Bài giảng Siêu âm lách

SIEÂU AÂM LAÙCH

I.MUÏC TIEÂU:

1.Vai troø cuûa SA laùch:

-Blyù noäi khoa: haïn cheá. -Blyù ngoaïi khoa: CT.

moät soá Blyù.

2.Hình aûnh SA laùch bình thöôøng vaø

3.Chæ ñònh vaø söû duïng keát quaû hôïp lyù. 4.Thöïc haønh khaùm SA laùch.

II.NOÄI DUNG: A.ÑAÏI CÖÔNG:

1.ÖU ÑIEÅM CUÛA SA:

-SA thì reû. CT, MRI thì toát hôn so vôùi SA nhöng raát ñaét (trang bò vaø giaù thaønh). -SA thì roäng raõi, khoâng ñoäc haïi, coù maët

ôû moïi nôi.

-Xq qui öôùc, XN maùu, choïc huùt, sinh thieát: khoâng thöïc hieän ñöôïc hoaëc keát quaû haïn cheá, khoâng ñaëc hieäu.

-Hieåu bieát beänh hoïc veà laùch quaù ít->

2.HAÏN CHEÁ CUÛA SIEÂU AÂM:

Hieåu bieát veà hình aûnh SA cuõng ít.

-Khoù quan saùt laùch treân SA vì: khoái löôïng nhoû ( # 200g), khung söôøn vaø phoåi T che moät phaàn.

3.GIAÛI PHAÃU

-Ñoái chieáu leân da: Laùch töông öùng gian söôøn

9-10-11,ñöôøng naùch giöõa /naùch sau T.

-Lieân quan:

Hoaønh T/ Ñaùy phoåi T

Daï daøy-Ñuoâi tuïy

Thaän T/ Thöôïng thaän T

Gan T

LIEÂN QUAN GIAÛI PHAÃU

4.MOÄT SOÁ BEÄNH CAÛNH CAÀN LÖU YÙ

-Laùch to treân LS.

-U vuøng buïng T.

-Nghi coù abces döôùi hoaønh T.

-Ñau buïng vuøng HS T.

-Blyù aùch tính: K haïch, BCC, BCM..

-Blyù gan maät.

B.KYÕ THUAÄT KHAÙM SIEÂU AÂM LAÙCH:

-Nhòn aên > 6 giôø.

1.CHUAÅN BÒ BEÄNH NHAÂN:

-Khoâng noäi soi DDTT.

-Khoâng noäi soi oå buïng.

-Khoâng chuïp XQ DDTT/ÑT caûn quang.

B.KYÕ THUAÄT KHAÙM SIEÂU AÂM LAÙCH

-Naèm ngöûa.

2.TÖ THEÁ BN:

-Khaùm SA ôû caû 2 thì

-Nghieâng P.

hít vaøo vaøø thôû ra.

B.KYÕ THUAÄT KHAÙM SIEÂU AÂM LAÙCH

3.CAÙC ÑÖÔØNG CAÉT:

-Nhieàu ñöôøng caét:

Lieân söôøn (8,9,10) vaø döôùi bôø söôøn T

-Thöù töï: töø treân xuoáng.

Caét doïc, caét ngang.

Treû em 5,0 MHz.

-Ñaàu doø: Ngöôøi lôùn Sector 3,5 MHz.

C.TRIEÄU CHÖÙNG:

1.HÌNH AÛNH BÌNH THÖÔØNG:

1.1.MOÂ TAÛ:

-Hình daùng: ½ noùn cuït, loõm ôû maët trong, loài ôû maët ngoaøi.

-Bôø vieàn: ñöôøng echo daøy, saùng, maûnh.

-Kích thöôùc: thay ñoåi theo töøng ngöôùi, coù söï dao ñoäng lôùn.

Kích thöôùc laùch ño theo giaûi phaãu

HÌNH AÛNH BÌNH THÖÔØNG

Daøi 9,5-13cm. Ngang 1,5-4,5cm. Daày 4,5-8cm

Ngöôøi cao, gaày :

Ngöôøi thaáp, maäp :

5,5-8cm 2,5-5cm 3,5-5,5cm

SIEÂU AÂM chaån ñoaùn

< 12 cm < 5 cm < 7 cm

-Caáu truùc: ñoàng nhaát.

HÌNH AÛNH BÌNH THÖÔØNG

-Ñoä echo:

thöù töï töø echo daøy -> keùm

XOANG THAÄN>TUÏY>GAN>LAÙCH>VOÛ THAÄN>TUÛY THAÄN

-Roán laùch: TM laùch < 10 mm.

HÌNH AÛNH BÌNH THÖÔØNG

1.2.CHUÙ YÙ CAÙC TAÏNG LIEÂN QUAN:

-Treân: hoaønh T, maøng phoåi T, phoåi T.

