intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Nguyên lý thống kê - Chương 7: Chỉ số (Năm 2022)

Chia sẻ: Lý Hàn Y | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

19
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Nguyên lý thống kê - Chương 7: Chỉ số. Chương này cung cấp cho sinh viên những nội dung kiến thức bao gồm: một số vấn đề chung về chỉ số; phương pháp tính chỉ số; hệ thống chỉ số; một số chỉ số thông dụng ở Việt Nam;... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nguyên lý thống kê - Chương 7: Chỉ số (Năm 2022)

  1. CHƯƠNG 7 CHỈ SỐ Trường Đại học Thương Mại - Năm 2022
  2. NỘI DUNG 7.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHỈ SỐ 7.2 PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ 7.3 HỆ THỐNG CHỈ SỐ 7.4 MỘT SỐ CHỈ SỐ THÔNG DỤNG Ở VIỆT NAM III
  3. 7.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHỈ SỐ 7.1.1 Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của chỉ số 7.1.1.1 Khái niệm Chỉ số trong thống kê là chỉ tiêu tương đối, biểu hiện quan hệ so sánh giữa hai mức độ của hiện tượng nghiên cứu theo thời gian hoặc không gian. Phương pháp chỉ số trong thống kê là phương pháp phân tích thống kê, nghiên cứu sự biến động của hiện tượng kinh tế phức tạp bao gồm nhiều phần tử mà các đại lượng biểu hiện của chúng không thể trực tiếp cộng lại được với nhau.
  4. 7.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHỈ SỐ 7.1.1.2 Ý nghĩa - Biểu hiện biến động của hiện tượng nghiên cứu theo thời gian - Biểu hiện biến động của hiện tượng nghiên cứu trong những điều kiện không gian khác nhau - Biểu hiện nhiệm vụ kế hoạch hoặc phân tích tình hình thực hiện kế hoạch của hiện tượng. -Phân tích vai trò và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tới sự biến động của toàn bộ hiện tượng kinh tế phức tạp 7.1.1.3 Đặc điểm
  5. 7.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHỈ SỐ 7.1.2 Phân loại chỉ số ❖ Căn cứ vào phạm vi tính toán: - Chỉ số đơn (cá thể) (i) - Chỉ số chung (tổng hợp) (I) ❖ Căn cứ theo tính chất của chỉ tiêu nghiên cứu: - Chỉ số chỉ tiêu chất lượng - Chỉ số chỉ tiêu khối lượng ❖ Căn cứ theo phương pháp tính: - Chỉ số tổng hợp - Chỉ số trung bình
  6. 7.2. PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ 7.2.1. Phương pháp tính chỉ số phát triển 7.2.2.1 Phương pháp tính chỉ số đơn Được xác định bằng cách so sánh mức độ của hiện tượng cá biệt ở kỳ nghiên cứu với kỳ gốc p Chỉ số đơn về giá: ip = 1 p0 Chênh lệch tuyệt đối về  p = p1 − p0 giá: q1 Chỉ số đơn về lượng: iq = q0 Chênh lệch tuyệt đối về  q = q1 − q0 lượng:
  7. 7.2. PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ 7.2.2.2 Phương pháp tính chỉ số chung a. Phương pháp chỉ số tổng hợp Được dùng trong trường hợp có tài liệu về từng đơn vị trong tổng thể. ❖Tính chỉ số chung về chỉ tiêu chất lượng - Nếu cố định quyền số ở kỳ gốc Ip = pq1 0 (1) p q 0 0 Chênh lệch tuyệt đối ∆ 𝑝𝑞 = Σ𝑝1 𝑞0 − Σ𝑝0 𝑞0 Ip = pq 1 1 - Nếu cố định quyền số ở kỳ báo cáo (2) p q 0 1 Chênh lệch tuyệt đối ∆ 𝑝𝑞 = Σ𝑝1 𝑞1 − Σ𝑝0 𝑞1
  8. 7.2. PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ ❖ Tính chỉ số chung về chỉ tiêu khối lượng σ 𝑝0 𝑞1 - Nếu cố định quyền số ở kỳ gốc 𝐼𝑞 = σ 𝑝0 𝑞0 (3) Chênh lệch tuyệt đối ∆ 𝑝𝑞 = Σ𝑝0 𝑞1 − Σ𝑝0 𝑞0 σ 𝑝1 𝑞1 - Nếu cố định quyền số ở kỳ báo cáo 𝐼𝑞 = (4) σ 𝑝1 𝑞0 Chênh lệch tuyệt đối ∆ 𝑝𝑞 = Σ𝑝1 𝑞1 − Σ𝑝1 𝑞0
  9. 7.2. PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ b. Phương pháp tính chỉ số trung bình ❖ Tính chỉ số trung bình về chỉ tiêu chất lượng p Thay p0 = 1 vào công thức (2) ip Ip = pq 1 1 Ta có công thức 1 (5) i pq 1 1 p p1q1 - Trường hợp quyền số là số tương đối kết cấu d1 = x100  p1q1 100 Chỉ số giá tính theo công thức Ip = 1 (%) (6)  i di p
