QUẢN TRỊ RỦI RO
Giảng viên: ThS. Nguyễn Ngọc Dương
1
v1.0014111208
BÀI 4 QUẢN TRỊ RỦI RO NHÂN LỰC QUẢN TRỊ RỦI RO NHÂN LỰC
2
v1.0014111208
Giảng viên: ThS. Nguyễn Ngọc Dương
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Bài học sẽ giúp sinh viên sau khi kết thúc có thể:
• Trình bày được những kiến thức về rủi ro nói
chung và rủi ro nhân lực nói riêng.
• Phân tích được những nội dung cụ thể của
q quản trị rủi ro nhân lực. ự ị
3
v1.0014111208
• Vận dụng được các phương pháp cơ bản để nhân dạng, phân tích đo lường, kiểm soát và tài trợ rủi ro nguồn nhân lực trên thực tế. trợ rủi ro nguồn nhân lực trên thực tế.
CÁC KIẾN THỨC CẦN CÓ
Sinh viên cần có các kiến thức cơ bản liên quan đến môn học sau:
• Quản trị học;
• Quản trị doanh nghiệp;
• Kinh tế học đại cương; • Kinh tế học đại cương;
4
v1.0014111208
• Lý thuyết xác suất thống kê toán…
HƯỚNG DẪN HỌC
liệu và tóm tắt những nội dung chính
• Đọc tài của bài.
• Mở rộng liên hệ thực tế những vấn đề liên quan • Mở rộng liên hệ thực tế những vấn đề liên quan
đến rủi ro nhân lực trong doanh nghiệp.
• Nắm được những khái niệm và kiến thức cơ bản
để vận dụng trong các bài tiếp theo. để vận dụng trong các bài tiếp theo
•
5
v1.0014111208
Làm bài tập và luyện thi trắc nghiệm theo yêu cầu bài.
CẤU TRÚC NỘI DUNG
4.1 4 1 Khái niệm và tầm quan trọng của quản trị rủi ro nhân lực Khái ả t ị ủi hâ l à tầ iệ ủ t
6
v1.0014111208
4.2 Quá trình quản trị rủi ro nhân lực q
4.1. KHÁI NIỆM VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA QUẢN TRỊ RỦI RO NHÂN LỰC
ả
4.1.1. Khái niệm quản trị rủi ro nhân lực
7
v1.0014111208
4.1.2. Tầm quan trọng của quản trị rủi ro nhân lực
4.1.1. KHÁI NIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO NHÂN LỰC
• Quản trị rủi ro nhân lực là các hoạt động quản trị rủi ro liên quan đến nhân lực của
doanh nghiệp.
ị ợ g ập ự q
• Quản trị rủi ro nhân lực đề cập đến các đối tượng có liên quan đến tài sản con người của tổ chức. Rủi ro có thể gây tổn thương cho quản lý, nhân viên hay các đối tượng có liên quan đến tổ chức như khách hàng, nhà cung cấp…
8
v1.0014111208
• Thiệt hại trong rủi ro nhân lực có thể xảy ra khi nhân lực trong doanh nghiệp bị Thiệt hại trong rủi ro nhân lực có thể xảy ra khi nhân lực trong doanh nghiệp bị thương tật, bị tử vong, khi họ tuổi cao phải về hưu, khi một nhân lực rời bỏ doanh nghiệp…
4.1.2. TẦM QUAN TRỌNG CỦA QUẢN TRỊ RỦI RO NHÂN LỰC
á ồ l ủ tổ hứ l ô là hâ l ồ l ồ t
T • Trong các nguồn lực của tổ chức, nguồn nhân lực luôn là nguồn lực quan trọng nhất. hất Quản trị rủi ro nhân lực đảm bảo lợi ích cho từng cá nhân và lợi ích chung của doanh nghiệp.
ổ ồ ế ể
• Tổ chức tồn tại là để phục vụ các nhu cầu của con người chính vì thế nên các rủi ro ầ liên quan đến con người đều có ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến hoạt động cũng như lợi ích của tổ chức.
