Bài giảng Quản lý môi trường ( TS Đinh Thị Hải Vân)

Bài gi ng Qu n lý Môi tr Bài gi ng Qu n lý Môi tr

ng ng

ả ả

ườ ườ

ươCh ươ Ch C s khoa h c c a QLMT C s khoa h c c a QLMT

ng 2 ng 2 ọ ủ ọ ủ

ơ ở ơ ở

Đinh Th H i Vân Đinh Th H i Vân

ị ả ị ả

N i dung bài h c N i dung bài h c

ộ ộ

ọ ọ

s tri 1.1. CơCơ s tri

t h c ở ế ọ t h c ở ế ọ

C s khoa h c – k thu t ậ ọ 2.2. C s khoa h c – k thu t ọ ậ

ơ ở ơ ở

ỹ ỹ

C s kinh t ơ ở 3.3. C s kinh t ơ ở

ế ế

C s lu t pháp ơ ở ậ 4.4. C s lu t pháp ơ ở ậ

1. C s tri 1. C s tri

t h c c a QLMT t h c c a QLMT

ơ ở ế ọ ủ ơ ở ế ọ ủ

i - Xã h i" là m t h th ng i - Xã h i" là m t h th ng

ệ ố ệ ố

H th ng "T nhiên - Con ng ự  H th ng "T nhiên - Con ng ự

ộ ệ ố ộ ệ ố

ộ ộ

ườ ườ th ng nh t, đan xen v i m i quan h ph c t p. Trong đó: con th ng nh t, đan xen v i m i quan h ph c t p. Trong đó: con

ệ ứ ạ ệ ứ ạ

ố ố

ấ ấ

ố ố ng ng

v tr quy t đ nh h th ng v tr quy t đ nh h th ng

ườ ườ

ớ ớ i là ch th và gi ủ ể i là ch th và gi ủ ể

ữ ị ữ ị

ệ ố ệ ố

ế ị ế ị

ị ị

Công tác QLMT xu t phát t  Công tác QLMT xu t phát t

các m i quan h gi a t các m i quan h gi a t

nhiên – nhiên –

ấ ấ

ừ ừ

ố ố

con ng con ng

i; con ng i; con ng

i – con ng i – con ng

i; con ng i; con ng

ườ ườ

ệ ữ ự ệ ữ ự i – xã h i ộ i – xã h i ộ

S phát tri n, t  S phát tri n, t

ể ươ ể ươ

ự ự

ng tác và nhu c u c a các thành ph n trong h ệ ng tác và nhu c u c a các thành ph n trong h ệ

ầ ầ i pháp QLMT phù i pháp QLMT phù

th ng là c s đ con ng th ng là c s đ con ng

ầ ủ ầ ủ i áp đ t các gi ặ i áp đ t các gi ặ

ả ả

ơ ở ể ơ ở ể

ố ố

ườ ườ

h p v i t ng giai đo n. ợ h p v i t ng giai đo n. ợ

ớ ừ ớ ừ

ạ ạ

1. M i quan h TN-CN-XH 1. M i quan h TN-CN-XH

ố ố

ệ ệ

T nhiên-con ng i: t ự ườ ự i: t  T nhiên-con ng ườ ự ự ch a ch t th i kh ng l ổ ả ấ ứ ch a ch t th i kh ng l ả ổ ấ ứ tiên và t ấ ế tiên và t ấ ế

ầ ầ t y u trong quá trình s n xu t ra c a c i v t ch t ấ t y u trong quá trình s n xu t ra c a c i v t ch t ấ

ng, là bãi , là công x nhiên là nhà ưở ở , là công x nhiên là nhà ng, là bãi ưở ở c a XH. T nhiên là đi u ki n đ u ề ự ồ ủ c a XH. T nhiên là đi u ki n đ u ề ự ồ ủ ủ ả ậ ấ ủ ả ậ ấ

ả ả

ế ế

ứ ứ

t bi n đ i t t bi n đ i t

ộ ộ

i s ng ph thu c vào đi u ki n t ộ ụ i s ng ph thu c vào đi u ki n t ụ ộ i d n bi ế ườ ầ i d n bi ườ ầ ế

