Trang chủ » Nông - Lâm - Thuỷ sản » Khoa học cây trồng

5 trang

199 lượt xem

Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 8 - Phạm Kim Đăng

Trình bày về thân nhiệt và vitamin, chương 8 thuộc bài giảng Sinh lý vật nuôi sẽ cung cấp cho người học một số nội dung cụ thể về thân nhiệt với các khái niệm, quá trình, cơ chế; vitamin với phân loại vitamin, cơ chế,... Mời các bạn cung tham khảo.

but_xanh

Pham Kim Dang

3/25/2008

Ch−¬ng VIII - Th©n nhiÖt vµ VTm

§1- Th©n nhiÖt

I. Kh¸i niÖm: T0 c¬ thÓ (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1) 2 lo¹i + M¸u nãng (æn ®Þnh, k0 ˛ t0 m«i tr−êng): chim, §V cã vó + M¸u l¹nh (˛ t0 m«i tr−êng): Õch, nh¸i, bß s¸t

+ Th©n nhiÖt g/s æn ®Þnh ˛ gièng, tuæi, tr¹ng th¸i s.lý + Th©n nhiÖt ˛ sinh & to¶ nhiÖt:

II. Qu¸ tr×nh sinh nhiÖt - Oxi hoá ®−êng, axÝt bÐo - Chñ yÕu c¬: (70%). Khi h/® (cid:1) gÊp 4-5 lÇn - Gan, thËn, tuyÕn: 6-7%, x−¬ng, sôn, m« LK sinh Ýt nhÊt. - ¶/h ngo¹i c¶nh: ®«ng (cid:1) › tr−¬ng lùc c¬ (run, rïng m×nh, cãng, cøng hµm) (cid:1) › T§C(cid:1) › S.nhiÖt. HÌ ﬂ S.nhiÖt c©n b»ng m.tr−êng - ˛

- Sinh > to¶ (cid:1) t¨ng. - Sinh = to¶ (cid:1)æn ®Þnh - Sinh < to¶ (cid:1) gi¶m (cid:1)Bß(37,5-38,5); tr©u (38-38,5); lîn (39-39,5); gµ (40,5- 41)

III. Qu¸ tr×nh to¶ nhiÖt

tr¹ng th¸i TK: c¨ng th¼ng, giËn d÷…

1. C¬ quan to¶ nhiÖt

+ theo ph©n vµ n−íc tiÓu.

- Da lµ chñ yÕu (75-85% l−îng nhiÖt to¶ ra) - Phæi qua h« hÊp (9-10%) - Tiªu ho¸: + s−ëi ©m thøc ¨n, n−íc uèng

2. C¸c ph−¬ng thøc to¶ nhiÖt a.TruyÒn nhiÖt: tõ vËt nãng h¬n sang vËt bªn c¹nh (cid:1) mïa

˛ ®«ng T0 c¬ thÓ > T0 m«i tr−êng(cid:1) mÊt nhiÖt. : + Chªnh lÖch T0(cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)mïa hÌ truyÒn nhiÖt khã + Giã, ®é Èm (cµng Èm cµng dÔ truyÒn nhiÖt)

b.Bøc x¹: vËt nãng h¬n ph¸t x¹ ra m«i tr−êng d−íi d¹ng

Mïa ®«ng k0 cã ®én chuång(cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)t¨ng bøc x¹ (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)mÊt nhiÖt. T¾m n¾ng (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)hÊp thô bøc x¹. c.Bèc h¬i n−íc: n−íc (cid:1) h¬i (cid:1) lÊy nhiÖt

hång ngo¹i vµ ng−îc l¹i (cid:1) V¸ch, ®én chuång … ¶/h ®Õn bøc x¹

®é Èm (kh«ng khÝ kh«(cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)bèc h¬i nhanh, ®é Èm cao n¾ng oi + TiÕt må h«i (ngùa, cõu), h« hÊp (tr©u, chã), n−íc bät + ˛ (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)bèc h¬i n−íc kÐm (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)th©n nhiÖt t¨ng).

