9/11/2013
1
Giảng viên: Phan Vũ Hải -ĐH Huế 1
THỤ TINH NHÂN TẠO
CHO GIA SÚC
NỘI DUNG:
-Mục đích của TTNT, Huấn luyện đực giống, khai
thác tinh dịch, kiểm tra chất lượng tinh dịch…
- Môi trường pha loãng, bảo tồn, dẫn tinh cho g.súc
•Tù trưởng Arab- Lấy trộm tinh dịch để phối cho ngựa cái
Thời kỳ sơ khai: I.I. Ivanov (Nga), L. Spallanzani (Italia) và sau đó là
Bibbiena -> thí nghiệm trên tằm để TTNT.
Ivanov (Russia) 1900 - - Đã phát triển phương pháp hiện nay
1898 Heape (Anh) phát hiện ra chu kỳ sinh dục gia súc làm nền tảng
khoa học cho TTNT
1914, Amantea (Anh) -> Âm đạo giả
Ivanov (1917) và Milovanov (1934) -> Môi trường pha loãng tinh dịch
(chất điện giải NaCl, NaCl)
Phillips (1940), Salisbury (1943) cải tiến môi trường pha loãng và bảo tồn
với lòng đỏ trứng gà, Na-Citrate, kháng sinh
2
3
Lịch sử ở Việt nam
Bắt đầu từ 1957 tại Học viện Nông - Lâm, nay là
trường ĐHNN 1
1958, TTNT đã được tiến hành cho lợn ở An
Khánh - Hà Tây
1960, TTNT cho bò, 1961 TTNT cho trâu, 1964 cho
ngựa
Những năm 70, cơ sở đông lạnh tinh dịch bò dạng
viên đã tiến hành ở trại Moncada - Ba Vì - Hà Tây
1986 TTNT cho gà, 1990 cho ngỗng, 1991 lai xa
giữa ngan và vịt, 1995 cho dê, 1997 cho chó
nghiệp vụ.
Phát triển vốn gen –nâng cao khả năng truyền giống của con
đực
Kiểm soát dịch bệnh (tránh lấy lan qua tiếp xúc…)
Thuận tiện trong vận chuyển tinh dịch
Khắc phục được khó khăn do sự chênh lệch quá lớn về tầm vóc
trong giao phối trực tiếp, đực giống bị thương…
Đáp ứng trong việc gây động dục đồng loạt
Kéo dài thời gian sử dụng đực giống
Có hiệu quả kinh tế
4
9/11/2013
2
Cần phát hiện động dục tốt
Xử lý, bảo quản tinh dịch
Cần có cán bộ kỹ thuật cao
Thời gian lâu hơn
Cần vốn ban đầu cao
Có thể lây lan bệnh tật
+ Gieo tinh không đúng thời gian,thời điểm
+Chất lượng tinh trùng bảo quản kém
+ Dẫn tinh sai thao tác, không đúng liều
5
NỘI DUNG
Kỹ thuật huấn luyện đực giống
Kỹ thuật khai thác tinh dịch
Kỹ thuật kiểm tra chất lương tinh dịch
Môi trường pha loãng tinh dịch
Kỹ thuật pha loãng, đóng liều, bảo
quản tinh dịch và vận chuyển
Kỹ thuật dẫn tinh cho gia súc
7
Tuổi huấn luyện
Chế độ chăm sóc nuôi dưỡng
Lịch huấn luyện
Người huấn luyện
Phòng và giá huấn luyện
Kích thích tính dục
Cưỡng bức kích thích
Tham quan
Dùng lợn nái
-> Kết hợp sử dụng con mồi, giá
nhảy
8
* Nguyên tắc huấn luyện: Thành lập cho gia súc đực một
phản xạ có điều kiện về nhảy giá và thường xuyên củng
cố phản xạ này.
