zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Nông - Lâm - Ngư

» Nông nghiệp

Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 4 - Phạm Kim Đăng

Chia sẻ: Manh Manh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

118
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 4 do Phạm Kim Đăng biên soạn có nội dung trình bày về thần kinh trung ương. Tham khảo bài giảng sẽ giúp người học nắm được các kiến thức cơ bản trong kỹ thuật chăn nuôi. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 4 - Phạm Kim Đăng

Ph m Kim ðăng - B môn HS-SL 1/21/2008 Ch−¬ng 4. thÇn kinh trung −¬ng I. §¹i c−¬ng TKTW (vµng) TK ngo¹i biªn (tÝm) Trung khu TK? tËp trung 1 nhãm th©n n¬ron hÖ TKTW thùc hiÖn 1 c/n p/x¹ nhÊt ®Þnh VD: trung khu h« hÊp, tuÇn hoµn, tiÕt n−íc bät, ®iÒu hoµ nhiÖt… Sù ph©n chia hÖ thÇn TKTW (N·o vµ tuû sèng) HÖ TK ngo¹i biªn HÖ TK c¶m gi¸c HÖ TK vËn ®éng HÖ TK dinh d−ìng H TK c u t o t các n¬ron. vÒ c/n 3 lo¹i: nhËn c¶m (truyÒn vµo), vËn ®éng (truyÒn ra), liªn l¹c (trung gian) Tu s ng (c , ng c, hông, khum) N·o sau TKTW (hµnh tuû, cÇu n·o) N·o gi÷a Não ch©n ®¹i n·o, cñ n·o sinh t− N·o trung gian ®åi thÞ,vïng d’ ®åi N·o tr−íc N·o cïng c¸c b¸n cÇu ®¹i n·o Khoa CN & NTTS, Trư ng ðHNN1 1
Ph m Kim ðăng - B môn HS-SL 1/21/2008 H/ñ cơ b n c a TKTW là ph n x (®/ø cña c¬ thÓ ®èi víi KT tõ bªn ngoµi hoÆc bªn trong thông qua s ñi u khi n c a TKTW). TKTW ®iÒu khiÓn 2 lo¹i p/x¹ + PXK§K (h/ñ TK cÊp thÊp), PXC§K (cÊp cao) Cung ph¶n x¹: ®−êng lan truyÒn xung TK tõ c¬ quan nhËn c¶m ®Õn c¬ quan ®/ø (gåm 6 phÇn) C/Q nhËn c¶m TK h−íng t©m TKTW TK li t©m C/Q ®¸p øng liªn hÖ ng−îc C¬ Cung ph¶n x¹ (TKTW=Tuû sèng) II. Sinh lý hÖ TKTW 1. Tuû sèng Cét sèng, 3 líp mµng: mµng cøng (tr¸nh va ch¹m c¬ häc), mµng xèp (mµng nhÖn), mµng m¸u (dinh d−ìng) 2 C/n TËp trung th©n TB TK c¶m gi¸c • DÉn truyÒn HF tõ thô quan → ng l− n·o → tuû sèng → c¬ quan ®/− TËp trung c¸c TB ng TK giao c¶m Sõ Sõng bªn • H/® p/x¹ t−¬ng ®èi ®éc lËp èng tuû g ôn Cã mèi quan hÖ trùc tiÕp víi c¬ b ng quan nhËn c¶m vµ c¬ quan ®/ø (trõ Sõ vïng mÆt) TËp trung th©n TB TK V/®éng (rÔ bông) Khoa CN & NTTS, Trư ng ðHNN1 2
