intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Quản lý lưu vực (Watershed Management): Bài 4 - ThS. Nguyễn Duy Liêm

Chia sẻ: Bình An | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST
Báo xấu
7
lượt xem 1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Quản lý lưu vực (Watershed Management) - Bài 4: Thủy văn trên lưu vực (Watershed hydrology). Những nội dung chính được nhắc đến trong chương này gồm có: Khái niệm (Concepts): Thủy văn (hydrology), thủy văn lưu vực (watershed hydrology), chu trình thủy văn (hydrology cycle); các quá trình thủy văn (hydrologic processes); phương pháp ước tính dòng chảy (runoff estimation method). Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Quản lý lưu vực (Watershed Management): Bài 4 - ThS. Nguyễn Duy Liêm

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH KHOA MÔI TRƯỜNG & TÀI NGUYÊN | BỘ MÔN GIS & TÀI NGUYÊN Thủy văn trên lưu vực (Watershed hydrology) Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Quản lý lưu vực 1
  2. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Nội dung  Khái niệm (Concepts)  Thủy văn (Hydrology)  Thủy văn lưu vực (Watershed hydrology)  Chu trình thủy văn (Hydrology cycle)  Các quá trình thủy văn (Hydrologic processes)  Lượng mưa (Rainfall)  Bốc thoát hơi (Evapotranspiration)  Thấm nước (Infiltration)  Dòng chảy (Runoff)  Phương pháp ước tính dòng chảy (Runoff estimation method)  Phương pháp số hiệu đường cong (Curve Number)  Phương pháp hợp lý (Rational method) 2
  3. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Khoa học về nước  4 quyển của Trái đất và 4 ngành khoa học Khoa học khí quyển Địa chất (Khí quyển) LITHOSPHERE (Thạch quyển) Thủy văn Hải dương học Khoa học về nước Sinh học (Sinh quyển) (Thủy quyển) 3
  4. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Thủy văn là gì? Nước (hydro) Nghiên cứu sự phân bố và vận động của nước cả trên và dưới bề mặt Trái đất, cũng như tác động của con người đối với số Nghiên cứu lượng, chất lượng của nguồn nước. (logy) (Hydrology is the study of the distribution and movement of water both on and below the Earth’s surface, as well as the impact of human activity on water availability and conditions)  Khoa học liên quan đến các đặc điểm không-thời gian về số lượng và chất lượng của nước, bao gồm sự xuất hiện, phân bố, vận động, lưu trữ của nó. 4
  5. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Phân nhánh của thủy văn (TV)  TV toàn cầu (Global hydrology)  Thời gian  TV lưu vực (Watershed hydrology) Giờ  TV sông (River hydrology)  TV hồ (Lake and reservoir hydrology) Ngày  TV nước dưới đất (Groundwater hydrology)  TV băng (Glacier hydrology) Tháng  Khí tượng TV (Hydrometeorology) Mùa  TV sinh thái (Eco-hydrology)  TV đất ngập nước (Wetland hydrology) Năm  TV cửa sông và ven biển (Estuarine and coastal hydrology) 5
  6. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Thủy văn lưu vực là gì?  Nghiên cứu sự phân bố và vận động của nước trong lưu vực.  Lưu vực là đơn vị đất đai để mô tả, phân tích dữ liệu trong thủy văn. Lâm phần  Lâm nghiệp Đồng ruộng  Nông nghiệp Thành phố  Quản lý đô thị 6
