1
1.C u t o chung h n i ti tấ ạ ệ ộ ế
CH NG 6ƯƠ . SINH LÝ N I TI TỘ Ế
1.1 H n i ti t đng v t b c th pệ ộ ế ở ộ ậ ậ ấ
-Tuy n gian não c a h ch não sâu b ti t ế ủ ạ ọ ế
ra ch t kích thích tuy n ng c (tim) ti t ra ấ ế ự ế
Erdison thúc đy quá trình l t xácẩ ộ
-Tuy n corpora allata ti t ra juvenil thúc ế ế
đy quá trình l t xác,…ẩ ộ
1.2. H n i ti t đng v t b c caoệ ộ ế ở ộ ậ ậ
- Tuy n tùng, tuy n yên, tuy n giáp, tuy n ế ế ế ế
c n giáp, tuy n c, tuy n th ng th n, ậ ế ứ ế ượ ậ
tuy n tu , tuy n sinh d c.ế ỵ ế ụ
2
2. Các hormon và ng d ng c a chúngứ ụ ủ
2.1. Các hormon
-Hormon có th đc ti t d ng hoàn ch nh ho c d ng ti n hormon.ể ượ ế ở ạ ỉ ặ ở ạ ề
Preproinsulin proinsulin insulin
Proglucagon glucagon
-Hormon có b n ch t lipid (hormon v tuy n th ng th n – cortison, tinh hoàn ả ấ ỏ ế ượ ậ
– testosteron, bu ng tr ng - oestrogen) ồ ứ
ho c protein (b n ch t axit amin - adrenalin, peptit - oxytocin, protein - ặ ả ấ
insulin).
CH NG 6ƯƠ . SINH LÝ N I TI TỘ Ế
3
2. Các hormon và ng d ng c a chúngứ ụ ủ
2.2. Tác d ng c a hormonụ ủ
-Tác d ng chung c a hormon (ho t tính sinh h c cao và đc hi u)ụ ủ ạ ọ ặ ệ
-Tác d ng sinh lý c a hormonụ ủ
+ Tham gia đi u hoà quá trình sinh tr ng và phát tri n c a c thề ưở ể ủ ơ ể.
VD: STH, TSH c a tuy n yên và thyroxin c a tuy n giáp. S phát tri n bình th ngủ ế ủ ế ự ể ườ
nh t là v hình d ng, kích th c c a c th ph thu c vào các hormon này.ấ ề ạ ướ ủ ơ ể ụ ộ
+ Tham gia quá trình trao đi ch t và năng l ngổ ấ ượ .
+ Tham gia đi u hoà s cân b ng n i môi c a d ch n i và ngo i bàoề ự ằ ộ ủ ị ộ ạ .
+ Tham gia đi u ti t s thích nghi c a c th v i môi tr ngề ế ự ủ ơ ể ớ ườ .
+ Tham gia đi u ti t quá trình sinh s n c a đng v tề ế ả ủ ộ ậ .
CH NG 6ƯƠ . SINH LÝ N I TI TỘ Ế
4
CH NG 6ƯƠ . SINH LÝ N I TI TỘ Ế
3. C ch tác d ng c a hormon: 3 giai đo nơ ế ụ ủ ạ
- Hormon đc nh n bi t b i m t th c m th đc hi u trên màng t bào đích hay ượ ậ ế ở ộ ụ ả ể ặ ệ ế
c a nhân t bào.ủ ế
- Ph c h p hormon - th c m th v a hình thành đc k t h p v i m t c ch ứ ợ ụ ả ể ừ ượ ế ợ ớ ộ ơ ế
sinh tín hi u.ệ
- Tín hi u sinh ra kích thích các quá trình n i bào: thay đi ho t tính, n ng đ các ệ ộ ổ ạ ồ ộ
enzym, thay đi tính th m c a màng t bào đ tăng c ng h p thu ho c đào th i ổ ấ ủ ế ể ườ ấ ặ ả
các ch t, gây ti t các hormon các tuy n đích khác, gây co ho c giãn c , tăng ấ ế ở ế ặ ơ
c ng t ng h p protein,…ườ ổ ợ
5
Các hormon tác d ng thông qua “các ch t truy n tin th 2”ụ ấ ề ứ
Nh ng ữhormon có b n ch t protein, peptid hay acid amin tác d ng theo c ch nàyả ấ ụ ơ ế .
Các hormon đc g i là “ch t truy n tin th nh t” theo máu mang thông ượ ọ ấ ề ứ ấ
tin đn t bào. Khi ti p xúc v i màng chúng đc g n v i các th c m th đc ế ế ế ớ ượ ắ ớ ụ ả ể ặ
hi u có s n trên màng. Ph c h p hormon - th c m th m i hình thành thông qua ệ ẵ ứ ợ ụ ả ể ớ
“phân t k t h p” là ử ế ợ G - protein trên màng s ph n ng v i 3 h th ng đáp ng ẽ ả ứ ớ ệ ố ứ
khác nhau c a màng là:ủ
- H th ng adenylyl cyclase - AMP vòng (AMPv)ệ ố
- H th ng calcium - calmodulinệ ố
- H th ng phospholipase - phospholipidệ ố
CH NG 6ƯƠ . SINH LÝ N I TI TỘ Ế