ươ

Ch

ƯỚ

ng I:  Ề

KHÁI QUÁT V  NHÀ N

C

N I DUNG PH N 1 N I DUNG PH N 1

Ề

Ầ Ầ ƯỚ

C

ồ

Ộ Ộ Ệ I.  KHÁI NI M V  NHÀ N ướ ố ủ c 1.1 Ngu n g c c a Nhà n ư ặ

ị

ủ

1.2 Đ nh nghĩa và các đ c tr ng c a Nhà n

ướ c

Ủ

ƯỚ

C

ủ

Ứ II. VAI TRÒ VÀ CH C NĂNG C A NHÀ N ướ c 2.1 Vai trò c a Nhà n

ứ

ủ

ướ c

2.2 Ch c năng c a Nhà n Ể

Ứ

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NN TRONG

Ị

Ử

L CH S ể 3.1 Ki u nhà n

ướ c

ứ

3.2 Hình th c nhà n

ướ c

Ề

Ệ

ƯỚ

I. KHÁI NI M V  NHÀ N

C

ướ ồ ố ủ 1.1 Ngu n g c c a Nhà n c

ầ ọ ế ­ Theo thuy t th n h c:

xã  h i, ặ i  s p  đ t  tr t  t

c  là  l c  l

ướ ầ ề ự ụ

ế ườ ắ ộ nhà  ậ ự ượ ế “Th ng  đ   là  ng ế ượ ể ả ệ ạ ướ ng  đ   sáng  t o  ra  đ   b o v   n c  là  do  th ậ ự ượ ướ ậ ự ,  do  v y,  nhà  n ng    chung tr t  t ề ự ươ c  ng nhiên, quy n l c nhà n siêu nhiên và đ ự ử là  vĩnh  c u  và  s   ph c  tùng  quy n  l c  là  c n  ấ ế   t y u.” thi t và t

Ề

N

Ệ I. KHÁI NI M V  NHÀ  CƯỚ ướ

c

­ Theo ch  nghĩa Mác – Lê nin

ế ấ ồ ố ủ 1.1 Ngu n g c c a Nhà n ủ • Ti n đ  v  kinh t ề ề ệ : xu t hi n ch  đ  t

ự ấ ệ ề  li u s n xu t, có s  phân bi ế ộ ư ữ ề  h u v   t giàu nghèo

ệ ấ ộ ư ệ ả t trong xã h i.ộ ề ề ề • Ti n đ  v  xã h i: xu t hi n các giai c p đ i  ố ấ

ẫ ấ

ề ợ i ích. Mâu thu n và đ u tranh giai  ễ ậ l p nhau v  l ụ ấ c p liên t c di n ra.

(cid:0) ướ Nhà n ờ .  c ra đ i

ị

ư

ủ

ị

1.2 Đ nh nghĩa và các đ c tr ng c a NN ướ a/ Đ nh nghĩa nhà n

ặ c

ướ

ề ự

ộ ộ

“Nhà n

c là m t b  máy quy n l c

ệ

ị ậ

ấ

ặ đ c bi

ố t do giai c p th ng tr  l p ra

ị ề

ệ

ố ể đ  duy trì vi c th ng tr  v  kinh t

ế ,

ố ớ

ộ

chính tr , t

ị ư ưở  t

ng đ i v i toàn b  xã

h i.ộ ”

ủ

ư

ặ

ướ

b/ Đ c tr ng c a Nhà n

c:

ề ố ặ ư ủ ứ ấ : NN có ch  quy n qu c gia

ề ự ộ ộ ứ

ặ : NN là m t b  máy quy n l c  t.

ạ

ướ c và các ch ng

Đ c tr ng th  nh t Đ c tr ng th  hai ặ ư ệ ộ công c ng đ c bi Đ c tr ng th  ba ặ ư ệ ứ ụ ụ ầ ư

Đ c tr ng th  t

ế ể ộ ể ế ổ ứ : NN xác đ nh các lo i thu , t ị   ố ự ch c vi c thu thu  đ  xây d ng ngân sách qu c  ươ gia, ph c v  cho b  máy nhà n trình đ u t phát tri n.

ặ ư ề : ộ

ậ ệ ố ặ ứ ư  NN đ t ra h  th ng pháp lu t  ậ ơ ở ệ ố và đi u hành xã h i trên c  s  h  th ng pháp lu t  đó.

ủ

ư

ặ

ướ

b/ Đ c tr ng c a Nhà n

c:

ư

ứ

ề

ố

ủ ấ : NN có ch  quy n qu c

Đ c tr ng th  nh t

ặ gia

ố

ể

ệ

ớ i  qu c  gia  đ   phân  bi ớ

ạ

ề ự

ướ

ướ

ự

ệ

ữ t  gi a  các  ­  Ranh  gi ỗ ướ ố qu c gia v i nhau và trong ph m vi m i n c,  c. Nhà n

c th c hi n quy n l c nhà n

ơ

ổ

ị

­  Phân  chia  lãnh  th   thành  các  đ n  v   hành  chính

ế ị

ề ố ộ

ạ

ố

ấ ụ ủ

ề

­  Quy t  đ nh  các  v n  đ   đ i  n i,  đ i  ngo i,  quy n và nghĩa v  c a công dân, …

ủ

ư

ặ

ướ

b/ Đ c tr ng c a Nhà n

c:

ứ ề ự ộ ộ

Đ c tr ng th  hai ệ công c ng đ c bi

ặ ư ộ ặ : NN là m t b  máy quy n l c  t.

ơ ướ t l p ra h  th ng các c  quan nhà n c

ế ậ ươ ế ừ ươ + Thi  trung ệ ố ị ng đ n đ a ph t ng.

ướ ế ậ ộ +  Nhà  n c  có  quy n  thi

ề ệ ậ ự ể ả

ề ự ố t  l p  quân  đ i,  ả ộ c nh sát, nhà tù đ  b o v  tr t t  xã h i và duy  ị ấ ị ủ ố trì quy n l c th ng tr  c a giai c p th ng tr .

ủ

ư

ặ

ướ

b/ Đ c tr ng c a Nhà n

c:

ạ

ướ c và các ch ng

Đ c tr ng th  ba ặ ư ệ ứ ụ ụ ầ ư

ế ể ộ ể ị ế ổ ứ : NN xác đ nh các lo i thu , t   ố ự ch c vi c thu thu  đ  xây d ng ngân sách qu c  ươ gia, ph c v  cho b  máy nhà n trình đ u t phát tri n.

ạ ặ ế + Đ t ra các lo i thu

+ Thu thuế

ử ụ ả ế + Qu n lý và s  d ng thu

ủ

ư

ặ

ướ

b/ Đ c tr ng c a Nhà n

c:

Đ c tr ng th  t

ặ ư ề : ộ

ậ ệ ố ặ ứ ư  NN đ t ra h  th ng pháp lu t  ậ ơ ở ệ ố và đi u hành xã h i trên c  s  h  th ng pháp lu t  đó.

ử ổ ậ + Ban hành, s a đ i pháp lu t

ự ậ ệ + Th c hi n pháp lu t

ử ậ ạ +  X  lý vi ph m pháp lu t

Ủ

ủ

ấ ấ ủ

ả ả

Ứ II. VAI TRÒ VÀ CH C NĂNG C A NN 2.1 B n ch t và vai trò c a NN a/ B n ch t c a NN

Giai c pấ

B N CH T

Ủ

Ấ Ả ƯỚ C C A NHÀ N

Xã h iộ

Ủ

ủ

ả

ấ ủ

Ứ II. VAI TRÒ VÀ CH C NĂNG C A NN 2.1 B n ch t và vai trò c a NN b/ Vai trò c a NN

ấ

ố ề ự ủ ị

ể ­ Duy trì và phát tri n quy n l c c a giai c p  ờ ố ị th ng tr  trong đ i s ng chính tr  ­ xã h i. ợ ­ Dung hòa các l ộ ộ i ích trong xã h i.