  7. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Chu trình thủy văn là gì?  Nước vận động trong hệ thống, theo chu trình thủy văn (vòng tuần hoàn nước). Chuyển động của nước giữa khí quyển, Tập hợp các yếu tố/ thành phần bề mặt đất và tầng chứa nước ngầm, bao có liên quan/ phụ thuộc lẫn nhau gồm nhiều quá trình vật lý, hóa học và tạo thành một thể thống nhất. sinh học tương tác với nhau. 15 km trong Nước tồn tại không liên tục, ở trên, gần bề Giáng khí mặt đất, ở cả 3 thể: rắn (băng tuyết), lỏng thủy Bốc quyển Thoát hơi (nước mặt, nước ngầm lưu giữ trong đất đá), hơi THỦY khí (hơi nước trong khí quyển). QUYỂN Các quá trình chính liên quan đến vận động Thấm 5 km nước trong của nước: giáng thủy, bốc hơi, thoát hơi, thấm Lưu lượng thạch nước, dòng chảy và lưu lượng dòng chảy. quyển dòng chảy 7
  8. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Nguồn năng lượng chính cho chu trình thủy văn  Năng lượng Mặt trời Cân bằng năng lượng toàn cầu (%) ở dạng nhiệt năng. KHÔNG GIAN Sóng ngắn  Bức xạ đi (%)  Sóng dài  Đặc biệt là sự mất nhiệt từ bề mặt Trái đất (chiếm 31% năng lượng Bức xạ Mặt trời đến Trái đất) dưới dạng: đến Tán xạ ngược bởi không khí Phát xạ  nhiệt ẩn (24%), bởi mây  nhiệt hiện (7%). Phát xạ bởi Hấp thụ bởi Phản xạ từ hơi nước,  Cùng với lực hấp dẫn, năng lượng hơi nước, mây CO2, ozone KHÍ QUYỂN bụi, ozone Mặt trời: Hấp thụ bởi  giữ cho nước di chuyển khi bốc mây, hơi hơi và thoát hơi nước từ đại nước, CO2, Nhiệt ẩn dương, mặt đất vào khí quyển, Hấp thụ ozone bởi mây Phản xạ từ Nhiệt hiện  ngưng tụ và giáng thủy từ khí mặt đất quyển xuống mặt đất, và  tạo dòng chảy sông suối và dòng chảy ngầm từ mặt đất ra đại dương. Hấp thụ bởi mặt đất Bức xạ sóng dài MẶT ĐẤT 8
  9. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Chu trình thuỷ văn toàn cầu  Vòng tuần hoàn của nước quanh Trái đất. Môi trường bên ngoài Chỉ trao đổi năng lượng với môi trường  Hệ thống kín: bên ngoài, không thể trao đổi vật chất. Năng lượng  Các quá trình liên kết với nhau, không có đầu vào, đầu ra với bên ngoài (không có nước đi vào, đi ra ngoài Trái đất). Hệ thống kín  Lượng nước toàn cầu là hữu hạn và không đổi (bảo toàn khối lượng).  Phân bố lượng nước toàn cầu thay đổi theo không gian Vật chất (vùng khí hậu), thời gian, và trạng thái tồn tại (rắn, lỏng, khí).  Chi phối bởi năng lượng mặt trời và thế năng hấp dẫn.  Năng lượng mặt trời ở dạng nhiệt. Bốc hơi Ngưng tụ  Thế năng hấp dẫn làm cho dòng chảy di chuyển xuống dốc đi vào sông suối, và mưa rơi xuống đất. 9
  10. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực 10
  11. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Chu trình thuỷ văn toàn cầu 0,001% 2% Lắng đọng Tích tụ Hấp thụ của cây
  12. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Chu trình thiếu nước Mưa Thờ ơ Hạn hán Nhận thức Quan tâm Hoảng loạn 12
  13. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Chu trình thuỷ văn lưu vực  Vòng tuần hoàn của nước trên lưu vực. Môi trường bên ngoài Trao đổi cả vật chất, năng lượng với  Hệ thống mở: môi trường xung quanh Năng lượng  Đầu vào: giáng thủy (mưa, tuyết, mưa đá và mưa tuyết), dòng chảy ngầm từ lưu vực liền kề và năng lượng mặt trời cho bốc Hệ thống mở hơi.  Đầu ra: bốc hơi từ mặt đất, thoát hơi từ thực vật, dòng chảy ra biển, thẩm thấu vào tầng đá và bể chứa dưới đất. Vật chất  Lưu trữ: sông, hồ, sông băng, nước trong đất, nước ngầm, nước tích tụ trên thực vật, công trình kiến trúc sau mưa.  Di chuyển: thấm nước, thẩm thấu, dòng chảy mặt. Bốc hơi Ngưng tụ 13