ề ệ ự ề ệ ự ổ ự ổ ự

ế ế

nhiên nhiên

N u trong quá kh con ng ườ ố  N u trong quá kh con ng ườ ố nhiên, thông qua lao đ ng, con ng nhiên, thông qua lao đ ng, con ng nhiên, đi u khi n quá trình t ể nhiên, đi u khi n quá trình t ể

ự ự

ề ề

ế ế

ườ ườ

ổ ả ạ ổ ả ạ

ỗ ế ỗ ế

ủ ộ ủ ộ ừ ỗ ị ừ ỗ ị i d n d n th ng tr l i d n d n th ng tr l

ậ ố ậ ố nhiên chi ph i, con ng nhiên chi ph i, con ng

ng t ng t

i đã ti n đ n ch bi n đ i c i t o TN ch đ ng, có i đã ti n đ n ch bi n đ i c i t o TN ch đ ng, có ng pháp, tuân theo qui lu t v n có c a nó. T ch b các ng pháp, tuân theo qui lu t v n có c a nó. T ch b các i ị ạ i ị ạ

ủ ủ ườ ầ ầ ườ ầ ầ

ự ự

ố ố

 Con ng Con ng ph ươ ph ươ l c l ự ượ l c l ự ượ nhiên ựt ự nhiên t

1. M i quan h TN-CN-XH 1. M i quan h TN-CN-XH

ố ố

ệ ệ

Con ng  Con ng i và xã h i không th tách r i t i và xã h i không th tách r i t ườ ườ ờ ự ờ ự ể ể ộ ộ nhiên mà ch có th t n ỉ nhiên mà ch có th t n ỉ ể ồ ể ồ

i và phát tri n d a vào t i và phát tri n d a vào t nhiên và làm bi n đ i t nhiên và làm bi n đ i t nhiên. Không nhiên. Không t ạ t ạ ể ự ể ự ự ự ổ ự ổ ự ế ế

có t có t ự ự nhiên và xã h i thì con ng ộ nhiên và xã h i thì con ng ộ ườ ườ i không s n xu t đ ả i không s n xu t đ ả ấ ượ ấ ượ c, đi u này ề c, đi u này ề

là đi u ki n quy t đ nh đ con ngu i bi n đ i t là đi u ki n quy t đ nh đ con ngu i bi n đ i t ế ị ế ị ổ ự ổ ự ể ể ế ế ề ề ệ ệ ờ ờ nhiên và xã h i ộ nhiên và xã h i ộ

Tri  Tri t h c Mác – Lênin đã kh ng đ nh: con ng t h c Mác – Lênin đã kh ng đ nh: con ng i hòa h p v i t i hòa h p v i t ế ọ ế ọ ẳ ẳ ị ị ườ ườ ợ ớ ự ợ ớ ự

xã h i phát tri n, xã h i phát tri n, nhiên thì s là đ ng l c to l n thúc đ y kinh t ự nhiên thì s là đ ng l c to l n thúc đ y kinh t ự ẽ ẽ ẩ ẩ ộ ộ ớ ớ ế ế ể ể ộ ộ

i h y ho i làm t n h i đ n kh năng t i h y ho i làm t n h i đ n kh năng t đi u ch nh đi u ch nh n u con ng ế n u con ng ế ườ ủ ườ ủ ạ ế ạ ế ả ả ạ ạ ổ ổ ự ề ự ề ỉ ỉ

nhiên thì cũng là làm h i đ n chính cu c s ng nhiên thì cũng là làm h i đ n chính cu c s ng c a các h th ng t ủ c a các h th ng t ủ ệ ố ệ ố ự ự ộ ố ộ ố ạ ế ạ ế

ủc a mình. ủ c a mình.

2. C s khoa h c c a QLMT 2. C s khoa h c c a QLMT

Các nguyên t c QLMT, các công c th c hi n vi c giám sát  Các nguyên t c QLMT, các công c th c hi n vi c giám sát