Ủ

ướ

ứ

ủ

Ứ II. VAI TRÒ VÀ CH C NĂNG C A NN  2.2 Ch c năng c a nhà n

c

Ố Ộ Đ I N I

CH C NĂNG  Ủ

Ứ C A NHÀ N

ƯỚ C

Đ IỐ  NGO IẠ

Ể

Ứ

ƯỚ

Ử

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị C TRONG L CH S N ướ ể c 3.1 Ki u nhà n

ể ướ Ki u nhà n c XHCN

ể Ki u nhà n ướ ư ả  s n c t

ể Ki u Nhà n ướ   c

ể ướ Ki u nhà n c PK

C á c h m ạ n g   x ã   h ộ

i

ể ướ Ki u nhà n ủ c ch  nô

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

ứ ổ

Ử  ướ c cách  t ươ

ề ể ự ch c  quy n  ng pháp đ  th c

Hình th c nhà n ứ

ệ

ướ ể

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n Hình  th c  nhà  n ướ ứ c  là  ữ ướ  và nh ng ph ự c l c nhà n ướ .  ề ự ệ c hi n quy n l c nhà n ộ ướ c là m t khái ni m chung  ế ố ụ ể ừ   c   th :  Hình    ba  y u  t c  hình  thành  t ứ ấ c

ế ộ ượ đ ứ th c chính th , hình th c  c u trúc nhà n ị và ch  đ  chính tr .

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

ể ể ứ ổ

ơ ch c  và  trình  t ủ i  cao  c a  nhà  n

ệ ơ ả ủ ố

Trong l ch s , có hai hình th c chính th  c  b n:

ể ơ ả ứ ử

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ứ a/ Hình th c chính th Hình  th c  chính  th   là  ự ứ   cách  t ể ậ ướ  và  ố c đ   l p  ra  các  c   quan  t ơ ữ ậ xác  l p  nh ng  m i  quan  h   c   b n  c a  các  c   quan đó.  ị ể

ể ộ ủ chính th  quân ch  và chính th  c ng hòa

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

ứ

ủ i cao c a nhà n

ề ự ố ầ

ộ

ướ

ế

ắ

ướ c  ườ ứ i đ ng  ề ừ c theo nguyên t c th a k , cha truy n con

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ể ứ a/ Hình th c chính th ủ ể * Chính th  quân ch ­ Là hình th c trong đó quy n l c t ộ ậ t p trung toàn b  (hay m t ph n) trong tay ng ầ đ u nhà n n i. ố

ề ự

ủ

ộ

ộ ề ­> quân ch  tuy t đ i: Toàn b  quy n l c thu c v

ụ ồ ạ ở

ả ậ ướ

ử

ư ử

pháp. ộ

i

ế c n a phong ki n, n a thu c

ệ ố ắ  các n

ị

nhà vua. Nhà vua n m c  l p pháp, hành pháp, t Ví d : T n t đ a: Arap Xeut, Ôman, Brunei, Vatican.

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

ế ầ ỉ ắ

ạ ữ ị

ủ ể ế ậ ố ạ ng  đ i/h n  ch /  l p  hi n:  ộ ướ c  ch   n m  m t  ph n  ng ộ ố ơ quy n l c và bên c nh đó còn có m t s  c  quan  ệ ư quy n  l c  khác  n a  nh   Ngh   vi n  trong  nhà  n s n có hình th c chính th  quân ch .

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ể ứ a/ Hình th c chính th ủ ể * Chính th  quân ch ủ ươ ­>  quân  ch   t ườ ứ ầ i  đ ng  đ u  nhà  n ề ự ề ự ướ ư ả c t ụ

ụ ể

ậ ạ ỉ

ứ Ví d : Coet, Monaco, Cata, Anh, Nauy, Th y Đi n,  Đan M ch, B , Hà Lan, Nh t, Thái, Tây Ban Nha,  Campuchia, Malaixia…

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

ể

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ứ a/ Hình th c chính th ể ộ * Chính th  c ng hòa: ứ

ủ

ộ ề ự ố ượ

ờ

ướ ậ

ườ ả ườ ượ i  đ

ộ ậ i  mà  là  m t  t p  th   ng ệ i  cao  c a  ­  là  hình  th c  trong  đó  quy n  l c  t ầ ề ộ ơ ướ c  b u  ra  c  thu c  v   m t  c   quan  đ nhà  n ấ ị ộ trong m t th i gian nh t đ nh hay nói cách khác  ề ự c  t p  trung không  ph i  vào  quy n l c  nhà  n ể ộ tay  m t  ng c  ỳ ầ b u ra theo nhi m k .

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ể ứ a/ Hình th c chính th ể ộ   * Chính th  c ng hòa:

ộ ộ ố ướ c i cao nhà n

ỉ ớ ầ

ộ ề

ậ ơ

ậ ộ

ầ ầ ệ ớ ị ị ơ ­> C ng hòa quý t c: c  quan t ộ ầ ch  do t ng l p quý t c b u ra;  ử ầ ủ ­> C ng hòa dân ch :  quy n tham gia b u c   ướ ạ ể đ  thành l p ra c  quan đ i di n c a Nhà n c  ớ ị ượ c pháp lu t quy đ nh thu c v  các t ng l p  đ ớ ệ nhân  dân  không  phân  bi t  giai  c p,  t ng  l p,  giàu, nghèo, đ a v , gi ệ ủ ề ấ ề i tính, ngh  nghi p…

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ứ a/ Hình th c chính th

ố

ổ ầ ế ố

ổ

ủ ủ ụ ộ ố

ố ộ ỹ ụ

ể ủ ư ả ộ  s n:   ­> C ng hòa dân ch  t ộ ổ ố + C ng hòa t ng th ng: t ng th ng do nhân  ừ ự dân  tr c  ti p  b u  ra,  v a  là  nguyên  th   qu c  ừ ườ ứ ầ gia  v a  là  ng i  đ ng  đ u  Chính  ph .  T ng  ề ự ấ ớ th ng  có  quy n  l c  r t  l n,  không  ph   thu c  ị ệ vào Qu c h i hay Ngh  vi n.  Ví  d :  M ,  Mêhico,  Venexuela,  Braxin,  Indonexia, Philippin, Gana, Apganixtan…

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ứ a/ Hình th c chính th

ể ủ ư ả ­> C ng hòa dân ch  t

ổ

ầ

ạ

ị ệ

ố

ộ ố

ự

ế

ế

ệ

ầ

c;  không  là  ng

ộ  s n:   ị + C ng hòa đ i ngh : Ngh  vi n b u T ng th ng,  ổ ư ạ ề ự T ng  th ng  có  quy n  l c  h n  ch ,  nh   không  tr c  ả ệ ế i  quy t  các  công  vi c  Nhà  ti p  tham  gia  vào  vi c  gi ườ ứ ướ i  đ ng  đ u  hành  pháp  và  cũng  n không là thành viên c a hành pháp.  ồ

ủ ụ

ụ

ứ

ạ

Ấ

ổ

Ví d : Đ c, Áo, Ý, Th y sĩ, Séc, B  Đào Nha, Hy L p,  ộ Hungary,  Bungary,  Đông  Timor,  Singapore,  n  đ ,  ỳ Th  Nhĩ K , Ixaren…

