Bài giảng Thức ăn vật nuôi - ĐH Phạm Văn Đồng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br /> KHOA SƯ PHẠM TỰ NHIÊN<br /> ----- o0o -----<br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> <br /> THỨC ĂN VẬT NUÔI<br /> (Dùng cho bậc Cao đẳng ngành Sư phạm Kỹ thuật Nông nghiệp)<br /> <br /> Giảng viên: Lê Văn An<br /> <br /> Quảng Ngãi, tháng 12 năm 2014<br /> <br /> 1<br /> <br /> DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẤT<br /> <br /> Dinh dưỡng (dd)<br /> Động vật (đv)<br /> Đơn vị thức ăn (ĐVTA)<br /> Giá trị dinh dưỡng (GTDD)<br /> Giá trị sinh vật học protein (GTSVH protein) = BV<br /> Giá trị năng lượng (GTNL)<br /> Hệ số tiêu hóa (HSTH)<br /> Khẩu phần cơ sở (KPCS)<br /> Khẩu phần thí nghiệm (KPTN)<br /> Kích thích sinh trưởng (ktst)<br /> Kích thích tố (ktt)<br /> Năng lượng (NL)<br /> Sinh viên (sv)<br /> Thành phần hóa học (TPHH)<br /> Thức ăn căn bản (TACB)<br /> Thức ăn bổ túc (TABT)<br /> Thức ăn (tă)<br /> Thức ăn hỗn hợp (tăhh)<br /> Thức ăn tổng hợp (tă TH)<br /> Thực vật (tv)<br /> Tiêu hóa (t/h)<br /> Tỉ lệ tiêu hóa (TLTH)<br /> Và (&)<br /> Vật nuôi (vn)<br /> Vitamine (vit.)<br /> Vi sinh vật (vsv)<br /> 2<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU<br /> <br /> Bài giảng thức ăn vật nuôi được biên soạn theo chương trình chính thức của Bộ<br /> Giáo dục và Đào tạo chuyên ngành Kỹ thuật nông nghiệp, dành cho sinh viên hệ Cao<br /> đẳng Sư phạm chính qui, trường Đại học Phạm Văn Đồng.<br /> Mục tiêu chung của học phần:<br />  Về kiến thức<br /> - Sinh viên (sv) phải hiểu kỹ những kiến thức cơ bản về vai trò của các chất<br /> dinh dưỡng (dd), nhu cầu của từng chất dinh dưỡng đối với cơ thể vật nuôi (vn).<br /> - Biết giá trị dinh dưỡng của các loại thức ăn (tă), phân loại thức ăn; biết sử<br /> dụng, chế biến, dự trữ, bảo quản thức ăn cho từng loại vật nuôi.<br />  Về kỹ năng<br /> - Sinh viên phải biết vận dụng những kiến thức về dinh dưỡng, thức ăn,<br /> phương pháp xác định tiêu chuẩn, phối hợp khẩu phần để xây dựng qui trình nuôi<br /> dưỡng các loại vật nuôi ở gia đình và địa phương.<br /> - Biết sử dụng thành thạo các thiết bị, đồ dùng dạy học môn học nhằm nâng<br /> cao kỹ năng thực hành và (&) năng lực chuyên môn trong quá trình học tập.<br />  Về thái độ<br /> Sinh viên phải biết tự học, tự nghiên cứu, không ngừng hoàn thiện kiến thức,<br /> thường xuyên cập nhật tri thức mới. Vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn chăn<br /> nuôi ở gia đình và địa phương.<br /> Học phần này có 2 tín chỉ, nội dung bài giảng gồm: 5 chương và 4 bài thực<br /> hành<br /> Chương 1. Mở đầu<br /> Chương 2. Thành phần dinh dưỡng và vai trò của các chất dd trong thức ăn vật nuôi.<br /> Chương 3. Phân loại tă và đặc điểm một số loại tă thường dùng trong chăn nuôi.<br /> Chương 4. Chế biến và dự trữ thức ăn vật nuôi.<br /> Chương 5. Nhu cầu dinh dưỡng, tiêu chuẩn ăn và khẩu phần ăn cho vật nuôi.