ơ ở ơ ở ắ ắ

ọ ủ ọ ủ ệ ụ ự ệ ụ ự

ệ ệ

CLMT, các ph CLMT, các ph ng b ô nhi m đ ng b ô nhi m đ c xây c xây ươ ươ ng pháp x lý môi tr ử ng pháp x lý môi tr ử ườ ườ ễ ễ ị ị ượ ượ

d ng trên c s s hình thành và phát tri n ngành khoa h c môi ự d ng trên c s s hình thành và phát tri n ngành khoa h c môi ự ơ ở ự ơ ở ự ể ể ọ ọ

ng. ng. ườtr ườ tr

Nh k thu t và công ngh môi tr  Nh k thu t và công ngh môi tr ờ ỹ ờ ỹ ệ ệ ậ ậ ườ ườ ng, các v n đ ô nhi m do ề ng, các v n đ ô nhi m do ề ễ ễ ấ ấ

ho t đ ng s n xu t c a con ng ho t đ ng s n xu t c a con ng i đang đ i đang đ ạ ộ ạ ộ ấ ủ ấ ủ ả ả ườ ườ ượ ượ c nghiên c u, x lý ứ c nghiên c u, x lý ứ ử ử

ho c phòng tránh, ngăn ng a. ho c phòng tránh, ngăn ng a. ừ ừ ặ ặ

Các k thu t phân tích, đo đ c, giám sát ch t l  Các k thu t phân tích, đo đ c, giám sát ch t l ng môi tr ng môi tr ng ng ấ ượ ấ ượ ậ ậ ạ ạ ỹ ỹ ườ ườ

c phát tri n c phát tri n nhi u n nhi u n c c nh k thu t vi n thám, tin h c đ ễ nh k thu t vi n thám, tin h c đ ễ ư ỹ ư ỹ ọ ượ ọ ượ ậ ậ ể ở ể ở ề ướ ề ướ

phát tri n trên th gi phát tri n trên th gi i. i. ế ớ ế ớ ể ể

3. C s kinh t 3. C s kinh t

c a QLMT c a QLMT

ơ ở ơ ở

ế ủ ế ủ

QLMT đ  QLMT đ ng ng ượ ượ c hình thành trong b i c nh c a n n kinh t ố ả c hình thành trong b i c nh c a n n kinh t ố ả ủ ề ủ ề th tr ế ị ườ th tr ế ị ườ

t xã h i thông qua các công c kinh t t xã h i thông qua các công c kinh t và th c hi n đi u ti ệ và th c hi n đi u ti ệ ự ự ề ề ế ế ụ ụ ộ ộ ế ế

Có th dùng các ph  Có th dùng các ph ng pháp và công c kinh t ng pháp và công c kinh t đ đánh giá và đ đánh giá và ể ể ươ ươ ụ ụ ế ể ế ể

ng ho t đ ng phát tri n s n xu t có l ng ho t đ ng phát tri n s n xu t có l i cho công tác b o i cho công tác b o đ nh h ị đ nh h ị ướ ướ ể ả ể ả ạ ộ ạ ộ ấ ấ ợ ợ ả ả

ng ng v môi tr ệ v môi tr ệ ườ ườ

S phát tri n và ti n b c a ngành khoa h c v kinh t  S phát tri n và ti n b c a ngành khoa h c v kinh t c ng c ng đ đ ế ộ ủ ế ộ ủ ọ ề ọ ề ự ự ể ể ế ượ ứ ế ượ ứ

d ng làm công c trong công tác QLMT ụ d ng làm công c trong công tác QLMT ụ ụ ụ

Xu t phát t ấ  Xu t phát t ấ ừ ụ ừ ụ m c tiêu phát tri n Qu c gia (kinh t ể m c tiêu phát tri n Qu c gia (kinh t ể ố ố ế ế - xã h i) trong ộ - xã h i) trong ộ

m i th i đ an mà đi đ n quy t đ nh chi n l ế m i th i đ an mà đi đ n quy t đ nh chi n l ế ờ ọ ờ ọ ế ị ế ị ế ượ ế ượ ỗ ỗ c, m c tiêu v ề c, m c tiêu v ề ụ ụ