Ph m Kim ðăng - B môn HS-SL 1/21/2008 1.1. Chøc n¨ng dÉn truyÒn HF a. Chøc n¨ng rÔ l−ng vµ rÔ bông TN Bell – Magendic • Huû toµn bé rÔ l−ng ph¶i→ KT nöa th©n ph¶i→ mÊt c¶m gi¸c, cßn k/n v/®. • Huû toµn bé rÔ bông ph¶i→ KT nöa th©n ph¶i→ mÊt k/n v/®, cßn c¶m gi¸c RÔ l−ng cã c/n c¶m gi¸c, rÔ bông cã c/n vËn ®éng hay rÔ l−ng: sîi c¶m gi¸c (truyÒn vµo), rÔ bông: sîi v/® (truyÒn ra) b. C¸c ®−êng dÉn truyÒn trong tuû sèng (®−êng truyÒn lªn, truyÒn xuèng vµ ®−êng nèi c¸c ®èt tuû) §−êng truyÒn lªn Vá n·o Bã Goll, Burdach, Flechsig, Gowers & 3 ®−êng tuû-®åi §åi thÞ • Bã Goll & bã Burdach: 2 - Tõ t/sèng → vá n·o (3 n¬ron) TiÎu n·o - TuyÒn c¶m gi¸c tõ da, c¬, g©n lªn n·o. Hµnh tuû Burdach truyÒn xung c¶m gi¸c tõ chi tr−íc vµ nöa tr−íc Tuû sèng Goll tõ chi sau & nöa sau 1 Bã Gowers vµ Flechsig (bã tuû → tiÓu n·o) + Gowers: tõ phÝa bông t/s, b¾t chÐo tuû sèng lªn tiÓu n·o + Flechsig: tõ sõng l−ng → tiÓu n·o Vá n·o - c¶ 2 bã truyÒn xung c¶m gi¸c lªn tiÓu §åi thÞ n·o gi÷ th¨ng b»ng vµ tr−¬ng lùc c¬ - V xung bã tuû–tiÓu n·o > tuû → vá n·o TiÎu n·o Bã tuû - ®åi thÞ Hµnh tuû Tõ h¹ch c¶m gi¸c vµo phÝa l−ng tuû sèng, b¾t chÐo ngay tuû sèng, thay Tuû sèng n¬ron thø 2 lªn ®åi thÞ (truyÒn c¶m gi¸c Flechsig Gowers ®au vµ nhiÖt ®é) Bông L−ng Khoa CN & NTTS, Trư ng ðHNN1 3
Ph m Kim ðăng - B môn HS-SL 1/21/2008 §−êng truyÒn xuèng TB th¸p Vá n·o - DÉn xung tõ TK v/® phÇn cao n·o → Th¸p chÐo nhãm v/® tuû sèng: bã th¸p th¼ng, th¸p §åi thÞ chÐo, ®−êng nh©n ®á–tuû, tiÒn ®×nh-tuû • Bã th¸p th¼ng: tõ TB th¸p (vá n·o) → TiÎu n·o xuèng sõng bông→ b¾t chÐo tiÕp xóc Hµnh tuû n¬ron v/® (®iÒu khiÓn v/® cña c¬ thÓ) • Bã th¸p chÐo: tõ TB th¸p (vá n·o) b¾t chÐo ë hµnh tuû xuèng thuú bªn t/s. Tuû sèng Khi c¸c trung khu v/® ë 1 b¸n cÇu n·o bÞ C¬ tæn th−¬ng → g©y b¹i liÖt nh− thÕ nµo? Vá n·o • §−êng nh©n ®á – tuû: tõ tiÓu n·o (cñ n·o sinh t−) b¾t chÐo ngay n·o gi÷a tuû sèng. Chi §åi thÞ phèi c¸c cö ®éng, ®iÒu hoµ tr−¬ng lùc c¬ TiÎu n·o Hµnh tuû §−êng tiÒn ®×nh – tuû: tõ nh©n tiÒn ®×nh ë hµnh tuû tuû sèng. §¶m b¶o p/x¹ tr−¬ng lùc c¬ thÓ Tuû sèng (chñ yÕu lµm c¬ co cøng) 1.2. Chøc n¨ng ph¶n x¹ Tuû sèng lµ trung khu TK cÊp thÊp v/® c¬ toµn th©n trõ vïng mÆt. C/n mang tÝnh ph©n ®o¹n: • Trung khu v/® c¬ hoµnh (cæ 3-4), c¬ gian s−ên (ngùc 2-3) • Trung khu v/® c¬ b¶ vai, c¬ chi tr−íc, c¬ ®ïi chËu, c¬ chi sau ®Òu n»m trong tuû sèng • Ngoµi ra cßn c¸c trung khu TK thùc vËt: G/c: vïng ngùc, vïng h«ng ®iÒu tiÕt tim m¹ch, må h«i Phã g/c: vïng khum (m«ng) ®iÒu tiÕt p/x tiÕt niÖu vµ sinh dôc Khoa CN & NTTS, Trư ng ðHNN1 4