<br /> Bốn bài thực hành nhằm củng cố kiến thức lý thuyết và nâng cao kỹ năng thực<br /> hành, giúp sinh viên có thể vận dụng vào thực tế giảng dạy và tham gia sản xuất.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Những kiến thức trên được lựa chọn từ những vấn đề cơ bản, hiện đại, những<br /> hiểu biết mới, những tiến bộ kỹ thuật tiên tiến trên thế giới và những kết quả nghiên<br /> cứu trong nước được chọn lọc, cô đọng để đưa vào bài giảng.<br /> Chúng tôi hi vọng rằng đây là tài liệu cần thiết không chỉ cho các thầy, cô giáo<br /> và sinh viên ngành Kỹ thuật nông nghiệp, mà còn là tư liệu bổ ích cho những người<br /> muốn tìm hiểu lĩnh vực này.<br /> Trong quá trình biên soạn không sao tránh khỏi những thiếu sót, mong quí vị<br /> và các bạn đồng nghiệp góp ý, bổ sung để bài giảng được hoàn thiện hơn.<br /> Chúng tôi xin chân thành cảm ơn.<br /> Tác giả<br /> <br /> 4<br /> <br /> PHẦN A. LÝ THUYẾT<br /> Chương 1. BÀI MỞ ĐẦU (1 tiết)<br /> Mục tiêu<br /> - Sinh viên hiểu và phân biệt được thức ăn và dinh dưỡng.<br /> - Biết rõ nguồn gốc và những thành tựu về thức ăn và dinh dưỡng.<br /> 1.1.<br /> <br /> Khái niệm về thức ăn và dinh dưỡng<br /> <br /> 1.1.1. Nguồn gốc của thức ăn vật nuôi<br /> Thức ăn vật nuôi thay đổi theo sự phát triển kinh tế của xã hội loài người:<br /> - Khi con người sống du mục, thức ăn vật nuôi chỉ là cỏ thiên nhiên.<br /> - Khi con người biết trồng trọt, thức ăn vật nuôi ngoài cỏ thiên nhiên, còn có các sản<br /> phẩm phụ của trồng trọt.<br /> - Khi ngành chăn nuôi được đề cao, thức ăn vật nuôi là cỏ thiên nhiên, sản phẩm phụ<br /> của trồng trọt, sản phẩm phụ của công nghiệp và trồng cây thức ăn.<br /> - Khi ngành chăn nuôi càng phát triển, con người dùng thức ăn thực vật (tv), thức ăn<br /> động vật (đv), thức ăn khoáng (tă K), vi sinh vật (vsv) và thức ăn tổng hợp (tă TH).<br /> 1.1.2. Định nghĩa thức ăn và dinh dưỡng<br /> 1.1.2.1. Định nghĩa chung<br /> Thức ăn là những sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật, động vật, chất khoáng,<br /> vi sinh vật, hóa học, công nghệ sinh học… Những sản phẩm này cung cấp chất dinh<br /> dưỡng cho vật nuôi; nó phải phù hợp hợp với đặc điểm cấu tạo, sinh lí của bộ máy<br /> tiêu hóa vật nuôi- nên vật nuôi có thể ăn được, tiêu hóa và hấp thu được mà sống và<br /> sản xuất bình thường trong một thời gian dài.<br /> 1.1.2.2. Định nghĩa về chức năng<br /> Thức ăn là những chất mang lại cho cơ thể những nguyên liệu để:<br /> - Sinh năng lượng- bù đắp những hao tổn hàng ngày của cơ thể.<br /> - Tạo ra các tế bào mới, các chất mới, các tổ chức mới- cần cho sự sống, sự sinh<br /> trưởng, phát triển của cơ thể.<br /> - Dự trữ trong cơ thể.<br /> Nhìn chung, những chất dinh dưỡng trong thức ăn khi vào trong cơ thể của<br /> từng vật nuôi sẽ biến đổi thành các chất dinh dưỡng cho cơ thể.<br /> 1.1.2.3. Dinh dưỡng là gì?<br /> <br /> 5<br /> <br />