-Trong: ñuoâi tuïy , daï daøy.

-Döôùi: thaän T, thöôïng thaän T.

HÌNH AÛNH SA LAÙCH BÌNH THÖÔØNG

CHUÙ YÙ: MOÄT VAØI BAÁT THÖÔØNG BAÅM SINH

2.Nhieàu laùch ( Ña laùch).

1. Laùch phuï deã nhaàm vôùi haïch roán laùch.

4.Laùch coù muùi.

3.Laùch laïc choã.

5.Khoâng coù laùch.

LAÙCH PHUÏ

HÌNH AÛNH SA BAO LAÙCH COÙ MUÙI

HÌNH AÛNH SA GAN T CHE PHUÛ LAÙCH

2.HÌNH AÛNH BAÁT THÖÔØNG:

2.1.BEÄNH LYÙ LAN TOÛA: LAÙCH TO.

XAÙC ÑÒNH LAÙCH TO TREÂN SA

GS.ONO

Bình thöôøng: axb < 20 cm2

Laùch to: axb > 20 cm2.

HÌNH AÛNH CAÙCH ÑO LAÙCH

HÌNH AÛNH SA LAÙCH TO

XAÙC ÑÒNH LAÙCH TO TREÂN SA

DBình thöôøng: c < 5 cm

DLaùch to ñoä 1: 5 < c < 7 cm.

DLaùch to ñoä 2: 7 < c < 9 cm

DLaùch to ñoä 3: 9 < c

HIGASHI:

HÌNH AÛNH SA LAÙCH BÌNH THÖÔØNG

HÌNH AÛNH CAÙCH ÑO LAÙCH

HÌNH AÛNH SA LAÙCH TO

LAÙCH TO-DAÕN TM LAÙCH-NOÁT VOÂI

LAÙCH TO

LAÙCH TO-LAÙCH PHUÏ

LAÙCH TO / DAÕN TÓNH MAÏCH LAÙCH

ÖÙNG DUÏNG THÖÏC TEÁ

D Ñaët ñaàu doø vuoâng goùc vôùi maët da taïi HST thaáy laùch->Laùch to.

D Caàn loaïi tröø: laùch bò ñaåy xuoáng thaáp do beänh lyù phoåi, maøng phoåi.

D Laùch to leân treân vaø ra sau.

2.2.BLYÙ KHU TRUÙ

-Tuï maùu döôùi bao : lôùp echo daïng dòch döôùi bao laùch .Theo dieãn tieán töø echo troáng trôû thaønh echo moûng-lôïn côïn, echo daøy.

-Veát nöùt ôû bao laùch : maát lieân tuïc cuûa bao laùch.

2.2.1.CHAÁN THÖÔNG LAÙCH

-Daäp nhu moâ laùch :

(taïo oå maùu tuï trong laùch)

vuøng echo keùm-khoâng ñoàng nhaát, giôùi haïn khoâng roõ.

-Ñöùt cuoáng laùch :

Dòch oå buïng nhieàu (dòch maùu), khoâng thaáy toån thöông taïi laùch.

CHAÁN THÖÔNG LAÙCH

MOÄT VAØI CHUÙ YÙ VEÀ CHAÁN THÖÔNG LAÙCH

Thöôøng keøm theo dòch maùu oå buïng

Chuù yù toån thöông ñi keøm : TDMP traùi,

Laøm SA nhieàu laàn ñeå theo doõi dieán tieán.

dòch oå buïng vaø toån thöông khaùc coù theå coù.

Dòch maùu oå buïng

HÌNH AÛNH SANG THÖÔNG DAÄP LAÙCH (ECHO DAØY VUØNG ROÁN LAÙCH)

CHAÁN THÖÔNG LAÙCH

1. LÔÙP DÒCH

2. VEÁT NÖÙT

CHAÁN THÖÔNG LAÙCH

1. DÒCH

2. MAÙU TUÏ

CHAÁN THÖÔNG LAÙCH

1. MAÙU TUÏ

2.2.2.NANG LAÙCH:

Hình aûnh sieâu aâm laø Caáu truùc echo troáng-taêng aâm phía sau. Giôùi haïn roõ. Coù voû moûng.

Nguyeân nhaân nang laùch:

–Sau chaán thöông.

–Sau nhoài maùu laùch.

–Thöù phaùt do kyù sinh truøng

ECHINOCOCUS.

–Nguyeân phaùt : beänh caûnh ña nang.

–Khoâng roõ nguyeân nhaân.

NANG LAÙCH

2.2.3. NHOÀI MAÙU LAÙCH

HÌNH AÛNH SIEÂU AÂM LAØ

Hình tam giaùc, ñaùy vuøng voû, ñænh ôû roán .

Khoái echo moûng sau ñoù daøy daàn leân.