9/11/2013
3
CÁC YÊU CẦU TRONG KHAI THÁC TINH DỊCH
Phải khai thác toàn bộtinh dịch của con đực trong 1 lần khai
thác
Đảm bảo phẩm chất của tinh dịch
+ Dụng cụkhai thác tuyệt đối vô trùng
+ Không được khai thác tinh dịch của gia súc ốm, bịbệnh
+ Phải tắm rửa con đực trước mỗi lần khai thác tinh dịch
+ Vệsinh sạch sẽgiá nhảy, phòng lấy tinh
+ Nhân viên lấy tinh dịch phải cốđịnh và không mắc các bệnh
truyền nhiễm
Không được gây ảnh hưởng thô bạo đến cơquan sinh đực
Dụng cụan toàn cho cơquan sinh dục gia súc, dễthao tác
9
1. Bằng điện (Electro-ejaculation)
Hữu dụng nếu đực giống không
nhay được
Có thể lẫn nước tiểu
Chất lượng không thực sự tốt
Dùng cho cừu và bò thịt
2. Phương pháp Massage
Kích thích qua trực tràng; túi tinh,
các tuyến sinh dục
Kích thích dương vật
=> Khó thực hiện hơn, nhưng có hiệu
quả 10
3. Âm đạo giả (Artificial Vagina)
• Nhiệt độ
• Áp suất
• Ma sát (bôi trơn)
=> Cho kết quả tốt
11
12
XEM PHIM VỀ CÁC KỸ THUẬT
KHAI THÁC TINH DỊCH
9/11/2013
4
Các chỉ tiêu
đánh giá
thường xuyên
Thể tích tinh dịch (V)
(Lượng tinh dịch bài xuất
trong 1 lần khai thác)
Sức hoạt động (A)
(TL phần % t.trùng vận động tiến
thẳng trong vi trường quan sát)
Chỉ tiêu khác: Độ pH
của tinh dịch
Màu sắc,
mùi, độ vẩn
Nồng độ tinh trùng (C)
(Số lượng tinh trùng
/1ml tinh nguyên)
Chỉ tiêu tổng hợp VAC
(Tổng số t.trùng có khả năng thụ
thai trong một lần khai thác)
Các chỉ tiêu
đánh giá định
kỳ
Sức kháng của tinh trùng (R)
(Sức chịu đựng của tinh trùng
trong dd NaCl 1%)
TL kỳ hình (K%)
Kiểm tra thể acrosome (Ac%)
Các chỉ tiêu khác: Sức kháng thẩm thấu
của t.trùng (Ro), độ nhớt và tỷ trọng
Chỉ số tuyệt đối sức sống của
t.trùng ngoài cơ thể (Sa)
Tỉ lệ sống (Sg%) và tỉ lệ chết
(Ch%)
Hệ số giảm hoạt lực của t.trùng (Ghh)
MỘT SỐ CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ TINH DỊCH CHÍNH
Màu sắc, mùi, độ vẩn
Mức độ biểu thị Mức độ vẩn Nồng độ tinh trùng
+ + + + + Rất nhiều Cao
+ + + + Nhiều Cao
+ + + Trung bình Trung bình
++ Ít Thấp
+ Loãng Thấp
9/11/2013
5
17
Thể tích tinh dịch (V)
Các nhân tố ảnh hưởng:
-Loài
-Giống
-Tuổi
-Kỹ thuật khai thác
-Thời tiết, mùa vụ
-Điều kiện chăm sóc,
nuôi dưỡng 18
Thể tích tinh dịch (V)
Nồng độ tinh dịch (C)
Phương pháp dùng ống Karas
19
Bảng số trên
Ống Karas Nồng độ tinh trùng (106/ml) qua các mức pha loãng .
1/10 2/1 0 3/1 0 4/10 5/10
95 135 67,5 45.0 33,7 27,0
90 150 75,5 50,0 37,5 30,0
85 165 82,5 55,0 41,2 33,8
80 180 90,0 60,0 45,0 36,0
75 195 97,5 65,0 48,7 39,0
70 210 105,0 70,0 52,5 42,0
65 225 112,5 75.0 56,2 45,0
60 245 122,5 81 ,6 61,2 49,0
55 265 132,5 88,3 66,2 53,0
50 295 147,5 98,3 73,7 59,0
45 335 167,5 111,6 83,7 67,0
40 375 187,5 125,0 93,7 75,0
35 425 212,5 141.6 106,2 85,0
30 485 242,5 161,6 121,2 97,0
25 555 277,5 1 85,0 130,0 111,0
20 635 317,5 211,6 158,2 127,0
Nồng độ tinh dịch (C)
•Phương pháp dùng buồng đếm
20
C = n. 106