûn tin tham gia cuoäc goïi. Caùc baûn tin cô baûn bao goàm: − Baûn tin SETUP: ñöôïc söû duïng khi moät ñieåm cuoái muoán thöïc hieän moät keát noái vôùi moät ñieåm cuoái khaùc. Neáu noù söû duïng caùch thöùc truyeàn thoâng qua GK thì muoán phaùt baûn tin naøy ñi tröôùc heát noù phaûi nhaän ñöôïc baûn tin ACF cuûa GK. − Baûn tin CALL PROCEEDING: baûn tin naøy cho bieát baûn tin SETUP ñaõ ñöôïc nhaän vaø thuû tuïc thieát laäp cuoäc goïi ñang ñöôïc tieán haønh. − Baûn tin ALERTING: ñieåm cuoái bò goïi seõ phaùt baûn tin naøy cho bieát noù ñang ñöôïc caûnh baùo coù 1 cuoäc goïi ñeán noù. − Baûn tin CONNECT: ñöôïc phaùt ñi bôûi ñieåm cuoái bò goïi, nhaèm thoâng baùo noù ñaõ chaáp nhaän cuoäc goïi. − Baûn tin RELEASE COMPLETE: baûn tin naøy duøng ñeå keát thuùc cuoäc goïi. − Ngoaøi ra coøn coù caùc baûn tin sau: baûn tin PROGRESS, baûn tin FACILITY, baûn tin STATUS, baûn tin STATUS INQUIRY, baûn tin SETUP ACKNOWLEDGE vaø baûn tin NOTIFY. Hình sau minh hoïa moät baùo hieäu cuoäc goïi cô baûn söû duïng giao thöùc baùo hieäu H.225: - 110 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu SETUP CALL PROCEEDING PROGRESS G G ALERTING W W CONNECT Trao ñoåi thoâng tin RELEASE COMPLETE Hình 4.10: Quaù trình baùo hieäu cuoäc goïi cô baûn söû duïng H.225 4.4 Giao thöùc baùo hieäu ñieàu khieån H.245 Baùo hieäu ñieàu khieån H.245 gioáng baùo hieäu ñieàu khieån Q.931 nhöng khoâng phaûi taát caû caùc baûn tin coù trong Q.931 ñeàu ñöôïc söû duïng trong H.245 maø coù nhöõng khaùc bieät nhaát ñònh. Baùo hieäu ñieàu khieån H.245 duøng ñeå trao ñoåi caùc baûn tin ñieàu khieån H.245 töø ñaàu cuoái ñeán ñaàu cuoái (end-to-end, khoâng phaûi laø terminal) giöõa caùc ñieåm cuoái H.323 (endpoint). Caùc baûn tin H.245 ñöôïc truyeàn treân keânh ñieàu khieån H.245. Keânh naøy laø keânh luaän lyù soá 0 vaø luoân luoân ñöôïc môû (môû thöôøng tröïc). Caùc baûn tin H.245 duøng ñeå trao ñoåi veà khaû naêng cuûa caùc terminal vaø duøng ñeå yeâu caàu môû hay ñoùng caùc keânh luaän lyù. Löu yù caùc keânh luaän lyù ôû ñaây laø caùc keânh moät chieàu. Coù 4 loaïi baûn tin H.245 laø baûn tin yeâu caàu (Request), baûn tin ñaùp öùng (Response), baûn tin leänh (Command) vaø baûn tin chæ ñònh (Indication). Moät baûn tin yeâu caàu caàn phaûi ñöôïc ñi keøm theo sau laø moät baûn tin ñaùp öùng, trong khi ñoù baûn tin leänh thì khoâng nhaát thieát caàn coù baûn tin ñaùp öùng. Caùc chöùc naêng chính cuûa H.245 laø − Trao ñoåi khaû naêng (Terminal Capability Exchange) − Baùo hieäu keânh luaän lyù (Logical Channel Signaling) − Xaùc ñònh Master/ Slave (Master/ Slave Determination) - 111 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu − Ñieàu khieån hoäi nghò (Conference Control) ÔÛ ñaây chæ trình baøy 2 chöùc naêng ñaàu tieân nhaèm ñeå minh hoïa cho quaù trình thöïc hieän cuoäc goïi ñöôïc trình baøy ôû phaàn sau, ñeà nghò caùc baïn SV töï tìm hieåu theâm 2 chöùc naêng coøn laïi cuûa baùo hieäu H.245 ñeå hieåu roõ hôn caùc hoaït ñoäng cuûa baùo hieäu naøy. 2 chöùc naêng coøn laïi ñöôïc öùng duïng chuû yeáu trong dòch vuï hoäi nghò ña ñieåm (Multipoint Conference). * Trao ñoåi khaû naêng Quaù trình trao ñoåi khaû naêng söû duïng caùc baûn tin cuûa caùc terminal ñang lieân laïc vôùi nhau ñeå cung caáp cho ñieåm cuoái ngang caáp vôùi noù thoâng tin veà khaû naêng truyeàn vaø nhaän cuûa mình. Khaû naêng truyeàn laø khaû naêng cuûa caùc terminal truyeàn caùc doøng thoâng tin, trong khi ñoù khaû naêng nhaän bao haøm caû vieäc nhaän vaø xöû lyù doøng thoâng tin ñeán cuûa terminal. Vieäc trao ñoåi khaû naêng giöõa 2 ñieåm cuoái laø caàn thieát ñeå caû 2 coù theå coù cuøng phöông thöùc CODEC trong quaù trình tham gia moät keát noái. Caùc khaû naêng seõ ñöôïc ñaùnh soá trong moät baûng goïi laø baûng khaû naêng (Capabiltity Table). Moãi khaû naêng seõ coù keøm theo caùc thuoäc tính cuûa mình vaø chuùng cuõng ñöôïc löu tröõ trong baûng treân. Bao goàm caùc baûn tin cô baûn sau: − TerminalCapabilitySet: laø baûn tin daïng request ñöôïc ñieåm cuoái chuû goïi gôûi cho ñieåm cuoái bò goïi nhaèm thoâng baùo cho beân bò goïi bieát khaû naêng cuûa mình. − TerminalCapabilitySetAck: khi ñieåm cuoái bò goïi ñaõ nhaän ñöôïc baûn tin TerminalCapabilitySet vaø nhaän bieát ñöôïc khaû naêng cuûa beân goïi thì noù seõ traû ñaùp öùng baèng baûn tin naøy. − TerminalCapabilitySetReject: laø baûn tin töø choái cuûa baûn tin TerminalCapabilitySet. − TerminalCapabilitySetRelease: laø baûn tin loaïi chæ ñònh nhaèm thoâng baùo noù (beân chuû goïi) ñaõ phaùt ñi baûn tin TerminalCapabilitySet nhöng chöa nhaän ñöôïc ñaùp öùng trong moät thôøi gian cho tröôùc naøo ñoù. - 112 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu * Baùo hieäu keânh luaän lyù Moät ñieåm cuoái coù theå yeâu caàu thieát laäp moät keânh luaän lyù baèng caùch gôûi baûn tin openLogicalChannel. Ñieåm cuoái nhaän yeâu caàu naøy coù theå chaáp nhaän hoaëc töø choái. Neáu ñoàng yù, noù seõ ñaùp öùng baèng baûn tin openLogicalChannelAck, ngöôïc laïi noù seõ gôûi baûn tin phaûn hoài openLogicalChannelReject. Quaù trình ñoùng keânh luaän lyù cuõng dieãn ra töông töï nhö treân vôùi caùc baûn tin closeLogicalChannel, closeLogicalChannelAck. Ñeå coù theå ñoùng 1 keânh baùo hieäu ñieàu khieån H.245 thì ñieåm cuoái tröôùc heát phaûi ñoùng taát caû caùc keânh luaän lyù vaø chôø taát caû baûn tin ñaùp öùng cho yeâu caàu ñoùng caùc keânh luaän lyù ñoù. Sau ñoù noù seõ gôûi moät leänh (command) endSession cho ñieåm cuoái bò goïi vaø ñôïi ñeán luùc nhaän ñöôïc ñaùp öùng endSession töø phía beân kia thì noù môùi coù theå ñoùng keânh baùo hieäu ñieàu khieån H.245. 