
TRƯNG ðI HC NÔNG NGHIP I HÀ NI
KHOA CHĂN NUÔI - THÚ Y
BÀI GING
PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIM
TRONG CHĂN NUÔI & THÚ Y
(PHN II)
ð ðc Lc
B môn Di truyn - Ging, Khoa Chăn nuôi - Thú y
Hà Ni - 2004

2
MC LC
1. Các khái nim cơ bn và các bưc tin hành thí nghim....................................5
1.1. Gii thiu ..............................................................................................................5
1.2. Mc ñích................................................................................................................5
1.3. Yêu cu ca thí nghim .........................................................................................5
1.4. Các loi thí nghim ...............................................................................................5
1.5. Mt s khái nim cơ bn .......................................................................................5
2. Các bưc tin hành lp k hoch thí nghim .......................................................6
2.1. Xác ñnh mc ñích nghiên cu..............................................................................6
2.2. La chn ñi tưng cn nghiên cu .....................................................................6
2.3. Xác ñnh các ngun gây bin ñng .......................................................................9
2.4. Lp sơ ñ thí nghim hoc quan sát ...................................................................10
2.5. La chn mô hình thng kê ñ phân tích s liu.................................................10
2.6. Tin hành thí nghim...........................................................................................10
2.7. Thu thp s liu...................................................................................................11
2.8. Phân tích s liu..................................................................................................11
2.9. Vit báo cáo (phn này s ñ cp cui kỳ).......................................................11
3. B trí thí nghim 1 nhân t..................................................................................12
3.1. Thí nghim kiu hoàn toàn ngu nhiên...............................................................12
3.2. Thí nghim kiu khi ngu nhiên ñy ñ ............................................................21
3.3. Thí nghim kiu ô vuông La tinh.........................................................................23
4. B trí thí nghim 2 nhân t..................................................................................29
4.1. Thí nghim kiu hoàn toàn ngu nhiên...............................................................29
4.2. Bài kim tra s 5 .................................................................................................32
4.3. Bài kim tra s 6 .................................................................................................33
5. Hi quy tuyn tính ñơn gin.................................................................................34
5.1. Gii thiu ............................................................................................................34
5.2. Ví d....................................................................................................................34
5.3. Mô hình tuyn tính ..............................................................................................35
5.4. Ưc lưng các tham s
β
0 và
β
1..........................................................................35
5.5. Kim ñnh gi thuyt ...........................................................................................38
6. Tương quan............................................................................................................41
6.1. Gii thiu ............................................................................................................41
6.2. Tính h s tương quan.........................................................................................41
6.3. Nhng ví d v s tương quan ............................................................................42
6.4. Tính toán trong Minitab......................................................................................43
6.5. Mi quan h và h s tương quan.......................................................................43
6.6. Mi quan h gia tương quan và hi quy ...........................................................44
6.7. Bài kim tra s 7 .................................................................................................45
7. Ph lc....................................................................................................................47
8. Tài liu tham kho ................................................................................................54
8.1. Ting Vit ............................................................................................................54
8.2. Ting Anh ............................................................................................................54
8.3. Ting Nga............................................................................................................54
8.4. Ting Pháp ..........................................................................................................54

3
Bài ging môn hc Phương pháp thí nghim trong chăn nuôi thú y ñưc son riêng cho
sinh viên chuyên ngành chăn nuôi & thú y, h chính quy. Bài ging này bao gm 2
phn; ñây là phn II, bao gm 2 ch ñ chính là B trí thí nghim và Tương quan hi
quy; phn I ñưc in riêng vi 2 ch ñ chính là Tóm tt d liu và Ưc lưng & Kim
ñnh gi thit.
Mc dù có rt nhiu c gng trong quá trình biên son, xong không th tránh
ñưc nhng thiu sót. Tác gi rt mong s góp ý ca bn ñc. Mi ý kin góp ý xin g!i
theo ñ"a ch# sau ñây:
ð ðc Lc
Phòng 303 & 304
B môn Di truyn - Ging, Khoa Chăn nuôi - Thú y
ði hc Nông nghip I Hà Ni, Trâu Quỳ, Gia Lâm
E-mail: dtghn@yahoo.co.uk
ðin thoi B môn: 04 - 876 82 65