QLMT QLMT

4. C s lu t pháp c a QLMT 4. C s lu t pháp c a QLMT

ơ ở ậ ơ ở ậ

ủ ủ

C s lu t pháp c a QLMT là các văn b n v lu t qu c t  C s lu t pháp c a QLMT là các văn b n v lu t qu c t và và ả ề ậ ả ề ậ ơ ở ậ ơ ở ậ ố ế ố ế ủ ủ

ng ng lu t qu c gia v lĩnh v c môi tr ề lu t qu c gia v lĩnh v c môi tr ề ự ự ậ ậ ố ố ườ ườ

v môi tr v môi tr ng: Là t ng th các nguyên t c, quy ng: Là t ng th các nguyên t c, quy Lu t qu c t ậ  Lu t qu c t ậ ố ế ề ố ế ề ườ ườ ể ể ắ ắ ổ ổ

ph m qu c t ph m qu c t ố ế ề ố ế ề đi u ch nh m i quan h gi a các qu c gia, gi a ệ ữ đi u ch nh m i quan h gi a các qu c gia, gi a ệ ữ ữ ữ ạ ạ ố ố ố ố ỉ ỉ

qu c gia và t qu c gia và t ch c qu c t ch c qu c t trong vi c ngăn ch n, lo i tr thi trong vi c ngăn ch n, lo i tr thi ố ố ổ ứ ổ ứ ố ế ố ế ạ ừ ạ ừ ệ ệ ặ ặ t ệ t ệ

ng ng h i gây ra cho môi tr ạ h i gây ra cho môi tr ạ ườ ườ ng c a t ng qu c gia và môi tr ố ng c a t ng qu c gia và môi tr ố ủ ừ ủ ừ ườ ườ

ngoài ph m vi tàn phá qu c gia. ngoài ph m vi tàn phá qu c gia. ạ ạ ố ố

4. C s lu t pháp c a QLMT 4. C s lu t pháp c a QLMT

ơ ở ậ ơ ở ậ

ủ ủ

Lu t qu c t Lu t qu c t v môi tr v môi tr ng: ng: ố ế ề ố ế ề ậ ậ ườ ườ

i BVMT ch a chú ý t i BVMT ch a chú ý t i vi c h p tác phát tri n kinh i vi c h p tác phát tri n kinh  Ch chú ý t Ch chú ý t ớ ỉ ớ ỉ ư ư ớ ớ ệ ợ ệ ợ ể ể

tếtế

 Đ i t Đ i t ng đi u ch nh: các m i quan h môi tr ng đi u ch nh: các m i quan h môi tr ố ượ ố ượ ệ ệ ề ề ố ố ỉ ỉ ườ ườ ng c a các ủ ng c a các ủ

qu c gia…ốqu c gia…ố

ch c liên chính ph , phi chính ph ch c liên chính ph , phi chính ph  Ch th : qu c gia, các t Ch th : qu c gia, các t ố ố ủ ể ủ ể ổ ứ ổ ứ ủ ủ ủ ủ

ng và tài nguyên thiên nhiên ng và tài nguyên thiên nhiên  Ph m vi đi u ch nh: môi tr Ph m vi đi u ch nh: môi tr ề ề ạ ạ ỉ ỉ ườ ườ

 T liêu: các hi p T liêu: các hi p c, công c, công c, đi u c, đi u c qu c t c qu c t ệ ướ ệ ướ ư ư ướ ướ ề ướ ề ướ ố ế ố ế

4. C s lu t pháp c a QLMT 4. C s lu t pháp c a QLMT

ơ ở ậ ơ ở ậ

ủ ủ

Lu t qu c t Lu t qu c t v môi tr v môi tr ng: ng: ố ế ề ố ế ề ậ ậ ườ ườ

 M i hình thành và phát tri n trong vài th p niên qua M i hình thành và phát tri n trong vài th p niên qua ể ể ậ ậ ớ ớ

 Ngày càng đ Ngày càng đ c nhi u qu c gia, t c nhi u qu c gia, t ch c qu c t ch c qu c t tham gia tham gia ượ ượ ề ề ố ố ổ ứ ổ ứ ố ế ố ế

 Các quy đ nh v n mang tính tình hu ng nh ng có xu h Các quy đ nh v n mang tính tình hu ng nh ng có xu h ư ư ẫ ẫ ố ố ị ị ướ ướ ng ch t ặ ng ch t ặ

ch h n ẽ ơ ch h n ẽ ơ

 Các quy đ nh thì ngày càng hòa nh p và ăn kh p v i lu t kinh t , Các quy đ nh thì ngày càng hòa nh p và ăn kh p v i lu t kinh t ế , ế ớ ớ ớ ớ ậ ậ ậ ậ ị ị

th th ươ ươ ng m i th gi ạ ng m i th gi ạ i ế ớ i ế ớ