CHÖÔNG 9
SÖÛ DUÏNG, QUAÛN LYÙ ÑAÁT BEÀN
VÖÕNG
1. KHAÙI NIEÄM
Khaùi nieäm veà tính beàn vöõng bao goàm söï ghi
nhaän veà nhöõng giôùi haïn cuûa döï tröõ nguoàn löïc,
taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng, tính kinh teá, ña daïng
sinh hoïc vaø tính hôïp phaùp (Tikell. 1993).
Beàn vöõng laø moät khaùi nieäm ñoäng, beàn vöõng
ôû nôi naøy coù theå khoâng beàn vöõng ôû nôi khaùc,
beàn vöõng ôû thôøi ñieåm naøy coù theå khoâng coøn
beàn vöõng ôû thôøi ñieån khaùc. Maëc duø ño löôïng
tröïc tieáp tính beàn vöõng laø moät ñieàu kieän khoù
khaên, nhöng söï ñaùnh giaù noù coù theå thöïc hieän
ñöôïc döïa vaøo nhöõng bieåu hieän vaø chieàu höôùng
cuûa caùc quaù trình chi phoái chöùc naêng cuûa moät
heä nhaát ñònh ôû moät ñòa phöông cuï theå
(Dumanski vaø Smith, 1993).
1. KHAÙI NIEÄM
Nhoùm coâng taùc veà khung ñaùnh giaù quaûn lyù
ñaát beàn vöõng (Nairobi, 1991) ñöa ra ñònh nghóa
sau:
“ Quaûm lyù beàn vöõng ñaát ñai bao goàm toå hôïp
caùc coâng ngheä, chính saùch vaø hoaït ñoäng nhaèm
lieân hôïp caùc nguyeân lyù kinh teá xaõ hoäi vôùi caùc
quan taâm moâi tröôøng ñeå ñoàng thôøi:
Duy trì hoaëc naâng cao saûn löôïng (hieäu quaû saûn
xuaát);
Giaûm ruûi ro saûn xuaát (an toøan);
Baûo veä tieàm naêng nguoàn löïc töï nhieân vaø
ngaên ngöøa thoaùi hoùa ñaát vaø nöôùc (baûo veä);
Coù hieäu quaû laâu daøi (laâu beàn); vaø
Ñöôïc xaõ hoäi chaáp nhaän (tính chaáp nhaän) “
1. KHAÙI NIEÄM
1.1. Hieäu quaû saûn xuaát (Productivity)
Vieäc quaûn lyù söû duïng ñaát phaûi ñaûm baûo nuoâi
döôõng ngöôøi söû duïng trong thöïc taïi. Lôïi ích do heä
thoáng quaûn lyù ñaát beàn vöõng phaûi vöôït qua
naêng suaát vaät chaát cuûa söï söû duïng noâng
nghieäp vaø bao haøm caû caùc muïc tieâu baûo veä
vaø myõ hoïc.
1.2. An toaøn (Security)
Laø phöông phaùp quaûn lyù ñaát ñai phaûi thuùc ñaåy
söï caân baèng giöõa vieäc söû duïng ñaát vaø caùc
ñieàu kieän moâi tröôøng, giaûm ruûi ro saûn xuaát.
Noùi caùch khaùc, phöông phaùp quaûn lyù khoâng
laøm maát oån ñònh caùc quan heä ñòa phöông vaø
khoâng laøm ruûi ro.
1. KHAÙI NIEÄM
1.3. Tính baûo veä (Protection)
Caùc hoïat ñoäng söû duïng khoâng laøm haïi cho vieäc
söû duïng trong töông lai, baûo veä caùc tieàm naêng
vaø moâi tröôøng soáng.
1.4. Tính laâu beàn (Viability)
Heä thoáng söû duïng phaûi toàn taïi vaø phaùt trieån
ñöôïc trong moâi tröôøng chung thay ñoåi. Neáu söï söû
duïng ñaát khoâng coù söùc soáng seõ khoâng theå
toàn taïi ñöôïc ôû ñòa phöông.
1.5. Tính chaáp nhaän (Acceptability)
Quaûn lyù söû duïng ñaát chaáp nhaän ñöôïc veà maët
xaõ hoäi, phuø hôïp vôùi lôïi ích cuûa caùc beân tham
gia quaûn lyù, lôïi ích quoác gia, coäng ñoàng vaø
ngöôøi söû duïng. Löu yù raèng taùc ñoäng kinh teá
vaø xaõ hoäi ñoái vôùi caùc coäng ñoàng daân cö laø
khoâng nhö nhau.