intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Quản lý lưu vực (Watershed Management): Bài 5 - ThS. Nguyễn Duy Liêm

Chia sẻ: Bình An | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:51

3
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Quản lý lưu vực (Watershed Management) - Bài 5: Xói mòn đất trên lưu vực (Soil erosion in watershed). Những nội dung chính được nhắc đến trong chương này gồm có: Khái niệm (Concepts), phân loại (classification), quá trình xói mòn đất do mưa (process of rainfall-induced soil erosion), ước tính xói mòn đất, trầm tích do mưa (estimation of rainfall-induced soil erosion and sediment yield). Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Quản lý lưu vực (Watershed Management): Bài 5 - ThS. Nguyễn Duy Liêm

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH KHOA MÔI TRƯỜNG & TÀI NGUYÊN | BỘ MÔN GIS & TÀI NGUYÊN Xói mòn đất trên lưu vực (Soil erosion in watershed) Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Quản lý lưu vực 1
  2. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Nội dung  Khái niệm (Concepts)  Quá trình xói mòn đất do mưa  Xói mòn (Erosion) (Process of rainfall-induced soil erosion)  Xói mòn đất (Soil erosion)  Tách rời (Detachment)  Vận chuyển (Transportation)  Phân loại (Classification)  Lắng đọng (Deposition)  Xói mòn bắn tóe (Splash erosion)  Xói mòn mặt (Sheet erosion)  Ước tính xói mòn đất, trầm tích do mưa (Estimation of rainfall-induced soil  Xói mòn rãnh (Rill erosion) erosion and sediment yield)  Xói mòn khối (Gully erosion)  Phương trình mất đất phổ dụng  Xói mòn bờ sông (Stream bank erosion) (Universal Soil Loss Equation)  Phương trình mất đất phổ dụng cải tiến (Modified Universal Soil Loss Equation) 2
  3. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn đất là gì?  Trả lời các câu hỏi sau khi xem video: https://youtu.be/qNTOq1uEObc 1. Xói mòn đất là gì? 2. Có những tác nhân nào gây ra xói mòn đất? 3. Liệt kê 5 loại xói mòn đất? 4. Loại xói mòn đất nào phổ biến nhất? 5. Liệt kê 6 tác động của xói mòn đất? 3
  4. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực What is soil erosion? 4
  5. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Khái niệm về xói mòn đất gặm, ăn mòn (erodere) Hiện tượng bóc tách lớp đất bởi các tác nhân khác nhau, bao gồm các hạt mưa rơi xuống đất, nước chảy trên bề mặt đất và xuyên qua phẫu diện đất, lớp trên cùng của gió và lực hấp dẫn. Trái đất, hỗn hợp của (Soil erosion implies the physical removal of chất hữu cơ, khoáng topsoil by various agents, including falling chất, khí, chất lỏng raindrops, water flowing over and through the và sinh vật. soil profile, wind velocity and gravitational pull) (soil) 5
  6. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Minh họa xói mòn đất Xói mòn nhiều hơn cuốn trôi đá mềm, tạo ra chồng đá Phần đá yếu Sóng làm xói mòn Xói mòn nhiều hơn phần đá yếu, tạo ra khắc đá thành vòm Biển hang động hang động 6
  7. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn đất trên thế giới Lượng xói mòn năm 2012 (tấn/ha/năm) 7
  8. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn đất tại Việt Nam  Xói mòn trên ruộng bậc thang ở Sapa, Lào Cai Lượng xói mòn (tấn/ha/năm)  Xói lở bờ biển Cửa Đại, TP. Hội An, Quảng Nam 8
  9. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Phân loại xói mòn đất Tác nhân xói mòn đất Gió Nước Trọng lực (gây ra bởi (gây ra dịch tốc độ gió) chuyển khối) 9
  10. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Phân loại xói mòn đất Tác nhân xói mòn đất Gió Nước Trọng lực (gây ra bởi (gây ra dịch tốc độ gió) chuyển khối) Nước lỏng Sông băng (trượt lở đất ở vùng băng giá) Trượt Lở Vụn Trượt Mưa Dòng chảy Hồ chứa, lở đất đất đất đất (xói mòn đại dương bắn tóe) (xói mòn bờ hồ, bờ biển) Dòng chảy Dòng chảy bề mặt xen kẽ Xói mòn Xói mòn Xói mòn Xói mòn Xói mòn mặt rãnh khối bờ sông ống 10