  14. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Năng lượng Chu trình thuỷ văn lưu vực Giáng thủy Mặt trời Nước Bốc thoát tích tụ hơi Thấm nước Bốc hơi Dòng chảy Tầng rễ cây mặt Nước trong đất Dòng chảy Tầng không Dòng chảy ra biển bão hòa sát mặt Thẩm thấu Sông Tầng bão Dòng chảy Dòng chảy ngầm Nước ngầm hòa ngầm từ lưu vực liền kề Tầng ngăn Thẩm thấu Tầng nước Thẩm thấu vào tầng nước ngậm sâu ngầm sâu (tầng đá và bể chứa dưới đất) 14
  15. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Bài tập 1 1. Đâu KHÔNG phải là một thành phần 3. Đâu là kho chứa nước lớn nhất của chu trình thủy văn lưu vực? trong chu trình thủy văn toàn cầu? A. Bốc hơi nước A. Đại dương B. Thoát hơi nước B. Khí quyển C. Lượng mưa C. Băng tuyết D. Bồi lắng D. Nước ngầm 2. Vai trò của quá trình thấm nước 4. Sự chuyển động đi xuống của nước trong thủy văn lưu vực? qua đất đá ở dưới mặt đất gọi là gì? A. Chống xói mòn A. Thấm nước B. Tạo dòng chảy sát mặt B. Bốc hơi C. Bổ sung trực tiếp vào nước ngầm C. Thoát hơi D. Giảm bốc thoát hơi nước D. Thẩm thấu 15
  16. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Lượng mưa  Ngưng tụ là sự chuyển pha của nước từ dạng khí sang dạng lỏng. Quá trình này giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt ẩn và cần thiết để tạo ra lượng mưa.  Đối với phần lớn Trái đất, lượng mưa là Rắn Lỏng Khí yếu tố quan trọng nhất kiểm soát + 80 calo + 540 calo chu trình thủy văn cục bộ. + 100 calo Nhiệt ẩn là năng lượng cần thiết để Tan chảy Bốc hơi chuyển trạng thái của một chất từ pha Làm nóng này sang pha khác mà không làm thay đổi nhiệt độ của nó. Đóng băng Ngưng tụ Làm lạnh - 80 calo - 100 calo - 540 calo Calo là lượng năng lượng nhiệt cần thiết để tăng Nhiệt ẩn cho tan chảy Nhiệt ẩn cho bốc hơi nhiệt độ của 1g nước lên 1°C. – 80 calo – 540 calo 16
  17. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Lượng mưa được hình thành như thế nào?  Trả lời các câu hỏi sau khi xem video: https://www.youtube.com/watch?v=QC2x_RRnk8E&ab_channel=MinuteEarth 1. Quá trình bay hơi nước được thực hiện bằng cách phá vỡ liên kết nào? 2. Khi nước bay hơi, nó có hình dạng gì? 3. Vì sao không khí ẩm nhẹ hơn không khí khô ở cùng thể tích, nhiệt độ và áp suất không khí? 4. Khi phân tử nước ngưng tụ, nó giải phóng năng lượng dạng gì? 5. Tổng năng lượng giải phóng từ quá trình ngưng tụ tương đương bao nhiêu tấn thuốc nổ TNT? 17
  18. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Lượng mưa được hình thành như thế nào? 18
  19. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Phương pháp đo lượng mưa  Thùng đo mưa (vũ kế) là gì?  Thiết bị đo độ sâu và cường độ mưa rơi trên một mặt phẳng mà không xét đến thấm, chảy tràn hay bốc hơi.  Phân loại thùng đo mưa:  Không ghi (thủ công) Các quan sát được đo vào cuối 24 giờ hoặc ngắn hơn trong trận mưa. Không đo cường độ mưa theo các khoảng thời gian khác nhau trong ngày.  Tự ghi (tự động) Liên tục ghi lại thông tin về bắt đầu và kết thúc của trận mưa. Tính được cường độ mưa theo các khoảng thời gian khác nhau trong ngày. 19
  20. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Thủy văn trên lưu vực Thùng đo mưa không ghi (thủ công) và tự ghi (tự động)  Trạm Khí tượng Hải văn Trường Sa 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2