Ph m Kim ðăng - B môn HS-SL 1/21/2008 2. Sinh lý hµnh tuû: 2 c/n: p/x¹ + dÉn truyÒn 2.1. Chøc n¨ng ph¶n x¹ • Chi phèi c¸c h/® c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù sèng. N¬i xuÊt ph¸t 8 ®«i d©y TK tõ d©y V ®Õn XII 1. D©y V: TK sinh ba thuéc lo¹i d©y pha 2. D©y VI: TK vËn nh©n ngoµi 3. D©y VII: TK mÆt 4. D©y VIII: TK thÝnh gi¸c 5. D©y IX: TK l−ìi hÇu (d©y pha) 6. D©y X: TK mª tÈu (d©y pha) 7. D©y XI: TK gai sèng 8. D©y XII: TK d−íi l−ìi • Trung khu nhiÒu p/x quan träng - H« hÊp, vËn m¹ch - H/® tiªu ho¸: Nhai (do nh©n c¸c d©y V, VII, XII). Nuèt (nh©n d©y VII, IX, X, XII). Mót (nh©n d©y VII, XII). TiÕt dÞch vÞ, dÞch tuþ (nh©n d©y X) vµ tiÕt n−íc bät (nh©n cña d©y XII, IX) - TiÕt må h«i - §iÒu tiÕt tr−¬ng lùc c¬ - P/x phßng vÖ (n«n, h¾t h¬i, ho, tiÕt n−íc m¾t, nhÊp nh¸y, nh¾m m¾t) → trung khu sinh mÖnh 2.2. Chøc n¨ng dÉn truyÒn: c¸c ®−êng tõ tuû sèng lªn n·o ®Òu qua hµnh tuû. Ngoµi ra, ®−êng riªng tõ hµnh tuû lªn tiÓu n·o ®iÒu tiÕt th¨ng b»ng 3. N·o trung gian Vïng ®åi (kh©u n·o) vµ d−íi ®åi (hypothalamus) 32 ®«i nh©n, quan träng: c¹nh bông, trªn thÞ, gß x¸m, nh©n bªn, nh©n sau 3.1. Vïng d−íi ®åi lµ TKTW cÊp cao • Phèi hîp g/c, phã g/c ®iÒu hoµ tim m¹ch - KT nh©n bªn hoÆc nh©n sau g©y p/ nh− TK g/c HF - KT nh©n tr−íc = TK phã g/c HF (tim chËm, m¹ch gi·n, ®ång tö co) 3.2. Tham gia ®iÒu tiÕt th©n nhiÖt Trung khu chèng nãng (phÇn tr−íc), phÇn sau chèng l¹nh → æn ®Þnh th©n nhiÖt Ph¸ huû gß x¸m lµm cho ®éng vËt m¸u nãng → biÕn nhiÖt Khoa CN & NTTS, Trư ng ðHNN1 5
Ph m Kim ðăng - B môn HS-SL 1/21/2008 3.3. Tham gia ®iÒu hoµ T§C • protein, lipit, gluxit, muèi, kho¸ng, H2O qua c¸c trung khu no, ®ãi, kh¸t. 3.4. §iÒu hoµ h/® tuyÕn yªn Thuú tr−íc Thuú sau K0 cã liªn hÖ TK mµ qua ®−êng Oxytoxin (c¹nh bông), m¸u. C¸c chÊt tiÕt (RH & IH) theo Vazopressin (trªn thÞ) sîi trôc TK vµo ®/m tiÒn yªn. Theo sîi trôc vµo ®/m hËu yªn 3.5. §iÒu tiÕt ho¹t ®éng sinh dôc (qua tiÒn yªn) • GnRH tiÒn yªn tiÕt FSH vµ LH → g©y h/® sinh s¶n • G©y p/x¹ thÞ gi¸c s/d: m/xu©n (as, T0 phï hîp)→ mïa sinh s¶n 4. HÖ thÇn kinh thùc vËt TKTV TK§V - Chi phèi h/® c¬ tr¬n, tim - Chi phèi h/® c¬ v©n m¹ch, néi t¹ng, h/® T§C, d2 - §iÒu khiÓn h/® theo ý - §iÒu khiÓn h/® kh«ng theo ý muèn d−íi chØ huy vá n·o muèn hÖ TK d2. 