Bài giảng Giải phẫu sinh lí người: Chương 3 - TS. Hồ Đình Quang

Các hiện tượng điện trên cơ thể sống đóng vai trò nền tảng trong mọi quá trình sinh lý học, từ hoạt động thần kinh đến co cơ và duy trì cân bằng nội môi. Việc nghiên cứu các hiện tượng điện trên cơ thể sống không chỉ giúp làm sáng tỏ cơ chế hoạt động của tế bào và mô mà còn cung cấp cơ sở cho nhiều phương pháp chẩn đoán và điều trị y học hiện đại. Chương này sẽ tập trung vào việc giới thiệu tổng quan về các loại điện thế sinh học cơ bản, tầm quan trọng của chúng trong việc hiểu chức năng cơ thể, và cách thức các yếu tố điện tác động lên hệ thống sống. Mục tiêu là trang bị cho người học kiến thức vững chắc về các nguyên lý điện sinh học, đặt nền móng cho việc ứng dụng trong các lĩnh vực khoa học sự sống.

Sinh viên ngành Sinh học, Lý Sinh học, Y học, Dược học, Kỹ thuật Y sinh hoặc các ngành liên quan đến khoa học sự sống tại các trường đại học.

Chương này cung cấp một cái nhìn toàn diện về các hiện tượng điện trên cơ thể sống, bắt đầu bằng việc trình bày các loại điện thế sinh học cơ bản như điện thế nghỉ, điện thế hoạt động, điện thế khuếch tán, điện thế màng và điện thế pha. Nội dung đi sâu giải thích cơ chế hình thành và vai trò của từng loại điện thế trong hoạt động của tế bào, đặc biệt nhấn mạnh quá trình dẫn truyền xung thần kinh và co cơ. Bên cạnh đó, chương cũng làm rõ các khái niệm về điện di và điện thẩm, mô tả sự chuyển động của hạt hoặc chất lỏng dưới tác dụng của điện trường, cùng với điện thế chảy và điện thế lắng, những hiện tượng phát sinh do sự chuyển động của chất lỏng hoặc sự lắng đọng của các hạt. Một phần quan trọng là nguyên lý và kỹ thuật ghi điện sinh vật, cung cấp cái nhìn về các phương pháp đo lường và phân tích hoạt động điện của cơ thể, phục vụ cho chẩn đoán y khoa. Cuối cùng, tài liệu đề cập đến các tác dụng của dòng điện lên cơ thể sống, từ những ứng dụng tích cực trong điều trị bệnh (ví dụ, đưa thuốc qua da) đến những nguy hiểm tiềm ẩn và các biện pháp phòng tránh tai nạn điện. Qua đó, chương không chỉ trang bị kiến thức nền tảng mà còn định hướng cho việc áp dụng các nguyên lý điện sinh học vào thực tiễn y tế và nghiên cứu.