Khoa CNTY-DHNN1

1 Pham Kim Dang

3/25/2008

IV. C¬ chÕ ®iÒu tiÕt nhiÖt 1. Hãa häc: qua ®iÒu tiÕt T§C m« bµo(cid:1) › hoÆc

›

ﬂ sinh nhiÖt - §«ng(cid:1) c¬ b¾p run (cid:1) › T§C ë c¬, › oxh ë gan(cid:1) sinh nhiÖt (cid:1) mïa ®«ng cÇn cho ¨n no, KF giµu E

tuyÕn gi¸p, vá th.thËn)(cid:1) ngñ

(gluxit, lipit) - T§C› ®«ng(cid:1)T’gi¸p ﬂ h/®

- Mïa hÌ T§C ﬂ (cid:1) Ýt ®ãi

to¶ nhiÖt, da t¸i. HÌ ng−îc l¹i

2. §iÒu tiÕt vËt lý: = co, gi·n bÒ mÆt (da, m¹ch…) + §«ng: da, m¹ch ngo¹i vi co(cid:1)ﬂ + Thay l«ng tr−íc mïa ®«ng (mïa ®«ng dµy, hÌ th−a) + T/sè h« hÊp, bèc h¬i n−íc: tiÕt må h«i nhiÒu(cid:1) › to¶ nhiÖt vµo mïa hÌ (Mïa hÌ nªn t¾m ch¶i cho g/s k0 tuyÕn må h«i)

Vá n·o

TK V§

C¬ (› , ﬂ oxh)

T0 m«i tr−êng

Hypothalamus

TK TV

m.qu¶n ngoµi da

C¬ quan nhËn c¶m

Vá th.thËn

Gi¸p tr¹ng

T må h«i

§2- vitamin

3. §iÒu tiÕt: TK–TD, trung khu ®iÒu tiÕt vïng d’®åi

+ N/c ë chuét: ®Çy ®ñ dinh d−ìng (gluxit, lipit, protein, kho¸ng) vÉn bÞ cßi cäc, xï l«ng (cid:1) thiÕu VTM

+ 1911: B1 (VTM = “vie”, “amin”). + VTM K0 ph¶i lµ chÊt t¹o h×nh, chÊt cung cÊp E mµ chØ xóc t¸c sinh häc, ®a sè lµ coenzim

+ VTM: hîp chÊt h/c, p.tö bÐ (tù nhiªn or tæng hîp), chØ cÇn l−îng rÊt nhá (m g) gióp sinh vËt duy tr×, ph¸t triÓn vµ h/® b×nh th−êng.

+ Dùa vµo tÝnh tan: 2 nhãm: - Tan trong dÇu mì (A, D, E, K) - Tan trong n−íc (B, C) (cid:1) c¬ thÓ kh«ng tæng hîp ®−îc (trõ loµi nhai l¹i)

Khoa CNTY-DHNN1

2 Pham Kim Dang

3/25/2008

H3C CH3

CH3

CH = CH – C = CH – CH = CH – C = CH–C - OH

CH3

I. Vitamin A : - (A1, A2, A3,)

§V: UI (1 mg VTM A = 3300 UI)

1. Nguån gèc

+ §V: dÇu gan c¸, lßng ®á, b¬, s÷a ®.b s÷a ®Çu

+ TV: caroten (ít. cµ rèt, cµ chua, gÊc, bÝ ®ao, cá xanh) Vµo c¬ thÓ caroten carotenaza (do gan t¹o) VTM A

• 90% dù tr÷ ë gan, d¹ng este, cßn l¹i trong m¸u, vâng m¹c

2. §Æc tÝnh lý ho¸ + KÕt tinh vµng nh¹t, tan trong dÇu mì & dung m«i chÊt bÐo + NhiÒu ®¬n vÞ isopren, LK ®«i(cid:1) dÔ ph©n huû d−íi t/d t0, hång ngo¹i, ®é Èm, oxh ngoµi k2 hay khi lÉn dÇu mì bÞ «i (cid:1) Khi h2 chøa VTM A cÇn b¶o qu¶n tèt, chèng oxh