• Quản trị rủi ro nhân lực được thực hiện theo quy định của Chính phủ cũng như sự
ràng buộc với quan hệ công chúng, các tổ chức công đoàn.
• Quản trị tốt các yếu tố rủi ro liên quan đến con người sẽ mang lại sự ổn định cao cho
9
v1.0014111208
tổ chức cũng như đem lại cho tổ chức sự phát triển bền vững.
4.2. QUÁ TRÌNH QUẢN TRỊ RỦI RO NHÂN LỰC
g 4.2.1. Nhận dạng rủi ro nhân lực 4.2.2. Phân tích và đo lường rủi ro nhân lực
4.2.3. Đánh giá các tổn thất 4.2.4. Kiểm soát rủi ro nhân lựcự
10
v1.0014111208
4.2.5. Tài trợ rủi ro nhân lực
4.2.1. NHẬN DẠNG RỦI RO NHÂN LỰC
• Nguồn rủi ro nhân lực:
Môi trường vật chất: Sự ảnh hưởng của con người đối với môi trường vật chất cũng như của nó đối với con người là nguyên nhân chủ yếu của nguồn rủi ro này.
Môi trường xã hội: Sự thay đổi các chuẩn mực giá trị, hành vi của con người,
cấu trúc xã hội, các định chế…
ọ g g ậ Vấn đề nhận thức: Một nguồn rủi ro quan trọng đối với hầu hết các tổ chức là q
ộ nhận thức và thực tế hoàn toàn khác nhau.
• Phân loại rủi ro nhân lực:
Rủi ro nhân lực từ nội bộ doanh nghiệp: Đây là các rủi ro xuất phát từ yếu tố Rủi ro nhân lực từ nội bộ doanh nghiệp: Đây là các rủi ro xuất phát từ yếu tố con người bên trong tổ chức như các nhân viên, người lao động hay các quản trị viên trong tổ chức.
Rủi ro nhân lực từ bên ngoài tổ chức: Đây là các rủi ro được bắt nguồn từ yếu Rủi ro nhân lực từ bên ngoài tổ chức: Đây là các rủi ro được bắt nguồn từ yếu tố con người bên ngoài tổ chức như khách hàng, nhà cung cấp, người cho vay vốn, người vay vốn…
• Một số nguy cơ rủi ro nhân lực: sự tử vong, sức khỏe suy giảm, nghỉ hưu,
11
v1.0014111208
thất nghiệp…
4.2.2. PHÂN TÍCH VÀ ĐO LƯỜNG RỦI RO NHÂN LỰC
Trên cơ sở của nhận dạng, nhà quản trị phân tích theo từng loại rủi ro. Có thể chia rủi ro Trên cơ sở của nhận dạng nhà quản trị phân tích theo từng loại rủi ro Có thể chia rủi ro
thành 2 nhóm:
Nhóm I: Rủi ro đối với người lao động Nhóm II: Rủi ro đối với tổ chức
thu nhập lượng cuộc lượng cuộc • Tổn thất mất đi lực lượng lao động hoặc giảm sút lực lượng lao động. hoặc giảm sút lực lượng lao động
• Những tổn thất về mặt (ảnh hưởng tới chất (ảnh hưởng tới chất sống của họ và gia đình).
• Tổn thất về sức khỏe, tính mạng.
• Tổn thất do mất đi những khoản tín dụng, giảm khả năng thanh toán nợ (xuất phát từ rủi ro của khách hàng). ) ( ất hát từ ủi ủ khá h hà ấ • Các chi phí sẽ gia tăng, nhất là chi
phí chăm sóc y tế. • Tổn thất do hoạt động kinh doanh bị
đình trệ. • Tổn thất về mặt tinh thần (không đo
lường được).
12
v1.0014111208
• Uy tín của doanh nghiệp và mối quan hệ của doanh nghiệp với công chúng bị suy giảm là những tổn thất khó lường.