5. Quaù trình thöïc hieän baùo hieäu Quaù trình thöïc hieän 1 cuoäc goïi tieâu bieåu trong H.323 bao goàm caùc giai ñoaïn sau: − Khaùm phaù GK vaø ñaêng kyù: söû duïng baùo hieäu RAS. − Thieát laäp cuoäc goïi: laàn löôït söû duïng baùo hieäu RAS (coù theå trong giai ñoaïn naøy xaûy ra quaù trình xaùc ñònh ñieåm cuoái thoâng qua bí danh alias) vaø H.225. − Quaù trình thöông thaûo caùc thoâng soá cuoäc goïi vaø xaùc ñònh khaû naêng cuûa ñieåm cuoái: söû duïng baùo hieäu H.245. − Quaù trình trao ñoåi thoâng tin: söû duïng giao thöùc RTP/ RTCP. − Keát thuùc cuoäc goïi: laàn löôït söû duïng baùo hieäu H.245, H.225 vaø RAS. Caùc hình sau seõ minh hoïa caùc giai ñoaïn baùo hieäu cuûa quaù trình thöïc hieän 1 cuoäc goïi trong maïng H.323. ÔÛ ñaây khoâng xeùt ñeán quaù trình phaùt hieän Gatekeeper cuõng nhö quaù trình ñaêng kyù (giaû söû caùc quaù trình naøy ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong giai ñoaïn ñaàu môùi thieát laäp maïng). Trong caùc minh hoïa sau ta seõ xeùt ñeán quaù trình baùo hieäu giöõa 2 terminal coù thoâng qua GK. Luùc naøy caùc terminal ñaõ nhaän bieát ñöôïc GK quaûn lyù mình vaø giaû söû khoâng xaûy ra quaù trình xaùc ñònh ñieåm cuoái. - 113 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu Terminal Gatekeeper Terminal ARQ ACF SETUP CALL PROCEEDING ARQ ACF ALERTING CONNECT RAS H.225 Hình 4.11: Quaù trình thieát laäp cuoäc goïi Terminal Gatekeeper Terminal TerminalCapabilitySet TerminalCapabilitySetAck TerminalCapabilitySet TerminalCapablitySetAck openLogicalChannel openLogicalChannelAck openLogicalChannel openLogicalChannelAck H.245 Hình 4.12: Quaù trình baùo hieäu ñieàu khieån thieát laäp cuoäc goïi (xaùc ñònh khaû naêng giöõa caùc ñieåm cuoái vaø môû keânh luaän lyù) - 114 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu Terminal Gatekeeper Terminal Doøng thoâng tin RTP Doøng thoâng tin RTP Baûn tin RTCP Baûn tin RTCP RTP RTCP Hình 4.13: Quaù trình trao ñoåi thoâng tin Terminal Gatekeeper Terminal closeLogicalChannel closeLogicalChannelAck closeLogicalChannel closeLogicalChannelAck endSession endSession RELEASE COMPLETE DRQ DRQ DCF DCF H.245 H.225 RAS Hình 4.14: Quaù trình keát thuùc cuoäc goïi III. KEÁT LUAÄN Sau khi tìm hieåu baùo hieäu H.323 ta thaáy giao thöùc baùo hieäu naøy phöùc taïp hôn giao thöùc baùo hieäu SIP. Nhöng giao thöùc H.323 cho pheùp quaûn lyù caùc thaønh phaàn tham gia vaøo maïng moät caùch khaù chaët cheõ. Vì vaäy tuøy thuoäc vaøo yeâu caàu cuï theå cuûa maïng ta seõ coù löïa choïn giao thöùc baùo hieäu thích hôïp. - 115 -