4
Gii thiu chung
Trong khoá hc Phương pháp thí nghim trong chăn nuôi và thú y s$ ñ c%p ñn 4 ni
dung chính sau ñây:
• Tóm tt và mô t s liu
• Kim ñ"nh gi thuyt
• Các nguyên tc cơ bn và mt s mô hình thit k thí nghim thư'ng gp
trong chăn nuôi và thú y.
• Tương quan và hi quy.
Khoá hc s$ cung cp cho sinh viên chuyên ngành chăn nuôi thú y nm ñưc cách phân
tích s liu, các nguyên tc b trí mt thí nghim và rút ra nhng kt lu%n t( vic phân
tích s liu.
T)ng s th'i lưng ca khoá hc là 2 ñơn v" hc trình (30 tit), trong ñó phn lý thuyt
20 tit và th c hành 10 tit. Các bài th c hành ñưc th c hin ti Phòng máy tính Khoa
Chăn nuôi - Thú y (Phòng 218 tng 2).
Trong sut khoá hc s$ có 5 bài kim tra; ñim s ca m*i bài kim tra ñưc nhân vi
h s 0,1 nhưng ch# ly 4 bài có ñim s cao nht ñ tính vào ñim cui kỳ. Kt thúc
khoá hc s$ có mt bài thi cui kỳ; ñim s ca bài thi ñưc nhân vi h s 0,6. ðim
ñánh giá ca môn hc chính là t)ng s ñim ca 4 bài kim tra và bài thi cui kỳ sau khi
ñã nhân vi các h s tương ,ng. Hc viên ñưc s! d-ng tài liu trong quá trình làm bài
kim tra hoc bài thi.

5
1. Các khái nim cơ bn và các bưc tin hành thí nghim
1.1. Gii thiu
Mô hình thí nghim ñóng mt vai trò quan trng như trong phân tích thng kê. Mô hình
thí nghim phi ñưc xây d ng ñi vi t(ng thí nghim c- th, ph- thuc vào yêu cu
ñt ra, ñiu kin và kt qu mong ñi ca thí nghim.
Nu ta có mt mô hình thí nghim tt thì cũng luôn luôn có mt phương pháp phân tích
tương ,ng, chính xác và nhanh chóng; ngưc li chúng ta s$ gp nhiu khó khăn trong
công vic x! lý s liu, hoc s liu không th phân tích ñưc, hoc là x! lý ñưc
nhưng không phn ánh kt qu mt cách chính xác.
1.2. Mc ñích
B trí thí nghim là l%p k hoch, các bưc tin hành ñ thu th%p s liu cho vn ñ cn
nghiên c,u ñ t( ñó rút ra nhng kt lu%n chính xác vi chi phí ti thiu.
1.3. Yêu cu ca thí nghim
• Thí nghim phi mang tính cht ñin hình
• Trit ñ tôn trng nguyên tc sai khác duy nht
• Thí nghim phi ñt ñưc ñ chính xác nht ñ"nh
• Thí nghim phi có kh năng di/n li
• Thí nghim phi ñưc tin hành trên nhng v%t liu ñã nm rõ ñưc tin s! ca
chúng
1.4. Các loi thí nghim
Theo mc ñ và quy mô ta có th chia thí nghim thành:
• Thí nghim thăm dò
• Thí nghim chính th,c
• Thí nghim th c hin trong ñiu kin sn xut
Theo bn cht ca thí nghim ta có th chia thí nghim thành:
• Thí nghim quan sát là thí nghim ñưc tin hành d a trên nhng yu t ta ñã
có ñ tin hành thu th%p, phân tích s liu và ñưa ra các kt lu%n. Ưu ñim ca
loi thí nghim này là ít tn kém th'i gian, công s,c và chi phí hơn; nhưng hn
ch là ch# tin hành nghiên c,u ñưc nhng yu t ñã có và không kim soát
hoc ch# kim soát ñưc mt phn không ln ñưc các yu t phi thí nghim.
• Thí nghim b trí là thí nghim ñòi h0i phi có th'i gian và ñ"a ñim ñ tin
hành thí nghim. Ưu ñim và nhưc ñim ca loi thí nghim này thì hoàn toàn
trái ngưc vi thí nghim quan sát.
1.5. Mt s khái nim cơ bn
• Yu t là mt bin ñc l%p cn nghiên c,u 1 nhiu m,c ñ khác nhau.
• Mc là s công th,c thí nghim trong mt yu t
• Nghim thc là t) hp gia yu t và m,c