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

Ử  ướ c

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ứ a/ Hình th c chính th

ể ủ ư ả ­> C ng hòa dân ch  t ợ

ưỡ

ộ

ỗ

ổ

ầ

ố

ệ

ầ

ố

ủ ọ ụ

ộ  s n:   ộ ng tính): T ng  + C ng hòa h n h p (c ng hòa l ổ ố ổ ế ự th ng do nhân dân tr c ti p b u ra, và T ng th ng b   ủ ườ ứ ủ ướ i đ ng đ u Chính ph  và lãnh  ng, ng nhi m Th  t ủ ọ ư ủ ủ ạ ộ ế ự ạ đ o tr c ti p ho t đ ng c a Chính ph , nh  ch  t a  ỉ ủ ướ ộ ưở ồ ộ ọ ng  ch   các  phiên  h p  H i  đ ng  b   tr ng;  Th   t ổ ch  t a các phiên h p này khi T ng th ng cho phép. ố Ví d : Pháp, Nga, Ph n Lan, Ba Lan, Ucraina, Hàn Qu c,

ậ

ọ ầ ổ Mông C , Ai c p…

ệ ố ủ Quân ch  tuy t đ i

Quân chủ

ủ ươ

Quân ch  t

ố ng đ i

ộ

ộ

Hình  th c ứ chính  thể

C ng hòa quý t c

ộ

C ng hòa

ộ

ủ

C ng hòa dân ch

C ng hòa dân  ủ ư ả

ộ ủ

ộ ch  t

s n

C ng hòa dân  ch  nhân dân

ộ ạ

ộ C ng hòa  ỗ ợ h n h p

C ng hòa  ị Đ i ngh

ộ C ng hòa  T ng ổ th ngố

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

Ử  ướ c

c

ứ ộ ướ

ị

ữ ạ

ố ữ ươ ị

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N ứ 3.2 Hình th c nhà n ướ ứ ấ b/ Hình th c c u trúc nhà n ứ ổ ướ ứ ấ c  là  cách  th c  t   ­ Hình  th c  c u  trúc  nhà  n ướ ự ấ ạ c, là s  c u t o nhà n c  ch c b  máy nhà n ơ ậ ổ theo các đ n v  hành chính lãnh th  và xác l p  ệ ướ m i liên h  qua l c,  ươ gi a trung

ơ i gi a các c  quan nhà n ng. ng và đ a ph

Ể

Ứ

ƯỚ

C TRONG L CH S

ứ

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ứ ấ b/ Hình th c c u trúc nhà n

Ử  ướ c ướ c

ơ ướ ướ

ố ơ   trung

ả ươ ơ ng và có các đ n v  hành chính. ướ ợ ạ

ừ c  có  t i.  Nhà  n ề ự ệ ố ơ

ả

ộ ệ ố

ỗ ­ Có hai lo i: ạ ủ ấ c  có  ch   +  Nhà  n c  đ n  nh t:  là  nhà  n ề ự ệ ố ề quy n  chung,  có  h   th ng  c   quan  quy n  l c  ị ế ấ ừ và  qu n  lý  th ng  nh t  t ng  đ n  đ a  ị ươ ph ướ   hai  c  liên  bang:  là  nhà  n +  Nhà  n ướ ướ ề hay  nhi u  n c  c  thành  viên  h p  l liên bang có hai h  th ng c  quan quy n l c và  ủ ộ ệ ố qu n lý: m t h  th ng chung c a toàn liên bang  ỗ ướ và  m t  h   th ng  trong  m i  n c  thành  viên,  m i bang.

Ể

Ứ

ƯỚ

ứ

Ử C TRONG L CH S   ướ c

ế ộ

ươ

ể

ổ

ướ

ơ

ạ ể

ự

ự

ề

ệ

III. CÁC KI U VÀ HÌNH TH C NHÀ  Ị N 3.2 Hình th c nhà n ị c/ Ch  đ  chính tr ­ Ch  đ  chính tr  là t ng th  các ph ế ộ ị ng  ủ c  pháp, th  đo n mà các c  quan nhà n ử ụ s   d ng  đ   th c  hi n  quy n  l c  nhà  c.ướ n

ộ

Ầ PH N 2: B  máy Nhà n ệ

CHXHCN Vi

ướ c  t Nam

ữ

ể

ệ

ặ

2.1 Khái ni m và nh ng đ c đi m

Khái ni mệ :  ộ

B   máy  nhà  n ệ

ề

ơ ấ ạ

ổ

ộ ố

ắ

ự

ụ

ữ ủ

ướ

ả

ấ

ệ ướ t  c  CHXHCN  Vi ố Nam  là  m t ộ h   th ng  các  c   quan   ề ộ thu c  nhi u  ngành,  nhi u  c p  khác  ứ ượ nhau,  đ c  t   ch c  và  ho t  đ ng  ữ theo  nh ng  nguyên  t c  chung  th ng  ệ nh tấ , nh m th c hi n nh ng m c tiêu  ằ ấ c  do  b n  ch t  giai  c p  c a  nhà  n XHCN quy đ nhị .

ữ

ể

ệ

ặ

2.1 Khái ni m và nh ng đ c đi m

Đ c đi m:

ặ ứ ướ ướ ủ ể ấ ­  Th   nh t,  Nhà  n c  c a  nhân

c  ta  là  nhà  n dân, do nhân dân và vì nhân dân;

ộ ứ ướ

ắ

ấ ắ ậ ủ ề ự ề ộ ­  Th   hai,  b   máy  nhà  n ứ ố

đ n ủ h i ch  nghĩa);

ự

ữ ệ ướ

ướ

ị ự ủ

c  xã  h i  ch   nghĩa  ượ ổ   ch c  theo  nguyên  t c  quy n  l c  nhà  c  t ướ c  là  th ng  nh t  (nguyên  t c  t p  quy n  xã  ộ ố ợ ứ ­ Th  ba, có s  phân công và ph i h p gi a các  ự ệ ơ c  trong  vi c  th c  hi n  các  c   quan  nhà  n ề ậ ư  pháp;  quy n l p pháp, hành pháp và t ứ ư ộ ộ ủ ­ Th  t c xã h i ch  nghĩa có  , b  máy nhà n ộ ế ắ ứ ộ đ i  ngũ  cán  b ,  công  ch c  bi t  l ng  nghe  ý  ế ủ ki n c a nhân dân và luôn ch u s  giám sát c a  nhân dân.

ắ ổ ứ ướ ạ ộ ệ ữ 2.2 Nh ng nguyên t c t ủ ộ c a b  máy Nhà n ch c và ho t đ ng  t Nam c CHXHCN Vi

ề ự ề ự ắ ấ ả ắ ấ ả t  c   quy n  l c  nhà  t  c   quy n  l c  nhà

ạ ủ ạ ủ ự ự

ả ả

ế ế ấ ,  nguyên  t c  t ứ ­Th   nh t ,  nguyên  t c  t ấ ứ ­Th   nh t ộ ề ướ   c thu c v  nhân dân n ộ ề ướ c thu c v  nhân dân n ả ắ ả ­Th  haiứ­Th  haiứ , nguyên t c b o đ m s  lãnh đ o c a  ả ắ ả , nguyên t c b o đ m s  lãnh đ o c a  ướ ố ớ c.  Đ ng đ i v i Nhà n ướ ố ớ Đ ng đ i v i Nhà n c.  ủ ắ ậ ­Th  baứ­Th  baứ , nguyên t c t p trung dân ch ủ ắ ậ , nguyên t c t p trung dân ch ắ ­Th  tứ ư, nguyên t c pháp ch  XHCN , nguyên t c pháp ch  XHCN ­Th  tứ ư ắ

t c  quy n l c nhà

n ơ ở

Nguyên t c t ướ

ế ộ ề ấ ớ

ầ ớ ứ .”