4.2.2. PHÂN TÍCH VÀ ĐO LƯỜNG RỦI RO NHÂN LỰC (tiếp theo)
• Nghiên cứu rủi ro nhân lực liên quan đến tử vong của người lao động: Xem xét
thông qua xác suất tử vong trong 1 năm và xác suất tử vong trước độ tuổi về hưu.
Tỷ lệ tử vong trước độ tuổi Tỷ lệ tử t ớ độ t ổi
Tuổi
Tỷ lệ tử vong trong 1 năm
về hưu
…
…
…
…
…
…
13
v1.0014111208
Ví dụ: Bảng thống kê xác suất tử vong trong một năm và trước độ tuổi về hưu
4.2.2. PHÂN TÍCH VÀ ĐO LƯỜNG RỦI RO NHÂN LỰC (tiếp theo)
• Nghiên cứu rủi ro nhân lực liên quan đến sức khỏe suy giảm: y g ự g q
Xem xét thông qua tỷ lệ mất khả năng làm việc (đau ốm); đo lường cụ thể
bằng số ngày đau ốm trong năm của một nhóm người được điều tra.
Xem xét thông qua nhu cầu về các dịch vụ y tế; đo lường cụ thể bằng số lần Xem xét thông qua nhu cầu về các dịch vụ y tế; đo lường cụ thể bằng số lần khám y tế/người/năm, hoặc bằng xác suất những tai nạn điều trị ngắn ngày phân theo độ tuổi và giới tính trong một năm.
Nhóm
Số ngày các hoạt động
Số ngày nghỉ học,
Số ngày đau yếu
g y
y
tuổi ổ
bị hạn chế ế
nghỉ làm ỉ
Nam
Nữ
Nam
Nữ
Nam
Nữ
14
v1.0014111208
Ví dụ: Bảng thống kê số ngày đau ốm Ví d Bả kê ố à đ thố ố
4.2.2. PHÂN TÍCH VÀ ĐO LƯỜNG RỦI RO NHÂN LỰC (tiếp theo)
• Nghiên cứu rủi ro nhân lực liên quan đến tuổi già và hưu trí: Xem xét thông qua số năm sống trung bình ở các độ tuổi, tỷ lệ sống tới tuổi về hưu và trên độ tuổi về hưu.
• Nghiên cứu rủi ro nhân lực liên quan đến thất nghiệp: Xem xét thông qua tỷ lệ thất
nghiệp trung bình hàng năm.
Số năm cũng sống
Thời gian sống trung
Tỷ lệ sống tới tuổi
Tuổi
trung bình
bình trên tuổi về hưu
về hưu
…
…
…
…
…
…
…
…
15
v1.0014111208
Ví dụ: Bảng thống kê tỉ lệ sống tới tuổi về hưu và trên độ tuổi về hưu
4.2.3. ĐÁNH GIÁ CÁC TỔN THẤT
• Đánh giá tổn thất của người lao động: Đá h iá tổ thất ủ ời l độ
Tần số tổn thất:
Tỷ lệ tử vong;
Sức khỏe yếu kém;
Tuổi già và hưu trí;
Tình trạng thất nghiệp. Tình trạng thất nghiệp
Mức độ tổn thất:
Tổn thất thu nhập tiềm năng;
Sự đáp ứng hoặc ước lượng nhu cầu bị thay đổi;
16
v1.0014111208
Các chi phí có thể sẽ có chiều hướng tăng thêm.
4.2.3. ĐÁNH GIÁ CÁC TỔN THẤT (tiếp theo)
• Đánh giá tổn thất thực tế của tổ chức:
Do mất người chủ chốt;
Mất đi khoản tín dụng nào đó; Mất đi khoản tín dụng nào đó;
Hoạt động bị đình trệ;
Nguồn nhân lực biến động;
Tốn thêm chi phí tuyển dụng, huấn luyện, đào tạo nhân lực mới; ấ ố ể
Chảy máu chất xám;
Nảy sinh những mâu thuẫn nội bộ;
Không sử dụng hiệu quả nguồn lực của tổ chức;
Môi trường làm việc không đảm bảo an toàn lao động;
Có thể sẽ phát sinh rủi ro pháp lý trong quá trình tuyển dụng, sử dụng hay sa thải Có thể sẽ phát sinh rủi ro pháp lý trong quá trình tuyển dụng sử dụng hay sa thải
17
v1.0014111208
nhân viên…
4.2.4. KIỂM SOÁT RỦI RO NHÂN LỰC
• Kiểm soát rủi ro nhân lực là việc sử dụng các biện pháp để né tránh, ngăn ngừa, há để é t á h át ủi hâ l là iệ ử d á biệ ừ ă
G N i N g ả é ă m n t r t tr n á h g n i ừ h ể a u
18
v1.0014111208
Kiể giảm thiểu những tổn thất về nhân lực của tổ chức.
