Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học: Bài 1 - Nguyễn Hữu Tân

6/12/2015<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> Phương pháp<br /> nghiên cứu khoa học<br /> Nghiên cứu<br /> khoa học là gì?<br /> <br /> Trường Đại học Đà Lạt<br /> Lớp Nghiệp vụ Sư phạm<br /> Nguyễn Hữu Tân<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> • Nghiên cứu khoa học (scientific research) là<br /> hoạt động có ý thức của con người nhằm:<br /> <br /> • Nghiên cứu khoa học là quá trình áp dụng<br /> phương pháp khoa học để tìm ra các kiến<br /> thức mới (tốt hơn, có thể thay thế cái cũ)<br /> nhằm mô tả, giải thích hay dự báo các sự<br /> vật, hiện tượng trong thế giới khách quan.<br /> <br /> – khám phá ra những quy luật, bản chất hay thuộc<br /> tính của sự vật, hay hiện tượng trong thế giới tự<br /> nhiên và xã hội;<br /> – sáng tạo ra các phương pháp, phương tiện kỹ<br /> thuật mới để làm biến đổi sự vật phục vụ cho<br /> mục tiêu hoạt động của con người.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6/12/2015<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> • Phương pháp khoa học (scientific method) là<br /> quá trình tìm hiểu và khám phá một cách có<br /> hệ thống các sự kiện và mối liên hệ giữa<br /> chúng. Quá trình này thường gồm các bước:<br /> <br /> Phương pháp<br /> khoa học là gì?<br /> <br /> – Nhận biết và xác định vấn đề.<br /> – Hình thành các giả thuyết.<br /> – Thu thập dữ liệu.<br /> – Phân tích dữ liệu.<br /> – Đưa ra các kết luận.<br /> <br /> Tiến trình thực hiện<br /> một NCKH thường<br /> được xây dựng dựa<br /> trên quá trình này.<br /> <br /> 5<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> 6<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> • Nghiên cứu giáo dục (educational<br /> research) là sự áp dụng phương pháp<br /> khoa học để tìm hiểu, khảo sát các vấn đề<br /> giáo dục; nhằm hướng đến các mục đích<br /> khám phá, mô tả, giải thích, dự đoán,<br /> và/hoặc kiểm soát các hiện tượng giáo<br /> dục.<br /> <br /> 7<br /> <br /> • Các lĩnh vực nghiên cứu giáo dục:<br /> – Học tập, giảng dạy<br /> – Quản lý giáo dục<br /> – Phát triển chương trình đào tạo<br /> – Đo lường, đánh giá trong giáo dục<br /> – Lịch sử, bối cảnh xã hội của giáo dục …<br /> Tham khảo AERA (American Educational Research<br /> Association)<br /> <br /> 8<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6/12/2015<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> • Sản phẩm của nghiên cứu khoa học là tri<br /> thức khoa học.<br /> <br /> Sản phẩm của<br /> nghiên cứu là gì?<br /> <br /> – Phân biệt tri thức khoa học với tri thức kinh<br /> nghiệm.<br /> <br /> • Khi nói đến NCKH, người ta quan tâm cả hai:<br /> – Tri thức khoa học nào được tạo ra? (sản phẩm products)<br /> – Tri thức khoa học đó được tạo ra bằng cách nào?<br /> (tiến trình - process)<br /> <br /> 9<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> 10<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> • Một cách nhìn khác về sản phẩm của nghiên<br /> cứu khoa học:<br /> – Phát hiện (discovery).<br /> – Phát minh (discovery).<br /> – Sáng chế (invention).<br /> <br /> • Sản phẩm của đề tài nghiên cứu KHXHNV:<br /> – Dạng I: Báo cáo khoa học, kết quả dự báo, mô<br /> hình, qui trình, PPNC mới, sơ đồ, bản đồ, số liệu,<br /> cơ sở dữ liệu và các sản phẩm khác.<br /> – Dạng II: Bài báo, sách chuyên khảo và các sản<br /> phẩm khác.<br /> <br /> Phát hiện & Phát minh: nhận ra cái vốn có.<br /> Sáng chế: tạo ra cái chưa từng có.<br /> <br /> 11<br /> <br /> 12<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6/12/2015<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học là gì?<br /> <br /> Phân loại nghiên cứu khoa học<br /> <br /> Hãy cho biết những sản<br /> phẩm nghiên cứu trong lĩnh<br /> vực nghiên cứu mà các anh<br /> (chị) quan tâm hoặc đang<br /> làm việc. Cho một số ví dụ<br /> cụ thể.<br /> <br /> Nghiên cứu khoa<br /> học được phân loại<br /> như thế nào?<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> Phân loại nghiên cứu khoa học<br /> <br /> Phân loại nghiên cứu khoa học<br /> <br /> • Phân loại theo chức năng hoặc mục tiêu<br /> nghiên cứu:<br /> <br /> • Một cách phân loại khác theo chức năng<br /> hoặc mục tiêu nghiên cứu:<br /> <br /> – Nghiên cứu mô tả.<br /> – Nghiên cứu giải thích.<br /> – Nghiên cứu giải pháp.<br /> – Nghiên cứu dự báo.<br /> <br /> – Nghiên cứu mô tả (descriptive research)<br /> – Nghiên cứu giải thích (explanatory research)<br /> – Nghiên cứu khám phá (exploratory research)<br /> – Nghiên cứu so sánh (comparative research)<br /> – Nghiên cứu tương quan (correlational research)<br /> <br /> 15<br /> <br /> 16<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6/12/2015<br /> <br /> Phân loại nghiên cứu khoa học<br /> <br /> Phân loại nghiên cứu khoa học<br /> <br /> • Phân loại theo các giai đoạn của nghiên cứu:<br /> <br /> • Một cách phân loại khác:<br /> <br /> – Nghiên cứu cơ bản.<br /> – Nghiên cứu ứng dụng.<br /> – Nghiên cứu triển khai.<br /> <br /> – Nghiên cứu lý thuyết (theoretical research).<br /> • Nghiên cứu lý thuyết thuần túy.<br /> • Nghiên cứu lý thuyết ứng dụng.<br /> <br /> – Nghiên cứu thực tiễn (empirical research).<br /> • Nghiên cứu hiện tượng thực tế.<br /> • Nghiên cứu hiện tượng trong điều kiện có kiểm soát.<br /> <br /> 17<br /> <br /> 18<br /> <br /> Phân loại nghiên cứu khoa học<br /> <br /> Phân loại nghiên cứu khoa học<br /> <br /> • Phân loại nghiên cứu giáo dục:<br /> <br /> • Một cách phân loại khác trong NC giáo dục:<br /> <br /> – Nghiên cứu cơ bản (basic research).<br /> – Nghiên cứu ứng dụng (applied research).<br /> – Nghiên cứu đánh giá (evaluation research).<br /> – Nghiên cứu hành động (action research).<br /> – Nghiên cứu định hướng (orientational research).<br /> <br /> – Nghiên cứu định lượng (quantitative research).<br /> • Dữ liệu thu thập dùng cho nghiên cứu chủ yếu là dữ<br /> liệu định lượng (dữ liệu dạng số hoặc có thể mã hóa<br /> đưa về dạng số).<br /> <br /> – Nghiên cứu định tính (qualitative research).<br /> • Dữ liệu thu thập dùng cho nghiên cứu chủ yếu là dữ<br /> liệu định tính (dữ liệu không ở dạng số hoặc khó có thể<br /> mã hóa đưa về dạng số).<br /> <br /> 19<br /> <br /> 20<br /> <br /> 5<br /> <br />