ộ ả ả

ướ ả c;

ộ ệ ậ ế ậ ơ ế ể

ướ ệ

ệ ế ị ề ọ ả ữ

ề ự ắ ấ ả ộ ề c thu c v  nhân dân   T t ấ ề   ­ ­ C  s  pháp lý: Đi u 2 Hi n pháp 1992: “ ướ ề ự ả c  quy n l c nhà n c thu c v  nhân dân mà  ề ả n n  t ng  là  liên  minh  giai  c p  công  nhân  v i  ấ giai c p nông dân và t ng l p trí th c ­ N i dung: + B o đ m nhân dân tham gia đông đ o và tích  ự c c vào vi c l p ra B  máy nhà n t l p c  ch  đ  nhân dân tham gia đông  + Thi ả đ o vào vi c qu n lý các công vi c nhà n c  ạ ủ ấ ấ và quy t đ nh nh ng v n đ  tr ng đ i c a đ t  c.ướ n

ự

ạ ủ

ướ

ắ ả ả

c

ơ ở ả

ệ ả

ổ ứ ả t  Nam  là  đ ng  c a  giai  ộ ệ t Nam, là đ i tiên phong, b   ấ  ch c cao

ữ ồ

ươ ẫ t Nam. ấ i  u tú nh t, có giác  ng  m u,  dũng

ả  Nguyên t c b o đ m s  lãnh đ o c a  ố ớ Đ ng đ i v i Nhà n ế ề   ­ ­ C  s  pháp lý: Đi u 4 Hi n pháp 1992:  ệ ả ộ ự ượ t  Nam  là  l c  l “Đ ng  c ng  s n  Vi ng  ộ ”. ạ ướ ạ lãnh đ o Nhà n c và lãnh đ o xã h i ủ ả ộ +  Đ ng  c ng  s n  Vi ộ ấ c p công nhân Vi ổ ứ ế ư  ch c và t tham m u chi n đ u có t ệ ấ ấ ủ nh t c a giai c p công nhân Vi ườ ư ả + Đ ng g m nh ng ng ả ộ ộ ng   c ng  s n  ch   nghĩa,  g ả c m và hy sinh nh t ...

ủ ấ

ạ ủ

ự

ắ ả ả

ướ

ả  Nguyên t c b o đ m s  lãnh đ o c a  ố ớ Đ ng đ i v i Nhà n

c

Đ  ra các ch  tr

ề ươ

ể

ướ

ph

ủ ươ ng phát tri n đ t n

ng, chính sách,  ấ ướ c

ng h

Đ nh h

ệ ủ ạ ộ

ố ủ

ị ệ ổ ứ thi n t

ướ ng vi c c ng c  và hoàn   ch c ho t đ ng c a BMNN

ớ

ữ

ư

ệ

ả

Gi

i thi u nh ng Đ ng viên  u

tú

S  ự lãnh  đ o ạ c a ủ Đ ng ả đ i ố v i ớ Nhà  cướ n

ụ

ề

Tuyên truy n, giáo d c nhân dân

ắ ậ

ủ

ề

ế

ơ ở ố

ơ ạ ộ

c  đ u  t

ứ ủ ”

ố

ấ ừ

ươ

ố

ị

ng.

ng xu ng đ a ph ủ ấ

ướ

ữ

ư

ấ ề ị ủ ị

ề

ặ

C   s   pháp  lý:  Đi u  6  Hi n  pháp  1992:  “… ộ ồ ộ Qu c  h i,  H i  đ ng  nhân  dân  và  các  c   quan  ề ổ ướ ủ khác  c a  Nhà  n   ch c  và  ho t  đ ng  ắ ậ theo nguyên t c t p trung dân ch . ộ ­ N i dung: ề ự ậ ậ +T p trung: là quy n l c t p trung th ng nh t t ươ trung  ụ +Dân  ch   có  nghĩa  là  dù  ph c  tùng  c p  trên  ề ư i có quy n đ a ra nh ng đ  ngh ,  nh ng c p d ấ ữ ề ạ đ  đ t nh ng v n đ  mang tính đ c thù c a đ a  ươ ph

ng.

Nguyên t c t p trung dân ch

ủ

ế

ắ

ộ

ằ

ướ

ế ề ­  C   s   pháp  lý:  Đi u  12  Hi n  pháp  1992  ộ c  qu n  lý  xã  h i  b ng  pháp  ế ườ ng  pháp  ch

ơ ở ả “Nhà  n ừ ậ lu t,  không  ng ng  tăng  c xã h i ch  nghĩa

”

ướ

ả c ph i tuân  ơ ở

ủ ộ ộ ­ N i dung: ấ ả ơ T t c  các c  quan nhà n ạ ộ ậ ủ th  pháp lu t, ho t đ ng trên c  s  pháp  lu t.ậ

Nguyên t c pháp ch  xã h i ch  nghĩa

2.3 Các loại cơ quan trong bộ máy Nhà nước CHXHCN Việt Nam

ồ

ướ

ứ

ố

ơ ữ ộ ệ ố

ấ

ơ

ướ

ậ

ượ

ệ

c, là m t t ữ ơ ấ ổ ứ  ch c và đ ượ c,  đ ể ự ạ ủ

ữ

ầ

ộ ề ộ c  bao  g m  nhi u  c   quan,  b   ­  B   máy  nhà  n ậ ổ ạ ộ   ch c  và  ho t  đ ng  theo  nh ng  nguyên  ph n  t ắ ợ ấ t c  chung  th ng  nh t,  h p  thành  m t  h   th ng  ố th ng nh t. ộ ấ ớ ­ C  quan nhà n c v i tính cách là b  ph n c u  ộ ổ ứ ượ ướ ộ ủ  ch c đ thành c a B  máy nhà n c  ậ ắ ạ ộ thành l p và ho t đ ng theo nh ng nguyên t c và  ự ấ ị c giao   nh t đ nh, có c  c u t trình t ề ự ị ướ ệ ự th c  hi n  quy n  l c  nhà  n c  quy  đ nh  ộ ậ ả trong  các  văn  b n  pháp  lu t  đ   th c  hi n  m t  ướ ề ụ ệ ph n nh ng nhi m v , quy n h n c a Nhà n c.

2.3 Các loại cơ quan trong bộ máy Nhà nước CHXHCN Việt Nam

ơ

ướ

C  quan nhà n

c

C  ơ quan  l p ậ pháp

C  ơ quan  hành  pháp

C  ơ quan   ư t pháp

ề ự

ướ

c

ố

ộ

ơ 2.3.1 C  quan quy n l c nhà n a/ Qu c H i  (1)

ế

:  Hi n  pháp  1992  và  Lu t  t

ậ ổ

C   s   pháp  lý ố ộ

ơ ở ứ

ch c Qu c h i năm 2001.

ộ

ố

ế ể

ấ ủ

ề ơ

ạ ề ự

ơ ướ

ướ ủ

ộ

ầ ỏ

ự

ế

Khái  ni mệ :  Đi u  83  ­  Hi n  pháp  1992:  “Qu c h i là c  quan đ i bi u cao nh t c a  c  cao  nhân  dân,  c   quan  quy n  l c  Nhà  n ộ ấ ủ nh t  c a  n c  C ng  hoà  xã  h i  ch   nghĩa  ệ t Nam.” Vi ộ ả ướ ố Qu c  h i  do  nhân  dân  c   n c  b u  theo  ế ổ ắ nguyên t c ph  thông, tr c ti p và b  phi u  kín.