4.1. H×nh th¸i vµ chøc n¨ng (so s¸nh víi hÖ TK§V) Trung khu: TKTV n»m ë nh÷ng n¬i nhÊt ®Þnh cña hÖ TK (n·o gi÷a, hµnh n·o & tuû sèng ®o¹n ngùc, h«ng, khum). Cßn hÖ TK§V r¶i r¸c trong toµn bé hÖ TK Sù ng¾t ®o¹n cña sîi ly t©m: - TK§V: d©y TK ®i th¼ng tíi c¬ (c¬ quan ®/øng) - TKTV: d©y TK ®Õn h¹ch råi míi tíi c¬ quan ®/ø Sîi tr−íc h¹ch (®Õn h¹ch), sîi sau h¹ch (tõ h¹ch c¬ quan ®/ø) So s¸nh c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c TK§V TKTV V dÉn truyÒn 60-120 m/s 1-30m/s φ µ 2R = 12-14µm µ 5-7µm Vá bäc Miªlin→ truyÒn phÇn lín K0 vá → nhanh, chÝnh x¸c chËm, k0 chÝnh x¸c TÝnh HF TÝnh HF cao ThÊp h¬n Khoa CN & NTTS, Trư ng ðHNN1 6
Ph m Kim ðăng - B môn HS-SL 1/21/2008 4.2. HÖ giao c¶m vµ phã giao c¶m H/® ng−îc chiÒu nh−ng kh«ng ®èi lËp vÒ c/n mµ hiÖp ®ång d−íi sù ®iÒu khiÓn cña trung khu cÊp cao TKTW ë d−íi ®åi (xem b ng so sánh và hình nh) 4.3. øng dông Sö dông c¸c chÊt g©y t¨ng c−êng hay øc chÕ hÖ TKTV VÝ dô: Atropin gi¶m ®au bông (−/c HF hÖ phã g/c)…… ./. So s¸nh hÖ giao c¶m vµ phã giao c¶m ðÆc ®iÓm HÖ giao c m HÖ phã giao c m - XuÊt ph¸t tõ tuû sèng vïng ngùc ®Õn vïng h«ng - Tõ n·o gi a (d©y III), tõ hµnh tuû (d©y Trung khu IX, X) vµ tuû sèng vïng khum - 2 lo¹i, xa c¬ quan ®/− - C¸c h¹ch n»m gÇn hoÆc thËm chÝ ngay + H¹ch c¹nh sèng (2 bªn cét sèng) nèi víi nhau t¹o trong c¬ quan ®/− HÖ h¹ch thµnh chuçi TK giao c m + H¹ch tr−íc t¹ng (tr−íc cét sèng) xa cét sèng h¬n, c¸c h¹ch ®ã t¹o thµnh c¸c ®¸m rèi (mµng treo ruét…) - Sîi tr−íc h¹ch ng¾n - Sîi tr−íc h¹ch dµi Sîi TK - Sîi sau h¹ch dµi, ph©n nh¸nh HF khuyÕch t¸n - Sîi sau h¹ch ng¾n, K0 ph©n nh¸nh→HF kh«ng khuyÕch t¸n. - Sympatin g©y HF gièng Adrenalin - Axetylcolin → HF (trõ c¬ tim) ChÊt tiÕt - Ecgotoxin g©y øc chÕ - Atropin → øc chÕ -ðèi víi tim Nhanh, m¹nh YÕu, chËm -ðång tö Gi·n, në to Co -M¹ch G©y co m¹nh (trõ m¹ch vµnh gi·n) Gi·n - KhÝ qu n Gi·n khÝ qu¶n → dÔ h« hÊp Co - TuyÕn n−íc bät TiÕt Ýt, nhiÒu dÞch nhÇy TiÕt nhiÒu, lo·ng Ýt men - TuyÕn th©n vÞ TiÕt Ýt TiÕt -TuyÕn tuþ - TiÕt -Tö cung Khi chöa g©y co, kh«ng cã chöa g©y gi·n Gi·n -C¬ vßng tói mËt Co Gi·n C¬ thµnh tói mËt Gi·n Co C¬ thµnh b.quang Gi·n vµ gi m căng th¼ng Co vµ tăng căng th¼ng HÖ thÇn kinh giao c¶m HÖ thÇn kinh phã giao c¶m H¹ch gÇn, thËm chÝ trong c¬ quan ®/− H¹ch tr−íc t¹ng H¹ch c¹nh sèng (®¸m rèi) = Chuçi TK g/c Khoa CN & NTTS, Trư ng ðHNN1 7

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.