Thöôøng xaûy ra ôû beänh nhaân nhieãm khuaån huyeát, vieâm noäi taâm maïc nhieãm truøng , leukaemia caáp...

Giôùi haïn töông ñoái roõ-khoâng coù voû bao.

NN Thuyeân taéc ñoäng maïch vì huyeát khoái

NHOÀI MAÙU LAÙCH ?

2.2.4. ABCES LAÙCH -Giai ñoaïn vieâm : echo moûng khoâng ñoàng nhaát, bôø khoâng roõ neùt.

-Giai ñoaïn taïo muû : echo daïng dòch, lôïn côïn. Coù theå chia thaønh 2 lôùp, echo troáng ôû treân, echo daøy ôû döôùi do muû laéng caën. Coù theå coù hôi. Giôùi haïn roõ, coù voû bao.

-Nguyeân nhaân:

Thöôøng do vi khuaån, hieám khi do Amib. Xuaát hieän sau chaán thöông, nhoài maùu

ABCES LAÙCH ?

2.2.5. LAO LAÙCH

Nhieàu echo keùm giôùi haïn khoâng roõ, khoâng coù voû bao.

Hoaëc laø moät mass echo keùm.

Coù hieän töôïng hoùa voâi vôùi caùc noát echo daøy saùng kích thöôùc nhoû, giôùi haïn roõ, coù theå thaáy boùng löng.

LAO LAÙCH ?

2.2.6. U LAÙCH

LYMPHOMA : >= 1 echo keùm gaàn nhö troáng- khoâng taêng aâm-ñoàng nhaát->Hình aûnh bong boùng bay. Caàn tìm HAÏCH.

HEMANGIOMA : echo daøy - ñoàng nhaát giôùi haïn roõ - d # < 3 cm.

Sieâu aâm khoâng theå xaùc ñònh chaéc chaén .Neân chaån ñoaùn laø U LAÙCH.

DI CAÊN LAÙCH : hình aûnh khoâng ñaëc hieäu.

LYMPHOMA: GAN ?

LYMPHOMA: LAÙCH BT ?

LYMPHOMA: RUOÄT ?

LYMPHOMA RUOT ?

TOÅN THÖÔNG LAÙCH

LYMPHOMA?

TOÅN THÖÔNG HAÏCH

TOÙM TAÉT

1. Laùch bình thöôøng ?

3. Coù toån thöông khu truù ?

2. Laùch to ?

Ascite ?

-Chaán thöông: nöùt bao, daäp nhu moâ…

-Nang.

-Abces.

-U.

GHI CHUÙ: VEÀ CHAÁN THÖÔNG LAÙCH

1-6/96 20 bn ÑÖÔÏC CAÉT LAÙCH DO CT

COÙ LAØM SA TRÖÔÙC MOÅ.

-ASCITES 20/20

-DAÄP LAÙCH 2/20 NÖÙT 1/20 TD VÔÕ LAÙCH 3/20

TUÏ MAÙU - ÑÖÙT CUOÁNG –

-TDMP T 3/20.

-8/20 KHOÂNG GHI NHAÄN TOÅN THÖÔNG TAÏNG.

-SAI 6/20 ( VÔÕ BQ 2/20 VÔÕ GAN 4/20 )

GHI CHUÙ

97+98 CTBK 512 bn – 378 Bn SA -> PT

NAM 292 NÖÕ 86 TNGT 296 SH 58 LÑ 24

TOÅN THÖÔNG LAÙCH 157 GAN 84 THAÄN 46…..

SA PHAÙT HIEÄN

SAI

SOÙT

SIEÂU AÂM phaùt hieän ASCITES

ASCITES ÑUÙNG SAI

TOÅNG

306

303

367

378

TOÅNG

VÔÕ LAÙCH

11/99-7/2001

200 CA VÔÕ LAÙCH . KQ SIEÂU AÂM

VÔÕ LAÙCH: 70 (35%)

NN: -DÒCH OÅ BUÏNG NHIEÀU

-VIEÂM PHUÙC MAÏC

-CHOAÙNG

-MAÙY SA? BS SA?

-TÍNH CHAÁT CAÁP CÖÙU

BS NG VAÊN LONG

VÔÕ LAÙCH+TAÏNG KHAÙC 35

-LAÙCH+GAN: 11

-LAÙCH+TUÏY: 2

-LAÙCH+GAN+TUÏY: 1

-LAÙCH+RUOÄT NON: 4

ÑIEÀU TRÒ

-LAÙCH+CÔ HOAØNH: 2

-CAÉT LAÙCH: 121

-…

-KHAÂU: 60

-KHOÂNG MOÅ: 19

VÔÕ LAÙCH ÑÔN THUAÀN 165

Bài giảng Siêu âm lách