ộ

ố

Qu c H i (2)

ơ ơ

ự

ệ

; ố ớ

ố

 Ch c năng Qu c h i ố ộ ấ (1) QH là c  quan duy nh t có quy n  (2) QH  là  c   quan  th c  hi n  quy n  giám  sát  t

ề l p hi n ậ ề ướ

ộ

ạ ộ

ậ ế  và l p pháp i  cao  đ i  v i  ệ c,  giám  sát  vi c  tuân  theo

ế

ề ơ ả

ấ ề ố ộ ế

ấ ướ

ụ

ộ

(3) QH  quy t  đ nh  nh ng  v n  đ   c   b n  nh t  v   đ i  n i  và    ­  xã  h i,

ấ c,  các  nhi m  v   kinh  t

ủ toàn  b   ho t  đ ng  c a  nhà  n ậ hi n pháp và pháp lu t; ế ị ữ ạ ủ ố đ i  ngo i  c a  đ t  n ố qu c phòng, an ninh c a đ t n

ị

ứ

ạ

ủ ụ

ấ

ệ c;  ủ ế ế ự ơ

ủ ấ ướ ắ ề ổ   ch c  và  ho t  (4) QH  xác  đ nh  các  nguyên  t c  ch   y u  v   t ệ ầ ướ ổ c,  tr c  ti p  b u,  b   nhi m  các  ướ ở   Trung  c

ộ ộ đ ng  c a  b   máy  nhà  n ứ ch c  v   cao  nh t  trong  các  c   quan  nhà  n ươ ng.

ứ

ộ

ố

Qu c H i (3)

ủ

ạ ộ

ơ

ệ

ố ộ

ế ộ ậ

ể

ậ ố

ề

ế ị ộ

ế

ậ

ỗ

ế

ầ

ọ

ỳ

ng h p c n thi

ướ

ườ ủ ướ c, Th  t

ặ

ể ế ị

ủ

Ho t đ ng c a QH ể ­ Qu c h i là c  quan t p th , làm vi c theo ch  đ  t p  th , quy t đ nh theo đa s .  ị ố ­  Qu c  h i  có  quy n  ban  hành  Hi n  pháp,  Lu t,  Ngh   quy t.ế ỳ ủ ố ộ ệ ­ Nhi m k  c a m i khóa Qu c h i là 5 năm; ợ ỗ ­ QH h p m i năm 02 k . Trong tr t,  ủ ị ầ ủ ủ ng Chính ph   theo yêu c u c a Ch  t ch n ố ạ ỳ ể ấ ho c  ít  nh t  1/3  s   đ i  bi u,  QH  có  th   ti n  hành  k   ẩ ọ ệ ậ ệ ườ ấ ng. Vi c tri u t p và chu n b , ch  trì các  h p b t th ệ ự ộ ọ ủ cu c h p c a QH do UBTVQH th c hi n.

ộ

ố

Qu c H i (4)

ủ c a QH (tt)

ạ ộ    Ho t đ ng  ệ

ế ị

ệ

ể ườ ố ợ

ả ể ể ế ố ộ

ấ  ½ t ng s   ố ổ ­ Vi c thông qua quy t đ nh: ít nh t ặ ộ ạ t,  trong  đ i  bi u  Qu c  h i  tán  thành.  Đ c  bi ấ 2/3 t ng ổ 03 tr ng h p sau thì ph i có ít nh t ố ạ s  đ i bi u Qu c h i bi u quy t tán thành, đó  là:

ố ộ ể  cách đ i bi u Qu c h i;

ễ ư ổ

ỳ ủ ệ ố ạ + Bãi mi n t ế ử ổ + S a đ i, b  sung Hi n pháp; ắ + Rút ng n hay kéo dài nhi m k  c a Qu c

h i.ộ

ố

ộ

Qu c H i (5)

ơ ấ ổ ứ ủ

ườ

ố ộ

ể

ể

ạ

ố ộ g m:ồ C  c u t  ch c c a Qu c h i:  ố ộ ụ ỷ + U  ban Th ng v  Qu c h i; ộ ộ ồ + H i đ ng dân t c; ố ộ Ủ + Các  y ban Qu c h i; ạ + Đoàn đ i bi u Qu c h i và đ i bi u  ố ộ Qu c h i;

ố

ộ

Qu c H i (6)

ừ

ệ ự

01/7/2007)

ố ộ  (có hi u l c thi hành t

ư

ậ  pháp; ế ;

ố

ụ

ế

ề

ề

ườ

ng;

Ủ    Các  y ban Qu c h i: ỷ 1. U  ban pháp lu t; ỷ 2. U  ban t ỷ 3. U  ban kinh t ỷ 4. U  ban tài chính, ngân sách; ỷ 5. U  ban qu c phòng và an ninh; ỷ 6. U  ban văn hoá, giáo d c, thanh niên, thi u niên và nhi  đ ng;ồ ỷ ỷ ỷ

ọ ạ

ố

ộ ấ 7. U  ban v  các v n đ  xã h i; ệ 8. U  ban khoa h c, công ngh  và môi tr 9. U  ban đ i ngo i.

ề ự

c

ơ ộ ồ

ấ

ướ  2.3.1 C  quan quy n l c nhà n b/ H i đ ng nhân dân các c p (1)

ế

ươ ộ ồ Ủ ng  IX  Hi n  pháp  1992    ch c  H i  đ ng  nhân  dân  và  y

ấ c thi

ượ ổ ỉ ậ

ệ ị ấ ơ ở C   s   pháp  lý :  Ch ứ ậ ổ và  Lu t  t ban nhân dân năm 2003. ế ậ ở  các c p hành chính,  t l p  HĐND đ ố ự ộ lãnh  th :  t nh,  thành  ph   tr c  thu c  Trung  ộ ỉ ố ươ ng; qu n, huy n, thành ph  thu c t nh và  ườ ph ng, xã, th  tr n.

ộ ồ

(2)

H i đ ng nhân dân

ề ự

ạ ươ

ị

ầ ươ c nhân dân đ a ph ấ

ỳ ủ ọ

ữ ể

ườ ầ ị

ơ Khái ni mệ : HĐND là c  quan quy n l c nhà  ệ ướ ở ị ng,  đ i  di n  cho  ý  chí,  c  n   đ a  ph ủ ủ ề ọ ệ nguy n v ng và quy n làm ch  c a nhân dân,  ị ươ ng  b u  ra,  ch u  trách  do  nhân  dân  đ a  ph ơ ị ướ ệ ng và c  quan  nhi m tr ị ướ c  c p  trên.  HĐND  ban  hành  Ngh   nhà  n quy t.ế ệ Nhi m k  c a HĐND là 05 năm. HĐND h p  ỳ ỳ ỗ m i năm hai k . Ngoài ra, có th  có nh ng k   ộ ấ ọ h p  b t  th ng  do  nhu  c u  chính  tr ,  xã  h i  đòi h i.ỏ

ộ ồ

(3)

H i đ ng nhân dân

ẫ

ố

ườ

ả

ủ

ộ ệ

 H i đ ng nhân dân ch u s  giám sát và h ướ ị ự

ỷ

ấ

ủ

ng  v   Qu c  h i,  ch u  s   h ệ ị

ị

ứ

ế

ữ

ươ ể

ệ

ươ

ể

ị

ố

ụ ố

ớ Ủ

ủ

ự

ệ

ể ế ủ

ự

ệ

ấ

ướ

ơ

ị ậ ủ ơ

ộ

ế ế ổ ứ , t

ươ

ị ự ạ ộ ộ ồ ng d n ho t đ ng  ụ ẫ ự ướ ỷ ủ ng  d n  và  c a  U   ban  th ủ ể ki m  tra  c a  Chính  ph   trong  vi c  th c  hi n  các  văn  b n  ướ ơ ủ c  c p  trên  theo  quy  đ nh  c a  U   ban  c a  c   quan  nhà  n ườ ố ộ ụ ng v  Qu c h i. th  Đ i di n cho nhân dân đ a ph ệ ạ ươ ng, HĐND căn c  vào quy t  ơ ủ ị ế ị ướ ở đ nh  c a  các  c   quan  nhà  n   trung  c  ng,  quy t  đ nh  ủ ươ ề ọ nh ng  ch   tr ng  bi n  pháp  quan  tr ng  đ   phát  huy  ti m  ự ươ ủ ị ề ng v   năng c a đ a ph ng, xây d ng và phát tri n đ a ph ứ ố ộ ủ ế  ­ xã h i, c ng c  qu c phòng, an ninh, nâng cao m c  kinh t ướ ủ ố s ng  c a  nhân  dân,  làm  tròn  nghĩa  v   đ i  v i  nhà  n c;  ạ ộ ườ giám  sát  ho t  đ ng  c a  th ng  tr c  HĐND,  y  ban  nhân  ấ dân  cùng  c p,  toà  án  nhân  dân,  và  vi n  ki m  sát  nhân  dân  ệ cùng  c p;  giám  sát  th c  hi n  ngh   quy t  c a  HĐND,  vi c  ổ   c,  t tuân  theo  hi n  pháp,  pháp  lu t  c a  c   quan  nhà  n ở ị ứ ch c kinh t  ch c xã h i, đ n v  vũ trang và công dân    ị ng  đ a ph