4.2.4. KIỂM SOÁT RỦI RO NHÂN LỰC (tiếp theo)
• Né tránh rủi ro nhân lực: Loại bỏ những yếu tố có thể gây ảnh hưởng không tốt đến
lực lượng lao động.
Ngăn ngừa rủi ro nhân lực: Các giải pháp liên quan tới quản trị nhân lực, ngăn ngừa • Ngăn ngừa rủi ro nhân lực: Các giải pháp liên quan tới quản trị nhân lực, ngăn ngừa tổn thất: liên quan đến tuyển dụng nhân lực, bố trí, sử dụng nhân lực, đào tạo, phát triển nhân lực, đãi ngộ nhân lực.
• Giảm thiểu rủi ro nhân lực: Nhà quản trị phải coi trọng các biện pháp bảo hiểm. Bên • Giảm thiểu rủi ro nhân lực: Nhà quản trị phải coi trọng các biện pháp bảo hiểm Bên
cạnh đó các nhà quản trị cũng phải thực hiện các yêu cầu:
Ký kết hợp đồng lao động, thực hiện theo đúng hợp đồng ký kết.
ầ ề th ề bả hiể (bả hiể ời l hiệ độ á ủ
19
v1.0014111208
Yêu cầu về thực hiện các quyền bảo hiểm của người lao động (bảo hiểm y tế, Yê tế bảo hiểm xã hội), thực hiện các chương trình phúc lợi để giảm bớt tác động của những tổn thất, từ đó khai thác có hiệu quả nguồn nhân lực của tổ chức.
4.2.4. KIỂM SOÁT RỦI RO NHÂN LỰC (tiếp theo)
• Một số biện pháp kiểm soát rủi ro nhân lực: Một ố biệ há kiể át ủi hâ l
Có kế hoạch phát triển nguồn nhân lực cho tương lai;
Xây dựng chính sách tuyển dụng hợp lý và hiệu quả;
Huấn luyện, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ nhân viên;
Phân công rõ ràng hợp lý công việc;
Hệ thống đánh giá chất lượng lao động chính xác; Hệ thống đánh giá chất lượng lao động chính xác;
20
v1.0014111208
Thực hiện quy chế an toàn lao động.
4.2.5. TÀI TRỢ RỦI RO NHÂN LỰC
hệ thố hâ l â d thô ủi iệ á
Có thể tài t Có thể tài trợ rủi ro nhân lực thông qua việc xây dựng hệ thống các chính sách đền bù hí h á h đề bù cho nhân viên một cách thoả đáng như:
• Các chương trình phúc lợi;
• Các chương trình bảo hiểm;
• Khuyến khích gắn liền với lương;
Sự quan tâm của lãnh đạo; • Sự quan tâm của lãnh đạo;
• Tạo sự đoàn kết gắn bó;
21
v1.0014111208
• Mở rộng kinh doanh để ổn định nguồn lực.
TÓM LƯỢC CUỐI BÀI
Trong bài này chúng ta đã nghiên cứu các nội dung chính sau: Trong bài này chúng ta đã nghiên cứu các nội dung chính sau:
• Khái niệm và tầm quan trọng của quản trị rủi ro nhân lực;
• Các nội dung quản trị rủi ro nhân lực;
• Các phương pháp nhận dạng, phân tích đo lường, kiểm soát
22
v1.0014111208
và tài trợ rủi ro nhân lực.