  11. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Phân loại xói mòn đất Tác nhân xói mòn đất Gió Nước Trọng lực (gây ra bởi (gây ra dịch tốc độ gió) chuyển khối) Nước lỏng Sông băng (trượt lở đất ở vùng băng giá) Trượt Lở Vụn Trượt Mưa Dòng chảy Hồ chứa, lở đất đất đất đất (xói mòn đại dương bắn tóe) (xói mòn bờ hồ, bờ biển) Dòng chảy Dòng chảy Xói mòn bề mặt xen kẽ bắn tóe Xói mòn mặt Xói mòn rãnh Xói mòn Xói mòn Xói mòn Xói mòn Xói mòn Xói mòn khối mặt rãnh khối bờ sông ống Xói mòn bờ sông 11
  12. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn bắn tóe  Hạt mưa như "quả bom" nhỏ khi rơi xuống Splash Erosion đất trống sẽ làm:  dịch chuyển các hạt đất, và  phá hủy cấu trúc đất.  Các hạt bắn tung tóe có thể:  bay cao tới 0,6 m so với mặt đất, và  đi xa tới 1,5 m theo chiều ngang.  Hình thành các lớp vỏ bề mặt, làm giảm khả năng thấm dẫn đến tạo dòng chảy bề mặt. 12
  13. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn mặt  Loại bỏ đồng đều lớp đất mỏng khỏi sườn dốc.  Có thể xuất hiện trên khu vực rộng lớn và không được chú ý trong một thời gian khá dài.  Biểu hiện bằng:  Sự lắng đọng của đất ở chân sườn dốc, hoặc  Sự hiện diện của lớp đất màu nhạt xuất hiện trên bề mặt.  Màu đục của nước chảy tràn.  Đi xa vài mét trước khi tập trung thành dòng, tạo nên xói mòn rãnh.  Trung gian giữa xói mòn bắn tóe và xói mòn rãnh. 13
  14. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn rãnh  Loại xói mòn đất phổ biến nhất.  Khi xói mòn mặt không được kiểm soát, dòng chảy trầm tích tạo thành các rãnh nhỏ tạm thời, có thể sâu tới 30 cm.  Các rãnh hình thành từ một cơn bão thường Sheet Erosion bị xóa sổ trước cơn bão tiếp theo,  Các rãnh mới có thể tạo thành một mạng hoàn toàn mới, không liên quan đến vị trí của các rãnh trước đó.  Hệ thống rãnh không liên tục và thường không có mối liên hệ với hệ thống sông suối. 14
  15. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn khối  Giai đoạn nghiêm trọng của xói mòn rãnh.  Các rãnh bề mặt bị xói mòn đến mức không thể loại bỏ chúng bằng làm đất.  Xảy ra khi dòng trầm tích tập trung dọc theo rãnh gây sạt lở luồng lạch sâu trên 0,5 m. Gully Erosion 15
  16. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Xói mòn bờ sông  Xảy ra khi các dòng suối bắt đầu “cắt” các kênh sâu hơn và rộng hơn,  do đỉnh dòng chảy tăng lên hoặc thiếu thảm thực vật.  Dẫn đến sự gia tăng trầm tích và vật liệu lơ lửng. Stream bank Erosion 16
  17. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Bài tập 1 1. Nguyên nhân chính gây ra xói mòn 3. Loại xói mòn đất nào tạo ra các kênh bắn tóe là gì? nhỏ trong đất, thường thấy trên các A. Mưa cánh đồng nông nghiệp? B. Gió A. Xói mòn bắn tóe C. Sông băng B. Xói mòn mặt D. Trọng lực C. Xói mòn rãnh D. Xói mòn khối 2. Loại xói mòn đất nào được đặc trưng bởi sự mất đất đồng đều trên 4. Loại xói mòn đất nào tạo ra các kênh một khu vực rộng lớn? lớn, sâu vài mét? A. Xói mòn mặt A. Xói mòn bắn tóe B. Xói mòn rãnh B. Xói mòn mặt C. Xói mòn khối C. Xói mòn rãnh D. Xói mòn bờ sông D. Xói mòn khối 17
  18. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Quá trình xói mòn đất do mưa  Bao gồm 3 giai đoạn: tách rời, vận chuyển, lắng đọng. Bóc tách các hạt đất ra khỏi mặt đất, chuyển Vận chuyển trầm tích thành trầm tích theo dòng chảy bề mặt dọc sườn dốc (tải lượng trầm tích) Lắng đọng trầm tích ở chân sườn dốc hoặc Tách rời trong sông suối Vận chuyển Lắng đọng Thổ nhưỡng 18
  19. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Quá trình xói mòn đất do mưa Tách rời Vận chuyển Lắng đọng 19
  20. Copyright © 2024 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Xói mòn đất trên lưu vực Quá trình xói mòn đất do mưa Tách rời (sườn dốc bị xói mòn) Lắng đọng (chân dốc) Lượng đất bị mất Vận chuyển Trầm tích lắng đọng Lượng trầm tích Tỉ lệ (sông suối, ao hồ,…) Lượng trầm tích vận chuyển (sông suối, ao hồ,…) trầm tích Lượng đất bị mất 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0