3. Chøc n¨ng sinh lý VTM A

3.1. B¶o vÖ, KT ph¸t triÓn TB th−îng b× n.m (ø/c sõng hãa) ®−êng T.ho¸, h2, s/d, tiÕt niÖu, m¾t.

a. ThÞ gi¸c Duy tr× thÞ gi¸c trong tèi, ngoµi s¸ng. ThiÕu (cid:1) chøng qu¸ng gµ (mÊt k/n nhËn c¶m a/s yÕu)

HF TK thÞ gi¸c(cid:1)thÊy

(a/s yÕu)

* C¬ chÕ: • Vâng m¹c cã 2 lo¹i TB nhËn c¶m a/s (h×nh nãn: nhËn c¶m a/s m¹nh, h×nh trô: a/s yÕu), chÊt c¶m quang: Rodopxin (h×nh trô)

Rodopxin

retinen +

opxin

(Andehyt cña vtm A)

Tõ m¸u*

Opxin +

+2H VTM A

• P/ø nµy x¶y ra liªn tôc(cid:1) retinen c¹n dÇn, b/s = VTM A tõ m¸u qua p/ø oxh khö

• P/ø x¶y ra t−¬ng tù trong TB h×nh nãn vµo ban ngµy nh−ng tèc ®é nhanh h¬n (TB h×nh nãn: Iodopxin = opxin + aldehyt VTM A) !

Khoa CNTY-DHNN1

3 Pham Kim Dang

3/25/2008

b. Sinh dôc: khi thiÕu

+ ♂: sõng ho¸ th−îng b× èng sinh tinh (cid:1) trë ng¹i sinh tinh + ♀: bÒ mÆt buång trøng dµy, kh« (cid:1) v« sinh Lîn n¸i dÔ g©y sÈy thai, chÕt thai hoÆc thai kÐm ph¸t triÓn

c. §èi víi da, niªm m¹c: khi thiÕu

+ Da kh«, nøt nÎ (cid:1) rông l«ng , xï x× + n.m èng T.ho¸ sõng ho¸(cid:1) h¹n chÕ h/thu(cid:1)suy d.d−ìng + n.m kh« (TB tiÕt muxin bÞ sõng ho¸)(cid:1) dÔ viªm nhiÔm

3.2. KÝch thÝch sinh tr−ëng g/s non, t¨ng t¹o m¸u

(cid:1)thiÕu (cid:1) cßi cäc, sinh tr−ëng chËm 3.3. T/d oxh hoµn nguyªn: v× VTM A nhiÒu nèi ®«i (cid:1) dÔ

tham gia vµo oxh khö (cid:1) cßn a/h ®Õn h/® cña VTM C (chÊt tham gia p/ø oxh)

II. Vitamin D (D2, D3, D4, D5, D6) • Tõ §V: c¸ biÓn, dÇu lßng ®á gan c¸, s÷a, (C27H43OH)

Tõ TV: rÔ, cñ, qu¶, cá t−¬i, nÊm, men bia cã tiÒn VTM D2

+ Thóc ®Èy h×nh thµnh LK protein – Ca++ ë n.m m¹c ruét + KT hÊp thu muèi ph«t ph¸t ë èng thËn. ˛˛˛ ˛ tû lÖ Ca/ P KF thÝch hîp nhÊt =2/1

(cid:2) Chøc n¨ng • Thóc ®Èy hÊp thu Ca, P ë ruét, èng thËn qua:

• ¶/h sù h×nh thµnh, cèt ho¸ x−¬ng (do ho¹t ho¸ ph«tphataza) * Khi thiÕu(cid:1) ¶/h hÊp thu Ca, P(cid:1) cè ho¸ k0 ®Çy ®ñ(cid:1) cßi x−¬ng (víi g/s ®ang tr−ëng thµnh), mÒm x−¬ng (g/s tr−ëng thµnh) G/s tr−ëng thµnh(cid:1)h¹ canxi huyÕt(cid:1)phã gi¸p tr¹ng tiÕt PTH (cid:1)ph©n gi¶i canxi x−¬ng (cid:1)mÒm x−¬ng.

• ¶/h ®Õn sù co c¬ (co c¬ cÇn Ca++) • ¶/h ®Õn gia cÇm: ®Î trøng Ýt, vá mÒm