Sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực xã hội: Bài giảng Quản lý nguồn nhân lực xã hội

CHƢƠNG 5: SỬ DỤNG HIỆU QUẢ NGUỒN NHÂN LỰC XÃ HỘI

5.1 Phân bổ nguồn nhân lực XH

5.2. sử dụng nguồn nhân lực xã hội

5.1.1. Khái niệm và nguyên tắc phân bổ hợp lý

5.2.1. Khái niệm và tiêu chí đánh giá sử dụng hiệu

dân cư và NNL XH

quả NNL XH

5.1.2. Xu hướng phân bổ dân cư và NNL XH theo

5.2.2. Chính sách bố trí, sử dụng lao động.

vùng lãnh thổ.

5.2.3. Các chính sách nhằm cân bằng thị trường

5.1.3. Chuyển dịch cơ cấu lao động theo yêu cầu

lao động.

thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.

5.1.1. Khái niệm phân bổ NNL XH

•Phân bổ NNLXH là sự phân phối, bố trí NNL XH về cơ cấu, số lượng, chất lượng nhất định vào các ngành, lĩnh vực, khu vực lãnh thổ trong một quốc gia theo nhu cầu sử dụng.

•Phân bổ dân cư và NNL XH theo sự vận động của các quy luật KT khách quan và đặt dưới sự quản lý của NN.

5.1.2. Xu hƣớng phân bổ dân cƣ

dân cư và LĐ

• Tỷ trọng dân cư và lao động thành thị tăng, nông thôn giảm. • Tỷ trọng lao động được đào tạo kỹ thuật, chuyên môn tăng, lao động

chưa qua đào tạo giảm

• Xu hướng phân công LĐ giữa các ngành (CN,NN.DV) tác động đến PB

5.1.2. Xu hướng phân bổ dân cư và NNLXH

Khi KT-XH phát triển:

-Lao động trong nông nghiệp giảm cả số lượng và tỷ trọng -số lượng và tỷ trọng lao động công nghiệp giảm -Lao động dịch vụ tăng cả tương đối và tuyệt đối do nhu cầu DV tăng khi KT- XH phát triển

Xu hướng phân công LĐ giữa các ngành (CN,NN.DV) tác động đến PB dân cư và LĐ

Câu hỏi: Nguyên nhân dẫn đến xu hướng này?

5.1.2. Xu hướng phân bổ dân cư và NNLXH

•Chuyển dịch dân cư từ nông thôn ra thành thị do nhu cầu nhân lực CN và

Tỷ trọng dân cƣ và lao động thành thị tăng, nông thôn giảm:

•Lao động nông thôn,nông nghiệp giảm cả tuyệt đối và tương đối do nhu

cầu LĐ nông nghiệp giảm vì lí do CNH,HĐH nông nghiệp,đất đai SX nông

nghiệp giảm do đô thị hoá,CNH.

DV tăng,thu nhập và điều kiện sống,làm việc tốt hơn.

5.1.2. Xu hướng phân bổ dân cư và NNLXH

Tỷ trọng lao động đƣợc đào tạo kỹ thuật, chuyên môn tăng, lao động chƣa qua đào tạo giảm: -Do CNH,HĐH nên tăng đầu tư trang bị KT CN và đổi mới quản lý.

-Do yêu cầu thực hiện chiến lược Phát triển KT-Xh, đặc biệt yêu cầu CM CN 4.0 nên phải tăng cường ĐT NNL .

-Do yêu cầu cạnh tranh của nền KT và DN

5.1.2. Xu hướng phân bổ dân cư theo lãnh thổ

•Phân bố dân cư là sự sắp xếp số dân một cách tự phát hoặc tự giác trên một lãnh thổ sao cho phù hợp với các điều kiện sống cũng như các yêu cầu khác của xã hội. (Nguồn: https://danso.org/thuat_ngu/phan-bo-dan-cu-la-gi- dac-diem-qua-trinh-va-cac-nhan-to-anh-huong/) •Các nhân tố ảnh hưởng tới phân bổ dân cư -Điều kiện tự nhiên -Điều kiện kinh tế - xã hội

5.1.2. Xu hướng phân bổ dân cư theo lãnh thổ

•Phân bổ lại dân cư: là quá trình dịch chuyển dân cư, lao động về nơi cư trú

và làm việc bằng cách di dân dưới sự quản lý của nhà nƣớc để hình

•Sự quản lý của nhà nước:

-Quản lý về số lượng

-Có cách chính sách di dân

thành nên cơ cấu dân số và lao động ngày càng hợp lý theo vùng lãnh thổ.

Phân loại di cư

•Phân loại di dân: -Theo thời gian: dd ngắn hạn và dd dài hạn -Theo không gian: di dân theo vùng, lãnh thổ, quốc gia và dd ra ngoài lãnh thổ quốc gia -Theo tính chất: di dân tự do và di dân có tổ chức

5.1.2. Xu hướng phân bổ dân cư theo lãnh thổ

Phân bổ NNL XH theo yêu cầu CNH-HĐH phải đảm bảo đủ số lượng,chất lượng và cơ cấu theo:

+ Gắn với cơ cấu ngành kinh tế và yêu cầu chuyên môn,bậc trình độ ở mỗi vùng, ĐP

+ Yêu cầu thực hiện chiến lược PT KT-XH của mỗi vùng, ĐP

+ Đặc thù KT-XH và địa lý từng vùng,ĐP.