  10. 7.2. PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ ❖ Tính chỉ số trung bình về chỉ tiêu khối lượng: Từ q1 = iq .q0 thay vào công thức (4) Ta có công thức I q =  iq p0 q0 (7) pq 0 0 p0 q 0 Trường hợp quyền số là số tương đối kết cấu d0 = x100  p0 q0 Chỉ số lượng tính theo công thức Iq = i d q 0 (8) 100
  11. 7.2. PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ 7.2.2. Phương pháp tính chỉ số không gian Chỉ số không gian biểu hiện quan hệ so sánh giữa hai mức độ của hiện tượng nghiên cứu ở hai không gian (địa phương) khác nhau. 7.2.2.1. Chỉ số đơn - Chỉ số đơn về giá phản ánh quan hệ so sánh về giá của một mặt hàng ở hai không gian khác nhau. 7.2.2.2. Chỉ số tổng hợp - Chỉ số tổng hợp về giá phản ánh quan hệ so sánh của một nhóm hàng, hoặc tất cả các loại hàng hóa ở hai không gian khác nhau. - Chỉ số tổng hợp về khối lượng sản phẩm phản ánh quan hệ so sánh về khối lượng sản phẩm của một nhóm hàng hoặc tất cả các loại hàng hóa ở hai không gian khác nhau.
  12. 7.3 HỆ THỐNG CHỈ SỐ 7.3.1 Khái niệm, ý nghĩa của hệ thống chỉ số 7.3.1.1 Khái niệm Hệ thống chỉ số là tập hợp các chỉ số có mối liên hệ với nhau và lập thành một phương trình cân bằng. 7.3.1.2 Ý nghĩa - Sử dụng để phân tích vai trò ảnh hưởng biến động của từng nhân tố đến sự biến động của toàn bộ hiện tượng phức tạp. - Sử dụng để tính chỉ số chưa biết trong hệ thống chỉ số khi biết các chỉ số còn lại trong hệ thống chỉ số.
  13. 7.3 HỆ THỐNG CHỈ SỐ 7.3.2 Hệ thống chỉ số tổng hợp Phương pháp liên hoàn ❖ Cơ sở xây dựng - Nhân tố chất lượng xếp trước, nhân tố khối lượng xếp sau theo thứ tự tính chất lượng giảm dần - Khi nghiên cứu ảnh hưởng biến động của một nhân tố thì cố định các nhân tố còn lại - Quyền số của nhân tố nghiên cứu là các nhân tố còn lại và lấy ở kỳ gốc đối với nhân tố xếp trước và kỳ nghiên cứu đối với nhân tố xếp sau - Trong hệ thống chỉ số tổng hợp nếu chỉ tiêu chung được cấu thành từ bao nhiêu nhân tố thì hệ thống chỉ số có bấy nhiêu chỉ số thành phần
  14. Ví dụ: Doanh thu = giá x sản lượng Ta có HTCS: I pq = I p .I q  p1.q1  p1.q1  p0 .q1 Biến động tương đối = x  p0 .q0  p0 .q1  p0 .q0 Biến động tuyệt đối  pq = p pq + q pq ( p1q1 − p0 q0 ) = ( p1q1 − p0 q1 ) + ( p0 q1 − p0 q0 ) Ip, Iq : là các chỉ số nhân tố Ipq: là chỉ số chỉ tiêu tổng lượng tiêu thức ∆pq: chênh lệch tuyệt đối của tổng lượng tiêu thức ∆ppq: chênh lệch tuyệt đối của tổng lượng tiêu thức do ảnh hưởng của chỉ tiêu chất lượng (giá cả) ∆qpq: chênh lệch tuyệt đối của tổng lượng tiêu thức do ảnh hưởng của chỉ tiêu khối lượng (lượng hàng hóa tiêu thụ)
  15. 7.3 HỆ THỐNG CHỈ SỐ 7.3.3 Hệ thống chỉ số phân tích sự biến động của chỉ tiêu trung bình Chỉ tiêu trung bình chịu ảnh hưởng biến động của 2 nhân tố: + do bản thân tiêu thức nghiên cứu (xi) + do kết cấu của tổng thể (fi/∑fi) Ta sử dụng các ký hiệu sau: x1, x0 – lượng biến của tiêu thức kỳ nghiên cứu và kỳ gốc f1, f0 x1 số0 đơn vị tổng thể kỳ nghiên cứu và kỳ gốc – ,x - số trung bình kỳ nghiên cứu và kỳ gốc
  16. 7.3 HỆ THỐNG CHỈ SỐ a. Chỉ số cấu thành khả biến x f 1 1 Ix = x1 = f 1 Ba chỉ số trên kết hợp thành hệ thống chỉ số: x0 x f I x = I x .I s 0 0 f 0 x1 x x b. Chỉ số cấu thành cố định: Biến động tương đối: = 1 . 01 x0 x01 x0 x f 1 1 I x = x1 = f 1 x01 x f 0 1 f 1 Biến động tuyệt đối: ( x1 − x0 ) = ( x1 − x01 ) + ( x01 − x0 ) c. Chỉ số ảnh hưởng kết cấu: x f 0 1 Is = x01 = f 1 x0 x f 0 0 f 0
  17. 7.3 HỆ THỐNG CHỈ SỐ 7. 3.4 Hệ thống chỉ số nghiên cứu biến động của chỉ tiêu tổng lượng biến Ta có hệ thống chỉ số: I x. f = I x .I f - Biến động tương đối: x f 1 1 x1  f1 = . x f 0 0 x0  f 0 - Biến động tuyệt đối ( x1 f1 −  x0 f 0 ) = ( x1 − x0 ) f1 + ( f1 −  f 0 ) x0
  18. 7.4 MỘT SỐ CHỈ SỐ THÔNG DỤNG Ở VIỆT NAM 7.4.1 Chỉ số giá tiêu dùng 7.4.2 Chỉ số giá chứng khoán 7.4.3 Chỉ số sản xuất công nghiệp
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2