Bài giảng Nguyên lý máy: Chương 8 - Trường Đại học Xây dựng Hà Nội

Chương 8 trình bày về hệ bánh răng, bao gồm các loại hệ bánh răng, động học và ứng dụng của chúng. Chương này bao gồm hệ bánh răng thường, hệ bánh răng ngoại luân (hành tinh và vi sai) và hệ bánh răng hỗn hợp.

Chương này cung cấp kiến thức về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng của các loại hệ bánh răng khác nhau, đặc biệt tập trung vào hệ bánh răng hành tinh và vi sai. Mục tiêu là giúp người đọc hiểu rõ về động học và thiết kế hệ bánh răng phù hợp với các yêu cầu kỹ thuật cụ thể.

Chương 8 đi sâu vào hệ bánh răng, một cơ cấu quan trọng dùng để đạt được tỷ số truyền lớn hoặc nhiều tỷ số truyền khác nhau, cũng như các truyền động đặc biệt.

**Phân loại hệ bánh răng:**
* **Hệ bánh răng thường:** Các bánh răng có đường trục cố định.
* **Hệ bánh răng ngoại luân:** Ít nhất một bánh răng có đường trục thay đổi. Bao gồm:
* Hệ bánh răng hành tinh: Có một bánh răng trung tâm cố định.
* Hệ bánh răng vi sai: Không có bánh răng trung tâm nào cố định.
* **Hệ bánh răng hỗn hợp:** Phối hợp giữa hệ bánh răng thường và hệ bánh răng ngoại luân.

**Động học hệ bánh răng:**
* **Hệ bánh răng thường:** Tỷ số truyền phụ thuộc vào tỷ số truyền của các cặp bánh răng hoặc số răng của chúng.
* **Hệ bánh răng vi sai:** Cơ cấu hai bậc tự do, vận tốc góc của khâu bị dẫn phụ thuộc vào vận tốc của hai khâu dẫn. Sử dụng công thức Willis để xác định quan hệ vận tốc.
* **Hệ bánh răng hành tinh:** Trường hợp đặc biệt của hệ bánh răng vi sai với một bánh răng trung tâm cố định.

**Công dụng của hệ bánh răng:**
* **Hệ bánh răng thường:** Tạo tỷ số truyền lớn, thực hiện nhiều tỷ số truyền khác nhau, thay đổi chiều quay của trục bị dẫn.
* **Hệ bánh răng hành tinh:** Truyền công suất lớn, thực hiện các tỷ số truyền khác nhau, thực hiện chuyển động một chiều hoặc đặc biệt.
* **Hệ bánh răng vi sai:** Ứng dụng trong hệ thống truyền động của ô tô, cho phép các bánh xe quay với vận tốc khác nhau khi vào cua.

**Điều kiện đồng trục và lắp ráp:**
* **Điều kiện đồng trục:** Đảm bảo các bánh răng trung tâm và cần C có cùng đường trục.
* **Điều kiện lắp:** Đảm bảo có thể lắp đồng thời nhiều bánh răng vệ tinh trên chu vi của các bánh răng trung tâm.
* **Điều kiện kề:** Đảm bảo các bánh răng vệ tinh không chạm nhau.
* **Điều kiện chung:** Kết hợp các điều kiện đồng trục và lắp ráp trong hệ bánh răng hành tinh.

**Hệ bánh răng vi sai côn cầu sau ô tô:**
* Cho phép các bánh xe trên trục sau quay với vận tốc khác nhau khi ô tô di chuyển trên đường vòng.