5.1.3. Chuyển dịch cơ cấu NNL XH theo yêu cầu phát triển KT - XH

Thực hiện chính sách và giải pháp khuyến khích phát triển khu vực kinh tế nước ngoài

Yêu cầu phát triển KT -XH: Đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp nông thôn, đặt mục tiêu giảm tỷ lệ lao động trong nông nghiệp

Thực hiện chính sách và giải pháp tạo động lực phát triển khu vực kinh tế chính thức, tăng tỷ trọng lao động có quan hệ lao động

Thực hiện quy hoạch và xây dựng kế hoạch phát triển các ngành và các vùng, nhất là ngành kinh tế và thu hút lao động cho PT kinh tế các vùng.

5.1.3. Chuyển dịch cơ cấu NNL XH theo yêu cầu phát triển KT - XH

Về số lƣợng

Trong công nghiệp

Về cơ cấu

Về chất lƣợng

5.1.3. Chuyển dịch cơ cấu NNL XH theo yêu cầu phát triển KT - XH

Xu hướng chuyển dịch trong nông nghiệp

-Chuyển từ độc canh sang đa canh,đa dạng hoá vật nuôi cây trồng

-Chuyển từ thuần nông sang kết hợp nông - công nghiệp-dịch vụ

-Chuyển từ KT tự cung ,tự cấp sang KT HH

- Chuyển từ hàng hoá chất lượng thấp sang chất lượng cao, giá trị gia tăng cao, sản xuất kinh doanh theo chuỗi,ứng dụng công nghệ cao,tăng tỷ trọng SP qua chế biến.

5.1.3. Chuyển dịch cơ cấu NNL XH theo yêu cầu phát triển KT - XH

Xu hướng chuyển dịch trong dịch vụ: -Về số lượng: Tăng lên cả về số tương đối lẫn tuyệt đối

-Về chất lượng: Tăng số lượng lao động đã qua đào tạo ở bậc trình độ cao,

giảm số lượng chưa qua đào tạo.

-về cơ cấu: Chủ yếu là lao động trẻ, phân bổ không đồng đều

5.2.1. Khái niệm và tiêu chí đánh giá

sử dụng hiệu quả NNL XH

Sử dụng hiệu quả NNL XH là Quá trình thu hút,bố trí, sắp xếp LLLĐ một cách khoa học,hợp lý vào các hoạt động của nền kinh tế nhằm khai thác tối đa tiềm năng LĐ, nâng cao NSLĐ XH.

5.2.1. Khái niệm và tiêu chí đánh giá

sử dụng hiệu quả NNL XH

-NSLĐ

-Tỷ lệ lao động có việc làm trong lực lượng lao động xã hội

-Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động thô

-Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động chung

-Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội

- Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động đặc trưng theo giới và tuổi

-Tỷ lệ phụ thuộc (TPT)

Mục tiêu sử dụng hiệu quả NNL XH

Tạo điều kiện để sử

Giúp quốc gia thực

Phát huy được tiềm

dụng hết nguồn lực

hiện được các mục

năng của con người

hiện có của XH

tiêu kinh tế - xã hội

của mình

5.2.2. Chính sách bố trí, sử dụng lao động.

Chính sách tạo việc làm

Chính sách đãi ngộ

- Chính sách thu hút đầu tư hình thành các chương trình,dự án,khu CN,chế xuất,khu kinh tế..

-Chính sách hỗ trợ tài chính cho khởi nghiệp,phát triển KD,kinh tế GĐ

- Những ưu đãi về lương. - Đưa ra các điều kiện tốt hơn về điều kiện làm việc - Tạo điều kiện về thăng tiến trong nghề nghiệp - Tạo điều kiện sống tốt cho người được tuyển dụng nhằm thu hút nhân tài.

-Chính sách phát triển cơ sở hạ tầng KT-XH

5.2.3. Các chính sách nhằm cân bằng thị trường lao động.

Nhóm chính sách tác động đến cung

Nhóm chính sách tác động đến cầu

Tác động đến cung lao động là tác động đến chất lượng cung lao động

-Các nhóm chính sách nhằm khuyến khích sự phát triển của các TP kinh tế, -Đẩy mạnh thu hút đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài; thúc đẩy quá trình đô thị hoá,

Đó là những chính sách nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chủ yếu là các chính sách liên quan đến giáo dục và y tế

Câu hỏi ôn tập

1, Làm rõ thế nào là phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực xã hội. 2, Phân tích xu hướng dịch chuyển dân cư và nguồn nhân lực xã hội theo lãnh thổ và theo ngành/lĩnh vực. 3, Nhận định về một chính sách của nhà nước trong phân bổ và sử dụng nguồn nhân lực xã hội.