ộ ồ

(4)

H i đ ng nhân dân

Ch  t ch H i đ ng nhân dân, Ch  t ch U   ỷ

ộ ồ ủ ị ủ ị

ở ỗ ơ ị m i đ n v  hành chính không

ụ ệ ỳ ban nhân dân  ữ ứ ụ gi ch c v  đó quá hai nhi m k  liên t c.

ch c HĐND

ườ

Ban kinh t

và ế

ơ ấ ổ ứ C  c u t ự ng tr c HĐND Th ủ (Ch  t ch, Phó Ch   ườ ng

ủ ị Ủ ị t ch và  y viên th

ngân sách

tr c) ự

Ban văn hoá ­ xã h i ộ

ấ ỉ C p t nh

Các Ban

Ban pháp ch  ế

ườ

Ban dân t cộ

ự ng tr c HĐND Th ủ (Ch  t ch, Phó Ch   ườ ng

ủ ị Ủ ị t ch và  y viên th

ệ

ấ

C p huy n

tr c) ự

ế

ộ

Ban kinh t

­ xã h i

Các Ban

ườ

Ban pháp ch  ế

C p xãấ

ủ ị

ự ng tr c HĐND  Th ủ (Ch  t ch, Phó Ch   ị t ch)

ơ

ả

: Ch

ế ươ ng VIII Hi n pháp 1992 và  ủ  ch c Chính ph  năm 2001. ủ

ơ

ấ ướ

ơ

c CHXHCN Vi

t Nam. ố

ủ

ả

ấ

t

ỳ ủ

ỳ ủ

ủ

ệ

2.3.2 C  quan hành pháp/hành chính/qu n lý  NN  a/ Chính ph  (1)ủ ơ ở C  s  pháp lý ậ ổ ứ Lu t t ủ Khái ni mệ : Chính ph  là c  quan ch p hành c a  ấ ố ộ c cao nh t  Qu c h i, c  quan hành chính Nhà n ệ ủ ướ c a n ấ ứ ­ Chính ph  có ch c năng th ng nh t qu n lý t ộ ự ủ ờ ố ả c  các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i. ệ ­  Nhi m  k   c a  Chính  ph   theo  nhi m  k   c a  ố ộ   Qu c h i.

Chính ph  (2)ủ

ấ

ả ủ ố ộ

Ch p hành (Thi hành các quy t ế ị đ nh và văn b n c a  ấ c p trên ­ Qu c h i.)

Chính phủ

Hành chính  ả (qu n lý )

Chính phủ (3)

ủ ướ

ủ ưở

ủ ộ ưở

ng, B  tr

ủ ướ ng, Th  tr

ủ ng  Chính  ph ,  các  ơ ng các c  quan

ủ ượ

ị c quy đ nh là ng

ủ

ườ ứ ả

ễ

ố

ị ủ

ộ ưở

ng, Th  tr

ng, B  tr

ọ

ơ ng các c   ủ c  Th   ả t ph i là

ủ ự ề

ể

ẩ

Thành  ph nầ Chính  ph :  Th   t Phó Th  t ngang bộ.  ủ ướ ng Chính ph  đ i đ ng  ­ Th  t ầ ạ ủ ủ ướ ng  Chính  ph   ph i  là  đ i  đ u  Chính  ph .  Th   t ề ộ ầ ố ộ ể bi u  Qu c  h i,  do  Qu c  h i  b u,  bãi  mi n  theo  đ   ngh  c a CTN.  ủ ưở ủ ướ ­ Các Phó Th  t ủ ượ ộ quan  ngang  b   là  thành  viên  Chính  ph ,  đ ế ấ ướ ng Chính ph  l a ch n, không nh t thi t ị ạ đ i bi u QH và đ  ngh  QH phê chu n.

Chính phủ (4)

ứ ủ ạ ộ Các hình th c ho t đ ng c a Chính ph ủ:

ủ ủ ậ

ủ ướ ủ ủ ng  Chính  ph :  ban

ủ ng và các thành viên

ạ ộ ủ ư ể ạ ộ ­ Ho t đ ng c a t p th  Chính ph : ban hành  ị ị Ngh  đ nh.  ạ ộ ­  Ho t  đ ng  c a  Th   t ế ị hành Quy t đ nh.  ộ ưở ­ Ho t đ ng c a B  tr ủ khác c a Chính ph : ban hành Thông t .

Ủ

ấ

b/  y ban nhân dân các c p (1)

ế

ươ ộ ồ Ủ ng  IX  Hi n  pháp  1992    ch c  H i  đ ng  nhân  dân  và  y

ấ c thi

ượ ổ ỉ ậ ộ ộ ỉ

ệ ị ấ ơ ở C   s   pháp  lý :  Ch ứ ậ ổ và  Lu t  t ban nhân dân năm 2003. ế ậ ở  các c p hành chính,  t l p  UBND đ ố ự lãnh  th :  t nh,  thành  ph   tr c  thu c  Trung  ố ươ ng; qu n, huy n, thành ph  thu c t nh và  ườ ph ng, xã, th  tr n.

Ủ

y ban nhân dân (2)

ơ

ầ

ơ

ấ

ươ

ệ

ị

ấ

ả

ủ ế ủ

ấ

ủ ị

Ủ ệ

ệ

ỳ ủ

Khái  ni mệ :  UBND  do  HĐND  b u,  là  c   quan  ủ ộ ồ ch p  hành  c a  H i  đ ng  nhân  dân,  c   quan  hành  ướ ở ị c  ng,  ch u  trách  nhi m  chính  Nhà  n   đ a  ph ế ơ ậ ch p hành Hi n pháp, lu t, các văn b n c a các c   ộ ị ướ quan  Nhà  n c  c p  trên  và  Ngh   quy t  c a  H i  ồ đ ng nhân dân.  ủ ị ơ ấ ủ C  c u c a UBND có Ch  t ch, các Phó Ch  t ch và  các  y viên. Nhi m k  c a UBND theo nhi m k  c a HĐND.

ế ị

ỉ

ỳ ủ   UBND ban hành Quy t đ nh và Ch  th . ị

y ban nhân dân (3) ị

Ủ U   ban  nhân  dân  c p  d ướ ấ

ỉ ạ ấ

ỷ ấ ỉ ủ ự ỷ i  ch u  s   ch   đ o  ỷ ủ c a  U   ban  nhân  dân  c p trên. U  ban nhân  ị ự ỉ ạ ủ dân c p t nh ch u s  ch  đ o c a Chính ph .

ư

ơ 2.3.3 C  quan t  pháp a/ Tòa án nhân dân (1)

ươ ế : Ch ng X Hi n pháp 1992 và

ơ ở C  s  pháp lý ậ ổ ứ Lu t t ch c Tòa án nhân dân năm 2002.

ướ

ạ ứ ệ

ả ệ ế ệ ả

ủ ủ ề

ủ ậ ệ

ướ ự ả Tòa  án  nhân  dân  n c  CHXHCN  VN,  trong  ụ ủ ph m  vi  ch c  năng  c a  mình,  có  nhi m  v   ế ộ b o  v   pháp  ch   XHCN,  b o  v   ch   đ   ả XHCN  và  quy n  làm  ch   c a  nhân  dân;  b o  ả ủ ệ ể ả c, c a t p th ; b o v   v  tài s n c a nhà n ự ạ   do,  danh  d   và  nhân  tính  m ng,  tài  s n,  t

ủ ẩ ph m c a công dân.

Tòa án nhân dân (2)

ế

ươ

ướ ủ ử  c a  n

ứ ủ ử

ủ ế ữ ử ụ

ế ả ự ,  hành  chính  và  gi

ữ ủ ệ ị ố i  cao,  Hi n  pháp  1992:  "Toà  án  nhân  dân  t ị ng,  các  toà  án  các  toà  án  nhân  dân  đ a  ph ậ ị ự quân  s   và  các  toà  án  khác  do  lu t  đ nh  là  ơ nh ng ữ c  CHXHCN  c   quan  xét  x ề VN" (đi u 127)  ạ ộ Ho t đ ng xét x  là ch c năng ch  y u c a  tòa  án nhân dân.  Tòa  án xét x  nh ng v   án  ự hình  s ,  dân  s ,  hôn  nhân  và  gia  đình,  lao  ế ộ đ ng,  kinh  t i  quy t  ậ . nh ng vi c khác theo quy đ nh c a pháp lu t

ơ ấ ổ ứ ủ ệ ố

C  c u t

ch c c a h  th ng toà án (3)

ố

i cao; ỉ

ố ự

ộ

ươ

ng;

ệ

ậ

ị

ộ ỉ

ố

1. Toà án nhân dân t 2. Các Toà án nhân dân t nh, thành ph  tr c  thu c trung  3. Các Toà án nhân dân huy n, qu n, th  xã,  thành ph  thu c t nh; 4. Các Toà án quân s ;ự

ậ ị

5. Các Toà án khác do lu t đ nh.

Tòa án nhân dân (4)

ử ủ

ẩ

ệ

ắ ử ủ

ị

ậ

ể

ế ị

ẩ

ẩ

ộ

ộ

ỉ

ừ ườ

ợ

ng h p

ệ

t do lu t đ nh.

ậ ị ả

ủ

ữ

ị

ủ ươ

ề

ề

ả

ợ

i ích h p pháp c a đ

Các nguyên t c xét x  c a toà án nhân dân. ộ 1.Vi c xét x  c a toà án nhân dân có h i th m nhân  ủ dân tham gia theo quy đ nh c a pháp lu t. ử ậ 2. Toà án nhân dân xét x  t p th  và quy t đ nh theo  đa s ,ố ử 3. Khi  xét x , th m phán và h i  th m nhân dân  đ c  ậ ậ l p ch  tuân theo pháp lu t. ử 4. Toà án nhân dân xét x  công khai, tr  tr ặ đ c bi ề ả 5.  Toà  án  b o  đ m  quy n  bào  ch a  c a  b   cáo  và  ợ ệ quy n b o v  quy n và l ng  s .ự

Tòa án nhân dân (5)

ự

ế ộ

ử 1­ Tòa án th c hi n ch  đ  hai c p xét x .

ả

ể ị

ệ ế ị

ị

t ng.

ả

ế ị

ậ ố ụ ị

ơ ẩ ủ ị ơ ẩ

ậ

ị

ậ

ờ ạ ớ ố

ẩ

ệ ự ị ẩ

ơ ử

ả ụ

ả

ị

ẩ

ậ

ệ

ậ

ặ ố

ượ

ạ ậ ố ụ

ấ ủ B n án, quy t đ nh s  th m c a Tòa án có th  b  kháng cáo,  kháng ngh  theo quy đ nh c a pháp lu t t ị B n án, quy t đ nh s  th m không b  kháng cáo, kháng ngh   trong  th i  h n  do  pháp  lu t  quy  đ nh  thì  có  hi u  l c  pháp  ế ị lu t.  Đ i  v i  b n  án,  quy t  đ nh  s   th m  b   kháng  cáo,  ả ượ c xét x  phúc th m. B n  án,  kháng ngh  thì v  án ph i đ ế ị ệ ự quy t đ nh phúc th m có hi u l c pháp lu t. ố ớ ả ệ ự ủ ế ị 2­ Đ i v i b n án, quy t đ nh c a Tòa án đã có hi u l c pháp  ạ ậ ớ ế lu t mà phát hi n có vi ph m pháp lu t ho c có tình ti t m i  ự ặ ẩ i  theo  trình  t c  xem  xét  l thì  đ   giám  đ c  th m  ho c  tái  ị ẩ    t ng quy đ nh th m do pháp lu t t

Tòa án nhân dân (6) ố

ổ

ễ

ệ

ệ

ứ

ụ ưở

ứ

ng,  Phó  v   tr ố

i cao: Chánh án Tòa án nhân dân t  B  nhi m, mi n nhi m, cách ch c Chánh tòa, Phó Chánh  ụ ưở ng  và  ừ i  cao,  tr   Phó

ổ

tòa  các  Tòa  chuyên  trách,  V   tr ụ các  ch c  v   khác  trong  Tòa  án  nhân  dân  t Chánh án, Th m phán; ệ

ứ

ẩ

ị

ươ

ươ

ự

ng, Tòa án quân s  quân khu và t ị ủ

ự

ề

 B  nhi m, mi n nhi m, cách ch c Th m phán các Tòa án  ng  ộ ự ng,  Tòa  án  quân  s   khu  v c  theo  đ   ngh   c a  H i

ể

ẩ ệ

ệ

ươ

ị

ộ ồ

ươ

ổ

ị

ườ ễ

ự ệ

ươ

ươ

ự

ố

ộ

ẩ ễ ệ nhân dân đ a ph ươ đ ồ ọ đ ng tuy n ch n Th m phán;  B  nhi m, mi n  nhi m, cách ch c Chánh án, Phó Chánh  ễ ổ ứ ấ ớ ố án các Tòa án nhân dân đ a ph ng sau khi th ng nh t v i  ệ ng  tr c  H i  đ ng  nhân  dân  đ a  ph ng;  b   nhi m,  Th ứ mi n  nhi m,  cách  ch c  Chánh  án,  Phó  Chánh  án  Tòa  án  ự ng,  Tòa  án  quân  s   khu  ng  đ quân  s   quân  khu  và  t ố ấ ớ ộ ưở ự   ng B  qu c phòng v c sau khi th ng nh t v i B  tr

ư

pháp

ể

ệ

ơ 2.3.3 C  quan t b/ Vi n ki m sát nhân dân

(1)

ế

ươ : Ch ệ ứ ể ng X Hi n pháp 1992 và    ch c  Vi n  ki m  sát  nhân  dân  năm

ơ ở C  s  pháp lý ậ ổ Lu t  t 2002.

ể

ệ

Vi n ki m sát nhân dân (2)

ố

ể

ề

và

ệ ể

ạ ộ

ự  pháp.

ớ

ề

ứ

ấ

ể

ề

ạ

ệ

ằ t Nam.  ể

ư

ề

ệ

ử ơ

Vi n ki m sát nhân dân th c hành quy n công t ư ki m sát các ho t đ ng t ố ệ ự ,  Vi n  ­  V i  ch c  năng  th c  hành  quy n  công  t ố ộ ơ  m t cá  ki m sát là c  quan duy nh t có quy n truy t ướ c  tòa  án  b ng  Cáo  tr ng  nhân  dân  Nhà  nhân  ra  tr ướ c CHXHCN Vi n ớ ạ ộ ứ   pháp,  ­  V i  ch c  năng  ki m  sát  các  ho t  đ ng  t ệ ể ự ể Vi n  ki m  sát  th c  hi n  quy n  ki m  tra,  giám  sát  ủ ề ơ ố ệ vi c đi u tra, truy t , xét x , thi hành án c a các c   ướ ủ ư c  có  liên    pháp  và  c a  các  c   quan  nhà  n quan  t quan.

ơ ấ ổ ứ ủ

ể

C  c u t

ch c c a Vi n ki m sát nhân dân

ệ (3)

ố

ồ

ệ

ể

ệ

ể

ể

ấ ỉ ệ

ướ

ự

ệ

ưở ể ấ

ưở ạ

ự

ệ

ể ệ ệ ạ ệ ng  lãnh  đ o.  Vi n  tr ng  ệ ạ ủ i ch u s  lãnh đ o c a Vi n tr ng  ị ng  VKSND  các  đ a  ấ ng Vi n ki m sát quân s  các c p  ưở ủ ng

ố

i cao, các  ­ VKSND g m: Vi n ki m sát nhân dân t ệ Vi n ki m sát nhân dân c p t nh, các Vi n ki m sát  ự ấ nhân dân c p huy n và các Vi n ki m sát quân s . ưở ưở ­  VKSND  do  Vi n  tr ưở ị ự ấ VKSND c p d ấ ệ VKSND  c p  trên;  Vi n  tr ệ ươ ng, Vi n tr ph ố ị ch u  s   lãnh  đ o  th ng  nh t  c a  Vi n  tr VKSND t

i cao.

ể

ệ

Vi n ki m sát nhân dân (3)

ố

ộ

ể

i cao

ệ

ị ủ

ệ ệ

ng Vi n ki m sát nhân dân t ề

ộ

ủ

ưở ễ ị ự

ướ

ố

ủ ị ể

ụ ị

ệ

ố

ng Vi n ki m sát nhân dân t

 Vi n tr ố ệ do Qu c h i  ủ ị ầ b u,  mi n  nhi m,  bãi  nhi m  theo  đ   ngh   c a  Ch   t ch  ệ ị ố cướ ; ch u s  giám sát c a Qu c h i, ch u trách nhi m và  n ố ộ ố ộ ờ báo cáo công tác tr c Qu c h i; trong th i gian Qu c h i  ướ ệ ị ọ c  không h p thì ch u trách nhi m và báo cáo công tác tr ườ ả ờ ộ ỷ U   ban  th ng  v   Qu c  h i  và  Ch   t ch  n i  c;  tr   l ế ầ ủ ạ ấ ấ ch t v n, ki n ngh , yêu c u c a đ i bi u Qu c h i.   Phó Vi n tr ể ưở ệ ệ

ố

i cao

ủ ị do Ch  t ch n ị ủ ề

ể ướ ệ

ễ

ệ

ệ

ệ

ể

ướ ố ộ i cao và Ki m  ể c  sát viên Vi n ki m sát nhân dân t ứ ổ b  nhi m, mi n nhi m, cách ch c theo đ  ngh  c a Vi n  ố ưở tr

ng Vi n ki m sát nhân dân t

i cao

.

ể

ệ

Vi n ki m sát nhân dân (4)

ể

ưở

ưở

ng, Phó Vi n tr

ươ

ệ ị ự

 Vi n tr ệ ể ệ

ưở

ươ

ể ng  đ

ệ

ể

ố

ệ

ể

ị

ệ ng, Ki m sát viên Vi n  ưở ệ ng  ng,  Phó  Vi n  tr ki m  sát  nhân  dân  đ a  ph ưở ươ ệ ể ng,  ng,  Vi n  tr Vi n  ki m  sát  quân  s   Trung  ể ệ ệ ng, Ki m sát viên Vi n ki m sát quân  Phó Vi n tr ể ệ ươ ự ng,  Vi n  ki m  sát  quân  s   quân  khu  và  t ự ể ề ự s   khu  v c,  Đi u  tra  viên  Vi n  ki m  sát  nhân  dân  ệ ưở ệ ố Vi n tr i  ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao do  t ễ ệ ứ . ổ cao b  nhi m, mi n nhi m, cách ch c  Vi n  tr ệ ưở ệ ng  Vi n  ki m  sát  nhân  dân  đ a  ph ị ự ị

ướ ị

ấ ấ

ủ

ế

ươ ng  ấ ộ ồ ủ ch u s  giám sát c a H i đ ng nhân dân cùng c p;  ộ ồ ệ c  H i  đ ng  ch u  trách  nhi m  báo  cáo  công  tác  tr ầ ả ờ nhân dân;  tr  l i ch t v n, ki n ngh , yêu c u c a  ộ ồ ể ạ đ i bi u H i đ ng nhân dân.

ủ ị

ướ

2.3.4 Ch  t ch n

c CHXHCN VN

ơ ở

: Ch

ng VII Hi n pháp 1992.

ườ ứ

ươ ủ ị

ề ố

ầ i  đ ng  đ u  nhà  ệ t Nam v  đ i

ế ướ c  là  ng c CHXHCN Vi

ố ạ

ướ

ể

ộ ầ ị

ố ướ

ủ ị

ệ ố ộ ế ụ

ỳ

ủ ị

ế

C  s  pháp lý Khái  ni mệ :  “Ch   t ch  n ặ ướ ướ n c, thay m t nhà n ạ ” ố ộ n i và đ i ngo i. ủ ị Ch   t ch  n c  do  Qu c  h i  b u  trong  s   đ i  bi u  ệ ủ ị ố ộ c ch u trách nhi m và báo cáo  Qu c h i. Ch  t ch n ố ỳ ủ ộ ướ c  Qu c  h i.  Nhi m  k   c a  Ch   t ch  công  tác  tr ố ộ ế ỳ ủ ệ ướ c theo nhi m k  c a Qu c h i. Khi Qu c h i h t  n ụ ệ ướ ủ ị ệ c ti p t c làm nhi m v  cho  nhi m k , Ch  t ch n ớ ướ ớ ầ ố ộ c m i. đ n khi Qu c h i khóa m i b u Ch  t ch n

ủ ị

ướ

2.3.4 Ch  t ch n

c CHXHCN VN

ề

ệ

ể ệ

t, th  hi n trên 03 quy n

ậ

ế ị c có ch  đ nh đ c bi ư

ố

ậ

ệ

ễ

ứ

ủ ướ

ổ ộ ưở

ủ

ng, B  tr

ư

ứ

ễ

ổ

ệ ẩ

ố

ệ

ể

ể

ệ

ố

ồ

ự ế ị

ệ ủ ướ t c a Nhà n ờ ạ c  th i  h n  cho  ng

ặ ướ ờ ạ ễ ớ

ướ

ặ

ấ

ủ   l n  c a  đ t  n

ợ

ướ ủ ị ặ Ch  t ch n (l p pháp, hành pháp, t  pháp). ậ ­> L p pháp: CTN công b  Lu t ệ ­>  Hành  pháp:  CTN  B   nhi m,  mi n  nhi m,  cách  ch c  các  ng và các thành viên khác c a Chính  Phó th  t ph .ủ ệ ­> T  pháp: B  nhi m, mi n nhi m, cách ch c các Phó chánh  ố án tòa  án nhân dân t i cao và th m phán tòa  án nhân dân t i  ưở ng  và  Ki m  sát  viên  Vi n  ki m  sát  nhân  cao;  Phó  Vi n  tr i cao. dân t ủ ị ặ c do Ch  t ch  Đ c xá là s  khoan h ng đ c bi ườ ị ế ướ i  b   k t  án  c  quy t  đ nh  tha  tù  tr n ờ ạ ạ ph t tù có th i h n (1/3th i h n), tù chung thân (4năm) nhân  ạ ự ệ ọ s   ki n  tr ng  đ i,  ngày  l c  ho c  trong  ệ ặ ườ t. ng h p đ c bi tr